کد مطلب : ۹۷۵۸
درس های ماندگار
به کوشش: محمدحسین کتابچی
شماره 23 ـ جمادی الاول و جمادی الثانی 1427 ـ خرداد و تیر 1385
* اشاره
امروزه، جایگاه منبر و ارزش و میزان اثرگذاری آن بر کسی پوشیده نیست. منبر جایگاه رفیعی در هیأت دارد و هر هیأتی، بیآنکه دستورالعملی برای او صادر شده باشد، در خودآگاه و فطرت نیک خویش، «منبر» را قدر میداند و سخن منبری را تا آنجا که برگرفته از سخن خدا و رسول و اهل بیتش باشد، ارج مینهد.
بر حسب همین والایی و عزت، منبر در مجلهی ما نیز جایگاه خاصی یافته است. از این شماره گلچینی از کلمات و سخنان ارزشمند واعظان گرامی، که بارها لحظات اشک و شوق و معرفت را با هیأتیها تجربه کردهاند، انتخاب کرده و تقدیمتان میداریم. انشاءالله در شمارههای آتی، به بحث آموزشی پیرامون منبر نیز خواهیم پرداخت. تا چه قبول افتد و...
* از زندگی فاطمه چه درسهایی باید بگیریم
... سئوال طبیعی این است که انسان بگوید خدا فاطمهای با این همه ارزش و قیمت را بیخود خلق نکرده و به ما انسانها هدیه نداده است؛ ما از حضرت فاطمه سلام الله علیها چه درسی بگیریم؟ این سئوال طبیعی است. فاطمه سلام الله علیها چه با دل ما باید بکند؟ چگونه باید هوش از سر ما ببرد؟ چگونه باید ما را به هوش بیاورد؟ کسی که جبرئیل امین به خانهی او رفت و آمد میکرد، آنقدر قیمت داشت، صرف چه چیزی شد؟ رسالت فاطمه سلام الله علیها در عمر کوتاهش چه بود که جز فاطمه سلام الله علیها نمیشد خرج آن بشود؟ معلوم است خداوند متعال شخصیتی به این بینظیری، به این عظمت که حضرت امام فرمود: اگر فاطمه سلام الله علیها مرد بود، پیامبر بود. چون آن رفت و آمد جبرئیل امین به خانهی فاطمهی زهرا سلام الله علیها جز در خانهی پیامبران اولی العزم علیهمالسلام گفته نشده، معلوم است این شخصیت باید به درد تاریخ حیات بشر بخورد...
حجت الاسلام پناهیان
* بهترین زینت زن از نگاه فاطمه سلام الله علیها
... از جلوههای محبت حضرت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تشییع جنازهی دوستانشان است. پیکر آیتاللهالعظمی گلپایگانی اعلی الله مقامه را تشییع فرمودند... پدر آیتالله سیستانی حفظه الله که در نجف هستند. در مشهد صبحهای جمعه میرفتند مساجد مختلف و توسّلاتی داشتند. یک صبح جمعه ایشان در مسجدی مشغول توسل بودند، میبینند از نزدیکی آنجا نوری به طرف آسمان ساطع است و نور از یک خانهای است. میآیند طرف آن خانه، میبینند درب حیاط باز است، در اتاق روبهرو نیز باز است و جنازهای در وسط اتاق قرار دارد. حضرت بقیهالله عجل الله تعالی فرجه الشریف هم آنجا نشستهاند، نور، نورِ حضرت است... پدر آیتالله سیستانی به حضرت عرض کردند: چرا اینقدر خودتان را به زحمت انداختهاید؟ حضرت فرمودند: این جنازهای که من آمدهام برای تشییع او، یک زن مؤمنهی صالحهای است که در زمان بیحجابی رضاخانی هفت سال از خانه بیرون نیامد که مبادا نامحرم او را ببیند، به خاطر حجاب او آمدهایم تشییع جنازه.
