کد مطلب : ۱۴۸۹۶
گزارشي از کنگرة شب شعر عاشورا در شيراز
صریر سوگوار
پوریا شیرآشتیانی
فرهنگ:
پيشينه
پرچم شب شعر عاشورايي شيراز، ۲۵ سال پيش در سال ۱۳۶۴ به همت مرحوم «حاج حسين فرهنگ»، رئيس چاپخانة فرهنگ شيراز برافراشته شد و پس از وفات ايشان در آستانة دهمين شب شعر عاشورا که در سال ۱۳۷۵ برگزار شد، فرزندشان «حاج عبدالحسين فرهنگ» اين سنت را ادامه داد. حاج حسين فرهنگ، پيش از مرگ با وقف يک‌سوم از اموالش راه را براي ادامة برگزاري اين مراسم هموار کرد و اين جريان فرهنگي-مذهبي که از همان سال‌هاي ابتدايي با استقبال عمومي روبه‌رو شده بود به همت حاج عبدالحسين فرهنگ و ستاد برگزاري شب شعر عاشورا هر سال پوياتر و بالنده‌تر به کار خود ادامه مي‌دهد.
ويژگي‌ها
اين برنامه از جهات مختلف منحصربه‌فرد است. شب شعر عاشورايي شيراز با ميهمان‌نوازي‌هاي بسيار خوب و در عين حال ساده و بي‌تکلف به هيچ کمک رسمي و اداري‌اي وابسته نيست. در آستانة برپايي مراسم هر سال، يادوارة مراسم سال قبل در اختيار ميهمانان، شاعران و هنرمندان قرار مي‌گيرد. همزمان با اعلام فراخوان مجموعه‌اي با پيش‌درآمد موضوع کنگرة همان سال منتشر مي‌شود و معمولاً در طول سال کتاب‌هايي با موضوع مربوط، در حوزه‌هاي معرفتي و ادبي براي مطالعة شاعران معرفي مي‌شوند؛ سپس فراخوان اعلام مي‌شود و اشعار جمع‌آوري مي‌شوند. هر سال از ميان آثار برتر تعدادي انتخاب و صاحبان آن براي حضور در برنامه‌هاي کنگره، شامل ۲ شب شعر با موضوع اصلي و يک عصر شعر ويژة دانشجويان و طلاب دعوت مي‌شوند. يک نشست معرفتي، يک نشست علمي، مراسم عزاداري و تربت‌نوشان حضرت سيدالشهدا (ع) از برنامه‌هاي اين همايش ادبي است.
موضوعات
هر سال در پايان مراسم، موضوع سال بعد اعلام مي‌شود. شروع شب شعر عاشورا با موضوع عام عاشورا بود؛ سپس هر سال يکي از اشخاص، زمان‌ها يا ويژگي‌هاي واقعة عظيم عاشورا موضوع سال معرفي شده و شاعران عاشورايي اختصاصاً دربارة آن موضوع مي‌سرايند.
