بایدها و نبایدها در اشاعه فرهنگ عاشورا

پایان‌نامه . دولتی - وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری - دانشگاه الزهرا (س) - دانشکده الهیات و معارف اسلامی . ۱۳۹۰ . کارشناسی ارشد

در دوران تاریخی نهضت‌های زیادی به وقوع پیوسته است؛ اما تنها نهضت عاشوراست که در طول اعصار از یک جریان تاریخی فراتر رفته و به یک فرهنگ تبدیل گشته است. تأثیر این فرهنگ هرچند درمیان شیعیان ملموس‌تر به نظر می‌رسد؛ اما این فرهنگ مقدس، منحصر به گروه یا ملت خاصی نیست، بلکه پیام‌های آن تمام ملل را در نوردیده و بر انسانهای آزاده تأثیر گذاشته است. مهم‌ترین نماد و شعایر بی‌نظیر این فرهنگ در عزاداری سیدالشهداء جلوه‌گر است. مع الاسف دوران گذشته در اثر عوامل متعدد انحرافات چند در سنت عزاداری پدید آمده که از تأثیرات فرهنگی و ارزشی آن فرو کاسته است. این انحرافات هم درمحتوای روضه‌خوانی و نیز شیوه برگزاری آیین عزاداری را متأثر ساخته است. آنچه محتوا را از مسیر اصلی منحرف ساخته، اشاع? رویکرد مسیحانه و رویکرد تقدیرگرایانه و نیز رویکرد تاریخ وصفی صرف و نپرداختن به رویکرد طبیعی و انسانی است. انحرافاتی که در آیین عزاداری ایجاد شده است، غالباً از روایات ناصحیح، کتب نامعتبر و یا مدرنیته شدن فرهنگ در عصر معاصر، نشأت گرفته است؛ از جمل? این انحرافات؛ شیوع قمه زنی، استفاده از ابزار و آلات نامتعارف، ورود سبک پاپ و غلبه شور برشعور در مداحی-ها است. پیدایش این آسیب‌ها از سوی گروهی خاص به وجود نیامده است، بلکه دخل و تصرف عامه مردم در شیوه برگزاری عزاداری و کوتاهی، کناره‌گیری و سکوت برخی از علماء و متخصصان دین و نیز دخالت دشمنان و ستیزه گران نهضت عاشورا در روند تخریب فرهنگ عاشورا موثر بوده است. تمامی پیروان نهضت عاشورا به نوبه خود می‌توانند در بازسازی اشاعه فرهنگ عاشورا نقشی برعهده گیرند، لذا این مسئولیت، برعهده هر فرد مکلّف است؛ اما از آنجایی که علماء، دولت اسلامی و رسانه‌های جمعی مهم‌ترین مصلحان این فرهنگ به شمار می‌آیند؛ این عده مسئولیتی مضاعف و رسالت دینی شاخص و متفاوت از سایرین به عهده دارند.