کد مطلب : ۲۰۵۰۱
ترویج تجمل‌گرایی و اسراف، آسیب به مراسم مولودی است
سال‌های بسیاری است که مردم ما به برگزاری مراسم مذهبی می‌پردازند. مراسمی که ریشه در دین و اعتقادات جامعه اسلامی ما داشته و به صورت عزاداری‌ها، سوگواری‌ها، جشن‌ها و مولودی‌ها در فرهنگ ما نمود پیدا کرده است.
برپایی جشن‌های مولودی در میان مردم و در جامعه از نقاط عطف تبلیغ در جامعه ایرانی ــ اسلامی ما محسوب میشود و از کاربردی‌ترین فرصت‌های ارشاد و فرهنگ‌سازی جامعه دینی ماست که توجه هرچه بیشتر به آن می‌تواند در سطح کلان اثرگذار بوده و به مؤثرترین تجل‍ّی عبادات جمعی و گسترش سن‍ّت امر به معروف و نهی از منکر، در جهان تشیع تبدیل شود.
مولودی‌ها و جشن‌های مذهبی به طرق مختلفی در سطح جامعه در حال برگزاری هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به برپایی جشن‌های خیابانی، برگزاری جشن‌های مولودی و شادی در منازل(که بیشتر به صورت اختصاصی توسط بانوان برگزار میشود)، برپایی جشن‌ها و مولودی‌ها در مساجد و حسینیه‌ها و برگزاری مراسم جشن و شادی مختص به آقایان اشاره کرد.
مسلم است که برپایی و برگزاری جشن‌ها و مولودی‌هایی که به مناسبت اعیاد اسلامی و میلاد معصومین(ع) در سطح جامعه برگزار میشود یکی از عوامل ترویج فرهنگ دینی و رشد معنویت در میان اقشار جامعه خواهد بود.
همچنین این جشن‌ها و مولودی‌ها سبب میشود که آرامش ناشی از بار معنوی این مراسم بیش از پیش در جامعه جریان پیدا کرده و ناهنجاری‌های ناشی از عدم توجه و توسل به ائمه اطهار(ع) به مراتب کاهش پیدا کند.
شرکت در مراسم مذهبی؛ نقطه عطفی در ارادت کودکان به ائمه(ع)
بسیاری از ما تجربه شیرین شرکت در این مراسم را در کودکی تا سالیان دراز همراه داشته و شاید شرکت در این مراسم در بسیاری از کودکان و خردسالان نقطه عطفی برای شیفتگی و ارادت به ائمه(ع) باشد.
اما با این همه آسیب‌ها و تحریفات وارد آمده به اینگونه مراسم که گاها مراسم را از هدف اصلی و ماهیت خود(که قرار گرفتن در مسیر هدایت امامان معصوم(ع) است) خارج کرده و حتی بعضا موجب هتک حرمت به ساحت مقدس ائمه اطهار(ع) و معصیت میشود را نمی‌توان نادیده گرفت. آسیب‌هایی که جشن‌ها و مولودی‌های مذهبی را از مسیر تکامل و معنویت خارج کرده و به سمت تحریف و تغافل سوق داده است.
نگاهی به آسیب‌های برخی از این مراسم
از جمله آسیب‌های وارد شده به جشن‌های مذهبی و مولودی‌ها استفاده از موسیقی غنایی و موسیقی‌های غیرمجاز است. این عامل که امروزه بیش از پیش موجب تحریف ماهیت مولودی‌ها شده است در حقیقت سبب آلوده شدن ذهن و قلب انسان مؤمن شده و شنونده را از تقرب به درگاه پروردگار و توجه به معنویت مولودی باز می‌دارد و تنها به لذت بردن از ساز و آواز مشغول کرده و به این صورت مراسم مولودی از قالب مراسم مذهبی خارج میشود.
از دیگر آسیب‌های وارده به جشن‌های مذهبی پایکوبی در این مراسم است که در حقیقت شادی کردن و سهیم شدن در شادی‌های ائمه اطهار(ع) به همراه پایکوبی در شأن و منزلت ساحت مقدس معصومین(ع) نیست. این آسیب بیشتر در مجالس مخصوص بانوان اتفاق می‌افتد و حتی گاها مداح محترم به منظور گرم کردن مجلس و جلب رضایت میزبان و مخاطبان، حاضران را ترغیب و تشویق به پایکوبی در مراسم مولودی می‌کند.
البته برخی از گردانندگان این مراسم اذعان دارند که برخی از مردم خود خواهان برپایی مراسمی با این شکل و کیفیت هستند و ما نیز طبق نظر سفارش‌دهنگان عمل می‌کنیم.
