کد مطلب : ۳۸۰۹
نگاهي به انحراف در مجالس مذهبي بانوان؛
اگه پول بدی، آقا بیشتر نظر می‌کنه!
قسمت دوم
قسمت اول اين گزارش را اينجا بخوانيد.
مبلغاني كه هدف آنها، كسب درآمد بيشتر است
خانم "ليلا سحري" يكي ديگر از افرادي كه از نحوه عملكرد اين گروه از خانم جلسه‌اي‌ها ناراضي است، در اين خصوص ميگويد: "با افزايش مشكلات اقتصادي گويا خانم جلسه‌اي‌ها نيز تحت تاثير قرار گرفته و گهگاه دچار كم‌فروشي يا كم‌كاري شدهاند."
خانم سحري در همين خصوص با اشاره به اين كه وقتي كار مذهبي با هدف كسب درآمد انجام شود، نه تنها بحث كم و زياد پيش مي‌آيد، بلكه ديگر نيات خالص و صواب نيز از بين مي‌رود، ميگويد: «قبلا روحانيون در اين جلسات شركت مي‌كردند و روضه مي‌خواندند؛ ولي چند سالي است كه تقريبا حضور روحانيون در هيأت‌هاي زنانه كاملا از بين رفته است.»
وی افزود: «به نظر من، يكي از دلايل كمرنگ شدن نقش روحانيون در هيأت‌هاي زنانه كه منجر به بروز چنين اوضاعي شده همين خانم جلسه‌اي‌ها هستند. اين خانم‌ها با اين كه كيفيت كارشان از روحانيوني كه درس حوزه خوانده بودند، احكام مي‌گفتند، سخنراني مي‌كردند و فضايل امامان را بيان مي‌كردند، كمتر است، ولي در عمل دو برابر آنها پول دريافت مي‌كنند.
اين در حالي است كه خانم جلسه‌اي‌ها از همان اول كه مي‌آيند نه احكام مي‌گويند و نه مردم را هدايت مي‌كنند؛ فقط شروع مي‌كنند از روي كتاب دعا خواندن و روضه خواندن و بعد سريع پول‌شان را مي‌گيرند و مي‌روند. پولي كه بيشتر اوقات علاوه بر هزينه‌اي كه صاحب مجلس بايد پرداخت كند با پولي كه از روضه‌هايي كه براي ساير زنان حاضر در هيأت خوانده مي‌شود، به بيش از 20 الي 30 هزار تومان در عرض كمتر از يك ساعت ـ براي افراد عادي و نه مشهور و معروف ـ مي‌رسد!»
بنابر اظهارات خانم سحري، در كنار تمام اين مسايل جالب است كه اين افراد چون يك بلندگو دارند، ديگر خودشان را در حد زنان حوزه رفته مي‌بينند؛ ولي به اندازه آنها براي كار مايه نمي‌گذارند و وقتي 20 الي 30 دقيقه‌شان تمام مي‌شود، مي‌گويند وقتي كه براي شما اختصاص داده بوديم تمام شده و بايد به‌سرعت جاي ديگري برويم! آن هم در حالي كه انتظار دارند علاوه بر دستمزدشان، هزينه آژانس را نيز براي آنها جداگانه حساب كنيم!
آن طور كه خانم سحري اشاره مي‌كند يك تصور اشتباه كه در بين زنان به اشتباه شكل گرفته، اين است كه؛ فكر مي‌كنند كه اگر از زنان حوزه رفته براي شركت در مجالس‌شان دعوت كنند، بايد پول بيشتري پرداخت كنند،ولي واقعيت اين است كه هزينه خانم جلسه‌اي‌ها بيشتر است. اين در حالي است كه زناني كه حوزه رفته باشند براي جذب مخاطب هر كاري نكرده و هر حرفي نمي‌زنند،ولي خانم جلسه‌اي‌ها دست‌شان بازتر است!
به باور خانم سحري، با چنين اوصافي بايد نتيجه گرفت كه اين افراد نه تنها عامل صواب و خودسازي نيستند، بلكه بيشتر به عامل گمراهي و ترويج خرافه تبديل شدهاند و به همين علت لازم است كه ارگان‌هاي فرهنگي و مذهبي براي جلوگيري از ادامه چنين روندي به سرعت وارد ميدان شوند.