شما بعضی مطالب را زیاد شنیدهاید، اما دقت کنید، از باب «فذکر انّ الذکر تنفع المؤمنین» عرض میکنم، شما زیاد شنیدهاید، پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روی منبر سئوال میفرمایند که بهترین زینت برای زن چیست؟ سئوال را میپرسند. امیرالمؤمنین تشریف میآورند منزل، به حضرت زهرا سلام الله علیها میفرمایند پدر بزرگوار شما این سئوال را کردند. بیبی فرمود: بهترین زینت زن مسلمان، این است که نه نامحرمی او را ببیند و نه او نامحرمی را ببیند. این کلام، کلام بسیار جامعی است که وقتی امیرالمؤمنین آمدند، پاسخ را گفتند، فرمودند که زهرای شما این جواب را دادند. حضرت منقلب شدند. فرمودند: «فداها ابوها». از ما چه خواستند و متأسفانه ما فرسنگها دور شدیم از فرهنگ اهلبیت!؟
حجتالاسلام هاشمی نژاد
* دفاع از حریم ولایت
دفاع حضرت صدیقهی زهرا سلام الله علیها از وجود مبارک امیرالمؤمنین علیهالسلام دفاع یک زن از همسرش نبود، بلکه دفاع شیعه و پیرو از رهبر و مقتدای خویش بود.
آری حضرت زهرا سلام الله علیها وظیفهاش چنین ایجاب میکرد که از حریم ولایت دفاع کند، گرچه به کشتن و از دست دادن جان خود بینجامد وگرنه این خانواده کاری به امور دنیوی نداشتند و کسانی نبودند که برای رسیدن به منافع دنیوی خود کوشش کنند.
شما کدام فرزند حاکمی را میتوانید به عنوان نمونه بیاورید که در پرتو حکومت و زمامداری پدرش بتواند به دنیای خود؛ اعم از جمع ثروت و تجمّلگرایی و ازدواج و زناشویی بپردازد و در عین حال آخرت را بر دنیا ترجیح داده و از دنیا دست شسته باشد.
... حال که سخن به اینجا رسید به این نکته اشاره میکنم که: اگر ما به عنوان مرید، و حضرت زهرا سلام الله علیها، به عنوان مراد است و ما شیفتهی او و پیرو اوییم و او در دفاع از حجت حق از جان خویش گذشت، آیا نباید در این امر از او پیروی کنیم و به یاد امام زمانمان باشیم.
راستی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف کجای زندگی ما قرار دارد؟ آیا ایشان امروز غریب نیست؟ آیا ما نباید مانند زهرا سلام الله علیها... به فکر رفع غربت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف باشیم؟ راستی او کجاست؟ چرا غائب است؟....
حجتالاسلام ظهیری
* زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها؛
الگویی برای همه ما
روایتی از مرحوم مجلسی در بحار است که روزی حضرت علی علیهالسلام وارد خانه شد و از حضرت زهرا سلام الله علیها سئوال کرد چیزی در خانه است؟ فاطمهی زهرا سلام الله علیها فرمودند: چیزی در خانه نیست (لا شیء فی البیت). و زمانی که حضرت علی علیهالسلام از فاطمهی زهرا سلام الله علیها سئوال میکرد: چرا نمیگویی چیزی در خانه نداریم؟ میفرمودند: «کان ابی رسول الله قد نهانی ان اسئلک شیئاً؛ چون پدرم رسولالله دستور داده از شما سئوال [و درخواست] نکنم». اگر این دستورالعمل را خانوادهها در زندگیشان رعایت کنند، مثلاً زن برای شوهرش خواستهها و توقعهایی که درخور شوهرش نیست، مطرح نکند، [زندگی سعادتمندی خواهند داشت]. در حدیث از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: زمانی بیاید که «یکون هلاک الرجل علی ید اهله و ولده؛ انسان به دست اهلش و فرزندش هلاک شود». گفتند: یا رسولالله صلی الله علیه و آله و سلم چطور میشود انسان به دست زن و فرزند هلاک شود. فرمود: «یکلِّفونه ما لا یطیق». زنها و فرزندها، خواستههایی را مطرح میکنند، پدر میبیند در حیطه ی امکاناتش نیست که خواستهی فرزند و همسرش را برآورد، مجبور میشود از راه نامشروع و حرام اقدام کند تا خواستهی آنها را فراهم کند. لذا این است که عرض میکنیم گاهی بیان زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها یک دستور عملی و راهنمایی است برای خانوادهها که ببینند حضرت فاطمهی زهرا سلام الله علیها چگونه با امیرالمؤمنین زندگی میکرده و وضع زندگی آنها چطور بوده است.
