درباره آنفلوآنزای نوع آ و پیشگیری و درمان آن

 پس از مدت کوتاهی با انتشار گسترده و سریع بیماری تا بیستم ماه مه، تعداد ۱۰۲۴۳ مورد تأیید شده در آزمایشگاه از ۴۱ کشور مختلف و در ۲۷ ژوئیه ۱۳۴۵۰۳ مورد از 170 کشور از سراسر جهان همراه با مرگ۸۱۶  تن گزارش شده است. به این دلیل بود که سازمان جهانی بهداشت (WHO) در 11 ژوئیه ۲۰۰۹، نسبت به خطر پاندمی(شیوع سطح ۶) آنفلوانزای جدید در سطح جهانی هشدار داد.
بر این اساس مسافران خطوط هوایی از نظر ابتلا به این بیماری باید از نظر پزشکی بررسی شوند و کشورها امکانات بهداشتی خود را در این زمینه بسیج نمایند.

در ایران نیز تا تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۸۸ (۷ ماه مه ۲۰۰۹) ۱۴۵ نفر به این بیماری دچار شده‌اند. این ویروس در ابتدا به خاطر برخی شباهت‌های ژنتیکی با ویروس آنفلوانزای خوکی به این نام (Swine flue) مشهور شد ولی تحقیقات بعدی نشان داد که ارتباطی با آن ندارد و تا کنون موردی از انتقال این ویروس از این حیوان و یا سایر حیوانات به انسان گزارش نشده است.

پیش‌بینی دانشمندان این است که شیوع جهانی آنفلوانزای جدید در پاییز به اوج خود خواهد رسید و میلیون‌ها نفر طی سال‌های آتی به آن دچار خواهند شد ولی شدت بیماری و میزان مرگ و میر آن هنوز قابل پیش‌بینی نیست و انتظار می‌رود که واکسن‌های تولیدی تا پاییز به بازار عرضه شود.
بدون تردید اطلاع‌رسانی و آموزش و رعایت توصیه‌های بهداشت فردی، اجتماعی و محیطی نقش تعیین‌کننده‌ای در کنترل و کاهش عوارض بیماری و خسارت‌های انسانی به ویژه در بیمارانی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، خواهد داشت.

اهمیت پاندمی جدید آنفلوانزای A (H1N1 fluvirus) ایجاب می‌کند که به برخی نکات کاربردی و راهنما در زمینه پیشگیری و تشخیص و درمان آن اشاره نماییم:

نحوه انتشار این بیماری از انسان به انسان است و دوره‌های کمون و سرایت آن مانند ویروس سرماخوردگی فصلی (Seasonal flue) است، یعنی از یک روز قبل از بروز علائم تا هفت روز بعد از بیماری. این بیماری در کودکان، به ویژه کودکان خردسال، به مدت طولانی‌تری مسری خواهد بود. ویروس با ذرات خارج شده در اثر سرفه و عطسه و یا از طریق تماس دستان آلوده به ویروس به دهان و بینی و چشم به بدن انسان وارد می‌شود. خوشبختانه ویروس از راه غذای پخته شده و یا آب آشامیدنی و استخر تصفیه شده با از گاز کلر نمی‌تواند، انتقال یابد.

۱-نکات راهنما برای تشخیص بیماری:
دامنه علائم و نشانه‌های بالینی به شرح زیر از یک عارضه خفیف تنفسی بدون تب تا ذات‌الریه شدید و خطرناک می‌تواند متفاوت باشد.
• تب همراه با سرفه یا گلودرد
• گرفتگی بینی یا آبریزش، درد عمومی بدن، سردرد، لرز، خستگی، استفراغ و اسهال
• ممکن است پس از بهبودی اولیه، پس از سه روز تب و علائم بیماری با شدت بیشتری عود نماید که می‌تواند نشانه عفونت میکروبی در ریه باشد.
• عوارضی چون ذات‌الریه، برونشیت، عفونت سینوس، عفونت گوش می‌تواند، رخ دهد که در صورت عدم تشخیص و درمان سریع و مناسب می‌تواند به مرگ بیمار منجر شود.
• کیت‌های تشخیصی ویروس آنفلوانزای H1N1اخیراً در اختیار آزمایشگاه‌های کشورهای مختلف قرار گرفته است که جهت تشخیص قطعی بیماری توسط پزشک معالج درخواست می‌گردد.

۲- نکات راهنما برای پیشگیری:
• در هنگام سرفه و عطسه دستمال جلوی دهان خود بگیرید و سپس آن را در سطل سرپوشیده‌ای بیاندازید.
• دستان خود را به ویژه پس از سرفه و عطسه به طور مکرر با آب و صابون شستشو دهید.
• از تماس دست با چشمان، بینی و دهان خودداری کنید.
• از نزدیک شدن (کمتر از یک متر) با افراد بیمار بپرهیزید.
• بیماران حداقل یک هفته پس از بروز علائم و یا ۲۴ ساعت پس از رفع علائم بیماری (هر کدام که طولانی‌تر باشد) در منزل استراحت کنند، این کار باعث جلوگیری از سرایت ویروس به دیگران می‌شود.
• استفاده از ماسک در هنگام بیماری برای کاهش انتقال ویروس به دیگران مفید است.
• به توصیه‌های مسؤولان بهداشتی جامعه در خصوص تعطیلی مدارس و یا عدم حضور در اجتماعات و یا مسافرت‌ها توجه کنید.

۳- نکات راهنمای عمومی از نظر مراقبت و درمان:
• استراحت در منزل در صورت احساس بیماری به مدت حداقل یک هفته پس از بروز علائم و یا ۲۴ ساعت پس از رفع علائم (هر کدام که طولانی‌تر باشد).
• رعایت توصیه‌های مسؤولان بهداشتی جامعه از نظر حضور در اجتماعات، کار و مدرسه، مسافرت و ... .
• مصرف بیشتر مایعات و نوشیدنی‌ها
• پوشاندن دهان و بینی در هنگام سرفه و عطسه و استفاده از ماسک در دوره بیماری
• حفظ آرامش و نشاط
• خودداری از بوسیدن و یا دست دادن با دیگران
• افراد کهنسال ( بیش از ۶۵ سال)، زنان باردار، کودکان خردسال (کمتر از ۵ سال) و یا افراد مبتلا به آسم،‌ دیابت، بیماری‌های قلبی- تنفسی و سایر بیماری‌های مزمن در معرض خطر بیشتری قرار دارند و بهتر است با پزشک معالج خود در این زمینه مشورت کنند.

۴- نکات راهنمای درمان فوری در کودکان و ضرورت تماس سریع با پزشک:
• تنفس سریع و یا سختی در نفس کشیدن
• کبودی لب‌ها و پوست
• عدم میل به نوشیدن مایعات کافی
• استفراغ شدید یا پیوسته
• خواب‌آلودگی یا عدم تمایل به صحبت با دیگران
• بیتابی کودک و خودداری از بغل شدن
• بازگشت تب و سرفه شدید بعد از بهبود اولیه علائم سرماخوردگی

۵- نکات راهنمای درمان فوری در بزرگسالان و ضرورت سریع با پزشک:
• سختی در نفس کشیدن یا تنگی نفس
• احساس درد یا فشار در سینه یا شکم
• گیجی ناگهانی
• عدم تمرکز فکری
• استفراغ شدید یا پیوسته
• بازگشت تب و سرفه شدید بعد از بهبود اولیه علائم سرماخوردگی