برخورد بايد و نبايدي در حوزه دين نتيجه عكس دارد
حجت‌الاسلام و المسلمين عباس عزیزی را بیشتر با داستان‌ها و حکایت‌های معروفش می‌شناسیم که با محوریت اهل بیت(ع) از منابع دست اول روایی، تهیه و روانه بازار کرده است؛ کتاب‌هایی که شاید حجم زیادی نداشته باشند ولی سرشار از حکایت‌های ناشنیده‌ای هستند که با حسن سلیقه و انتخاب در جایی گرد آمده‌اند.
حجت‌الاسلام و المسلمين عزيزي ضمن تذكر به اين كه براي مقابله با چالش‌‌ها و آفت‌هاي ناشي از اتخاذ روش‌هاي نامناسب، نبايد بي برنامه وارد ميدان شد، ميگويد: «درست است كه در نتيجه فعاليت‌هاي غيراصولي برخي از خانم جلسه‌اي‌ها گهگاه روايت و مطالب غيرمستندي نيز بيان شده و موجب انحرافاتي شده است، ولي ما نبايد به خاطر اشتباه چند نفر عملكرد تمام زناني را كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنند، زير سوال ببريم و خواستار متوقف شدن فعاليت تمام آنها شويم.»
استاد حوزه علميه قم و مولف 150 كتاب در زمينه‌هاي مختلف مذهبي، اجتماعي، تربيتي و اخلاقي در ادامه اظهارات خود با اشاره به اين كه موارد زيادي نيز وجود داشته و دارد كه همين خانم جلسه‌اي‌ها در كارشان موفق هم بوده‌اند، مي‌افزايد: «اصلا اين طور نيست كه همه خانم‌جلسه‌اي‌ها مشكل داشته باشند. من معتقدم كه به جاي برگزاري كارگاه‌هاي آسيب‌زدايي از هيأت‌هاي زنانه و عناويني از اين قبيل، ما بايد در مناسبت‌هاي مختلف مانند اعياد مذهبي جلسات تشويقي برگزار كرده و خانم جلسه‌‌اي‌هاي موفق را كه توانسته‌اند بدون مطالعه در حوزه‌هاي علميه خواهران و يادگيريِ علمي شيوه‌هاي تبليغ، گروهي را تحت‌تأثير قرار داده و هدايت کنند، تشويق كنيم.»
به باور استاد عزيزي، هر چند مقابله با چالش‌هاي بوجود آمده با استفاده از اين شيوه، ممكن است زمان بيشتري بگيرد، ولي نتايج حاصل از آن، از اطمينان بيشتري برخوردار است.
وي با اشاره به اين كه برخوردهاي عجولانه و بايد و نبايدي در حوزه دين نتيجه عكس دارد، تصريح مي‌كند: «به نظر من، ما براي حل اساسي اين معضل بايد از اين قالب وارد شده و كم‌كم به حل آفت‌هاي ناشي از اين جلسات بپردازيم.
درست است كه بعضي از اين افراد مسايل نادرستي را هم مطرح مي‌كنند، ولي روحانيون و مسئولان ارگان‌هاي فرهنگي و مذهبي هستند كه بايد به آنها جهت داده و هدايت‌شان كنند تا خانم‌هايي كه احساس ضعف دارند، خودشان انگيزه پيدا كرده و تلاش كنند كه به راه درست وارد شوند.»
به اعتقاد اين مدرس حوزه علميه قم، هرگونه اقدامي در خلاف اين مسير تنها باعث مي‌شود كه اذهان مردم نسبت به اين افراد خراب شده و حتي ممكن است انگيزه آنها براي فعاليت‌هاي مذهبي از بين برود.
وي با اشاره به اين كه مسئولان به جاي برخوردهاي بايد و نبايدي در حوزه دين بايد در تلاش براي حل ريشه‌اي مشكلات و ايجاد بستر مناسب براي فرهنگ‌سازي ديني باشند، تصريح مي‌كند: «ما بايد در هنگام مواجهه با هر مشكلي در حوزه دين و فرهنگ قبل از اين كه بخواهيم سريع واكنش نشان بدهيم.