پایکوبی در مراسم مرتبط با ائمه اطهار(ع) حدود را می‌شکند
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالفتح دعوتی، مشاور عالی سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور درباره پایکوبی در مراسم مولودی و مذهبی اظهار کرد: پایکوبی در مراسم مرتبط با ائمه اطهار(ع) حدود را می‌شکند و در شأن و منزلت معصومین نیست.
این استاد حوزه و محقق قرآنی در خصوص استفاده از موسیقی در جشن‌های مذهبی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری گفت: مطابق با بیانات مقام معظم رهبری موسیقی به خودی خود حرام نیست اما ترویج و گسترش آن اشکال دارد.
وی ادامه داد: مولودی‌خوانی‌هایی که به همراه موسیقی و آواز برگزار می‌شوند ایرادی ندارد و بسیار هم مقدس هستند چراکه در مدح و ستایش معصومین(ع) بوده و با متانت و تقدس همراه است اما مراسمی که از حالت تقدس خارج شده و تنها نام مولودی‌خوانی را یدک بکشد دارای ایراد و اشکال است.
یکی دیگر از این آسیب‌ها توجه بیش از حد به ظواهر و جلوه‌گری است که البته بیشتر در مراسم مختص بانوان اتفاق می‌افتد. به این صورت که بانوان آنقدر که به لباس و آرایش موها و صورت خود و سایر خانم‌های حاضر در مجالس اهمیت می‌دهند به نیت و هدف اصلی مولودی‌ها که همان ادای احترام و ارادت به امام معصوم(ع) است توجه نمی‌کنند و در این مورد آنقدر افراط شده است که دیگر به صورت یک فرهنگ درآمده و تبدیل به یکی از اصول و رسم‌ها در مولودی‌ها شده است و متأسفانه گاهی خانم مداح یا همان خانم مجلسی حتی از این قائده مستثنی نیست.
ترویج تجمل‌گرایی و اسراف از دیگر آسیب‌ها به شمار می‌رود
ترویج تجمل‌گرایی و اسراف نیز از دیگر آسیب‌های وارد شده به مراسم مولودی است. امروزه شاهد آن هستیم که برگزاری جشن‌های مذهبی به همراه سطح بالایی از تجمل‌گرایی و اسراف در نعمت‌های پاک خداوند صورت می‌گیرد و چشم و هم‌چشمی در اینگونه عادات به ترویج و گسترش آن‌ها می‌انجامد تا آنجا که وقتی به یک مراسم جشن مذهبی از این دست می‌رویم مثل این است که به نمایشگاه مواد خوراکی و تزئینی رفته‌ای و همان قدر که ذهن و روح درگیر زیبایی و فراوانی مادیات و تجملات میشود به همان میزان از توجه به امام معصوم(ع) و تزکیه نفس که در حقیقت رسالت اصلی این مجالس است دور می‌شویم.
یکی دیگر از جدی‌ترین آسیب‌های وارده به مولودی‌ها و جشن‌های مذهبی کمرنگ شدن و حتی حذف شدن برخی سنت‌های پسندیده در مراسم‌ها است. آغاز کردن مراسم با خواندن مناجات، خواندن انواع ذکرها و دعاها، بیان درس‌هایی از زندگی امام معصوم(ع) به منظور الگو قرار دادن در زندگی، قرائت قرآن و ترویج دین و اخلاقیات در اینگونه مراسم از جمله سنت‌های پسندیده‌ای هستند که در گذشته در مجالس مولودی توسط مداحان و مجلس‌داران به مخاطبان عرضه میشود که امروزه با ورود بیش از پیش سایر آسیب‌ها رو به فراموشی است.
عرفی‌گرایی، استفاده از اشعار نامناسب، استفاده از سبک‌های تقلیدی و مبتذل در مداحی، عدم ترویج معارف واحکام اسلامی و مذهبی، غفلت از تهذیب نفس و ... نیز از دیگر انحرافات و آسیب‌های جشن‌های مذهبی به شمار می‌روند.
هرچند که برگزاری جشن‌های مولودی در جامعه از انحراف‌ها و آسیب‌های بسیاری رنج می‌برد اما در عین حال بار معنوی و تأثیرات مثبت و سازنده این گونه مجالس نیز آنقدر بسیار است که می‌توان این مولودی‌ها و جشن‌ها را از نیازهای اساسی جامعه و مردم برشمرد و در جهت تکامل و اصلاح آن‌ها دست به کار شد.