موضوعات ۲۴ دورة گذشته عبارت‌اند از:
- سال اول و دوم: موضوع آزاد، عاشورا و امام حسین (ع)
- سال سوم و چهارم:حضرت زینب (س)
- سال پنجم: حضرت ابوالفضل العباس (ع)
- سال ششم: حضرت مسلم بن عقیل (ع)
- سال هفتم: حضرت علی‌اکبر (ع) و جون
- سال هشتم: حضرت علی‌اصغر (ع) و حبیب بن مظاهر
- سال نهم: حضرت قاسم بن الحسن (ع) و عمرو بن جناده
- سال دهم: حضرت رقیه (س)
- سال یازدهم: حضرت امام حسن مجتبی (ع)
- سال دوازدهم: حضرت امام زین‌العابدین سجاد (ع)
- سال سیزدهم: حضرت عبدالله بن الحسن (ع) و حر بن یزید ریاحی
- سال چهاردهم: حضرت امام زمان (ع) و عاشورا
- سال پانزدهم: حضرت زینب (س)
- سال شانزدهم: غروب عاشورا
- سال هفدهم: اربعین
- سال هجدهم: حضرت ام‌البنین (س)
- سال نوزدهم: حضرت رباب (س) و ام وهب
- سال بیستم: حضرت سکینه و حضرت حمیده بنت مسلم بن عقیل (ع)
- سال بیست و یکم: فرزندان حضرت زینب (س)
- سال بیست و دوم: شهدای نماز ظهر عاشورا
- سال بیست و سوم: ارتباط حضرت پیامبر اکرم (ص) و حضرت امام حسین (ع)
- سال بیست و چهارم: ارتباط حضرت فاطمة زهرا (س) و حضرت امام حسین (ع)
نحوة اجرا
ستاد برگزاري شب شعر عاشورا، ضمن اجراي فعاليت‌ها مبتني بر احساسات قلبي و به صورت هيئتي از ايجاد يک نظم پايدار و تعريف و انتخاب نقطة عزيمت مشخص و مقصد معين غافل نبوده‌اند. اعضاي ستاد اين کنگره ضمن فعاليت در چهارچوب دين اميدوارند با عنايت امام حسين (ع) و حضرت صاحب‌الزمان (عج) فعاليت‌ها به بهترين شکل ممکن انجام گيرد ستاد برگزاري شب شعر عاشورا اين شب‌هاي شعر را نوعي عزاداري فرهيخته از سوي اهل قلم مي‌دانند. از جمله فعاليت‌هاي جانبي اين کنگره اهداي جايزة کتاب سال عاشورا و انتشار نشرية داخلي و تخصصي ادبيات عاشورا با نام «فرزدق» است.
آثار و تأليفات
از جملة خروجي‌ها و تأليفات کنگرة شب شعر عاشوراي شيراز عبارت‌اند از:
- ۲۴ يادواره از شب شعر عاشورا دربرگيرندة آثار منتخب هر دوره
- چند مجموعه از برگزيده اشعار همايش‌هاي دانشجويان عاشورايي کشور
- چند يادنامه و يادواره براي نکوداشت پيشکسوتان شعر عاشورايي
- چند مجموعه محتوي اطلاعات و مطالبي دربارة موضوعات شب شعرها با انگيزة اينکه پيش‌درآمدي براي آن دوره باشد.
- مجموعه‌هايي حاوي نقد و بررسي آثار نويسندگان و شعراي نوجوان و جوان
- نشرية تخصصي ادبيات عاشورا با نام گاهنامة «فرزدق»
متأثر از مراسم شب شعر عاشورايي شيراز در طول ۲۵ سال گذشته «کنگرة شعر محرم» در شهرهاي بزرگي چون تبريز و مراسمي مشابه در تهران، خميني‌شهر اصفهان، شهرستان‌هايي مانند دشتستان استهبان و ورامين آغاز شده است.
اردوي تابستاني دختران و پسران دانش‌آموز ممتاز رشتة شعر در سراسر کشور در سال ۱۳۷۲ رامسر را به حسينيه مبدل کرد و آن را به زينت «عاشوراسرايي» تزيين کرد؛ يادگار آن شب خاطره‌انگيز در مجموعه‌اي به نام «اشعار عاشورايي» در انتشارات «تربيت» چاپ و به همت صداوسيماي مرکز فارس در محرم سال ۱۳۷۳ از آن استفادة مطلوبي شد.
اقبال به برنامه‌هايي از اين قبيل از مرزهاي کشور فراتر رفته و شعرايي از پاکستان، افغانستان، هندوستان و ... با مکاتبه با ستاد شب شعر عاشورا مرتبط شده‌اند.
نوآوري‌ها
اهداي کتاب سال عاشورا و پرداختن به سوژه‌هايي از مفاهيم و شخصيت‌هاي عاشورايي که کمتر به آنها توجه شده يا گاهي توجهي نشده جلوة خاصي به مراسم شب شعر عاشوراي شيراز داده است. سال گذشته براي سومين بار و با ياري سازمان حج و زيارت استان فارس، شاعران عاشورايي ضمن سفر به عتبات عاليات در سه مراسم شعرخواني فاطمي، انتظار و عاشورايي در جوار حرم اميرالمؤمنين علي (ع)، مسجد سهله و حرم مطهر سيدالشهدا (ع) شرکت کردند.