با مطرح كردن سؤالاتي براي خودمان سعي كنيم عواملي را كه باعث ايجاد شرايط يا بروز مشكل خاصي شدهاند، شناسايي كنيم. براي مثال، وقتي مي‌بينيم كه زنان جامعه ما از هيأت‌هايي كه در منازل برگزار مي‌شود بيشتر استقبال مي‌كنند، ولي اگر همين جلسات در مساجد برگزار شود به آن اندازه مخاطب ندارد، بايد از خودمان سوال كنيم، چرا؟».
بنابر اظهارات استاد عزيزي، وقتي در مواجهه با مشكلات اقدام به طرح سوال كنيم، نشانه‌ها به‌تدريج آشكار شده سرچشمه مشكلات پيدا مي‌شود و مشخص مي‌شود كه آيا مساجد و روحانيون ضعيف عمل كرده‌اند يا اينكه عوامل ديگري دخيل بوده است.
همه كم‌كاري كرده‌اند
اظهارات استاد حوزه علميه قم در خصوص تلاش براي حل ريشه‌اي آفت‌ها و مشكلات فرهنگي كشور در حالي صورت مي‌گيرد كه به اعتقاد وي، يكي از عوامل كمرنگ شدن نقش روحانيت در هدايت هيأت‌هاي مذهبي عدم حضور روحانيون مطلع و قدرتمند در اين عرصه بوده است.
حجت‌الاسلام و المسلمين عزيزي با اشاره به اين كه روحانيون باسواد و مطلع به دلايل مختلفي در مجالس زنانه شركت نمي‌كنند و اين بيشتر روحانيون سالخورده و نسل قديم هستند كه در اين جلسات شركت مي‌كنند، مي‌افزايد: «به نظر من اين ايراد ماست؛ نبود روحانيون آگاه است كه به افراد غيرمطلع اجازه فعاليت مي‌دهد و در نهايت راه را براي بروز خرافه و شايعه هموار مي‌سازد.
اين در حالي است كه اگر روحانيون مطلع هدايت اين جلسات را به دست گيرند خيلي از مسايل غلط در همان مجالس فيلتر شده و هرگز دهان به دهان به بيرون هيأت‌ها منتقل نمي‌شود.
هر چند صدا و سيما و ساير سازمان‌هاي مسئول نيز در اين زمينه عملكرد خيلي ضعيفي داشته‌اند، ولي آيا ما وارد اين عرصه شده‌ايم و هدايت جريان را به عهده گرفته‌ايم كه از ديگران انتظار داشته باشیم فعاليت‌هاي ما را پوشش بدهند؟»
خانم جلسه‌اي‌ها كيستند؟
یکی از کارشناسان مسائل اجتماعی گفت: «خانم جلسه‌اي‌ها كيستند؟ آيا آنها يك شبه رشد كرده و باعث كمرنگ شدن نقش روحانيت در هيأت‌هاي مخصوص بانوان شدهاند؟
آيا وجود آنها يك آفت براي سيستم مذهبي ماست يا اين كه وجود آنها مي‌تواند عاملي براي رشد و بهره‌گيري هر چه بيشتر از ظرفيت‌هاي موجود در هيأت‌هاي زنانه شود؟
من معتقدم به جاي اين كه وقت‌مان را بر سر جدا كردن اين اشخاص از خانم‌هاي حوزه رفته يا گرفتن جايگاه آنها و بازگرداندن دوباره اوضاع به سابق يعني زماني كه روحانيون مرد عامل هدايت هيأت‌هاي زنانه بودند صرف كنيم، مي‌توانيم با در كنار هم گذاشتن آنها، سه ضلع يك مثلث را تشكيل داده و براي پر كردن بخشي از خلاء‌هاي موجود در سيستم فرهنگي و اجتماعي‌مان از آنها استفاده كنيم.»
اابراهيم عليپور در همين خصوص با اشاره به اين كه ايجاد چالش‌هاي فعلي از سوي برخي از خانم جلسه‌اي‌ها براي وي يك فرآيند كاملا طبيعي و قابل پيش‌بيني بوده است، ميگويد: «بهتر است قبل از اين كه بخواهيم براي مقابله با آنها فكر كنيم به اين بينديشيم كه شرايط فعلي چگونه ايجاد شده است.
