آيين، آييني سازي و فرهنگ عامه پسند ديني: تاملي در برخي بازنمايي هاي بصري ديني و شيوه هاي جديد مداحي

عنوان نشریه: مطالعات فرهنگي و ارتباطات : بهار و تابستان ۱۳۸۵ , دوره ۲ , شماره ۵ ; از صفحه ۱۷۹ تا صفحه ۲۱۱ .


مفاهيم «آيين» و «فرهنگ عامه پسند» از ابزارهاي تحليلي كارآمد در مطالعه دين، فرهنگ و جامعه است. ديدگاه هاي مختلف در دانش هاي فرهنگي و علوم اجتماعي از اين مفاهيم استفاده كرده اند تا سازوكارهاي اجتماعات ديني را در عرصه تحولات فرهنگي تحليل كنند. مقاله حاضر با استفاده از مفاهيم فوق درصدد است اول مباحثي نظري در خصوص آيين و فرهنگ عامه پسند ارايه مي كند و بخش دوم با مروري مردم نگارانه بر مداحي ها و شمايل نگاري هاي رايج تلاش مي كند تا از موضع فرهنگ گرا - نمادگرا تحول آيين هاي عاشورايي را در ايران معاصر بررسي و نسبت هاي آن را با فرهنگ عامه پسند روشن كند. در اين مقاله فرهنگ عامه پسند به تعبير دوسرتويي آن، تاكتيك هايي ديده شده است كه در مقابل استراتژي هاي آييني سازي به صورت تحولاتي در شيوه هاي سنتي برگزاري آيين ها در مي آيند.