ياد ياران
حضور چهره‌هاي برجسته و توانمند ادبيات و فرهنگ عاشورايي از جمله «محمدرضا سنگري»، «سيدمهدي شجاعي»، «احد ده‌بزرگي»، «محمدعلي مجاهدي»، «عباس براتي»، «سيدرضا مويد»، «سيدمجتبي حسيني»، «مصطفي رحماندوست»، «مجتبي رحماندوست»، «محمدجواد غفورزاده»، «حشمت‌الله قنبري»، «حميدرضا شکارسري»، «خسرو آقاياري» و ... ضمن غنابخشي به محتوا و خروجي‌هاي اين کنگره يک اتفاق فرهنگي-مذهبي ويژه را هر سال رقم مي‌زند.
«خيمه» ضمن گرامي‌داشت ياد و خاطرة «حاج حسين فرهنگ» باني اين حرکت فرهنگي و مذهبي اصيل و ضمن گرامي‌داشت همة استادان و دوست‌داران اباعبدالله (ع) نظير: «حاج علي‌اصغر سيف»، «سيدحسين طباطبايي»، «محمدعلي مرداني»، «محمدرضا آغاسي» و همة آناني که در سال‌هاي گذشته در اين محفل انس و الفت با اهل بيت (ع) حضور داشته‌اند و اکنون جايشان خالي است، براي اين عزيزان رحمت و مغفرت الهي و همنشيني با مولايشان را آرزومند و از همة متوليان و زحمت‌کشان اين جريان ادبي، هنري و عقيدتي سپاسگزار است.
امسال شب شعر عاشوراي شيراز، ۲۵ ساله مي‌شود. موضوع محوري بيست و پنجمين دورة کنگرة شب شعر عاشورايي شيراز با شعار «اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ الله وَ اَبنِ ثَارِهَ»، رابطه و پيوند معنوي اميرالمؤمنين علي (ع) و فرزند گرامي‌شان، سيدالشهدا اباعبدالله الحسين (ع) انتخاب شده است.
ستاد برگزاري شب شعر عاشورا در وبلاگ رسمي‌اش به آدرس http://www.poemashoora.blogfa.com فراخوان بيست و پنجمين دوره را به شرح ذيل آورده است.
فراخوان بیست و پنجمین دورة شب‌های شعر عاشورا
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ الله وَ اَبنِ ثَارِهَ
فراخوان بيست و پنجمين دورة شب شعر عاشورا
آخرين مهلت ارسال آثار:
۲۶ آذرماه ۱۳۸۹
(غروب روز يازدهم محرم‌الحرام)
موضوع:
«ارتباط حضرت اميرالمؤمنين مولا علي (ع) و فرزند گرانقدرشان حضرت سيدالشهدا اباعبدالله الحسين (ع)»
ارسال آثار:
نشاني پست الكترونيكي:
poemashoora@yahoo.com
نشاني وبلاگ:
«جهت ارسال اثر به صورت پيام (كامنت) خصوصي»
http://www.poemashoora.blogfa.com
شرايط:
- با توجه به فرصت محدود زماني مهلت ارسال آثار تمديد نخواهد شد.
- كلية آثار ارسالي بايستي به صورت تايپ‌شده در (۲۰۰۳word) با قلم (tahooma) ارسال شوند. از دريافت آثار تايپ‌شده در قالب‌هاي ديگر يا ارسال‌شده به صورت pdf يا تصوير معذوريم.
- شاعران و نغمه‌سرایان عاشورایی بایستی برداشت‌های معرفتی خویش را از ارتباط مقدس وجود نورانی حضرت اميرالمؤمنين مولا علي (ع) و فرزند گرانقدرشان حضرت سيدالشهدا امام حسين (ع) در قالب یک اثر خلاق ارائه کنند.
- محدودیتی از لحاظ تعداد اثر، فرم و قالب‌های ادبی نخواهند داشت.
