کد مطلب : ۳۱۵۸۷
مهندسی انتظار و دعا در زیارت رجبیه بقیه الله(عج)
حجت الاسلام علی ربانی، مدیر گروه ادعیه و زیارات مرکز تخصصی مهدویت، در تشریح محتوای زیارت رجبیه ای که امام عصر (عج) توقیع فرموده اند، گفت: پیشتر و در بخش اول صحبت در شرح فرازی از زیارت رجبیه گفتیم که فراز دوم این زیارت، صلوات بر پیامبر و آل پیامبر صل الله علیه وآله است. نقش صلوات و خواص آن اصولا یک بحث ویژه می طلبد. همین قدر بدانیم که بسیاری از حجاب هایی که انسان گرفتار آن است به وسیله صلوات رفع می شود، دعاها و زیارات ماثور ما (دعاها و زیارت هایی که از امامان (ع) به ما رسیده) اغلب یا با صلوات شروع یا به صلوات ختم می شوند و این بیانگر اهمیت آن است که باعث اجابت دعاها و رفع حجاب ها و موانع می شود.
وی تاکید کرد: درباره اوصیای پیامبر اسلام صل الله علیه وآله در این زیارت، تعبیر خاصی به کار رفته و از ایشان با عنوان «اوصیای حجب» تعبیر شده است. یعنی بسیاری از فضایل این بزرگواران علیهم السلام پوشیده است و بر ما آشکار نیست. شاید این تعبیر دربردارنده این معناست که بسیاری از درجات و مقامات و فضایل ائمه (ع) برای ما پوشیده است و تصور نکنیم که همه عظمت و فضیلت آنها همین است که ما می دانیم. البته معانی دیگری نیز برای آن می توان در نظر گرفت.
این کارشناس مهدوی با اشاره به فرازهای بعدی این زیارت تصریح کرد: فراز بعدی زیارت می فرماید: «اللَّهُمَّ فَكَمَا أَشْهَدْتَنَا مَشْهَدَهُمْ (مَشَاهِدَهُم) فَأَنْجِزْ لَنَا مَوْعِدَهُمْ...؛ خدايا! چنان كه ما را به محضر ايشان حاضر نمودى، به وعده آنها در حق ما وفا كن» از اینجا درخواست ها آغاز می شود. در ابتدای زیارت، اهمیت زیارت بازگو می شود، اینکه ما به سراغ چه افراد بزرگواری مشرف شده ایم و چه توفیق و نعمت بزرگی در ماه رجب نصیب ما شده است.
درخواست همراهی با ائمه(ع) در بهشت
وی تاکید کرد: از اینجا درخواست ها شروع می شود که خدایا همچنان که به من توفیق عطا کردی که به زیارت این بزرگواران مشرف شوم، وعده هایی را هم که نسبت به آنها داده ای در حق من اجابت فرما. ما به واسطه همین مشرف شدن به زیارت، از خدا می خواهیم که این وعده ها را در حق ما محقق کند. وعده ها و آنچه که ما در ادامه زیارت آن را از خدا مسئلت می کنیم، درخواست بسیار بزرگ و عظیمی است «وَ أَوْرِدْنَا مَوْرِدَهُمْ غَيْرَ مُحَلَّئِينَ عَنْ وِرْدٍ فِي دَارِ الْمُقَامَةِ وَ الْخُلْدِ... به وعده آنها در حق ما وفا كن و ما را به جايگاه ورود آنان و فيض وجودشان وارد فرما..» یعنی ما از خدا تقاضا می کنیم که ما را به مقامی برسان که در بهشت و«فِي دَارِ الْمُقَامَةِ وَ الْخُلْدِ» همراه ائمه(ع) باشیم. یعنی در همین ابتدای زیارت، ما افق نهایی و بهترین چیز که همان رسیدن به مقام همراهی ائمه(ع) در بهشت است را طلب می کنیم.
