کد مطلب : ۸۵۳۳
فرهنگ اصطلاحات مداحی (4)
سید مهدی حسینی
شماره چهارم ماهنامه خیمه - ربیع الثانی1424 - خرداد و تیر 1382
شاه بیت: زیبا ترین و برجسته ترین بیت در یک قالب شعری، شاه بیت نامیده می شود.
شعر: یکی از ابزارهای فن مداحی است. البته این اصطلاح توسط برخی از مداحان، به صورت کلی به جای هر قالب شعری به کار می رود. مثلاً به غلط گفته می شود: «چند تا شعر خواندم».
شور زدن: حالت عزاداری به صورت ممتد و بی فاصله است. معمولاً این شیوه در اواخر برنامه مداحی و با هدایت مداح، صورت می گیرد.
عاشقان: اصطلاحی است که معمولاً از طرف مداح و منبری به عزاداران و اهل مجلس اطلاق می شود. این اصطلاح معمولاً زینت بخش نام هیئات عزاداری یا جلسات آموزشی مداحی نیز می باشد. واژه هایی دیگر مثل «محبان»، «عشاق» و ... نیز به همین منظور به کار می رود.
عبای مداحی: رسم است که مداحان در جلسات آموزشی، هنگام اجرای برنامه، عبایی بر دوش می افکنند و مداحی می کنند، هم چنین مداحان، هنگام اجرا در هیئات و مجالس مذهبی آن را بر دوش می اندازند تا متانت و وزانت ایشان را دو چندان شود.
عزاخانه: کنایه از مجلس عزا و محفل عزاداری است .
عزا دار: به افرادی که به مجلس عزاداری آمده و سوگوارند، اطلاق می شود.
عشق: اظهار محبت و علاقه به اهل بیت علیهم السلام است. این واژه در برنامه های مداحی، پر کاربرد است.
فرد: تک بیت از یک قالب شعری، که انتخاب و خوانده می شود «فرد» نام دارد.
قصیده: یکی از قالبهای شعری است که مهمترین ویژگی آن طولانی بودن ابیات است. معمولاً بعضی از مداحان به غلط، هر شعری را که ابیات طولانی داشته باشد، قصیده می نامند.
قفل زدن: کنایه از بی شور و حال بودن مجلس است. آن گاه که مجلس برنامه مداحی را تحویل نگیرد و – به اصطلاح – گریه یا شوری نداشته باشند، مداح می گوید: «انگار به مجلس قفل زده اند!».
کسوت مداحی: مقصود، لباس مداحی است و کنایه از افتخار نوکری اهل بیت علیهم السلام است.
کمکی گرفتن: آن گاه که گروهی از یک هیأت عزاداری به هیأت دیگری برای عزاداری - به صورت گروهی- می روند، و اصطلاحاً گفته می شود «کمکی» رفته اند.
کوچه واکردن: هنگامی که برنامه ی سینه زنی آغاز می شود، توسط میاندار مجلس و با اشاره ی مداح، عزاداران صف هایی رو به روی هم تشکیل می دهند، که اصطلاحاً «کوچه وا کردن» گفته می شود.
شاه بیت: زیبا ترین و برجسته ترین بیت در یک قالب شعری، شاه بیت نامیده می شود.
شعر: یکی از ابزارهای فن مداحی است. البته این اصطلاح توسط برخی از مداحان، به صورت کلی به جای هر قالب شعری به کار می رود. مثلاً به غلط گفته می شود: «چند تا شعر خواندم».
شور زدن: حالت عزاداری به صورت ممتد و بی فاصله است. معمولاً این شیوه در اواخر برنامه مداحی و با هدایت مداح، صورت می گیرد.
عاشقان: اصطلاحی است که معمولاً از طرف مداح و منبری به عزاداران و اهل مجلس اطلاق می شود. این اصطلاح معمولاً زینت بخش نام هیئات عزاداری یا جلسات آموزشی مداحی نیز می باشد. واژه هایی دیگر مثل «محبان»، «عشاق» و ... نیز به همین منظور به کار می رود.
عبای مداحی: رسم است که مداحان در جلسات آموزشی، هنگام اجرای برنامه، عبایی بر دوش می افکنند و مداحی می کنند، هم چنین مداحان، هنگام اجرا در هیئات و مجالس مذهبی آن را بر دوش می اندازند تا متانت و وزانت ایشان را دو چندان شود.
عزاخانه: کنایه از مجلس عزا و محفل عزاداری است .
عزا دار: به افرادی که به مجلس عزاداری آمده و سوگوارند، اطلاق می شود.
عشق: اظهار محبت و علاقه به اهل بیت علیهم السلام است. این واژه در برنامه های مداحی، پر کاربرد است.
فرد: تک بیت از یک قالب شعری، که انتخاب و خوانده می شود «فرد» نام دارد.
قصیده: یکی از قالبهای شعری است که مهمترین ویژگی آن طولانی بودن ابیات است. معمولاً بعضی از مداحان به غلط، هر شعری را که ابیات طولانی داشته باشد، قصیده می نامند.
قفل زدن: کنایه از بی شور و حال بودن مجلس است. آن گاه که مجلس برنامه مداحی را تحویل نگیرد و – به اصطلاح – گریه یا شوری نداشته باشند، مداح می گوید: «انگار به مجلس قفل زده اند!».
کسوت مداحی: مقصود، لباس مداحی است و کنایه از افتخار نوکری اهل بیت علیهم السلام است.
کمکی گرفتن: آن گاه که گروهی از یک هیأت عزاداری به هیأت دیگری برای عزاداری - به صورت گروهی- می روند، و اصطلاحاً گفته می شود «کمکی» رفته اند.
کوچه واکردن: هنگامی که برنامه ی سینه زنی آغاز می شود، توسط میاندار مجلس و با اشاره ی مداح، عزاداران صف هایی رو به روی هم تشکیل می دهند، که اصطلاحاً «کوچه وا کردن» گفته می شود.
