کد مطلب : ۵۰۶۵
بررسی خرافات محرم(1)
بدعت کدام است؟
نویسنده: موسی علوی
حتما تا حالا ماجراهای زیادی درباره خرافات و باورهای غلط شنیده‌اید؛ افرادی که ادعاهایی را مطرح می‌کنند و بعد یک سری آدم‌های ساده لوح و زود باور که حرف‌های آنها باورشان شده، مریدشان می‌شوند و ... این ادعا و باورهای غلط مدتی است که وارد حوزه عزاداری و محرم هم شده.
برای اینکه بیشتر از جزئیات این خرافات و موارد برخورد با آنها سر در بیاوریم، سراغ دفتر تشکل‌های دینی سازمان تبلیغات اسلامی رفتیم.
مواردی که می‌خوانید باز خوانی چند اتفاقی و حادثه‌ای است که در حوزه عزاداری‌ها افتاده است؛ این موارد عینا از میان موارد گزارش شده به سازمان تبلیغات اسلامی انتخاب شده؛ البته به خاطر بعضی ملاحظات از آوردن اسم مکان‌ها در این گزارش خود داری شده است.
* قمه زنی
مردانی که لباس‌های سفید رنگی به شکل کفن به تن دارند، وسط خیابان ایستاده‌اند و مشغول قمه زنی هستند؛ سر و صورتشان پر از خون شده و رنگ لبا‌س‌هایشان هم عوض شده است.
پدری پسر خردسالی را روی شانه‌هایش گذاشته و او را برای تماشای افرادی که مشغول قمه‌زنی هستند با خود آورده است؛ می‌گوید که او از همین بچگی باید یاد بگیرد که برای امام حسین(ع) خون بدهد و به همین دلیل او را برای دیدن مراسم قمه‌زنی همراه خود آورده است.
ساعت 8 شب است و صدای طبل و نوحه دسته‌های عزاداری از همه جا به گوش می رسد؛ عده‌ای از مردم یکی از روستا‌های اطراف اصفهان، دور هم جمع شده‌اند و هر کدام قمه‌ای در دست دارند.
همه چیز مشخص است؛ این عده قصد دارند مقابل چشمام مردمی که برای شرکت در عزاداری از خانه‌هایشان بیرون آمده‌اند قمه بزنند؛ قبل از اینکه آنها دست به کار شوند ماجرا به پلیس گزارش می‌شود؛ خیلی زود ماموران سر می‌رسند و 19 نفر از عاملان اصلی را که قصد قمه زنی و تحریک عزاداران را داشته‌اند، دستگیر می‌کنند.
گر چه بسیاری از طرفداران این سنت غلط قمه زنی را برای سلامتی مفید می‌دانند اما بهترین پاسخ به نام امام جمعه اردبیل درباره مراسم عزاداری محرم نوشته شد؛ «بعضی اعمالی که هیچ ریشه دینی هم ندارد، بهانه به دست دشمن مغرض می‌دهد که بدان وسیله هم اسلام و تشیع را – العیاذبالله – به عنوان آیین خرافه معرفی کنند و هم بغض و عداوت خود را نسبت به نظام مقدس جمهوری اسلامی در تبلیغات خود اشکار سازند.
