از هر سه حاجی ایرانی، یکی به آنفلوآنزای خوکی مبتلا می‌شود
شاید قیاس نابه‌جا و تلخی باشد اما، زمانی که ۴۰۰ تن از حجاج ایرانی به دنبال حمله پلیس عربستان به شهادت رسیدند و در پی آن سازمان حج اعزام حجاج را برای یک سال به تعویق انداخت و متوقف کرد تا سلامت و جان هم‌وطنان را بیمه کند، تصمیم درست و خردمندانه‌ای بود که می‌بایست این بار سازمان حج برای پیشگیری از ابتلای دستکم یکصد هزار ایرانی به آنفلوانزای نوع آ بگیرد.
احتمالا این نسبت سه به یک، در نگاه اول، اغراق به نظر بیاید اما، با خواندن گزارش زیر می‌توانید بر پایه دلایل علمی و تجربی به محتمل بودن آن پی ببرید.
آنفلوآنزا بيماري مشترک بين انسان، پستانداران (به ويژه خوک) و پرندگان است که به دليل ويژگی‌‌های ساختاري خود، در دماي بالا عمر کوتاه چند دقيقه‌ای و در دماهای پايين‌تر عمر طولانی‌تری (تا نيم ساعت) دارد. اين بيماري هر ۱۰تا ۴۰سال يک پاندمي (جهان‌گيری) می‌دهد که اولين آن مربوط به آنفلوآنزاي آسيايي در سال ۱۹۵۸و آخرين آن مربوط به آنفلوآنزاي نوع آ (خوکي) در سال ۲۰۰۸ است.
طبق آمارهای رسمی، تاکنون ۴۷۶ مورد ابتلا به آنفلوآنزای خوکی در ایران تأیید شده که شش نفر از آنان (یعنی بیش از یک درصد) بر اثر این بیماری در گذشته‌اند.
در حالی که محمدتقی حلی‌ساز، رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال احمر گفته است «این مرکز تلاش می‌کند خدمات رسانی لازم را به زائران ایرانی در زمینه جلوگیری از این بیماری انجام دهد و در صورت بروز این بیماری اقدامات لازم انجام خواهد شد و آمادگی کامل را در این‌باره داریم»؛ با این حال وی پیش‌بینی وزارت بهداشت مبنی بر احتمال ابتلای سی درصد از حجاج ایرانی به آنفلوانزای خوکی را تأیید کرد.
وی احتمال این که سی درصد از حجاج که مبتلا به آنفلوآنزای خوکی شده‌اند، عامل انتشار این ویروس در کشور شوند را قابل توجه ندانست و گفت: راه‌هایی برای کنترل وجود دارد.
ایشان در توضیح قابل توجه نبودن عدد ۳۰ درصد گفته‌اند: «دوره این بیماری ۷ روز است و برخی در عربستان به این بیماری مبتلا و بهبود می‌یابند و بیماری را منتقل نمی‌کنند.»
جالب توجه است که ایشان طولانی‌شدن مدت بیماری را به دلیل استراحت کم و به هم خوردن سیستم غذایی را نیز تأیید کرده‌اند با این همه مدعی شده‌اند طی هفت روز این بیماری در عربستان بهبود یافته و این افراد ناقل نخواهند بود.
از آن هم پرسش برانگیزتر آنکه حلی‌ساز در حالی که به خبرنگاران گفته است داروهای لازم در این‌باره از ایران برای حجاج فرستاده می‌شود، تأکید کرده است: واکسن آنفلوآنزای خوکی تاکنون برای حجاج تهیه نشده و تا زمان اعزام زائران به عربستان هم آماده نخواهد شد.
جهت بررسی سرعت همه‌گیری این بیماری کافی است به سخنان دبیرکل سازمان بهداشت جهانی اشاره کنیم. مارگارت چان، معتقد است سرعت شیوع ویروس آنفلوانزای خوکی غیر قابل تصور است و میزان موارد منجر به مرگ در میان مبتلایان جوان و بزرگسال نسبتاً بالا است. او از این وضعیت ابراز نگرانی کرده است و می‌گوید: ویروس آنفلوانزای خوکی تنها ظرف ۶ هفته می‌تواند در مناطقی که ویروس‌های معمولی دیگر طی ۶ ماه گسترش می‌یابند سرایت کند.
نکته‌ای که در میان اظهارات مارگارت چان حائز اهمیت است تأیید رقم ۳۰ درصدی احتمال ابتلا و خطر آلودگی به این ویروس در میان جمعیت است.