حجت الاسلام نظری منفرد
* عالم در برابر ایشان سرافکنده است.
احتمال میرود که زمینهی تحقق حاکمیت و قاهریت خداوند متعال در قالب حضرت زهرا سلام الله علیها به نمایش گذاشته شود؛ «غُمضُّوا ابصارکم» [هنگام ورود حضرت زهرا سلام الله علیها به صف محشر] به قشر خاصی خطاب میشود. هر کسی در قیامت است باید سرش پایین باشد. اصلاً عالم در برابر حضرت زهرا سلام الله علیها سرافکنده است. همهی سرها به پایین است، این نمودی از حقیقت بیکران وجود حضرت زهرا سلام الله علیها است.
* خدمت به حضرت زهرا سلام الله علیها، نورانیت میبخشد
فاطمه سلام الله علیها که شخص نیست، یک شخصیت عرشی است، یک موقعیت حقوقی الهی دارد. خدمت به حضرت زهرا سلام الله علیها سنخیت به آدم میدهد. وقتی سنخیت پیدا شد او نور است، آدم هم نورانی میشود. وقتی نورانی شد، بچهی فاطمه میشود، تمام چهرههای نورانی علما، فرزندان روحی و تربیتی حضرت زهرا سلام الله علیها هستند. مگر میشود کسی آدم شده باشد، ولی در دامن فاطمه سلام الله علیها آدم نشده باشد. تمام رشدها و نموّها در دامن بیبی حضرت زهرا سلام الله علیها است.
حجت الاسلام صدیقی
* اشاره
امروزه، جایگاه منبر و ارزش و میزان اثرگذاری آن بر کسی پوشیده نیست. منبر جایگاه رفیعی در هیأت دارد و هر هیأتی، بیآنکه دستورالعملی برای او صادر شده باشد، در خودآگاه و فطرت نیک خویش، «منبر» را قدر میداند و سخن منبری را تا آنجا که برگرفته از سخن خدا و رسول و اهل بیتش باشد، ارج مینهد.
بر حسب همین والایی و عزت، منبر در مجلهی ما نیز جایگاه خاصی یافته است. از این شماره گلچینی از کلمات و سخنان ارزشمند واعظان گرامی، که بارها لحظات اشک و شوق و معرفت را با هیأتیها تجربه کردهاند، انتخاب کرده و تقدیمتان میداریم. انشاءالله در شمارههای آتی، به بحث آموزشی پیرامون منبر نیز خواهیم پرداخت. تا چه قبول افتد و...
* از زندگی فاطمه چه درسهایی باید بگیریم
... سئوال طبیعی این است که انسان بگوید خدا فاطمهای با این همه ارزش و قیمت را بیخود خلق نکرده و به ما انسانها هدیه نداده است؛ ما از حضرت فاطمه سلام الله علیها چه درسی بگیریم؟ این سئوال طبیعی است. فاطمه سلام الله علیها چه با دل ما باید بکند؟ چگونه باید هوش از سر ما ببرد؟ چگونه باید ما را به هوش بیاورد؟ کسی که جبرئیل امین به خانهی او رفت و آمد میکرد، آنقدر قیمت داشت، صرف چه چیزی شد؟ رسالت فاطمه سلام الله علیها در عمر کوتاهش چه بود که جز فاطمه سلام الله علیها نمیشد خرج آن بشود؟ معلوم است خداوند متعال شخصیتی به این بینظیری، به این عظمت که حضرت امام فرمود: اگر فاطمه سلام الله علیها مرد بود، پیامبر بود. چون آن رفت و آمد جبرئیل امین به خانهی فاطمهی زهرا سلام الله علیها جز در خانهی پیامبران اولی العزم علیهمالسلام گفته نشده، معلوم است این شخصیت باید به درد تاریخ حیات بشر بخورد...