شیعه محب و مخلص که در روز عاشورا با قمه سر و روی خود و حتی کودکان خردسال خود را خونین می‌کند، آیا راضی است که با این عمل خود در روزگاری که هزاران چشم عیب‌جو و هزاران زبان بدگو در پی بد معرفی کردن اسلام و تشیع است، عمل او را مستمسک دشمنی خود قرار بدهد؟ آیا راضی است که با تظاهر به این عمل خون ده‌ها هزار جوان بسیجی صفت عاشق را که برای آبرو دادن به اسلام و تشیع و نظام جمهوری اسلامی بر زمین ریخته شده است ضایع سازد؟
آنچه از قول مراجع سلف – رحمت الله علیهم – نقل شده است بیش از این نیست که اگر این کار ضرر معتنابه ندارد جایز است آیا سبک کردن شیعه در افکار جهانیان ضرر معتنابه نیست؟ آیا مخدوش کردن محبت و عشق شیعیان به خاندان مظلوم پیامبر(ص) و به خصوص شیفتگی بی حد و حصر آنان به سالار شهیدان(ع) را بد جلوه دادن ضرر نیست؟ کدام ضرر از این بالاتر است؟
اگر قمه زدن به صورت عملی انفرادی در خانه‌های دربسته انجام می‌گرفت ضرری که ملاک حرمت است فقط ضرر جسمی بود ولی وقتی این کار در مقابل چشم مردم و در مقابل دوربین‌ها و دشمنان و بیگانگان بلکه علی روس الاشهاد خودمان انجام می‌گیرد آن وقت دیگر مضرات بزرگ تبلیغی که با آبروی اسلام و شیعه سر و کار دارد نیز باید مورد توجه باشد.
امروز این ضرر بسیار بزرگ و شکننده است و بنابراین قمه ردن علنی و همراه با تظاهر حرام و ممنوع است.»
* ادعاهای دروغین
مورد بعدی داستان یک قوچ است که شاخ دارد! تا اینجای داستان، البته چیز عجیب و غریبی به چشم نمی‌خورد اما صاحب این قوچ، ادعا می‌کند که حیوانش، یک حیوان خاص است، چون روی شاخص نقشی شبیه شمشیر ذوالفقار جاخوش کرده است.
همین ادعا و همین شباهت ظاهری، باعث شد که این قوچ‌سر از مراسم عزاداری در بیاورد و به یک موجود مقدس تبدیل شود؛ خیلی‌ها به سر و گوش و شاخ این قوچ دست می‌کشند و آن را برای تبرک به سرو صورتشان می‌مالند.
قوچ از همه جایی خبرهم، هی سرش را این طرف و آن طرف می‌چرخاند تا شاید از این کار عجیب و غریب آنها راحت شود؛ مراسم‌های عزاداری همیشگی انجام می‌شود. حالا سوال این است. چطور می‌شود فقط به خاطر یک ادعا، به همین راحتی فریب حرف‌های صاحب قوچ را خورد و حیوان او را به مراسم عزاداری کشاند؟
وقتی مشخص شد که این ادعاها محلی از اعراب ندارند ما مدعیان بر خورد قانونی شد همان بر خوردی که با مدعی بعد هم شد؛ البته ماجرای بعدی هم شبیه ماجرای همین قوچ است زنی ادعا می‌کند که گوساله‌اش نظر کرده است حالا نظر کرده چه کسی خدا می‌داند پوست گاوش را نشان می‌دهد و مدعی می‌شود که در جایی از پوست گاوش، کلمه محمد نوشته شده است.
در آن قسمت پوست، کمی رنگ مو و پوست حیوان فرق می‌کند و شکلی را ایجاد کرده است و همین برای اثبات ادعاهای او مثل اینکه کافی است؛ «چند از همسایگان پیرزن می‌گوید. به هر حال کسی که این ادعا را می‌کرد توسط مقامات قضائی دستگیر شد.
* موسیقی لس‌آنجلسی
صدای موسیقی تندی که از یکی از دسته‌های عزاداری به گوش می‌رسد توجه همه را به خود جلب کرده در بین دسته‌هایی که از عجیب‌تر از بقیه به نظر می‌رسد در این دسته از طبل و سنج خبری نیست و به جای آن ارگ و آلات جدید موسیقی که آهنگ تندی را به وجود آورده‌اند. به چشم می‌خورد. شعرها و نحوه مداحی این دسته هم با بقیه متفاوت‌تر است و آدم را یاد ترانه‌های لس‌آنجلسی می‌اندازد.