من هر چند طرفدار فعاليت خانم جلسه‌اي‌ها طبق يك روال اصولي و حساب‌شده هستم، ولي منكر اين هم نيستم كه علت ايجاد شرايط فعلي و چالش‌هايي كه جامعه ما از اين حوزه متوجه آن شده، نتيجه بي‌توجهي به نيازهاي زنان و عدم تلاش مناسب براي تامين احتياجات فكري و معنوي آنهاست.»
عضو هيأت أمنا و از بنیانگذاران هیأت انصارالحسین(ع) در ادامه اظهارات خود مي‌افزايد: «مسأله خيلي ساده است؛ با توجه به اين كه جمعيت بانوان در كشور ما بيشتر از مردان است، طبيعتا گرايش زنان به عرصه‌هاي مختلف به‌ويژه مسايل مذهبي نيز بيشتر بوده است.
در حال حاضر اگر بخواهيم شمارشي كنيم من مطمئن هستم كه تعداد هيأت‌هاي بانوان در كل كشور از تعداد هيأت‌هاي آقايان بيشتر است.
ما بايد چنين گرايش معنوي ای سوي مذهب را در زنان جامعه‌مان ارج بنهيم؛ ولي در همين حال از آنجايي كه اين گرايش خودجوش و بدون هيچ نظارتي به حركت خود ادامه داده، طبيعي است كه در نتيجه عدم نظارت بر آنها برخي مشكلات نيز پيش بيايد.»
بنابر اظهارات عليپور، آنچه در شرايط فعلي بايد انجام داد اين است كه از اين به بعد سعي شود تا نه تنها هيأت‌هاي بانوان بلكه هيأت‌هاي آقايان را در مسير درست هدايت كرد تا امكان انحراف در مسير فعاليت چنين تشكل‌هاي مذهبي‌اي پيش نيابد.
عليپور در اين خصوص ميگويد: «وقتي تقاضا زياد باشد، بايد عرضه هم مناسب باشد. در چنين شرايطي اگر قالب و محتوايي تعريف نشده باشد، نه تنها هيأت بانوان بلكه هيئات آقايان نيز ممكن است منحرف شده و كاركرد آن از مقابله با تحريف و خرافه به انعكاس آن تبديل شود. پس اگر چنين اصلي را قبول داشته باشيم، بايد بدون اين كه بخواهيم به دنبال مقصري براي متهم كردن و انداختن مشكلات به گردن او بگرديم، سعي كنيم تا با به كارگيري همه امكانات موجود در كشور، بهره‌وري هيأت‌هايمان را افزايش دهيم.»
ضرورت ساماندهي جلسات مذهبي بانوان
در مجموع به نظر مي‌رسد با توجه به وجود تقاضاي زياد براي خانم‌جلسه‌اي‌ها در جامعه، حذف آنها ـ آن هم به صورت سريع و ناگهاني ـ بدون درنظر گرفتن جايگزيني مناسب كه بتواند نقش آنها را بهتر و علمي‌تر ايفا كند، مي‌تواند اثرات نامناسبي در جامعه داشته باشد.
از مجموع سخنان افرادي كه در اين گزارش به اظهارات آنها اشاره شد و سخنان تعدادي از مراجع و بسياري از علما، ضرورت ساماندهي هيأت‌هاي مذهبي بانوان و جلوگيري از بيان و رواج خرافات در اين محافل، امري است كه در ضرورت آن ترديدي وجود ندارد.
برخي نقاط كشور زودتر از ساير مناطق به ضرورت آسيب‌زدايي از جلسات مذهبي بانوان پي برده‌اند و در اين زمينه فعاليت خود را آغاز كرده‌اند. به عنوان نمونه، کارشناس امور بانوان اداره‌کل تبليغات اسلامي استان زنجان در نيمه مهرماه گذشته از آسيب‌شناسي هيأت‌های مذهبي بانوان اين استان خبر داد.
به گفته كبري ايماني، برگزاري کارگاه‌هاي آموزشي، زمينه مناسبي در راستاي تطبيق تشکل‌هاي بانوان با الگوهاي ارايه شده فرهنگي به وجود آورده و به منظور ايجاد رقابت‌هاي سالم در بين گروه‌هاي فرهنگي در آگاه ساختن مردم به‌ويژه بانوان برعهده دارند.
