کد مطلب : ۱۴۵۷۹
عاشوراپژوهی، گرایشی در تاریخ اسلام است
گفت‌وگو با احمد شهدادی
گفت‌‌وگوی ویژه: در ادامة مباحث مربوط به دانشگاه امام حسين (ع) و رشتة عاشوراپژوهي که از شمارة ۴۶ ماهنامه در آبان‌ماه ۸۷ شروع کرديم و قصد داريم ان‌شاءالله تا رسيدن به نتيجة مطلوب آن را ادامه دهيم، گفت‌وگوي مختصري با احمد شهدادي داشتيم که در ادامه به استحضار مي‌رسد:
تعریف شما از یک عاشوراپژوه چیست؟
به گمان من کسي که داراي چنين ويژگي‌هايي است: تخصص در تاريخ اسلام، مسلط به ادبيات عرب، مسلط به تاريخ اديان، داراي دانش جامعه‌شناسي، داراي توانايي تحليل نظري، توانمند در عرصة تاريخ تشيع، توانمند در عرصة شيعه‌شناسي، آشنا به نظريات سياسي قديم و جديد
تخصص‌ها و گرایش‌هاي علمی مورد نیاز برای عاشورا پژوه؟
تاريخ اسلام، تاريخ عرب، تاريخ جهان در عصر اسلام، تاريخ اديان، تاريخ سياست، جامعه‌شناسي، تاريخ تمدن، ادبيات عرب، شيعه‌شناسي، حديث‌شناسي، سيره‌شناسي، فلسفة تاريخ، تاريخ تحليلي
پیش‌نیاز‌هاي عملی و نظری برای عاشوراپژوهی از نظر شما؟
دانستن زبان عربي، دانستن زبان انگليسي
نوعي سعة اطلاعاتي و معلوماتي در عرصه‌هايي كه در بالا ياد كردم.
آیا تا به حال دوره‌اي ویژة تربیت عاشوراپژوه برگزار شده؟ این کار ضرورت دارد؟ سابقة تاریخی این کار از نظر شما چیست؟
من چنين دوره‌اي را سراغ ندارم. ضرورت علمي و دانشگاهي و حوزوي دارد و مي‌تواند پيامدهاي مفيد داشته باشد.
نظر شما در مورد دوره‌هاي شبیه سفیران هدایت حوزة علمیة قم یا همایش‌هایی مانند مبلغان چیست؟
دوره‌هايي شبيه سفيران هدايت و همايش‌هاي مبلغان بيشتر كاربردي است و به كار عرصة عمل تبليغ ديني مي‌آيد. برخي از اين دوره‌ها هم در عمل آسيب‌هايي دارد.
گمان مي‌كنم، اگر انسان‌هاي مستعد و صاحب ذوق و توان علمي و فكري جذب شوند، بهتر باشند. اين كار بايد كاري دانشگاهي و آكادميك باشد؛ نه تبليغي و فقط براي پركردن خلأ ديني در مناطق كشور.
چه آسیبی را در حال حاضر متوجه شیوه‌هاي تبلیغی عاشورا مي‌دانید؟
عوامزدگي، ناآگاهي، بي‌سوادي، شعارگرايي
به نظر شما راه‌اندازی یک رشته دانشگاهی با عنوان عاشوراپژوهی ضروری است؟ تعریف شما از این رشته چیست؟ این رشته چه گرایش‌هایی مي‌تواند داشته باشد؟
راه‌اندازي اين گرايش و نه رشته مفيد است. گمانم عاشوراپژوهي بايد گرايشي در رشتة تاريخ اسلام باشد و خود نمي‌تواند رشتة دانشگاهي باشد. بهتر است در مقطع كارشناسي ارشد يا چيزي مانند آن، از ميان كساني كه كارشناسي تاريخ، دين‌شناسي، شيعه‌شناسي و رشته‌هاي همانند دارند، برترين‌ها انتخاب شوند و كارشناسي ارشد عاشوراپژوهشي داير شود.
آیا موضوعاتی همچون تبلیغ عاشورا، زیارت عاشورا، منبر و خطابه، مرثیه و مداحی و... نیز می‌تواند از جمله زیرمجموعه‌هاي چنین رشته‌اي باشد؟
همة موضوعاتي كه به عرصة عاشورا مربوط مي‌شوند، مي‌توانند در دايرة اين گرايش قرار گيرند. دانشجوي اين گرايش دانشگاهي بايد بتواند دربارة همة مسائل مربوط به عاشورا از نظرگاه تاريخي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي، ديني، جهاني، بينادياني، عصري و نيز همة وابسته‌هاي نظري و عملي آن تحقيق و پژوهش كند و نظرية علمي داشته باشد.
اگر قرار باشد چنین رشته‌اي ایجاد شود، کدام ارگان، سازمان یا نهاد مناسب‌ترین مکان برای برگزاری آن خواهد بود؟
بهتر است اين كار به ارگان سپرده نشود و كاري دانشگاهي و آكادميك باشد. بايد دانشگاهي عهده‌دار اين امر شود. مي‌توان سرفصل‌هاي اين گرايش را نوشت و بعد به وزارت علوم پيشنهاد داد. دانشگاه‌هاي دولتي و غيرانتفاعي هم هر دو مي‌توانند اين گرايش را برگزار كنند. اين كار، كار ارگاني و نهادي نيست. اگر به ارگان واگذار شود، از بين مي‌رود. بايد دانشگاهي و درسي باشد.