استفاده از آلات موسیقی و اشعار اغراق آمیز هم یکی دیگر از بدعت‌های نادرست است که به تازگی در بین بعضی از دسته‌های عزاداری باب شده؛ البته استفاده از این وسایل هم مدتی است که ممنوع شده و پلیس با هیات‌هایی که هنگام عزاداری از این وسایل استفاده می‌کنند، به شدت بر خورد می‌کند.
* چهره‌های هالیوودی
روی دیوار یکی از خانه‌های که مشرف به خیابان اصلی است پارچه نقاشی شده بزرگی نصب شده که روی آن تصویر مردی با چشمانی درشت، موهای مشکی و ریش بلندی به چشم می‌خورد.
یکی از بچه‌های هیات می‌گوید:« این شمایل آقا ابالفضل(ع) است و ما همه ساله در ماه محرم آن را روی همین دیوار کنار هیات نصب می‌کنیم.»
کمی که به تصویر خیره می‌شوی به یاد فیلم‌های هالیوودی که در باره حضرت عیسی(ع) ساخته شده می‌افتی شمایل شباهت زیادی به چهره همان بازیگری دارد که نقش حضرت عیسی(ع) را بازی می‌کند.
استفاده از شمایل و حمل آن به وسیله هیات‌های عزاداری یکی دیگر از رفتارهای غلطی است که تا چند سال قبل در ماه محرم توسط برخی از افراد ساده لوح انجام می‌شد؛ این رفتار حالا یکی دو سالی است که توسط مراجع تقلید و پلیس ممنوع اعلام شده و ماموران پلیس هم به دشت با آن برخورد می‌کنند.
شاید بزرگ‌ترین شمایلی هم که از امامان معصوم(ع) کشیده شد همان شمایل 17 متری‌ی بود که در یکی از خیابان‌های تهران نصب شده بود، اما وقتی ماموران پلیس متوجه آن شدند به سرعت آن را از روی دیوار پایین کشیدند.
به جز مواردی که در بالا گفته شد رقص علامت‌ها شبیه‌سازی حیوانات، گل‌مالی، ادعای حضور ائمه(ع) در بین عزاداران و ادعای رویت امام حسین(ع) در ته دیگ نذری هم از جمله رفتارهای غلط دیگری است که تا مدت‌ها در مراسم عزاداری محرم انجام می‌شد.
برای اینکه بیشتر از جزئیات این خرافات و موارد برخورد با آنها سر در بیاوریم، سراغ دفتر تشکل‌های دینی سازمان تبلیغات اسلامی رفتیم.
مواردی که می‌خوانید باز خوانی چند اتفاقی و حادثه‌ای است که در حوزه عزاداری‌ها افتاده است؛ این موارد عینا از میان موارد گزارش شده به سازمان تبلیغات اسلامی انتخاب شده؛ البته به خاطر بعضی ملاحظات از آوردن اسم مکان‌ها در این گزارش خود داری شده است.
* قمه زنی
مردانی که لباس‌های سفید رنگی به شکل کفن به تن دارند، وسط خیابان ایستاده‌اند و مشغول قمه زنی هستند؛ سر و صورتشان پر از خون شده و رنگ لبا‌س‌هایشان هم عوض شده است.
پدری پسر خردسالی را روی شانه‌هایش گذاشته و او را برای تماشای افرادی که مشغول قمه‌زنی هستند با خود آورده است؛ می‌گوید که او از همین بچگی باید یاد بگیرد که برای امام حسین(ع) خون بدهد و به همین دلیل او را برای دیدن مراسم قمه‌زنی همراه خود آورده است.
ساعت 8 شب است و صدای طبل و نوحه دسته‌های عزاداری از همه جا به گوش می رسد؛ عده‌ای از مردم یکی از روستا‌های اطراف اصفهان، دور هم جمع شده‌اند و هر کدام قمه‌ای در دست دارند.