مبلغاني كه هدف آنها، كسب درآمد بيشتر است
خانم "ليلا سحري" يكي ديگر از افرادي كه از نحوه عملكرد اين گروه از خانم جلسه‌اي‌ها ناراضي است، در اين خصوص ميگويد: "با افزايش مشكلات اقتصادي گويا خانم جلسه‌اي‌ها نيز تحت تاثير قرار گرفته و گهگاه دچار كم‌فروشي يا كم‌كاري شدهاند."
خانم سحري در همين خصوص با اشاره به اين كه وقتي كار مذهبي با هدف كسب درآمد انجام شود، نه تنها بحث كم و زياد پيش مي‌آيد، بلكه ديگر نيات خالص و صواب نيز از بين مي‌رود، ميگويد: «قبلا روحانيون در اين جلسات شركت مي‌كردند و روضه مي‌خواندند؛ ولي چند سالي است كه تقريبا حضور روحانيون در هيأت‌هاي زنانه كاملا از بين رفته است.»
وی افزود: «به نظر من، يكي از دلايل كمرنگ شدن نقش روحانيون در هيأت‌هاي زنانه كه منجر به بروز چنين اوضاعي شده همين خانم جلسه‌اي‌ها هستند. اين خانم‌ها با اين كه كيفيت كارشان از روحانيوني كه درس حوزه خوانده بودند، احكام مي‌گفتند، سخنراني مي‌كردند و فضايل امامان را بيان مي‌كردند، كمتر است، ولي در عمل دو برابر آنها پول دريافت مي‌كنند.
اين در حالي است كه خانم جلسه‌اي‌ها از همان اول كه مي‌آيند نه احكام مي‌گويند و نه مردم را هدايت مي‌كنند؛ فقط شروع مي‌كنند از روي كتاب دعا خواندن و روضه خواندن و بعد سريع پول‌شان را مي‌گيرند و مي‌روند. پولي كه بيشتر اوقات علاوه بر هزينه‌اي كه صاحب مجلس بايد پرداخت كند با پولي كه از روضه‌هايي كه براي ساير زنان حاضر در هيأت خوانده مي‌شود، به بيش از 20 الي 30 هزار تومان در عرض كمتر از يك ساعت ـ براي افراد عادي و نه مشهور و معروف ـ مي‌رسد!»
بنابر اظهارات خانم سحري، در كنار تمام اين مسايل جالب است كه اين افراد چون يك بلندگو دارند، ديگر خودشان را در حد زنان حوزه رفته مي‌بينند؛ ولي به اندازه آنها براي كار مايه نمي‌گذارند و وقتي 20 الي 30 دقيقه‌شان تمام مي‌شود، مي‌گويند وقتي كه براي شما اختصاص داده بوديم تمام شده و بايد به‌سرعت جاي ديگري برويم! آن هم در حالي كه انتظار دارند علاوه بر دستمزدشان، هزينه آژانس را نيز براي آنها جداگانه حساب كنيم!
آن طور كه خانم سحري اشاره مي‌كند يك تصور اشتباه كه در بين زنان به اشتباه شكل گرفته، اين است كه؛ فكر مي‌كنند كه اگر از زنان حوزه رفته براي شركت در مجالس‌شان دعوت كنند، بايد پول بيشتري پرداخت كنند،ولي واقعيت اين است كه هزينه خانم جلسه‌اي‌ها بيشتر است. اين در حالي است كه زناني كه حوزه رفته باشند براي جذب مخاطب هر كاري نكرده و هر حرفي نمي‌زنند،ولي خانم جلسه‌اي‌ها دست‌شان بازتر است!
به باور خانم سحري، با چنين اوصافي بايد نتيجه گرفت كه اين افراد نه تنها عامل صواب و خودسازي نيستند، بلكه بيشتر به عامل گمراهي و ترويج خرافه تبديل شدهاند و به همين علت لازم است كه ارگان‌هاي فرهنگي و مذهبي براي جلوگيري از ادامه چنين روندي به سرعت وارد ميدان شوند.