حجت الاسلام ربانی در ادامه گفت: بنابراین، ما در ابتدای زیارت یک دعا و درخواست داریم که همان همراهی با ائمه (ع) است و بعد سلام ها شروع می شود: «السَّلامُ عَلَيْكُمْ إِنِّي قَدْ قَصَدْتُكُمْ وَ اعْتَمَدْتُكُمْ بِمَسْأَلَتِي وَ حَاجَتِي وَ هِيَ فَكَاكُ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ الْمَقَرُّ مَعَكُمْ فِي دَارِ الْقَرَارِ مَعَ شِيعَتِكُمُ الْأَبْرَارِ ...» این زیارت خصوصیتی دارد که می توان گفت مانند زیارت جامعه کبیره است. چرا که زیارت جامعه به شکلی است که تمام فرازهای آن به صورت جمعی است.
مدیر گروه ادعیه و زیارات مرکز مهدویت بیان کرد: برخی زیارت ها به صورت خاص است و ما به صورت مفرد و فردی سلام می دهیم مانند زیارت آل یاسین و ...؛ اما زیارت رجبیه جزء زیارات جامعه محسوب می شود که ما به رسول الله صل الله علیه وآله و ائمه علیهم السلام یکجا و با هم سلام می دهیم. هر چند که این پل ارتباطی ما یک راه است، اما نگاه ما نگاه جمعی است. به عنوان مثال در نظر بگیرید این زیارت را در حرم امام رضا علیه السلام یا در حرم کریمه اهل بیت حضرت معصومه سلام الله علیها بخوانید.
خواسته بزرگ انسان از خدا
وی تصریح کرد: درست است که مخاطب شما فقط امام رضا علیه السلام یا حضرت معصومه سلام الله علیها است اما خطاب و کلمات زیارت جمعی است و با نگاه جمعی سلام می دهیم «السَّلامُ عَلَيْكُمْ إِنِّي قَدْ قَصَدْتُكُمْ وَ اعْتَمَدْتُكُمْ بِمَسْأَلَتِي وَ حَاجَتِي وَ هِيَ فَكَاكُ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ الْمَقَرُّ مَعَكُمْ فِي دَارِ الْقَرَارِ مَعَ شِيعَتِكُمُ الْأَبْرَارِ؛ من شما را قصد کرده و به شما روی آورده ام. شما را واسطه ای برای روی آوردن به سوی خدا قرار داده ام و به شما اعتماد کرده ام. من به شما روی آورده ام تا به واسطه ی شما به خواسته ام برسم و خواسته ام چیست؟ «هِيَ فَكَاكُ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ»
حجت الاسلام ربانی در تبیین فرازهای دیگر این زیارت نامه بیان کرد: بنابراین، تا اینجا دو خواسته مطرح شده است. اول رفتن به بهشت و همراهی و معیت با اهل بیت (ع)؛ دوم رهایی از آتش. اما چند تعبیر ظریف در اینجا وجود دارد. دو واژه «دَارِ الْمُقَامَةِ وَ الْخُلْدِ» یعنی جایی که انسان در آنجا جاودانه است، جایگاه ابدی و همیشگی انسان است و «فِي دَارِ الْقَرَارِ» یعنی جای آرامش؛ خانه آسایش. سپس در ادامه می گوییم «مَعَ شِيعَتِكُمُ الْأَبْرَارِ وَ» با شیعیان شما؛ یعنی من از خدا می خواهم که در «دارالقرار» و «مقام خُلد» با پیامبر (ص) و ائمه (ع) و شیعیان آنها باشم. یعنی در معیت انسان های نیکو و دوست داشتنی؛ این نهایت باصفا بودن دارالقرار را می رساند، این که انسان در آنجا تنها نیست و در معیت انسان های نیکو است.
این کارشناس مهدوی در پایان این بخش از گفت وگو خاطرنشان کرد: جالب است که در زیارت رجبیه ما ابتدا تقاضا می کنیم از آتش نجات پیدا کنیم (پاک شویم) و آنگاه خواسته بعدی ما معیت و همراهی است. این که در این فراز پاک شدن را از خدا طلب می کنیم، نکته ای دارد. آتش جهنم هم جنبه پاک کنندگی دارد ولی این فراز به این نکته اشاره می کند که اگر ما می خواهیم به آن مقام معیت با ائمه (ع) برسیم و با شیعیان و ائمه (ع) باشیم قبل از آن باید پاک شویم. در متن زیارت ابتدا «فکاک رقبتی من النار» آمده و بعد «الْمَقَرُّ مَعَكُمْ فِي دَارِالْقَرَار» گویا مرحله به مرحله است؛ برای رسیدن به معیت و همراهی باید انسان خالص و پاک باشد. البته نه اینکه با آتش جهنم پاک شویم بلکه در همین دنیا به گونه ای زندگی کنیم که اصولا وارد جهنم نشویم. گویا ما از خدا درخواست می کنیم: اول ما را در همین دنیا پاک کن به گونه ای که کار ما به جهنم نکشد و راه ما به جهنم نیفتد و سپس همراهی ائمه (ع) را در بهشت نصیب ما بفرما.
