کد مطلب : ۳۰۸۸۷
مسأله تشبه و علل اطلاق واژه "شبیه خوانی" به تعزیه
خاکی،محمد رضا؛ مهندس پور،فرهاد؛ قلیپور،علی؛
هنرهای نمایشی و موسیقی، زمستان 1388 - شماره 39 علمی-پژوهشی (10 صفحه - از 45 تا 54)
«تشبه» یکی از مفاهیم بحث انگیز در فرایند نمایشی شدن وقایع کربلا است. این مفهوم با در نظر داشتن پیشینه ای که در علم کلام، عرفان و به خصوص فقه دارد، از سه بعد در تعزیه شایان توجه و قابل بررسی است: 1- تشبه، پیوند عمیقی با نهادن نام «شبیه خوانی» بر تعزیه دارد. 2- تشبه به امامان (ع)؛ تشبه به کفار و دشمنان ائمه و تشبه مردان به زنان؛ از مسائل مناقشه برانگیز فقهی هستند که شاهد حضور آنها در تعزیه نیز هستیم. 3- اهمیت مساله تشبه نزد فقها، منجر به صدور فتاوی گوناگون از سوی آنها می شود. این فتاوی از سوی دیگر، تاثیر آشکاری نیز بر شیوه شبیه خوانی دارند. هدف این مقاله، بررسی سه مورد فوق با توجه به دانش و فرهنگی بومی است که هم شبیه خوانی و هم مفهوم تشبه بر آمده از آن است. پس رویکرد مقاله حاضر در نقطه مقابل آن رویکردهایی قرار خواهد گرفت که تعزیه را با قراردادهای تئاتر و درام غربی فهم و تحلیل می کنند. یکی از این مفاهیم که با آن تعزیه را بررسی می کنند، واژه یونانی «میمسیس» است. این مقاله نشان می دهد که چرا این مفهوم در شناخت تعزیه کارایی ندارند و نمی توان با اتکا به آن تحقق تشبه در تعزیه را فهم کرد.
«تشبه» یکی از مفاهیم بحث انگیز در فرایند نمایشی شدن وقایع کربلا است. این مفهوم با در نظر داشتن پیشینه ای که در علم کلام، عرفان و به خصوص فقه دارد، از سه بعد در تعزیه شایان توجه و قابل بررسی است: 1- تشبه، پیوند عمیقی با نهادن نام «شبیه خوانی» بر تعزیه دارد. 2- تشبه به امامان (ع)؛ تشبه به کفار و دشمنان ائمه و تشبه مردان به زنان؛ از مسائل مناقشه برانگیز فقهی هستند که شاهد حضور آنها در تعزیه نیز هستیم. 3- اهمیت مساله تشبه نزد فقها، منجر به صدور فتاوی گوناگون از سوی آنها می شود. این فتاوی از سوی دیگر، تاثیر آشکاری نیز بر شیوه شبیه خوانی دارند. هدف این مقاله، بررسی سه مورد فوق با توجه به دانش و فرهنگی بومی است که هم شبیه خوانی و هم مفهوم تشبه بر آمده از آن است. پس رویکرد مقاله حاضر در نقطه مقابل آن رویکردهایی قرار خواهد گرفت که تعزیه را با قراردادهای تئاتر و درام غربی فهم و تحلیل می کنند. یکی از این مفاهیم که با آن تعزیه را بررسی می کنند، واژه یونانی «میمسیس» است. این مقاله نشان می دهد که چرا این مفهوم در شناخت تعزیه کارایی ندارند و نمی توان با اتکا به آن تحقق تشبه در تعزیه را فهم کرد.
فایل مرتبط (404.42 KB)