برخورد بايد و نبايدي در حوزه دين نتيجه عكس دارد
حجت‌الاسلام و المسلمين عباس عزیزی را بیشتر با داستان‌ها و حکایت‌های معروفش می‌شناسیم که با محوریت اهل بیت(ع) از منابع دست اول روایی، تهیه و روانه بازار کرده است؛ کتاب‌هایی که شاید حجم زیادی نداشته باشند ولی سرشار از حکایت‌های ناشنیده‌ای هستند که با حسن سلیقه و انتخاب در جایی گرد آمده‌اند.
حجت‌الاسلام و المسلمين عزيزي ضمن تذكر به اين كه براي مقابله با چالش‌‌ها و آفت‌هاي ناشي از اتخاذ روش‌هاي نامناسب، نبايد بي برنامه وارد ميدان شد، ميگويد: «درست است كه در نتيجه فعاليت‌هاي غيراصولي برخي از خانم جلسه‌اي‌ها گهگاه روايت و مطالب غيرمستندي نيز بيان شده و موجب انحرافاتي شده است، ولي ما نبايد به خاطر اشتباه چند نفر عملكرد تمام زناني را كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنند، زير سوال ببريم و خواستار متوقف شدن فعاليت تمام آنها شويم.»
استاد حوزه علميه قم و مولف 150 كتاب در زمينه‌هاي مختلف مذهبي، اجتماعي، تربيتي و اخلاقي در ادامه اظهارات خود با اشاره به اين كه موارد زيادي نيز وجود داشته و دارد كه همين خانم جلسه‌اي‌ها در كارشان موفق هم بوده‌اند، مي‌افزايد: «اصلا اين طور نيست كه همه خانم‌جلسه‌اي‌ها مشكل داشته باشند. من معتقدم كه به جاي برگزاري كارگاه‌هاي آسيب‌زدايي از هيأت‌هاي زنانه و عناويني از اين قبيل، ما بايد در مناسبت‌هاي مختلف مانند اعياد مذهبي جلسات تشويقي برگزار كرده و خانم جلسه‌‌اي‌هاي موفق را كه توانسته‌اند بدون مطالعه در حوزه‌هاي علميه خواهران و يادگيريِ علمي شيوه‌هاي تبليغ، گروهي را تحت‌تأثير قرار داده و هدايت کنند، تشويق كنيم.»
به باور استاد عزيزي، هر چند مقابله با چالش‌هاي بوجود آمده با استفاده از اين شيوه، ممكن است زمان بيشتري بگيرد، ولي نتايج حاصل از آن، از اطمينان بيشتري برخوردار است.
وي با اشاره به اين كه برخوردهاي عجولانه و بايد و نبايدي در حوزه دين نتيجه عكس دارد، تصريح مي‌كند: «به نظر من، ما براي حل اساسي اين معضل بايد از اين قالب وارد شده و كم‌كم به حل آفت‌هاي ناشي از اين جلسات بپردازيم.
درست است كه بعضي از اين افراد مسايل نادرستي را هم مطرح مي‌كنند، ولي روحانيون و مسئولان ارگان‌هاي فرهنگي و مذهبي هستند كه بايد به آنها جهت داده و هدايت‌شان كنند تا خانم‌هايي كه احساس ضعف دارند، خودشان انگيزه پيدا كرده و تلاش كنند كه به راه درست وارد شوند.»
به اعتقاد اين مدرس حوزه علميه قم، هرگونه اقدامي در خلاف اين مسير تنها باعث مي‌شود كه اذهان مردم نسبت به اين افراد خراب شده و حتي ممكن است انگيزه آنها براي فعاليت‌هاي مذهبي از بين برود.
وي با اشاره به اين كه مسئولان به جاي برخوردهاي بايد و نبايدي در حوزه دين بايد در تلاش براي حل ريشه‌اي مشكلات و ايجاد بستر مناسب براي فرهنگ‌سازي ديني باشند، تصريح مي‌كند: «ما بايد در هنگام مواجهه با هر مشكلي در حوزه دين و فرهنگ قبل از اين كه بخواهيم سريع واكنش نشان بدهيم.