انتهای پیام/
وی تاکید کرد: درباره اوصیای پیامبر اسلام صل الله علیه وآله در این زیارت، تعبیر خاصی به کار رفته و از ایشان با عنوان «اوصیای حجب» تعبیر شده است. یعنی بسیاری از فضایل این بزرگواران علیهم السلام پوشیده است و بر ما آشکار نیست. شاید این تعبیر دربردارنده این معناست که بسیاری از درجات و مقامات و فضایل ائمه (ع) برای ما پوشیده است و تصور نکنیم که همه عظمت و فضیلت آنها همین است که ما می دانیم. البته معانی دیگری نیز برای آن می توان در نظر گرفت.
این کارشناس مهدوی با اشاره به فرازهای بعدی این زیارت تصریح کرد: فراز بعدی زیارت می فرماید: «اللَّهُمَّ فَكَمَا أَشْهَدْتَنَا مَشْهَدَهُمْ (مَشَاهِدَهُم) فَأَنْجِزْ لَنَا مَوْعِدَهُمْ...؛ خدايا! چنان كه ما را به محضر ايشان حاضر نمودى، به وعده آنها در حق ما وفا كن» از اینجا درخواست ها آغاز می شود. در ابتدای زیارت، اهمیت زیارت بازگو می شود، اینکه ما به سراغ چه افراد بزرگواری مشرف شده ایم و چه توفیق و نعمت بزرگی در ماه رجب نصیب ما شده است.
درخواست همراهی با ائمه(ع) در بهشت
وی تاکید کرد: از اینجا درخواست ها شروع می شود که خدایا همچنان که به من توفیق عطا کردی که به زیارت این بزرگواران مشرف شوم، وعده هایی را هم که نسبت به آنها داده ای در حق من اجابت فرما. ما به واسطه همین مشرف شدن به زیارت، از خدا می خواهیم که این وعده ها را در حق ما محقق کند. وعده ها و آنچه که ما در ادامه زیارت آن را از خدا مسئلت می کنیم، درخواست بسیار بزرگ و عظیمی است «وَ أَوْرِدْنَا مَوْرِدَهُمْ غَيْرَ مُحَلَّئِينَ عَنْ وِرْدٍ فِي دَارِ الْمُقَامَةِ وَ الْخُلْدِ... به وعده آنها در حق ما وفا كن و ما را به جايگاه ورود آنان و فيض وجودشان وارد فرما..» یعنی ما از خدا تقاضا می کنیم که ما را به مقامی برسان که در بهشت و«فِي دَارِ الْمُقَامَةِ وَ الْخُلْدِ» همراه ائمه(ع) باشیم. یعنی در همین ابتدای زیارت، ما افق نهایی و بهترین چیز که همان رسیدن به مقام همراهی ائمه(ع) در بهشت است را طلب می کنیم.
حجت الاسلام ربانی در ادامه گفت: بنابراین، ما در ابتدای زیارت یک دعا و درخواست داریم که همان همراهی با ائمه (ع) است و بعد سلام ها شروع می شود: «السَّلامُ عَلَيْكُمْ إِنِّي قَدْ قَصَدْتُكُمْ وَ اعْتَمَدْتُكُمْ بِمَسْأَلَتِي وَ حَاجَتِي وَ هِيَ فَكَاكُ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ الْمَقَرُّ مَعَكُمْ فِي دَارِ الْقَرَارِ مَعَ شِيعَتِكُمُ الْأَبْرَارِ ...» این زیارت خصوصیتی دارد که می توان گفت مانند زیارت جامعه کبیره است. چرا که زیارت جامعه به شکلی است که تمام فرازهای آن به صورت جمعی است.
