مراسم تاسوعا و عاشورا در سایر کشورهای جهان

عاشورا در بسیاری از كشورهای جهان مشهور و شناخته شده است و مردم بسیاری از كشورها مراسم ویژهای برای آن برپا میكنند. گستردگی مراسم عزاداری حسینی حتی به سمت دیگر نیمكره زمین و تا ایالات متحده نیز میرسد.

در روز عاشورا تمامی جهان خود را برای عزاداری اباعبدالله الحسین‌(ع) آماده می‌كنند و تمام خواسته‌ها و خواهش‌های خود را به نزد آن حضرت می‌برند و با راز و نیاز خود یاد آن حضرت را گرامی می‌دارند. 

عاشورا در عراق
عراق اولین كشوری است كه عاشورا در آن اهمیت خاصی دارد و به اعتقاد بسیاری از مورخین و علما اولین كشوری كه در آن مراسم عزاداری حسینی برگزار می‌شده، عراق بوده است. مراسم عزاداری عاشورا ریشه‌های دیرینه در عراق دارد و از صد‌ها سال پیش با حضور علمای دینی و بزرگان مذهبی به شكلی بسیار باشكوه در این كشور برگزار می‌شده ‌است. 

البته با روی كار آمدن رژیم بعث عراق برگزاری این مراسم رفته رفته با محدودیت مواجه شد تا این كه در سال ۱۹۸۹ طی برخوردی نظامی به شدت سركوب شد، اما با سقوط رژیم بعث در سال ۲۰۰۳، مراسم وی‍ژه عاشورا دوباره احیا شد و اکنون مردم با شور و شوق خاصی آن را برگزار می‌كنند. این ممنوعیت و محدودیت بیست ساله برای برگزاری این مراسم باعث شده تا مردم با شعف و شور مضاعفی هم اقدام به برپایی مراسم عاشورا كنند. 

مردم شیعه عراق ۱۰ روز قبل از آغاز محرم خود را برای مراسم عزاداری آماده‌ می‌كنند. از ابتدای ماه محرم با نهادن نام شهدای کربلا بر هریک از روزهای دهه اول محرم، مراسم عزاداری امام حسین‌(ع) در عراق آغاز می‌شود. 

مردم عراق روز اول را به سفر حضرت امام حسین‌(ع) از مدینه به كربلا اختصاص می‌دهند. روز دوم و سوم روز ورود ایشان به كربلا، نصب خیمه‌ها و گریستن حضرت زینب‌(ع)، روز چهارم روز مسلم‌ بن عقیل‌(ع)‌، روز پنجم از آنِ پسران مسلم‌(ع)، روز ششم روز اصحاب حضرت امام حسین‌(ع)، روز هفتم روز حضرت عباس‌(ع)، روز هشتم روز حضرت قاسم‌(ع)، روز نهم از آنِ حضرت علی‌ اكبر‌(ع ) و عبدالله الرضیع‌(ع)، و روز دهم روز امام حسین‌(ع) خوانده می‌شود. 

هر شب و بعد از مرثیه خواندن، مردم عزادار كنار هم می‌ایستند و با در دست گرفتن شمشیر و زدن طبل به صورت دسته‌های منظم و آهنگین، حیدرحیدركنان مراسم عزاداری ویژه‌ای را برگزار می‌كنند. سپس عزاداران به صورت گروهی دور هم جمع ‌شده و با خواندن مرثیه و نوحه به عزاداری می‌پردازند. 

عزاداران در شب تاسوعا با ساختن مشعل بر روی شاخه‌های ویژه‌ و آتش‌زدن و گرداندن آن تا صبح روز عاشورا شب را صبح می‌كنند. 

در روز عاشورا مردم عراق در مساجد و حسینیه‌هایشان حاضر ‌شده و خود را برای خواندن مقتل امام حسین‌(ع) آماده می‌كنند. معمولا مقتل را یكی از روحانیان شناخته شده با شور و حال خاصی می‌خواند. خواندن مقتل که در عراق دوره‌های آموزشی ویژه‌ای دارد با سوز و آهی همراه است و تا ظهر عاشورا ادامه می‌یابد. 

از مهمترین شخصیت‌هایی كه در كل تاریخ عراق به خواندن مقتل در روز عاشورا مشهورند می‌توان به مرحوم سید عبدالزهرا كه از او به عنوان پدر مقتل‌خوانان نیز یاد می‌كنند و افراد بسیاری را برای خواندن مقتل تربیت كرده و همچنین سید محمدباقر حكیم كه خواندن مقتل او از پرطرفدارترین مراسم عاشورایی است، اشاره كرد.  