با مطرح كردن سؤالاتي براي خودمان سعي كنيم عواملي را كه باعث ايجاد شرايط يا بروز مشكل خاصي شدهاند، شناسايي كنيم. براي مثال، وقتي مي‌بينيم كه زنان جامعه ما از هيأت‌هايي كه در منازل برگزار مي‌شود بيشتر استقبال مي‌كنند، ولي اگر همين جلسات در مساجد برگزار شود به آن اندازه مخاطب ندارد، بايد از خودمان سوال كنيم، چرا؟».
بنابر اظهارات استاد عزيزي، وقتي در مواجهه با مشكلات اقدام به طرح سوال كنيم، نشانه‌ها به‌تدريج آشكار شده سرچشمه مشكلات پيدا مي‌شود و مشخص مي‌شود كه آيا مساجد و روحانيون ضعيف عمل كرده‌اند يا اينكه عوامل ديگري دخيل بوده است.
همه كم‌كاري كرده‌اند
اظهارات استاد حوزه علميه قم در خصوص تلاش براي حل ريشه‌اي آفت‌ها و مشكلات فرهنگي كشور در حالي صورت مي‌گيرد كه به اعتقاد وي، يكي از عوامل كمرنگ شدن نقش روحانيت در هدايت هيأت‌هاي مذهبي عدم حضور روحانيون مطلع و قدرتمند در اين عرصه بوده است.
حجت‌الاسلام و المسلمين عزيزي با اشاره به اين كه روحانيون باسواد و مطلع به دلايل مختلفي در مجالس زنانه شركت نمي‌كنند و اين بيشتر روحانيون سالخورده و نسل قديم هستند كه در اين جلسات شركت مي‌كنند، مي‌افزايد: «به نظر من اين ايراد ماست؛ نبود روحانيون آگاه است كه به افراد غيرمطلع اجازه فعاليت مي‌دهد و در نهايت راه را براي بروز خرافه و شايعه هموار مي‌سازد.
اين در حالي است كه اگر روحانيون مطلع هدايت اين جلسات را به دست گيرند خيلي از مسايل غلط در همان مجالس فيلتر شده و هرگز دهان به دهان به بيرون هيأت‌ها منتقل نمي‌شود.
هر چند صدا و سيما و ساير سازمان‌هاي مسئول نيز در اين زمينه عملكرد خيلي ضعيفي داشته‌اند، ولي آيا ما وارد اين عرصه شده‌ايم و هدايت جريان را به عهده گرفته‌ايم كه از ديگران انتظار داشته باشیم فعاليت‌هاي ما را پوشش بدهند؟»
خانم جلسه‌اي‌ها كيستند؟
یکی از کارشناسان مسائل اجتماعی گفت: «خانم جلسه‌اي‌ها كيستند؟ آيا آنها يك شبه رشد كرده و باعث كمرنگ شدن نقش روحانيت در هيأت‌هاي مخصوص بانوان شدهاند؟
آيا وجود آنها يك آفت براي سيستم مذهبي ماست يا اين كه وجود آنها مي‌تواند عاملي براي رشد و بهره‌گيري هر چه بيشتر از ظرفيت‌هاي موجود در هيأت‌هاي زنانه شود؟
من معتقدم به جاي اين كه وقت‌مان را بر سر جدا كردن اين اشخاص از خانم‌هاي حوزه رفته يا گرفتن جايگاه آنها و بازگرداندن دوباره اوضاع به سابق يعني زماني كه روحانيون مرد عامل هدايت هيأت‌هاي زنانه بودند صرف كنيم، مي‌توانيم با در كنار هم گذاشتن آنها، سه ضلع يك مثلث را تشكيل داده و براي پر كردن بخشي از خلاء‌هاي موجود در سيستم فرهنگي و اجتماعي‌مان از آنها استفاده كنيم.»
اابراهيم عليپور در همين خصوص با اشاره به اين كه ايجاد چالش‌هاي فعلي از سوي برخي از خانم جلسه‌اي‌ها براي وي يك فرآيند كاملا طبيعي و قابل پيش‌بيني بوده است، ميگويد: «بهتر است قبل از اين كه بخواهيم براي مقابله با آنها فكر كنيم به اين بينديشيم كه شرايط فعلي چگونه ايجاد شده است.