در این میان هستند مجالسی که به صورت صحیح به برپایی جشن و سرور سازنده و همچنین عرض ارادت به ائمه اطهار(ع) می‌پردازند و می‌توان از مراسم مولودی‌هایی که در مساجد برگزار می‌شوند به دلیل بینش صحیح و آگاهی امامان جماعت مساجد به بایدها و نبایدهای این جشن‌ها به عنوان ایدهآلترین آن‌ها یاد کرد.
عدم آگاهی اقشار جامعه از شیوه‌های صحیح برپایی جشن و شادی برای ائمه اطهار(ع) و عدم آگاهی مداحان و مجلس‌گردانان از آسیب‌ها و بینش نامناسب و همچنین عدم نظارت دستگاه‌ها و سازمان‌های مربوطه بر نحوه برگزاری جشن‌های مذهبی و مولودی‌ها از عمده‌ترین عوامل بروز تحریف و آسیب در این گونه مجالس است.
شاید اگر نهادهای کنترل‌کننده، سازمان‌های ناظر و یا حتی اجتماع‌های محلی به صورت متمرکز به کنترل و نظارت و همچنین تکامل بخشی و هدایت امور و فعالیت‌های مداحان و مجلس‌گردانان بپردازد بسیاری از مشکلات و انحرافات این گونه مراسم برطرف شده و گام‌های مؤثری در جهت تکامل آن‌ها برداشته شود.
همچنین در سطح عمومی می‌توان از طریق تولید و انتشار کلیپ‌ها، پیامک‌های کوتاه، کتاب‌ها، شعر، داستان و سایر ابزارهای هنری و همگانی به بیان تهدیدهای این حوزه پرداخت و با ایجاد الگوهای صحیح سطح آگاهی و بینش اقشار جامعه نسبت به مراسم و جشن‌های مذهبی را ارتقا داد.
مسئولان نیز می‌توانند با ایجاد خلاقیت و تنوع در برنامه‌ها واستفاده از ابتکارهای فرهنگی و اجتماعی، باعث گسترش معارف اسلامی و مذهبی در مولودی‌ها شوند.
اما در حال حاضر با مشاهده این تحریفات و آسیب‌های جدی آیا همچنان بی‌تفاوتی و سکوت جایز است؟
و آیا مولودی‌هایی از این دست می‌توانند موجب جلب رضایت معصومین(ع) و در عین حال سبب رشد و تقویت اعتقادات و معنویت در جامعه باشند؟ یا ناآگاهانه معصیت را موجب می‌شوند؟
برپایی جشن‌های مولودی در میان مردم و در جامعه از نقاط عطف تبلیغ در جامعه ایرانی ــ اسلامی ما محسوب میشود و از کاربردی‌ترین فرصت‌های ارشاد و فرهنگ‌سازی جامعه دینی ماست که توجه هرچه بیشتر به آن می‌تواند در سطح کلان اثرگذار بوده و به مؤثرترین تجل‍ّی عبادات جمعی و گسترش سن‍ّت امر به معروف و نهی از منکر، در جهان تشیع تبدیل شود.
مولودی‌ها و جشن‌های مذهبی به طرق مختلفی در سطح جامعه در حال برگزاری هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به برپایی جشن‌های خیابانی، برگزاری جشن‌های مولودی و شادی در منازل(که بیشتر به صورت اختصاصی توسط بانوان برگزار میشود)، برپایی جشن‌ها و مولودی‌ها در مساجد و حسینیه‌ها و برگزاری مراسم جشن و شادی مختص به آقایان اشاره کرد.
مسلم است که برپایی و برگزاری جشن‌ها و مولودی‌هایی که به مناسبت اعیاد اسلامی و میلاد معصومین(ع) در سطح جامعه برگزار میشود یکی از عوامل ترویج فرهنگ دینی و رشد معنویت در میان اقشار جامعه خواهد بود.
همچنین این جشن‌ها و مولودی‌ها سبب میشود که آرامش ناشی از بار معنوی این مراسم بیش از پیش در جامعه جریان پیدا کرده و ناهنجاری‌های ناشی از عدم توجه و توسل به ائمه اطهار(ع) به مراتب کاهش پیدا کند.
شرکت در مراسم مذهبی؛ نقطه عطفی در ارادت کودکان به ائمه(ع)
بسیاری از ما تجربه شیرین شرکت در این مراسم را در کودکی تا سالیان دراز همراه داشته و شاید شرکت در این مراسم در بسیاری از کودکان و خردسالان نقطه عطفی برای شیفتگی و ارادت به ائمه(ع) باشد.