حجت الاسلام پناهیان
* بهترین زینت زن از نگاه فاطمه سلام الله علیها
... از جلوههای محبت حضرت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تشییع جنازهی دوستانشان است. پیکر آیتاللهالعظمی گلپایگانی اعلی الله مقامه را تشییع فرمودند... پدر آیتالله سیستانی حفظه الله که در نجف هستند. در مشهد صبحهای جمعه میرفتند مساجد مختلف و توسّلاتی داشتند. یک صبح جمعه ایشان در مسجدی مشغول توسل بودند، میبینند از نزدیکی آنجا نوری به طرف آسمان ساطع است و نور از یک خانهای است. میآیند طرف آن خانه، میبینند درب حیاط باز است، در اتاق روبهرو نیز باز است و جنازهای در وسط اتاق قرار دارد. حضرت بقیهالله عجل الله تعالی فرجه الشریف هم آنجا نشستهاند، نور، نورِ حضرت است... پدر آیتالله سیستانی به حضرت عرض کردند: چرا اینقدر خودتان را به زحمت انداختهاید؟ حضرت فرمودند: این جنازهای که من آمدهام برای تشییع او، یک زن مؤمنهی صالحهای است که در زمان بیحجابی رضاخانی هفت سال از خانه بیرون نیامد که مبادا نامحرم او را ببیند، به خاطر حجاب او آمدهایم تشییع جنازه.
شما بعضی مطالب را زیاد شنیدهاید، اما دقت کنید، از باب «فذکر انّ الذکر تنفع المؤمنین» عرض میکنم، شما زیاد شنیدهاید، پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روی منبر سئوال میفرمایند که بهترین زینت برای زن چیست؟ سئوال را میپرسند. امیرالمؤمنین تشریف میآورند منزل، به حضرت زهرا سلام الله علیها میفرمایند پدر بزرگوار شما این سئوال را کردند. بیبی فرمود: بهترین زینت زن مسلمان، این است که نه نامحرمی او را ببیند و نه او نامحرمی را ببیند. این کلام، کلام بسیار جامعی است که وقتی امیرالمؤمنین آمدند، پاسخ را گفتند، فرمودند که زهرای شما این جواب را دادند. حضرت منقلب شدند. فرمودند: «فداها ابوها». از ما چه خواستند و متأسفانه ما فرسنگها دور شدیم از فرهنگ اهلبیت!؟
حجتالاسلام هاشمی نژاد
* دفاع از حریم ولایت
دفاع حضرت صدیقهی زهرا سلام الله علیها از وجود مبارک امیرالمؤمنین علیهالسلام دفاع یک زن از همسرش نبود، بلکه دفاع شیعه و پیرو از رهبر و مقتدای خویش بود.
آری حضرت زهرا سلام الله علیها وظیفهاش چنین ایجاب میکرد که از حریم ولایت دفاع کند، گرچه به کشتن و از دست دادن جان خود بینجامد وگرنه این خانواده کاری به امور دنیوی نداشتند و کسانی نبودند که برای رسیدن به منافع دنیوی خود کوشش کنند.
شما کدام فرزند حاکمی را میتوانید به عنوان نمونه بیاورید که در پرتو حکومت و زمامداری پدرش بتواند به دنیای خود؛ اعم از جمع ثروت و تجمّلگرایی و ازدواج و زناشویی بپردازد و در عین حال آخرت را بر دنیا ترجیح داده و از دنیا دست شسته باشد.
