کد مطلب : ۸۵۷۹
سیمای حسین (ع) در قرآن
شماره 29-30– محرم 1428- بهمن 1385
در تفاسیر و کتب روایی شیعه و اهل سنت، به روایاتی برمیخوریم که آیاتی از قرآن مجید، تصریحاً و تأویلاً مربوط به خاندان عترت رسول خدا صلیاللهعلیهوآله است. در ذیل، به مواردی از این آیات اشاره میکنیم.
آیه‌ی مودّت: «قل لا اسألکم علیه اجراً الّا المودّه فی القربی؛ بگو، من از شما اجر رسالت نمیخواهم، جز مودّت و دوستی خویشاوندانم».(1)
یکی از آیات قرآن مجید که از آن، مقام و عظمت امام حسین علیه‌السلام استفاده میشود، این آیه است.
سیوطی، احمد بن حنبل، ابن‌حجر، زمخشری، حاکم، نیشابوری، رازی، طبرانی، ابن ابی‌حاتم و گروهی دیگر از علمای اهل سنت، این حدیث را از ابن‌عباس روایت کرده‌اند. ابن‌عباس میگوید: «هنگامی که آیه نازل گردید؛ به رسول خدا صلیاللهعلیهوآله گفتند: «ای رسول خدا! نزدیکان تو چه کسانی هستند که محبت آنان برای ما واجب شمرده شده است؟» رسول خدا صلیاللهعلیهوآله فرمود: «علی، فاطمه و دو فرزند آنان».
آیه‌ی مباهله: «پس هرکسی با تو درباره‌ی عیسی مجادله کند، بعد از این که به وسیله‌ی وحی، بر احوال او آگاهی یافتی، به آن‌ها بگو؛ بیایید ما و شما با فرزندان و زنان خود، به مباهله برخیزیم و در دعا به درگاه خدا اصرار کنیم تا دروغگویان و کافران را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم».(2)
از جمله آیاتی که بر فضیلت حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام به اتفاق مسلمین دلالت دارد، آیه‌ی مباهله است. در تفاسیر اهل سنت و در کتب محدثان و مورخان آمده است که همراهان رسول خدا صلیاللهعلیهوآله در مباهله با نصارای نجران، مولا علی علیه‌السلام، حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها، امام حسن و امام حسین علیهما‌السلام بودند.(3)
این خود دلیل روشنی است که این چهار نور مقدس که با پیغمبر در مباهله حاضر شدند، شایسته‌ترین و گرامی‌ترین خلق، در نزد خدا و عزیزترین افراد در نزد پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله بوده‌اند.
آیه‌ی تطهیر: «همانا خدا چنین میخواهد که رجس و هر آلایشی را از شما خانواده‌ی نبوت دور کند و شما را از هر عیب، پاک و منزه گرداند».(4)
عایشه نقل کرده است: «روزی پیامبر صلیاللهعلیهوآله، به هنگام بامداد، در حالی که بردی یمانی در بر داشت، بیرون آمد. در همین اثنا، حسن، حسین، فاطمه و علی علیهم‌السلام به ترتیب و به فاصله کوتاهی از هم، بر پیغمبر وارد شدند و پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله نیز به ترتیب، آن‌ها را با بردی که به تن داشت، پوشانید و فرمود: انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل‌البیت و یطهرکم تطهیراً».(5)
بر حسب احادیث متواتر و مشهور بین شیعه و سنّی، آیه‌ی تطهیر در مورد اجتماع آن پنج شخصیت ممتاز عالم آفرینش در زیر کساء، و دعا و صلوات پیغمبر صلیاللهعلیهوآله بر آن‌ها که به دفعات متعدد در منزل پیغمبر صلیاللهعلیهوآله و در خانه‌ی فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها و یا در حجره‌ی ام‌سلمه و بعضی اماکن دیگر اتفاق افتاده، نازل شد. آیه‌ی شریفه و احادیثی که در تفسیر آن وارد شده، دلالت بر عصمت و جلالت شأن حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام دارند.