هر دو شخصیت ذكرشده اكنون فوت كرده‌اند و بنا به اعتقاد بسیاری از مردم عراق هنوز هیچ كس نتوانسته جای خالی آنها را پركند. مقتل‌خوانی این دو فرد به قدری با اهمیت بوده كه برای شركت در مراسم‌شان از كشورهای اسلامی دیگر نظیر بحرین و عربستان سعودی مسافران بسیاری به عراق و ایران می‌آمده‌اند.
 
خواندن مراسم مقتل‌خوانی با رسیدن آفتاب به وسط آسمان پایان می‌یابد. در این موقع مردم به خیابان‌ها ریخته و خود را برای عزای طویریج آماده می‌كنند. در این میان عزای دیگری نزدیك به ظهر برگزار می‌شود كه موسوم به عزای طویریج است. 

طویریج در حقیقت نام دهی است كه تقریبا در ۲۰ كیلومتری شهر كربلا واقع شده است. مردم عزادار از سپیده‌دم و بعد از خواندن نماز صبح كه غالبا به صورت جماعت برگزار می‌شود، هروله‌كنان به سمت كربلا می‌آیند. آنها باید حتما ظهر به حرم رسیده و سینه‌زنی خود را در آنجا انجام دهند. 

در این زمان در كربلا به صورت مجازی خیمه‌هایی برپا می‌كنند و ضمن شبیه‌سازی اصحاب و سربازان عمر بن سعد اقدام به آتش‌زدن خیمه‌ها می‌كنند. 

معروف‌ترین غذای این روزها قیمه نجفی است كه مخصوص این روز‌ها پخته می‌شود و طرفداران بسیاری نیز دارد. 

عاشورا در هند و پاكستان
در این میان مراسم عزاداری امام حسین‌(ع) در هند و پاكستان به شكل دیگری برگزار می‌شود. دوستداران آن حضرت در هند و پاكستان با یاد آن حضرت به زنجیرزنی می‌پردازند. زنجیرها وزن زیادی دارند و بر روی هر یک تیغ‌هایی نصب شده ‌است. 

این شكل عزاداری از ایران به این كشورها رفته است. عزاداران بعد از سینه‌زنی و زنجیرزنی به سوی مكانی می‌روند كه از قبل با سنگ و هیزم فرش‌شده و با آتش گداخته‌ شده ‌است. داغی این مكان به حدی است كه لهیب آتش و قرمزی ذغال‌ها به وضوح دیده می‌شود. آنها با راه رفتن بر روی آن مكان مصیبت‌های وارده به آن حضرت را گرامی می‌دارند. 

غذای مخصوص ایام محرم در میان مردم پاكستان حلیم خاصی است كه به عزاداران می‌دهند. این حلیم برخلاف حلیم ما ایرانیان شور است و با نمك سرو می‌شود. این غذا در هند نیز در میان عذادارن حسینی سرو می‌شود. این نوع غذا نیز در حقیقت از مناطق جنوبی ایران به هند و پاكستان رفته است. 

عاشورا در بنگلادش
مراسم عاشورا در بنگلادش نیز دیدنی است. منطقه شورابوی از توابع هوی گنج‏سیلهت‏ در شمال شرقی بنگلادش از صدها سال پیش به عنوان منطقه عاشقان اهل بیت (علیهم‏السلام) به ویژه اصحاب كساء و پنج تن آل عبا معروف است. 

در این‏منطقه در روزهای دهه محرم و به ویژه تاسوعا و عاشورا از حدود30 روستای پیرامون آن، زنان و مردان ضمن راهپیمایی به سوگواری‏ می‌‌پردازند. عزاداران زن و مرد و كودك كه همگی از پیروان ‏اهل سنت هستند در ایام عاشورا به یاد شهداى كربلا روزه گرفته و پابرهنه می‌‏شوند. 

پیش از مراسم سخنرانی، زنان و مردان‏ گروه‌گروه گردهم می‌‏آیند و به روش سنتی منطقه مرثیه‏های گروهی و دسته‏جمعی خوانده و به سینه‏زنی می‏‌پردازند. به گفته مردم بومی این منطقه، ‏این مرثیه صدها سال پیش نوشته شده و به صورت نسخه‏های خطی ‏در اختیار هر گروه یا روستایی قرار دارد و به عنوان نمونه ‏ادبیات فولكور و سنتی نگهداری می‌‏شود. 

