محرم مکتبی برای هدایت و معبری برای رهایی

قرن هاست که شیعه در واقعه محرم توقف کرده و تلاش دارد از آن به تناسب زمان ها و زمین های زیستی اش روشنائی برچیند و  از این توقف انرژی حرکت به سوی آزادی؛ عدالت و انسانیت بر گیرد.
محرم واقعه غم انگیز و سترگی است که ظرفیت بازخوانی چندین باره را در تاریخ داشته و دارد و اگر به درستی فهم می شد جهان تشیع نباید کماً – از حیث پیروان - و کیفاً – از حیث وضع فرهنگی و اجتماعی و...- در این جایی باشد که الان در آن قرار گرفته است.
یکی از نمادهای بنیادین و اساسی تشیع حسین (علیه السلام) و محرم است که در سایه سار آن چه بسیار حرکت ها و جنبش های شیعی شکل گرفت و چه فراوان موقعیت ها و ظرفیت ها ایجاد شد و چه بسیار موقوفات که به نام حسین و محرم ثبت گردید و چه اماکن – حسینیه ها و زینبیه ها و...- و مجالسی برپای شد که در مورد دیگر بزرگان حتی پیامبر اسلام این گونه نبوده است. محرم تنها واقعه ای بوده است که به راحتی ظرفیت تبدیل شدن به یک دهه سوگ را در درازنای تاریخ اسلام و تشیع پیدا کرده است و بدنبال خویش هویتی تاریخی به تشیع داده است که حتی بر غدیر نیز پیشی گرفته است. این همه پیامدهای این قطعه تاریخی محصول آن است که این واقعه - محرم – حتماً پیامی سترگ داشته است و این پیام و ره آوردش هم ظرفیت جهانی شدن داشته است .
شکل گیری همه این ظرفیت ها در ذیل محرم این امید را ایجاد می کند که این قطعه تاریخ در تمامی ادوار تاریخی به عنوان مشعلی برای روشنائی و معبری برای رهایی باقی بماند هر چند که بد اندیشان به ظاهر معتقد به محرم تلاش کنند از آن حادثه ای برای حضیض خلق کنند.
حقیقت آن است که به راحتی نمی توان از کارکرد دیرینه معرفت آفرینی و روشن اندیشی محرم در طول قرن ها حیات و تداومش گذر کرد؛ اگر چه همیشه خطر تولید جهل در این ظرف و موقعیت توسط جاهلان و معیشت اندیشان به موازات آن روشنائی بوده است.
به نظر می رسد محرم در دوران معاصر نیازمند بازخوانی و تامل است چرا که چند صباحی است در یک موقعیت و پیچ خطرناکی افتاده است که ترس آن می رود نقش آفرینی مثبت آن تحت الشعاع معیشت اندیشی ها و مصلحت اندیشی ها قرار گیرد.
این واقعه غم انگیز و تراژدی تاریخی از طرف برخی چندی است تبدیل به یک ظرف برای تولید جهل و خشونت شده است و از عالمان و اندیشمندان دغدغه مند انتظار می رود تا نگذارند برای این واقعه سترگ این خطر سترگ اتفاق بیفتد.
به نام محرم و حسین(علیه السلام)  در مداحی ها گاه بذر جهل و غلو  کاشته می شود و در منبرها ویروس خشونت و توهین منتشر می شود. قرار بود مراثی و منابر در خدمت محرم باشند و حسین؛ و پیام حسین را که رهایی بود و معنا؛ در گفتمانی اخلاقی به نسل های پس از حسین برسانند. نه این که ارزش استقلالی پیدا کنند و مداحان و اصحاب منابر به خویش بیندیش اند و بس. وقتی ابزاری تغییر ماهیت بدهد و تبدیل به متن شود و مرثیه سرایی و منبر یک هویت ذاتی بیابند نمی توان بر آن نترسید. ابزارها تا زمانی ارزشمندند که در خدمت اهداف و مقاصد باشند و گرنه ابزار هر اندازه مقدس باید دور ریخته شوند.
 قرار بود محرم تولید روشنائی و دانش کند و نام حسین به آزادگی و انسانیت و حرمت گره بخورد نه این که با سوء استفاده از محرم و حسین برخی به قدرت و ثروت اندیشید و از این راه به حسین و محرم خیانت کنند.
آیا نباید بر وضع موجود مرثیه سرایی؛ مجلس گردانی؛ روضه ها و منبرها؛ همایش ها و کارناول های عاشورایی و ...ترسید و بر خود لرزید و عالمان را به تدبیر دعوت کرد؟ به گمانم وقت آن است که همه کسانی که دغدغه محرمِ حسینی و خود حسین(ارواحنا له الفداء) را دارند به میدان بیاییند و نگذارند بیش از این این سرمایه عظیم شیعی دچار بحران شکل و معنا شود.
حد تو رثا نیست عزای تو حماسه است // ای کاسته شان تو از این معرکه گیران