احمد از ام‌سلمه روایت کرده که: «پیغمبر صلیاللهعلیهوآله، در خانه‌ی او بود. فاطمه سلام‌الله‌علیها با دیگی سنگی که در آن خزیره(6) بود، بر آن حضرت وارد شد. پیغمبر صلیاللهعلیهوآله، در حالی که روی کسائی نشسته بود، فرمود؛ شوهر و پسرانت را بخوان. سپس علی، حسن و حسین آمدند و نشستند و با هم از آن طعام خوردند. ام‌سلمه گفت:(7) من در حجره نماز میخواندم که خداوند، این آیه را نازل کرد: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل‌البیت و یطهرکم تطهیرا». پس پیغمبر زیادتی کساء را گرفت و آن‌ها را با آن پوشانید. سپس دستش را بیرون آورد و اشاره به آسمان کرد و گفت: «خدایا! اینان اهل‌بیت و خاصّان من‌اند. پس، از ایشان هر رجس و آلایش را دور گردان و آنان را پاکیزه کن پاکیزه‌کردنی». ام‌سلمه گفت: من سر خود را از خانه داخل نموده و گفتم: من با شمایم یا رسول‌الله؟ فرمود: تو به سوی خیری، تو به سوی خیری».(8)
این احادیث کثیر، بر عصمت حضرت سیدالشهدا (ع) دلالت دارند.
1. سوره شوری، آیه 23.
2. سوره آل‌عمران، آیه 61.
3. تفسیر فخر رازی، ج 1، ص 80. تفسیر ابن‌کثیر، ج 1، ص 289.
4. سوره احزاب، آیه 33.
5. صحیح مسلم، ج 7، ص 130. اسباب النزول واحدی، ص 267. اسد الغابه، ج 1، ص 11.
6. غذایی از گوشت و آرد.
7. اسد الغابه، ج 13، ص 11. الاصابه، ج 2، ص 175.
8. السیره النبویه، ج 3، ص 366. پرتوی از عظمت امام حسین (ع)، صافی، ص 21.
در تفاسیر و کتب روایی شیعه و اهل سنت، به روایاتی برمیخوریم که آیاتی از قرآن مجید، تصریحاً و تأویلاً مربوط به خاندان عترت رسول خدا صلیاللهعلیهوآله است. در ذیل، به مواردی از این آیات اشاره میکنیم.
آیه‌ی مودّت: «قل لا اسألکم علیه اجراً الّا المودّه فی القربی؛ بگو، من از شما اجر رسالت نمیخواهم، جز مودّت و دوستی خویشاوندانم».(1)
یکی از آیات قرآن مجید که از آن، مقام و عظمت امام حسین علیه‌السلام استفاده میشود، این آیه است.
سیوطی، احمد بن حنبل، ابن‌حجر، زمخشری، حاکم، نیشابوری، رازی، طبرانی، ابن ابی‌حاتم و گروهی دیگر از علمای اهل سنت، این حدیث را از ابن‌عباس روایت کرده‌اند. ابن‌عباس میگوید: «هنگامی که آیه نازل گردید؛ به رسول خدا صلیاللهعلیهوآله گفتند: «ای رسول خدا! نزدیکان تو چه کسانی هستند که محبت آنان برای ما واجب شمرده شده است؟» رسول خدا صلیاللهعلیهوآله فرمود: «علی، فاطمه و دو فرزند آنان».
آیه‌ی مباهله: «پس هرکسی با تو درباره‌ی عیسی مجادله کند، بعد از این که به وسیله‌ی وحی، بر احوال او آگاهی یافتی، به آن‌ها بگو؛ بیایید ما و شما با فرزندان و زنان خود، به مباهله برخیزیم و در دعا به درگاه خدا اصرار کنیم تا دروغگویان و کافران را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم».(2)
از جمله آیاتی که بر فضیلت حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام به اتفاق مسلمین دلالت دارد، آیه‌ی مباهله است. در تفاسیر اهل سنت و در کتب محدثان و مورخان آمده است که همراهان رسول خدا صلیاللهعلیهوآله در مباهله با نصارای نجران، مولا علی علیه‌السلام، حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها، امام حسن و امام حسین علیهما‌السلام بودند.(3)
این خود دلیل روشنی است که این چهار نور مقدس که با پیغمبر در مباهله حاضر شدند، شایسته‌ترین و گرامی‌ترین خلق، در نزد خدا و عزیزترین افراد در نزد پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله بوده‌اند.