من هر چند طرفدار فعاليت خانم جلسه‌اي‌ها طبق يك روال اصولي و حساب‌شده هستم، ولي منكر اين هم نيستم كه علت ايجاد شرايط فعلي و چالش‌هايي كه جامعه ما از اين حوزه متوجه آن شده، نتيجه بي‌توجهي به نيازهاي زنان و عدم تلاش مناسب براي تامين احتياجات فكري و معنوي آنهاست.»
عضو هيأت أمنا و از بنیانگذاران هیأت انصارالحسین(ع) در ادامه اظهارات خود مي‌افزايد: «مسأله خيلي ساده است؛ با توجه به اين كه جمعيت بانوان در كشور ما بيشتر از مردان است، طبيعتا گرايش زنان به عرصه‌هاي مختلف به‌ويژه مسايل مذهبي نيز بيشتر بوده است.
در حال حاضر اگر بخواهيم شمارشي كنيم من مطمئن هستم كه تعداد هيأت‌هاي بانوان در كل كشور از تعداد هيأت‌هاي آقايان بيشتر است.
ما بايد چنين گرايش معنوي ای سوي مذهب را در زنان جامعه‌مان ارج بنهيم؛ ولي در همين حال از آنجايي كه اين گرايش خودجوش و بدون هيچ نظارتي به حركت خود ادامه داده، طبيعي است كه در نتيجه عدم نظارت بر آنها برخي مشكلات نيز پيش بيايد.»
بنابر اظهارات عليپور، آنچه در شرايط فعلي بايد انجام داد اين است كه از اين به بعد سعي شود تا نه تنها هيأت‌هاي بانوان بلكه هيأت‌هاي آقايان را در مسير درست هدايت كرد تا امكان انحراف در مسير فعاليت چنين تشكل‌هاي مذهبي‌اي پيش نيابد.
عليپور در اين خصوص ميگويد: «وقتي تقاضا زياد باشد، بايد عرضه هم مناسب باشد. در چنين شرايطي اگر قالب و محتوايي تعريف نشده باشد، نه تنها هيأت بانوان بلكه هيئات آقايان نيز ممكن است منحرف شده و كاركرد آن از مقابله با تحريف و خرافه به انعكاس آن تبديل شود. پس اگر چنين اصلي را قبول داشته باشيم، بايد بدون اين كه بخواهيم به دنبال مقصري براي متهم كردن و انداختن مشكلات به گردن او بگرديم، سعي كنيم تا با به كارگيري همه امكانات موجود در كشور، بهره‌وري هيأت‌هايمان را افزايش دهيم.»
ضرورت ساماندهي جلسات مذهبي بانوان
در مجموع به نظر مي‌رسد با توجه به وجود تقاضاي زياد براي خانم‌جلسه‌اي‌ها در جامعه، حذف آنها ـ آن هم به صورت سريع و ناگهاني ـ بدون درنظر گرفتن جايگزيني مناسب كه بتواند نقش آنها را بهتر و علمي‌تر ايفا كند، مي‌تواند اثرات نامناسبي در جامعه داشته باشد.
از مجموع سخنان افرادي كه در اين گزارش به اظهارات آنها اشاره شد و سخنان تعدادي از مراجع و بسياري از علما، ضرورت ساماندهي هيأت‌هاي مذهبي بانوان و جلوگيري از بيان و رواج خرافات در اين محافل، امري است كه در ضرورت آن ترديدي وجود ندارد.
برخي نقاط كشور زودتر از ساير مناطق به ضرورت آسيب‌زدايي از جلسات مذهبي بانوان پي برده‌اند و در اين زمينه فعاليت خود را آغاز كرده‌اند. به عنوان نمونه، کارشناس امور بانوان اداره‌کل تبليغات اسلامي استان زنجان در نيمه مهرماه گذشته از آسيب‌شناسي هيأت‌های مذهبي بانوان اين استان خبر داد.
به گفته كبري ايماني، برگزاري کارگاه‌هاي آموزشي، زمينه مناسبي در راستاي تطبيق تشکل‌هاي بانوان با الگوهاي ارايه شده فرهنگي به وجود آورده و به منظور ايجاد رقابت‌هاي سالم در بين گروه‌هاي فرهنگي در آگاه ساختن مردم به‌ويژه بانوان برعهده دارند.