... حال که سخن به اینجا رسید به این نکته اشاره میکنم که: اگر ما به عنوان مرید، و حضرت زهرا سلام الله علیها، به عنوان مراد است و ما شیفتهی او و پیرو اوییم و او در دفاع از حجت حق از جان خویش گذشت، آیا نباید در این امر از او پیروی کنیم و به یاد امام زمانمان باشیم.
راستی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف کجای زندگی ما قرار دارد؟ آیا ایشان امروز غریب نیست؟ آیا ما نباید مانند زهرا سلام الله علیها... به فکر رفع غربت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف باشیم؟ راستی او کجاست؟ چرا غائب است؟....
حجتالاسلام ظهیری
* زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها؛
الگویی برای همه ما
روایتی از مرحوم مجلسی در بحار است که روزی حضرت علی علیهالسلام وارد خانه شد و از حضرت زهرا سلام الله علیها سئوال کرد چیزی در خانه است؟ فاطمهی زهرا سلام الله علیها فرمودند: چیزی در خانه نیست (لا شیء فی البیت). و زمانی که حضرت علی علیهالسلام از فاطمهی زهرا سلام الله علیها سئوال میکرد: چرا نمیگویی چیزی در خانه نداریم؟ میفرمودند: «کان ابی رسول الله قد نهانی ان اسئلک شیئاً؛ چون پدرم رسولالله دستور داده از شما سئوال [و درخواست] نکنم». اگر این دستورالعمل را خانوادهها در زندگیشان رعایت کنند، مثلاً زن برای شوهرش خواستهها و توقعهایی که درخور شوهرش نیست، مطرح نکند، [زندگی سعادتمندی خواهند داشت]. در حدیث از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: زمانی بیاید که «یکون هلاک الرجل علی ید اهله و ولده؛ انسان به دست اهلش و فرزندش هلاک شود». گفتند: یا رسولالله صلی الله علیه و آله و سلم چطور میشود انسان به دست زن و فرزند هلاک شود. فرمود: «یکلِّفونه ما لا یطیق». زنها و فرزندها، خواستههایی را مطرح میکنند، پدر میبیند در حیطه ی امکاناتش نیست که خواستهی فرزند و همسرش را برآورد، مجبور میشود از راه نامشروع و حرام اقدام کند تا خواستهی آنها را فراهم کند. لذا این است که عرض میکنیم گاهی بیان زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها یک دستور عملی و راهنمایی است برای خانوادهها که ببینند حضرت فاطمهی زهرا سلام الله علیها چگونه با امیرالمؤمنین زندگی میکرده و وضع زندگی آنها چطور بوده است.
حجت الاسلام نظری منفرد
* عالم در برابر ایشان سرافکنده است.
احتمال میرود که زمینهی تحقق حاکمیت و قاهریت خداوند متعال در قالب حضرت زهرا سلام الله علیها به نمایش گذاشته شود؛ «غُمضُّوا ابصارکم» [هنگام ورود حضرت زهرا سلام الله علیها به صف محشر] به قشر خاصی خطاب میشود. هر کسی در قیامت است باید سرش پایین باشد. اصلاً عالم در برابر حضرت زهرا سلام الله علیها سرافکنده است. همهی سرها به پایین است، این نمودی از حقیقت بیکران وجود حضرت زهرا سلام الله علیها است.
* خدمت به حضرت زهرا سلام الله علیها، نورانیت میبخشد
فاطمه سلام الله علیها که شخص نیست، یک شخصیت عرشی است، یک موقعیت حقوقی الهی دارد. خدمت به حضرت زهرا سلام الله علیها سنخیت به آدم میدهد. وقتی سنخیت پیدا شد او نور است، آدم هم نورانی میشود. وقتی نورانی شد، بچهی فاطمه میشود، تمام چهرههای نورانی علما، فرزندان روحی و تربیتی حضرت زهرا سلام الله علیها هستند. مگر میشود کسی آدم شده باشد، ولی در دامن فاطمه سلام الله علیها آدم نشده باشد. تمام رشدها و نموّها در دامن بیبی حضرت زهرا سلام الله علیها است.
حجت الاسلام صدیقی