همه چیز مشخص است؛ این عده قصد دارند مقابل چشمام مردمی که برای شرکت در عزاداری از خانه‌هایشان بیرون آمده‌اند قمه بزنند؛ قبل از اینکه آنها دست به کار شوند ماجرا به پلیس گزارش می‌شود؛ خیلی زود ماموران سر می‌رسند و 19 نفر از عاملان اصلی را که قصد قمه زنی و تحریک عزاداران را داشته‌اند، دستگیر می‌کنند.
گر چه بسیاری از طرفداران این سنت غلط قمه زنی را برای سلامتی مفید می‌دانند اما بهترین پاسخ به نام امام جمعه اردبیل درباره مراسم عزاداری محرم نوشته شد؛ «بعضی اعمالی که هیچ ریشه دینی هم ندارد، بهانه به دست دشمن مغرض می‌دهد که بدان وسیله هم اسلام و تشیع را – العیاذبالله – به عنوان آیین خرافه معرفی کنند و هم بغض و عداوت خود را نسبت به نظام مقدس جمهوری اسلامی در تبلیغات خود اشکار سازند.
شیعه محب و مخلص که در روز عاشورا با قمه سر و روی خود و حتی کودکان خردسال خود را خونین می‌کند، آیا راضی است که با این عمل خود در روزگاری که هزاران چشم عیب‌جو و هزاران زبان بدگو در پی بد معرفی کردن اسلام و تشیع است، عمل او را مستمسک دشمنی خود قرار بدهد؟ آیا راضی است که با تظاهر به این عمل خون ده‌ها هزار جوان بسیجی صفت عاشق را که برای آبرو دادن به اسلام و تشیع و نظام جمهوری اسلامی بر زمین ریخته شده است ضایع سازد؟
آنچه از قول مراجع سلف – رحمت الله علیهم – نقل شده است بیش از این نیست که اگر این کار ضرر معتنابه ندارد جایز است آیا سبک کردن شیعه در افکار جهانیان ضرر معتنابه نیست؟ آیا مخدوش کردن محبت و عشق شیعیان به خاندان مظلوم پیامبر(ص) و به خصوص شیفتگی بی حد و حصر آنان به سالار شهیدان(ع) را بد جلوه دادن ضرر نیست؟ کدام ضرر از این بالاتر است؟
اگر قمه زدن به صورت عملی انفرادی در خانه‌های دربسته انجام می‌گرفت ضرری که ملاک حرمت است فقط ضرر جسمی بود ولی وقتی این کار در مقابل چشم مردم و در مقابل دوربین‌ها و دشمنان و بیگانگان بلکه علی روس الاشهاد خودمان انجام می‌گیرد آن وقت دیگر مضرات بزرگ تبلیغی که با آبروی اسلام و شیعه سر و کار دارد نیز باید مورد توجه باشد.
امروز این ضرر بسیار بزرگ و شکننده است و بنابراین قمه ردن علنی و همراه با تظاهر حرام و ممنوع است.»
* ادعاهای دروغین
مورد بعدی داستان یک قوچ است که شاخ دارد! تا اینجای داستان، البته چیز عجیب و غریبی به چشم نمی‌خورد اما صاحب این قوچ، ادعا می‌کند که حیوانش، یک حیوان خاص است، چون روی شاخص نقشی شبیه شمشیر ذوالفقار جاخوش کرده است.
همین ادعا و همین شباهت ظاهری، باعث شد که این قوچ‌سر از مراسم عزاداری در بیاورد و به یک موجود مقدس تبدیل شود؛ خیلی‌ها به سر و گوش و شاخ این قوچ دست می‌کشند و آن را برای تبرک به سرو صورتشان می‌مالند.