مدیر گروه ادعیه و زیارات مرکز مهدویت بیان کرد: برخی زیارت ها به صورت خاص است و ما به صورت مفرد و فردی سلام می دهیم مانند زیارت آل یاسین و ...؛ اما زیارت رجبیه جزء زیارات جامعه محسوب می شود که ما به رسول الله صل الله علیه وآله و ائمه علیهم السلام یکجا و با هم سلام می دهیم. هر چند که این پل ارتباطی ما یک راه است، اما نگاه ما نگاه جمعی است. به عنوان مثال در نظر بگیرید این زیارت را در حرم امام رضا علیه السلام یا در حرم کریمه اهل بیت حضرت معصومه سلام الله علیها بخوانید.
خواسته بزرگ انسان از خدا
وی تصریح کرد: درست است که مخاطب شما فقط امام رضا علیه السلام یا حضرت معصومه سلام الله علیها است اما خطاب و کلمات زیارت جمعی است و با نگاه جمعی سلام می دهیم «السَّلامُ عَلَيْكُمْ إِنِّي قَدْ قَصَدْتُكُمْ وَ اعْتَمَدْتُكُمْ بِمَسْأَلَتِي وَ حَاجَتِي وَ هِيَ فَكَاكُ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ الْمَقَرُّ مَعَكُمْ فِي دَارِ الْقَرَارِ مَعَ شِيعَتِكُمُ الْأَبْرَارِ؛ من شما را قصد کرده و به شما روی آورده ام. شما را واسطه ای برای روی آوردن به سوی خدا قرار داده ام و به شما اعتماد کرده ام. من به شما روی آورده ام تا به واسطه ی شما به خواسته ام برسم و خواسته ام چیست؟ «هِيَ فَكَاكُ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ»
حجت الاسلام ربانی در تبیین فرازهای دیگر این زیارت نامه بیان کرد: بنابراین، تا اینجا دو خواسته مطرح شده است. اول رفتن به بهشت و همراهی و معیت با اهل بیت (ع)؛ دوم رهایی از آتش. اما چند تعبیر ظریف در اینجا وجود دارد. دو واژه «دَارِ الْمُقَامَةِ وَ الْخُلْدِ» یعنی جایی که انسان در آنجا جاودانه است، جایگاه ابدی و همیشگی انسان است و «فِي دَارِ الْقَرَارِ» یعنی جای آرامش؛ خانه آسایش. سپس در ادامه می گوییم «مَعَ شِيعَتِكُمُ الْأَبْرَارِ وَ» با شیعیان شما؛ یعنی من از خدا می خواهم که در «دارالقرار» و «مقام خُلد» با پیامبر (ص) و ائمه (ع) و شیعیان آنها باشم. یعنی در معیت انسان های نیکو و دوست داشتنی؛ این نهایت باصفا بودن دارالقرار را می رساند، این که انسان در آنجا تنها نیست و در معیت انسان های نیکو است.
این کارشناس مهدوی در پایان این بخش از گفت وگو خاطرنشان کرد: جالب است که در زیارت رجبیه ما ابتدا تقاضا می کنیم از آتش نجات پیدا کنیم (پاک شویم) و آنگاه خواسته بعدی ما معیت و همراهی است. این که در این فراز پاک شدن را از خدا طلب می کنیم، نکته ای دارد. آتش جهنم هم جنبه پاک کنندگی دارد ولی این فراز به این نکته اشاره می کند که اگر ما می خواهیم به آن مقام معیت با ائمه (ع) برسیم و با شیعیان و ائمه (ع) باشیم قبل از آن باید پاک شویم. در متن زیارت ابتدا «فکاک رقبتی من النار» آمده و بعد «الْمَقَرُّ مَعَكُمْ فِي دَارِالْقَرَار» گویا مرحله به مرحله است؛ برای رسیدن به معیت و همراهی باید انسان خالص و پاک باشد. البته نه اینکه با آتش جهنم پاک شویم بلکه در همین دنیا به گونه ای زندگی کنیم که اصولا وارد جهنم نشویم. گویا ما از خدا درخواست می کنیم: اول ما را در همین دنیا پاک کن به گونه ای که کار ما به جهنم نکشد و راه ما به جهنم نیفتد و سپس همراهی ائمه (ع) را در بهشت نصیب ما بفرما.
انتهای پیام/
مرجع : شبستان