- ذکر مشخصات کامل نام، نشانی، شماره تماس، سن، تحصیلات و شغل همراه اثر الزامی است.
پيشينه
پرچم شب شعر عاشورايي شيراز، ۲۵ سال پيش در سال ۱۳۶۴ به همت مرحوم «حاج حسين فرهنگ»، رئيس چاپخانة فرهنگ شيراز برافراشته شد و پس از وفات ايشان در آستانة دهمين شب شعر عاشورا که در سال ۱۳۷۵ برگزار شد، فرزندشان «حاج عبدالحسين فرهنگ» اين سنت را ادامه داد. حاج حسين فرهنگ، پيش از مرگ با وقف يک‌سوم از اموالش راه را براي ادامة برگزاري اين مراسم هموار کرد و اين جريان فرهنگي-مذهبي که از همان سال‌هاي ابتدايي با استقبال عمومي روبه‌رو شده بود به همت حاج عبدالحسين فرهنگ و ستاد برگزاري شب شعر عاشورا هر سال پوياتر و بالنده‌تر به کار خود ادامه مي‌دهد.
ويژگي‌ها
اين برنامه از جهات مختلف منحصربه‌فرد است. شب شعر عاشورايي شيراز با ميهمان‌نوازي‌هاي بسيار خوب و در عين حال ساده و بي‌تکلف به هيچ کمک رسمي و اداري‌اي وابسته نيست. در آستانة برپايي مراسم هر سال، يادوارة مراسم سال قبل در اختيار ميهمانان، شاعران و هنرمندان قرار مي‌گيرد. همزمان با اعلام فراخوان مجموعه‌اي با پيش‌درآمد موضوع کنگرة همان سال منتشر مي‌شود و معمولاً در طول سال کتاب‌هايي با موضوع مربوط، در حوزه‌هاي معرفتي و ادبي براي مطالعة شاعران معرفي مي‌شوند؛ سپس فراخوان اعلام مي‌شود و اشعار جمع‌آوري مي‌شوند. هر سال از ميان آثار برتر تعدادي انتخاب و صاحبان آن براي حضور در برنامه‌هاي کنگره، شامل ۲ شب شعر با موضوع اصلي و يک عصر شعر ويژة دانشجويان و طلاب دعوت مي‌شوند. يک نشست معرفتي، يک نشست علمي، مراسم عزاداري و تربت‌نوشان حضرت سيدالشهدا (ع) از برنامه‌هاي اين همايش ادبي است.
موضوعات
هر سال در پايان مراسم، موضوع سال بعد اعلام مي‌شود. شروع شب شعر عاشورا با موضوع عام عاشورا بود؛ سپس هر سال يکي از اشخاص، زمان‌ها يا ويژگي‌هاي واقعة عظيم عاشورا موضوع سال معرفي شده و شاعران عاشورايي اختصاصاً دربارة آن موضوع مي‌سرايند.
موضوعات ۲۴ دورة گذشته عبارت‌اند از:
- سال اول و دوم: موضوع آزاد، عاشورا و امام حسین (ع)
- سال سوم و چهارم:حضرت زینب (س)
- سال پنجم: حضرت ابوالفضل العباس (ع)
- سال ششم: حضرت مسلم بن عقیل (ع)
- سال هفتم: حضرت علی‌اکبر (ع) و جون
- سال هشتم: حضرت علی‌اصغر (ع) و حبیب بن مظاهر
- سال نهم: حضرت قاسم بن الحسن (ع) و عمرو بن جناده
- سال دهم: حضرت رقیه (س)
- سال یازدهم: حضرت امام حسن مجتبی (ع)
- سال دوازدهم: حضرت امام زین‌العابدین سجاد (ع)
- سال سیزدهم: حضرت عبدالله بن الحسن (ع) و حر بن یزید ریاحی
- سال چهاردهم: حضرت امام زمان (ع) و عاشورا
- سال پانزدهم: حضرت زینب (س)
- سال شانزدهم: غروب عاشورا
- سال هفدهم: اربعین
- سال هجدهم: حضرت ام‌البنین (س)
- سال نوزدهم: حضرت رباب (س) و ام وهب
