نگاهی به مراسم خطبه خوانی و شام غریبان شهادت امام رضا(ع)؛

در شب شهادت امام مهربانی ها زائران از جای جای کشور و جهان در حرم مطهرش جمع می شوند تا با روضه خوانی و سینه زنی به حضرت رضا(ع) ادای احترام کنند. در این گردهمایی عظیم بنا به سنتی دیرینه، مراسم خاصی برگزار می شود که خطبه خوانی نام دارد.

خطبه خوانی در دو شب جانسوز
خطبه خوانی از قدیم الایام به مناسبت دو شب عزیز در مشهدالرضا(ع) برگزار می شود. این مراسم در شب شهادت سالار شهیدان امام حسین(ع) مصادف با شب عاشورا و نیز در شب جانسوز شهادت خورشید ولایت خراسان حضرت امام رضا(ع) با حضور جمع کثیری از دوست داران آن امام، برپا می شود. مراسمی با شکوه که در آن حاضران ضمن ادای احترام به بارگاه منور حضرت رضا(ع) به سوگ امام شهید می نشینند.

آغاز راه
تمامی خدام حضرت رضا(ع) از دربانان گرفته تا فراشان و حفاظ در لباس خدمت با لاله شمع هایی به دست از ساختمان دارالتولیه در چهارراه شهدا در صفوفی منظم رضا رضا گویان مسیر را طی می کنند؛ مراسم با شکوهی که دل حضار ایستاده در گوشه های مسیر را می لرزاند و صدای ناله هایشان را به آسمان می برد. خدام با خضوع و اندوه ضمن ادای احترام به بارگاه رضوی وارد حرم مطهر می شوند و با رسیدن به صحن انقلاب اسلامی در صفوفی منظم حلقه می زنند. در این اجتماع مقام تولیت آستان قدس رضوی، امام جمعه مشهد، قائم مقام آستان قدس رضوی، استاندار خراسان رضوی و سایر مقامات استانی و کشوری حضور می یابند.

شروع رسمی مراسم در حرم
مراسم رسمی خطبه خوانی با سخنرانی در دارالحکمه آغاز می شود. سپس با نوحه خوانی و عزاداری عاشقان ولایت ادامه پیدا می کند. سپس جمعی از حافظان و قاریان قرآن مجید با در دست داشتن لاله شمع هایی روشن با قلبی سرشار از اندوه و داغ از مقابل خدام و مدعوین می گذرند و ضمن عرض تسلیت به حاضران با ذکر مصیبت اهل بیت دل های سوخته حاضران را در مراسم آیینی شمع گردان آماده سوگ نشینی حضرت رضا(ع) می کنند تا در این شب تیره در اندوه شهادت حضرت ثامن الائمه خطبه خوانده شود.
سکوتی سنگین تمام حرم رضوی را در بر می گیرد. خطبه شب شهادت حضرت رضا(ع) در فضای روحانی و معنوی بارگاه رضوی می پیچد. حاضران با شمع هایی به دست در غم شهادت مولایشان می سوزند و آرام اشک می ریزند. خطبه با نام امام زمان(عج) به پایان می رسد. پس از پایان خطبه مرثیه سرایی و روضه خوانی شهادت حضرت رضا(ع) برگزار می شود و عاشقان در سوگ حضرت عزاداری می کنند.

سوگواری در شبی غریبانه
هنوز قلب ها در تب و تاب سوگ خورشید ولایت ناآرام است. صدای ناله و نوحه از هر سوی مضجع شریف به گوش می رسد. امروز عاشقان امامت در سوگ میزبان مهربانشان نشستند که روزگاری طولانی محرم و مرهم دردهایشان است. خورشید کم کم محو می شود و سیاهی بر آسمان می نشیند.
در یک سنت دیرینه، غروب روز شهادت حضرت ثامن الائمه(ع) بعد از نماز جماعت مغرب و عشاء، حال و هوایی دیگر بر جای جای حرم رضوی منعکس می شود. اندوه و ماتم عزاداران و خدام حضرت علی بن موسی بن الرضا(ع) در مراسم با شکوه شام غریبان نمایشی ویژه می یابد. دسته هزاران نفری خدام با لاله شمع هایی با قلبی سوزان از چهارراه شهدا به سمت حرم رضوی در حرکتند. چهارده تن از دربانان حضرت در دو صف مقابل دیگر خدام پیشرو هستند. صدای نوحه خوانیشان قلب را می لرزاند. صدا اندوهناک و غمزده «شام غریبان امام رضا شد- همه عالم غرق عزا شد» در فضا می پیچد. زائران حضرت، در گوشه مسیر هم سو با دسته خدام به سمت حرم می روند. آنان نیز با چشمانی اشک زده آرام نوحه را زمزمه می کنند.
نگاه خالصانه و دردناک خدام بر گنبد زرین آقا علی بن موسی الرضا خیره می ماند و با دستانی به سینه به ولی نعمت شان تعظیم و احترام به جای می آورند و با نوحه سرایی گرداگرد صحن جمهوری جمع می شوند و با سینه زنی و روضه خوانی باری دیگر اندوه هزار ساله را زنده می کنند و اشک می ریزند بر مظلومیت و غربت خورشید تابناک خراسان.