پنج درصد بستری و یک درصد فوت می‌شوند
دکتر محمود سروش، عضو کمیته کشوری مبارزه با آنفلوانزای خوکی تأکید کرده است بیشترین درصد مبتلایان به این بیماری در کشور، عمره‌گزاران بازگشته از عربستان خواهند بود و در عین حال متذکر شده است که با وجود تمام توصیه‌های وزارت بهداشت برای رعایت اصول بهداشتی، متأسفانه مردم هنوز شیوع این بیماری را در کشور جدی نگرفته‌اند.
این عضو کمیته کشوری مبارزه با آنفلوآنزای خوکی در حالی که اعلام کرد، ۹۵ درصد مبتلایان به ویروس آنفلوآنزای خوکی نیاز به بستری ندارند، با این همه تأیید نمود که پنج درصد دیگر می‌توانند شرایط خطرناک همراه با مرگ و میر را هم تجربه کنند.
قضیه به همین جا ختم نمی‌شود! برخی کارشناسان مستقل، احتمال ۳۰درصدی ابتلای حج‌گزاران به ویروس آنفلوآنزای خوکی را خوش‌بینانه می‌دانند و با توجه به انبوهی و فشردگی جمعیت حج‌گزار، نسبت ۴۰ تا ۵۰ درصد را واقع‌بینانه‌تر می‌پندارند.
از آن‌جا که سازمان حج آمار حج‌گزاران ایرانی امسال را ۸۰هزار نفر اعلام کرده، در نظر گرفتن احتمال 30 درصدی ابتلای این عده به ویروس آنفلوآنزای خوکی به معنای احتمال ابتلای دستکم 24 هزار نفر از آنان به این بیماری است. اگر نسبت واقع‌بینانه‌تر ۵۰ درصد ابتلا را نیز در نظر بگیریم، می‌توان پیش‌بینی کرد که 40 هزار نفر از حج‌گزاران ایرانی امسال، در طول این سفر به ویروس آنفلوآنزای خوکی مبتلا می‌شوند.
به این ترتیب با فرض اِعمال حداکثر مراقبت و پیشگیری از سوی نزدیکان و خویشان و دوستان این عده از حج‌گزاران مبتلا، می‌توان منتظر بود که دستکم خویشان درجه‌یک آنان به این ویروس مبتلا شوند؛ این یعنی بین ۲۴هزار تا ۴۰هزار خانواده ایرانی در معرض مستقیم آنفلوآنزای خوکی قرار می‌گیرند. این آمار با توجه به میانگین جمعیت خانواده ایرانی (پنج نفر)، یعنی بین ۱۲۰هزار تا ۲۰۰ هزار ایرانی.
۱۲۰۰ تا دو هزار ایرانی؛ در معرض خطر مرگ
اگر به همین احتمال پنج درصدی وخیم‌شدن حال مبتلایان به آنفلوآنزای خوکی که دکتر سروش مطرح کرده است توجه شود، ابتلای وخیم پنج درصد از این ۱۲۰هزار تا ۱۶۰هزار ایرانی به این ویروس، به معنای ابتلای حاد ۲۴۰۰تا ده‌هزار نفر ایرانی به آنفلوآنزای خوکی است.
تجربه یک‌ساله اخیر در جهان و همین‌طور در ایران نشان می‌دهد که دستکم یک درصد از عموم کسانی که به ویروس آنفلوآنزای خوکی متبلا می‌شوند، بر اثر این بیماری جان می‌بازند. این به معنای احتمال درگذشت ۱۲۰۰تا دوهزار نفر ایرانی بر اثر ویروس آنفلوآنزای خوکی و صرفاً از طریق کسانی است که یا خود در حج امسال شرکت داشته‌اند یا یکی از بستگان درجه‌یک‌شان.
این در حالی است که صرف‌نظر از احتمال انتقال ویروس آنفلوآنزای خوکی از طریق حج‌گزاران امسال و بستگان درجه‌یک‌شان به دیگر شهروندان، کاملاً غیرواقع‌بینانه است اما با همین حساب غیرواقع‌بینانه نیز دستکم ۱۲۰۰۰تا دو هزار ایرانی در معرض خطر مرگ هستند.
حال با عنایت به آمارها حتی در حداقلی‌ترین شکل ممکن، می‌بایست وزارت بهداشت زنگ خطر را برای سازمان حج و زیارت به صدا درآورد چرا که درنظرگرفتن احتمال جان‌باختن هر تعدادی از این حجاج، می‌تواند انگیزه کافی برای تجدیدنظر در برگزاری حج امسال را به مسئولان بدهد.