آیه‌ی تطهیر: «همانا خدا چنین میخواهد که رجس و هر آلایشی را از شما خانواده‌ی نبوت دور کند و شما را از هر عیب، پاک و منزه گرداند».(4)
عایشه نقل کرده است: «روزی پیامبر صلیاللهعلیهوآله، به هنگام بامداد، در حالی که بردی یمانی در بر داشت، بیرون آمد. در همین اثنا، حسن، حسین، فاطمه و علی علیهم‌السلام به ترتیب و به فاصله کوتاهی از هم، بر پیغمبر وارد شدند و پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله نیز به ترتیب، آن‌ها را با بردی که به تن داشت، پوشانید و فرمود: انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل‌البیت و یطهرکم تطهیراً».(5)
بر حسب احادیث متواتر و مشهور بین شیعه و سنّی، آیه‌ی تطهیر در مورد اجتماع آن پنج شخصیت ممتاز عالم آفرینش در زیر کساء، و دعا و صلوات پیغمبر صلیاللهعلیهوآله بر آن‌ها که به دفعات متعدد در منزل پیغمبر صلیاللهعلیهوآله و در خانه‌ی فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها و یا در حجره‌ی ام‌سلمه و بعضی اماکن دیگر اتفاق افتاده، نازل شد. آیه‌ی شریفه و احادیثی که در تفسیر آن وارد شده، دلالت بر عصمت و جلالت شأن حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام دارند.
احمد از ام‌سلمه روایت کرده که: «پیغمبر صلیاللهعلیهوآله، در خانه‌ی او بود. فاطمه سلام‌الله‌علیها با دیگی سنگی که در آن خزیره(6) بود، بر آن حضرت وارد شد. پیغمبر صلیاللهعلیهوآله، در حالی که روی کسائی نشسته بود، فرمود؛ شوهر و پسرانت را بخوان. سپس علی، حسن و حسین آمدند و نشستند و با هم از آن طعام خوردند. ام‌سلمه گفت:(7) من در حجره نماز میخواندم که خداوند، این آیه را نازل کرد: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل‌البیت و یطهرکم تطهیرا». پس پیغمبر زیادتی کساء را گرفت و آن‌ها را با آن پوشانید. سپس دستش را بیرون آورد و اشاره به آسمان کرد و گفت: «خدایا! اینان اهل‌بیت و خاصّان من‌اند. پس، از ایشان هر رجس و آلایش را دور گردان و آنان را پاکیزه کن پاکیزه‌کردنی». ام‌سلمه گفت: من سر خود را از خانه داخل نموده و گفتم: من با شمایم یا رسول‌الله؟ فرمود: تو به سوی خیری، تو به سوی خیری».(8)
این احادیث کثیر، بر عصمت حضرت سیدالشهدا (ع) دلالت دارند.
1. سوره شوری، آیه 23.
2. سوره آل‌عمران، آیه 61.
3. تفسیر فخر رازی، ج 1، ص 80. تفسیر ابن‌کثیر، ج 1، ص 289.
4. سوره احزاب، آیه 33.
5. صحیح مسلم، ج 7، ص 130. اسباب النزول واحدی، ص 267. اسد الغابه، ج 1، ص 11.
6. غذایی از گوشت و آرد.
7. اسد الغابه، ج 13، ص 11. الاصابه، ج 2، ص 175.
8. السیره النبویه، ج 3، ص 366. پرتوی از عظمت امام حسین (ع)، صافی، ص 21.