- سال بیستم: حضرت سکینه و حضرت حمیده بنت مسلم بن عقیل (ع)
- سال بیست و یکم: فرزندان حضرت زینب (س)
- سال بیست و دوم: شهدای نماز ظهر عاشورا
- سال بیست و سوم: ارتباط حضرت پیامبر اکرم (ص) و حضرت امام حسین (ع)
- سال بیست و چهارم: ارتباط حضرت فاطمة زهرا (س) و حضرت امام حسین (ع)
نحوة اجرا
ستاد برگزاري شب شعر عاشورا، ضمن اجراي فعاليت‌ها مبتني بر احساسات قلبي و به صورت هيئتي از ايجاد يک نظم پايدار و تعريف و انتخاب نقطة عزيمت مشخص و مقصد معين غافل نبوده‌اند. اعضاي ستاد اين کنگره ضمن فعاليت در چهارچوب دين اميدوارند با عنايت امام حسين (ع) و حضرت صاحب‌الزمان (عج) فعاليت‌ها به بهترين شکل ممکن انجام گيرد ستاد برگزاري شب شعر عاشورا اين شب‌هاي شعر را نوعي عزاداري فرهيخته از سوي اهل قلم مي‌دانند. از جمله فعاليت‌هاي جانبي اين کنگره اهداي جايزة کتاب سال عاشورا و انتشار نشرية داخلي و تخصصي ادبيات عاشورا با نام «فرزدق» است.
آثار و تأليفات
از جملة خروجي‌ها و تأليفات کنگرة شب شعر عاشوراي شيراز عبارت‌اند از:
- ۲۴ يادواره از شب شعر عاشورا دربرگيرندة آثار منتخب هر دوره
- چند مجموعه از برگزيده اشعار همايش‌هاي دانشجويان عاشورايي کشور
- چند يادنامه و يادواره براي نکوداشت پيشکسوتان شعر عاشورايي
- چند مجموعه محتوي اطلاعات و مطالبي دربارة موضوعات شب شعرها با انگيزة اينکه پيش‌درآمدي براي آن دوره باشد.
- مجموعه‌هايي حاوي نقد و بررسي آثار نويسندگان و شعراي نوجوان و جوان
- نشرية تخصصي ادبيات عاشورا با نام گاهنامة «فرزدق»
متأثر از مراسم شب شعر عاشورايي شيراز در طول ۲۵ سال گذشته «کنگرة شعر محرم» در شهرهاي بزرگي چون تبريز و مراسمي مشابه در تهران، خميني‌شهر اصفهان، شهرستان‌هايي مانند دشتستان استهبان و ورامين آغاز شده است.
اردوي تابستاني دختران و پسران دانش‌آموز ممتاز رشتة شعر در سراسر کشور در سال ۱۳۷۲ رامسر را به حسينيه مبدل کرد و آن را به زينت «عاشوراسرايي» تزيين کرد؛ يادگار آن شب خاطره‌انگيز در مجموعه‌اي به نام «اشعار عاشورايي» در انتشارات «تربيت» چاپ و به همت صداوسيماي مرکز فارس در محرم سال ۱۳۷۳ از آن استفادة مطلوبي شد.
اقبال به برنامه‌هايي از اين قبيل از مرزهاي کشور فراتر رفته و شعرايي از پاکستان، افغانستان، هندوستان و ... با مکاتبه با ستاد شب شعر عاشورا مرتبط شده‌اند.
نوآوري‌ها
اهداي کتاب سال عاشورا و پرداختن به سوژه‌هايي از مفاهيم و شخصيت‌هاي عاشورايي که کمتر به آنها توجه شده يا گاهي توجهي نشده جلوة خاصي به مراسم شب شعر عاشوراي شيراز داده است. سال گذشته براي سومين بار و با ياري سازمان حج و زيارت استان فارس، شاعران عاشورايي ضمن سفر به عتبات عاليات در سه مراسم شعرخواني فاطمي، انتظار و عاشورايي در جوار حرم اميرالمؤمنين علي (ع)، مسجد سهله و حرم مطهر سيدالشهدا (ع) شرکت کردند.