نظر شما در مورد برگزاری کلاس‌های مداحی به شیوه‌هاي مرسوم چیست؟
كلاس‌هاي مداحي به شيوة مرسوم مفيد نيست. بايد روش گذشتگان احيا شود؛ در عين حال نمي‌دانم اين پرسش چه ربطي به گرايش عاشوراپژوهي دارد. قطعاً در چنين رشته‌اي دانشجويان مداحي نخواهند آموخت؛ هرچند مي‌توانند و بايد در باب موسيقي عاشورا و آييني پژوهش كنند و واحدهايي را بگذرانند.
تعریف شما از یک عاشوراپژوه چیست؟
به گمان من کسي که داراي چنين ويژگي‌هايي است: تخصص در تاريخ اسلام، مسلط به ادبيات عرب، مسلط به تاريخ اديان، داراي دانش جامعه‌شناسي، داراي توانايي تحليل نظري، توانمند در عرصة تاريخ تشيع، توانمند در عرصة شيعه‌شناسي، آشنا به نظريات سياسي قديم و جديد
تخصص‌ها و گرایش‌هاي علمی مورد نیاز برای عاشورا پژوه؟
تاريخ اسلام، تاريخ عرب، تاريخ جهان در عصر اسلام، تاريخ اديان، تاريخ سياست، جامعه‌شناسي، تاريخ تمدن، ادبيات عرب، شيعه‌شناسي، حديث‌شناسي، سيره‌شناسي، فلسفة تاريخ، تاريخ تحليلي
پیش‌نیاز‌هاي عملی و نظری برای عاشوراپژوهی از نظر شما؟
دانستن زبان عربي، دانستن زبان انگليسي
نوعي سعة اطلاعاتي و معلوماتي در عرصه‌هايي كه در بالا ياد كردم.
آیا تا به حال دوره‌اي ویژة تربیت عاشوراپژوه برگزار شده؟ این کار ضرورت دارد؟ سابقة تاریخی این کار از نظر شما چیست؟
من چنين دوره‌اي را سراغ ندارم. ضرورت علمي و دانشگاهي و حوزوي دارد و مي‌تواند پيامدهاي مفيد داشته باشد.
نظر شما در مورد دوره‌هاي شبیه سفیران هدایت حوزة علمیة قم یا همایش‌هایی مانند مبلغان چیست؟
دوره‌هايي شبيه سفيران هدايت و همايش‌هاي مبلغان بيشتر كاربردي است و به كار عرصة عمل تبليغ ديني مي‌آيد. برخي از اين دوره‌ها هم در عمل آسيب‌هايي دارد.
گمان مي‌كنم، اگر انسان‌هاي مستعد و صاحب ذوق و توان علمي و فكري جذب شوند، بهتر باشند. اين كار بايد كاري دانشگاهي و آكادميك باشد؛ نه تبليغي و فقط براي پركردن خلأ ديني در مناطق كشور.
چه آسیبی را در حال حاضر متوجه شیوه‌هاي تبلیغی عاشورا مي‌دانید؟
عوامزدگي، ناآگاهي، بي‌سوادي، شعارگرايي
به نظر شما راه‌اندازی یک رشته دانشگاهی با عنوان عاشوراپژوهی ضروری است؟ تعریف شما از این رشته چیست؟ این رشته چه گرایش‌هایی مي‌تواند داشته باشد؟
راه‌اندازي اين گرايش و نه رشته مفيد است. گمانم عاشوراپژوهي بايد گرايشي در رشتة تاريخ اسلام باشد و خود نمي‌تواند رشتة دانشگاهي باشد. بهتر است در مقطع كارشناسي ارشد يا چيزي مانند آن، از ميان كساني كه كارشناسي تاريخ، دين‌شناسي، شيعه‌شناسي و رشته‌هاي همانند دارند، برترين‌ها انتخاب شوند و كارشناسي ارشد عاشوراپژوهشي داير شود.
آیا موضوعاتی همچون تبلیغ عاشورا، زیارت عاشورا، منبر و خطابه، مرثیه و مداحی و... نیز می‌تواند از جمله زیرمجموعه‌هاي چنین رشته‌اي باشد؟
همة موضوعاتي كه به عرصة عاشورا مربوط مي‌شوند، مي‌توانند در دايرة اين گرايش قرار گيرند. دانشجوي اين گرايش دانشگاهي بايد بتواند دربارة همة مسائل مربوط به عاشورا از نظرگاه تاريخي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي، ديني، جهاني، بينادياني، عصري و نيز همة وابسته‌هاي نظري و عملي آن تحقيق و پژوهش كند و نظرية علمي داشته باشد.
اگر قرار باشد چنین رشته‌اي ایجاد شود، کدام ارگان، سازمان یا نهاد مناسب‌ترین مکان برای برگزاری آن خواهد بود؟
بهتر است اين كار به ارگان سپرده نشود و كاري دانشگاهي و آكادميك باشد. بايد دانشگاهي عهده‌دار اين امر شود. مي‌توان سرفصل‌هاي اين گرايش را نوشت و بعد به وزارت علوم پيشنهاد داد. دانشگاه‌هاي دولتي و غيرانتفاعي هم هر دو مي‌توانند اين گرايش را برگزار كنند. اين كار، كار ارگاني و نهادي نيست. اگر به ارگان واگذار شود، از بين مي‌رود. بايد دانشگاهي و درسي باشد.
نظر شما در مورد برگزاری کلاس‌های مداحی به شیوه‌هاي مرسوم چیست؟
كلاس‌هاي مداحي به شيوة مرسوم مفيد نيست. بايد روش گذشتگان احيا شود؛ در عين حال نمي‌دانم اين پرسش چه ربطي به گرايش عاشوراپژوهي دارد. قطعاً در چنين رشته‌اي دانشجويان مداحي نخواهند آموخت؛ هرچند مي‌توانند و بايد در باب موسيقي عاشورا و آييني پژوهش كنند و واحدهايي را بگذرانند.