اما با این همه آسیب‌ها و تحریفات وارد آمده به اینگونه مراسم که گاها مراسم را از هدف اصلی و ماهیت خود(که قرار گرفتن در مسیر هدایت امامان معصوم(ع) است) خارج کرده و حتی بعضا موجب هتک حرمت به ساحت مقدس ائمه اطهار(ع) و معصیت میشود را نمی‌توان نادیده گرفت. آسیب‌هایی که جشن‌ها و مولودی‌های مذهبی را از مسیر تکامل و معنویت خارج کرده و به سمت تحریف و تغافل سوق داده است.
نگاهی به آسیب‌های برخی از این مراسم
از جمله آسیب‌های وارد شده به جشن‌های مذهبی و مولودی‌ها استفاده از موسیقی غنایی و موسیقی‌های غیرمجاز است. این عامل که امروزه بیش از پیش موجب تحریف ماهیت مولودی‌ها شده است در حقیقت سبب آلوده شدن ذهن و قلب انسان مؤمن شده و شنونده را از تقرب به درگاه پروردگار و توجه به معنویت مولودی باز می‌دارد و تنها به لذت بردن از ساز و آواز مشغول کرده و به این صورت مراسم مولودی از قالب مراسم مذهبی خارج میشود.
از دیگر آسیب‌های وارده به جشن‌های مذهبی پایکوبی در این مراسم است که در حقیقت شادی کردن و سهیم شدن در شادی‌های ائمه اطهار(ع) به همراه پایکوبی در شأن و منزلت ساحت مقدس معصومین(ع) نیست. این آسیب بیشتر در مجالس مخصوص بانوان اتفاق می‌افتد و حتی گاها مداح محترم به منظور گرم کردن مجلس و جلب رضایت میزبان و مخاطبان، حاضران را ترغیب و تشویق به پایکوبی در مراسم مولودی می‌کند.
البته برخی از گردانندگان این مراسم اذعان دارند که برخی از مردم خود خواهان برپایی مراسمی با این شکل و کیفیت هستند و ما نیز طبق نظر سفارش‌دهنگان عمل می‌کنیم.
پایکوبی در مراسم مرتبط با ائمه اطهار(ع) حدود را می‌شکند
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالفتح دعوتی، مشاور عالی سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور درباره پایکوبی در مراسم مولودی و مذهبی اظهار کرد: پایکوبی در مراسم مرتبط با ائمه اطهار(ع) حدود را می‌شکند و در شأن و منزلت معصومین نیست.
این استاد حوزه و محقق قرآنی در خصوص استفاده از موسیقی در جشن‌های مذهبی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری گفت: مطابق با بیانات مقام معظم رهبری موسیقی به خودی خود حرام نیست اما ترویج و گسترش آن اشکال دارد.
وی ادامه داد: مولودی‌خوانی‌هایی که به همراه موسیقی و آواز برگزار می‌شوند ایرادی ندارد و بسیار هم مقدس هستند چراکه در مدح و ستایش معصومین(ع) بوده و با متانت و تقدس همراه است اما مراسمی که از حالت تقدس خارج شده و تنها نام مولودی‌خوانی را یدک بکشد دارای ایراد و اشکال است.
یکی دیگر از این آسیب‌ها توجه بیش از حد به ظواهر و جلوه‌گری است که البته بیشتر در مراسم مختص بانوان اتفاق می‌افتد. به این صورت که بانوان آنقدر که به لباس و آرایش موها و صورت خود و سایر خانم‌های حاضر در مجالس اهمیت می‌دهند به نیت و هدف اصلی مولودی‌ها که همان ادای احترام و ارادت به امام معصوم(ع) است توجه نمی‌کنند و در این مورد آنقدر افراط شده است که دیگر به صورت یک فرهنگ درآمده و تبدیل به یکی از اصول و رسم‌ها در مولودی‌ها شده است و متأسفانه گاهی خانم مداح یا همان خانم مجلسی حتی از این قائده مستثنی نیست.
ترویج تجمل‌گرایی و اسراف از دیگر آسیب‌ها به شمار می‌رود
ترویج تجمل‌گرایی و اسراف نیز از دیگر آسیب‌های وارد شده به مراسم مولودی است. امروزه شاهد آن هستیم که برگزاری جشن‌های مذهبی به همراه سطح بالایی از تجمل‌گرایی و اسراف در نعمت‌های پاک خداوند صورت می‌گیرد و چشم و هم‌چشمی در اینگونه عادات به ترویج و گسترش آن‌ها می‌انجامد تا آنجا که وقتی به یک مراسم جشن مذهبی از این دست می‌رویم مثل این است که به نمایشگاه مواد خوراکی و تزئینی رفته‌ای و همان قدر که ذهن و روح درگیر زیبایی و فراوانی مادیات و تجملات میشود به همان میزان از توجه به امام معصوم(ع) و تزکیه نفس که در حقیقت رسالت اصلی این مجالس است دور می‌شویم.