ياد ياران
حضور چهره‌هاي برجسته و توانمند ادبيات و فرهنگ عاشورايي از جمله «محمدرضا سنگري»، «سيدمهدي شجاعي»، «احد ده‌بزرگي»، «محمدعلي مجاهدي»، «عباس براتي»، «سيدرضا مويد»، «سيدمجتبي حسيني»، «مصطفي رحماندوست»، «مجتبي رحماندوست»، «محمدجواد غفورزاده»، «حشمت‌الله قنبري»، «حميدرضا شکارسري»، «خسرو آقاياري» و ... ضمن غنابخشي به محتوا و خروجي‌هاي اين کنگره يک اتفاق فرهنگي-مذهبي ويژه را هر سال رقم مي‌زند.
«خيمه» ضمن گرامي‌داشت ياد و خاطرة «حاج حسين فرهنگ» باني اين حرکت فرهنگي و مذهبي اصيل و ضمن گرامي‌داشت همة استادان و دوست‌داران اباعبدالله (ع) نظير: «حاج علي‌اصغر سيف»، «سيدحسين طباطبايي»، «محمدعلي مرداني»، «محمدرضا آغاسي» و همة آناني که در سال‌هاي گذشته در اين محفل انس و الفت با اهل بيت (ع) حضور داشته‌اند و اکنون جايشان خالي است، براي اين عزيزان رحمت و مغفرت الهي و همنشيني با مولايشان را آرزومند و از همة متوليان و زحمت‌کشان اين جريان ادبي، هنري و عقيدتي سپاسگزار است.
امسال شب شعر عاشوراي شيراز، ۲۵ ساله مي‌شود. موضوع محوري بيست و پنجمين دورة کنگرة شب شعر عاشورايي شيراز با شعار «اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ الله وَ اَبنِ ثَارِهَ»، رابطه و پيوند معنوي اميرالمؤمنين علي (ع) و فرزند گرامي‌شان، سيدالشهدا اباعبدالله الحسين (ع) انتخاب شده است.
ستاد برگزاري شب شعر عاشورا در وبلاگ رسمي‌اش به آدرس http://www.poemashoora.blogfa.com فراخوان بيست و پنجمين دوره را به شرح ذيل آورده است.
فراخوان بیست و پنجمین دورة شب‌های شعر عاشورا
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ الله وَ اَبنِ ثَارِهَ
فراخوان بيست و پنجمين دورة شب شعر عاشورا
آخرين مهلت ارسال آثار:
۲۶ آذرماه ۱۳۸۹
(غروب روز يازدهم محرم‌الحرام)
موضوع:
«ارتباط حضرت اميرالمؤمنين مولا علي (ع) و فرزند گرانقدرشان حضرت سيدالشهدا اباعبدالله الحسين (ع)»
ارسال آثار:
نشاني پست الكترونيكي:
poemashoora@yahoo.com
نشاني وبلاگ:
«جهت ارسال اثر به صورت پيام (كامنت) خصوصي»
http://www.poemashoora.blogfa.com
شرايط:
- با توجه به فرصت محدود زماني مهلت ارسال آثار تمديد نخواهد شد.
- كلية آثار ارسالي بايستي به صورت تايپ‌شده در (۲۰۰۳word) با قلم (tahooma) ارسال شوند. از دريافت آثار تايپ‌شده در قالب‌هاي ديگر يا ارسال‌شده به صورت pdf يا تصوير معذوريم.
- شاعران و نغمه‌سرایان عاشورایی بایستی برداشت‌های معرفتی خویش را از ارتباط مقدس وجود نورانی حضرت اميرالمؤمنين مولا علي (ع) و فرزند گرانقدرشان حضرت سيدالشهدا امام حسين (ع) در قالب یک اثر خلاق ارائه کنند.
- محدودیتی از لحاظ تعداد اثر، فرم و قالب‌های ادبی نخواهند داشت.
- ذکر مشخصات کامل نام، نشانی، شماره تماس، سن، تحصیلات و شغل همراه اثر الزامی است.