قوچ از همه جایی خبرهم، هی سرش را این طرف و آن طرف می‌چرخاند تا شاید از این کار عجیب و غریب آنها راحت شود؛ مراسم‌های عزاداری همیشگی انجام می‌شود. حالا سوال این است. چطور می‌شود فقط به خاطر یک ادعا، به همین راحتی فریب حرف‌های صاحب قوچ را خورد و حیوان او را به مراسم عزاداری کشاند؟
وقتی مشخص شد که این ادعاها محلی از اعراب ندارند ما مدعیان بر خورد قانونی شد همان بر خوردی که با مدعی بعد هم شد؛ البته ماجرای بعدی هم شبیه ماجرای همین قوچ است زنی ادعا می‌کند که گوساله‌اش نظر کرده است حالا نظر کرده چه کسی خدا می‌داند پوست گاوش را نشان می‌دهد و مدعی می‌شود که در جایی از پوست گاوش، کلمه محمد نوشته شده است.
در آن قسمت پوست، کمی رنگ مو و پوست حیوان فرق می‌کند و شکلی را ایجاد کرده است و همین برای اثبات ادعاهای او مثل اینکه کافی است؛ «چند از همسایگان پیرزن می‌گوید. به هر حال کسی که این ادعا را می‌کرد توسط مقامات قضائی دستگیر شد.
* موسیقی لس‌آنجلسی
صدای موسیقی تندی که از یکی از دسته‌های عزاداری به گوش می‌رسد توجه همه را به خود جلب کرده در بین دسته‌هایی که از عجیب‌تر از بقیه به نظر می‌رسد در این دسته از طبل و سنج خبری نیست و به جای آن ارگ و آلات جدید موسیقی که آهنگ تندی را به وجود آورده‌اند. به چشم می‌خورد. شعرها و نحوه مداحی این دسته هم با بقیه متفاوت‌تر است و آدم را یاد ترانه‌های لس‌آنجلسی می‌اندازد.
استفاده از آلات موسیقی و اشعار اغراق آمیز هم یکی دیگر از بدعت‌های نادرست است که به تازگی در بین بعضی از دسته‌های عزاداری باب شده؛ البته استفاده از این وسایل هم مدتی است که ممنوع شده و پلیس با هیات‌هایی که هنگام عزاداری از این وسایل استفاده می‌کنند، به شدت بر خورد می‌کند.
* چهره‌های هالیوودی
روی دیوار یکی از خانه‌های که مشرف به خیابان اصلی است پارچه نقاشی شده بزرگی نصب شده که روی آن تصویر مردی با چشمانی درشت، موهای مشکی و ریش بلندی به چشم می‌خورد.
یکی از بچه‌های هیات می‌گوید:« این شمایل آقا ابالفضل(ع) است و ما همه ساله در ماه محرم آن را روی همین دیوار کنار هیات نصب می‌کنیم.»
کمی که به تصویر خیره می‌شوی به یاد فیلم‌های هالیوودی که در باره حضرت عیسی(ع) ساخته شده می‌افتی شمایل شباهت زیادی به چهره همان بازیگری دارد که نقش حضرت عیسی(ع) را بازی می‌کند.
استفاده از شمایل و حمل آن به وسیله هیات‌های عزاداری یکی دیگر از رفتارهای غلطی است که تا چند سال قبل در ماه محرم توسط برخی از افراد ساده لوح انجام می‌شد؛ این رفتار حالا یکی دو سالی است که توسط مراجع تقلید و پلیس ممنوع اعلام شده و ماموران پلیس هم به دشت با آن برخورد می‌کنند.
شاید بزرگ‌ترین شمایلی هم که از امامان معصوم(ع) کشیده شد همان شمایل 17 متری‌ی بود که در یکی از خیابان‌های تهران نصب شده بود، اما وقتی ماموران پلیس متوجه آن شدند به سرعت آن را از روی دیوار پایین کشیدند.
به جز مواردی که در بالا گفته شد رقص علامت‌ها شبیه‌سازی حیوانات، گل‌مالی، ادعای حضور ائمه(ع) در بین عزاداران و ادعای رویت امام حسین(ع) در ته دیگ نذری هم از جمله رفتارهای غلط دیگری است که تا مدت‌ها در مراسم عزاداری محرم انجام می‌شد.
مرجع : هشمهری جوان