یکی دیگر از جدی‌ترین آسیب‌های وارده به مولودی‌ها و جشن‌های مذهبی کمرنگ شدن و حتی حذف شدن برخی سنت‌های پسندیده در مراسم‌ها است. آغاز کردن مراسم با خواندن مناجات، خواندن انواع ذکرها و دعاها، بیان درس‌هایی از زندگی امام معصوم(ع) به منظور الگو قرار دادن در زندگی، قرائت قرآن و ترویج دین و اخلاقیات در اینگونه مراسم از جمله سنت‌های پسندیده‌ای هستند که در گذشته در مجالس مولودی توسط مداحان و مجلس‌داران به مخاطبان عرضه میشود که امروزه با ورود بیش از پیش سایر آسیب‌ها رو به فراموشی است.
عرفی‌گرایی، استفاده از اشعار نامناسب، استفاده از سبک‌های تقلیدی و مبتذل در مداحی، عدم ترویج معارف واحکام اسلامی و مذهبی، غفلت از تهذیب نفس و ... نیز از دیگر انحرافات و آسیب‌های جشن‌های مذهبی به شمار می‌روند.
هرچند که برگزاری جشن‌های مولودی در جامعه از انحراف‌ها و آسیب‌های بسیاری رنج می‌برد اما در عین حال بار معنوی و تأثیرات مثبت و سازنده این گونه مجالس نیز آنقدر بسیار است که می‌توان این مولودی‌ها و جشن‌ها را از نیازهای اساسی جامعه و مردم برشمرد و در جهت تکامل و اصلاح آن‌ها دست به کار شد.
در این میان هستند مجالسی که به صورت صحیح به برپایی جشن و سرور سازنده و همچنین عرض ارادت به ائمه اطهار(ع) می‌پردازند و می‌توان از مراسم مولودی‌هایی که در مساجد برگزار می‌شوند به دلیل بینش صحیح و آگاهی امامان جماعت مساجد به بایدها و نبایدهای این جشن‌ها به عنوان ایدهآلترین آن‌ها یاد کرد.
عدم آگاهی اقشار جامعه از شیوه‌های صحیح برپایی جشن و شادی برای ائمه اطهار(ع) و عدم آگاهی مداحان و مجلس‌گردانان از آسیب‌ها و بینش نامناسب و همچنین عدم نظارت دستگاه‌ها و سازمان‌های مربوطه بر نحوه برگزاری جشن‌های مذهبی و مولودی‌ها از عمده‌ترین عوامل بروز تحریف و آسیب در این گونه مجالس است.
شاید اگر نهادهای کنترل‌کننده، سازمان‌های ناظر و یا حتی اجتماع‌های محلی به صورت متمرکز به کنترل و نظارت و همچنین تکامل بخشی و هدایت امور و فعالیت‌های مداحان و مجلس‌گردانان بپردازد بسیاری از مشکلات و انحرافات این گونه مراسم برطرف شده و گام‌های مؤثری در جهت تکامل آن‌ها برداشته شود.
همچنین در سطح عمومی می‌توان از طریق تولید و انتشار کلیپ‌ها، پیامک‌های کوتاه، کتاب‌ها، شعر، داستان و سایر ابزارهای هنری و همگانی به بیان تهدیدهای این حوزه پرداخت و با ایجاد الگوهای صحیح سطح آگاهی و بینش اقشار جامعه نسبت به مراسم و جشن‌های مذهبی را ارتقا داد.
مسئولان نیز می‌توانند با ایجاد خلاقیت و تنوع در برنامه‌ها واستفاده از ابتکارهای فرهنگی و اجتماعی، باعث گسترش معارف اسلامی و مذهبی در مولودی‌ها شوند.
اما در حال حاضر با مشاهده این تحریفات و آسیب‌های جدی آیا همچنان بی‌تفاوتی و سکوت جایز است؟
و آیا مولودی‌هایی از این دست می‌توانند موجب جلب رضایت معصومین(ع) و در عین حال سبب رشد و تقویت اعتقادات و معنویت در جامعه باشند؟ یا ناآگاهانه معصیت را موجب می‌شوند؟
مرجع : ایکنا