روز عاشورا در بنگلادش تعطیل رسمی است. رئیس‏جمهور و نخست وزیر پیام تسلیت و بزرگداشت صادر می‌‏كنند. رادیو و تلویزیون در طول روز عاشورا برنامه ویژه عزاداری و بحث و سخنرانی پخش می‌كنند و مردم عموما در روز عاشورا روزه می‌‏گیرند و از انجام هر كاری كه حاكی از خوشحالی و سرور باشد خودداری می‏كنند. بعضی از مردم نیز دهه نخست محرم ‏را روزه می‌‏گیرند و به سوگواری شهادت امام همام، حضرت ‏اباعبدالله(ع)، می‌‏پردازند. 

عاشورا در افغانستان
در افغانستان نیز مراسم عزاداری حسینی شور و حال خاصی دارد. در این كشور و به ویژه در شهرهای هرات و كابل و مزارشریف، در ماه محرم همه چیز رنگ و بوی دیگری می‌گیرد. 

یكی از زیباترین و تأثیرگذارترین صحنه‌هایی كه در ماه محرم در افغانستان وجود دارد، سینه‌زنی‌ و زنجیرزنی‌ خاص و بسیار پرشور عزادارانی است كه هر یك متناسب با منطقه و محله خود صورت خاصی دارد. 

در این مراسم پیروان مذاهب شیعی و سنی مشاركت دارند. و با برگزاری مجالس ویژه عزاداری مردم را اطعام می‌كنند. بسیاری در این روزها نذرهای ویژه‌ای دارند. بسیار دیده می‌شود كه در یك محله یا یك پاساژ، چند خانواده یا چند دكان‌دار،‌ بی‌توجه به مذهب‌شان،‌ اعم از این‌كه سنی باشند یا شیعه،‌ با یكدیگر هم‌خرج شده و هر كدام سهمی گذاشته و محفلی عظیم به پا می‌كنند و به مردم غذا می‌دهند. 

عاشورا در اروپا
در قلب اروپا نیز محرم و عاشورا، روزی ویژه و به یادماندنی است. در كشور كوچك‌ آلبانی كه ‌انبوهی از شیعیان با عنوان بكتاشیه زندگی می‌كنند مراسم ویژه‌ای برای عاشورا می‌گیرند. 

مردم عزادار در تیرانا، پایتخت آلبانی، در روز شهادت حضرت عباس(ع) مراسمی ویژه برگزار می‌كنند. در این روز تمام مردم شهر پیاده به سمت منطقه‌ای در بیرون از تیرانا به راه افتاده و در بالای كوهی كه به نام حضرت عباس‌(ع) نامیده شده و همگان آن را مقدس می‌شمارند، جمع می‌شوند. 

در این روز اعضای كابینه و شخص رییس‌جمهور و دیگر مقامات دولتی نیز حتماً خود را ملزم می‌بینند كه پیاده در این مراسم شركت كنند. رییس‌جمهور كشور به همراه مردم و دیگر وزرا و مقامات دولتی پیاده از پایین تپه به سمت نقطه‌ای خاص در بالای كوه به راه افتاده، در ساعتی خاص در آنجا جمع می‌شوند و با سخنرانی و صرف غذا و شربت‌های نذری مراسم را به پایان می‌برند. 

در بریتانیا كه یكی از مهترین كشورهای اروپای غربی به حساب می‌آید، طی سالیان اخیر مراسم محرم و عاشورا شناخته شده است. مقامات عالی‌رتبه بریتانیایی كه در برخی موارد برخی وزرا و نمایندگان پارلمان عوام نیز در میانشان دیده می‌شود، فارغ از مذهب و اعتقاداتشان در میان مراسم شیعیان حسینی حاضر می‌شوند. 

در بوسنی هرزگوین نیز به یاد محرم و عاشورا مراسم خاصی برپا می‌شود. در این ایام و به خصوص تا پایان دهه اول محرم تمامی مكان‌های رقص و كافه‌ها تعطیل شده و حتی در برخی از كافه‌ها كتیبه‌های حسینی در و دیوار آن‌ها را می‌پوشاند. 

مردم در این روزها سعی می‌كنند تا از شادی‌های خود بكاهند و با شركت در مراسم عزاداری یاد سالار شهیدان را گرامی بدارند. تلویزیون و رادیو از پخش برنامه‌های شاد پرهیز كرده و اقدام به پخش مراسم سوگواری می‌كنند. در روز عاشورا سرو غذا و اطعام از اهمیت بسیاری در میان مردم بوسنی برخوردار است.