کد مطلب : ۱۸۸۳۶
محمدرضا سنگری: ادبیات داستانی دینی دچار شتابزدگی و سطحی‌نگری است
محمدرضا سنگری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، درباره فقر آثار دینی در حوزه داستان گفت: اگر مطالعه‌ای حتی شتاب‌زده در دوران بعد از پیروزی انقلاب صورت بگیرد، مشاهده می‌شود که حجم ادبیات کودک در حوزه داستان بسیار گسترده است.
وی در ادامه این مطلب افزود: بر این اساس می‌توان گفت که همه ناشران تلاش می‌کنند آثاری را در این باره تولید کنند، ولی شتابزدگی و سطحی بودن و ورود افرادی که حوزه قصه و داستان را نمی‌شناسند و تجربه‌ای در این باره ندارند، باعث وارد شدن لطمه به این حوزه می‌شود.
این پژوهشگر ادبیات با بیان اینکه چنین افرادی بیشتر نگاهشان به بازار نشر است و فروش و تأمین نیازهای مالی، باعث رسیدن آسیب‌هایی به این حوزه می‌شوند، گفت: بر این اساس است که حدود یک دهه بعد، حجم آثار بسیار با نام‌های فراموش شده را در این عرصه فراوان می‌بینیم.
کفه سنگین آثار ترجمه
وی در بخش دیگری از سخنانش ادامه داد: به تدریج که آثار این حوزه از عمق و غنا برخوردار می‌شود، حضور نویسندگانی توانا را در حوزه ادبیات دینی هم احساس می‌کنیم و کارهای نسبتاً موفقی در این حوزه قابل مشاهده است.
سنگری اظهار کرد: نکته این است که تراز و نوعی تعادل در خلق این آثار از نظر کمی و کیفی وجود ندارد. از این رو است که ناگهان می‌بینیم که از نظر کمی کفه به سمت آثار ترجمه‌ای سنگین می‌شود.
جذابیت ترجمه‌ها ناشران را به این سمت سوق می‌دهد
وی گفت: آثار ترجمه‌ای رنگ و بوی دینی ندارند که بتوانند نیازهایی را که نسل کودک و نوجوان دارند، برآورده کنند. از سویی چون کار ترجمه راحت‌تر و از جاذبه‌های دیگر هم برخوردار است، توجه بیشتری به آثار این حوزه شده است.
سنگری در ادامه این مطلب بیان کرد: آثار این حوزه حتی یک مقدار با ژست‌های روشنفکرانه هم می‌تواند همراه باشد که این موضوع سبب شده تا ناشران هم بهتر از این دست کارها استقبال کنند؛ زیرا هزینه کمتری دارند.
کوتاهی برخی از ناشران در این حوزه
این مدرس ادبیات فارسی اظهار کرد: نکته دیگر این است که بخشی از ناشرانی که در حوزه کودک و نوجوان فعالیت می‌کنند، واقعاً مسئولیت و مأموریت خود را به درستی در این باره انجام نمی‌دهند.
وی با بیان اینکه روی نام خاصی تکیه نمی‌کنم، گفت: اگر آثار برخی از نهادهای دولتی را بررسی کنیم، می‌بینیم حجم کارشان در این باره کم است و کارهایی هم که در این حوزه دارند، قوت چندانی ندارد.
این پژوهشگر عنوان کرد: این در حالی است که ما باید نویسندگان را در این عرصه تربیت کنیم و زمینه تأمین نیازهایشان را برای تولید داستان‌های مناسب دینی فراهم آوریم.
کاویدن عرصه‌های گوناگون برای پاسخگویی به نیاز مخاطبان
سنگری تأکید کرد: تولیدات نویسندگان باید به صورت مداوم باشد و باید عرصه‌های گوناگون حوزه ادبیات دینی کودک را بکاویم و بررسی کنیم تا به خواسته‌ها و نیازهایی که در نسل امروز هست بتوانیم پاسخ دهیم. واقعیت این است که میزان داستان‌های کودک در حوزه دینی از نظر کمی و کیفی اندک است.
آثار دینی حوزه بزرگسال کم نیستند
سنگری درباره آثار دینی حوزه بزرگسال اظهار کرد: با شناختی که از گذشته و امروز دارم، انصاف این است که بگویم حجم تولید آثار فاخر و ارزشمند در حوزه بزرگسالان در حوزه‌های دینی کم نیست.
وی گفت: در این حوزه می‌توان مجموعه‌هایی را یافت که می‌تواند پاسخگوی نیازها باشد. مثلاً پرسش‌های دانشجویی چندین جلد است که سؤالات نسل جوان را جواب می‌دهد و برخی از افراد به این حوزه وارد شده‌اند.
تنه زدن فضای مجازی به فضای واقعی حوزه داستان
سنگری ادامه داد: نکته‌ای که نباید فراموش کرد این است که اکنون فضای مجازی بر فضاهای واقعی یک مقدار پیشی گرفته است. به این معنی که نسل جوان امروز ما بیشتر نیازهای امروز خود را از فضای سایبری تأمین می‌کنند.
وی توضیح داد: این موضوع به آن معنی است که تعریف کتاب کم کم در حال تغییر است و ما باید به تدریج به این عرصه‌ها هم فکر کنیم و به فعالیت بپردازیم.
سنگری با بیان این مطلب گفت: نوجوان امروز ما کمتر میل به خواندن کتاب دارد، اما ساعت‌ها از وقت خود را پای اینترنت می‌نشیند و از این فضا استفاده می‌کند. بنابراین ما اکنون باید به سراغ این فضاهای نو برویم و از این فرصت‌ها استفاده کنیم. داستان‌های دینی ارائه شده در این فضا هم کتاب هستند، اما کتابی که دیگر مفهوم ذهنی ما از کتاب را که از گذشته داشتیم، فرومی‌ریزد و تغییر می‌دهد.
وی در ادامه این مطلب افزود: بر این اساس می‌توان گفت که همه ناشران تلاش می‌کنند آثاری را در این باره تولید کنند، ولی شتابزدگی و سطحی بودن و ورود افرادی که حوزه قصه و داستان را نمی‌شناسند و تجربه‌ای در این باره ندارند، باعث وارد شدن لطمه به این حوزه می‌شود.
این پژوهشگر ادبیات با بیان اینکه چنین افرادی بیشتر نگاهشان به بازار نشر است و فروش و تأمین نیازهای مالی، باعث رسیدن آسیب‌هایی به این حوزه می‌شوند، گفت: بر این اساس است که حدود یک دهه بعد، حجم آثار بسیار با نام‌های فراموش شده را در این عرصه فراوان می‌بینیم.
کفه سنگین آثار ترجمه
وی در بخش دیگری از سخنانش ادامه داد: به تدریج که آثار این حوزه از عمق و غنا برخوردار می‌شود، حضور نویسندگانی توانا را در حوزه ادبیات دینی هم احساس می‌کنیم و کارهای نسبتاً موفقی در این حوزه قابل مشاهده است.
سنگری اظهار کرد: نکته این است که تراز و نوعی تعادل در خلق این آثار از نظر کمی و کیفی وجود ندارد. از این رو است که ناگهان می‌بینیم که از نظر کمی کفه به سمت آثار ترجمه‌ای سنگین می‌شود.
جذابیت ترجمه‌ها ناشران را به این سمت سوق می‌دهد
وی گفت: آثار ترجمه‌ای رنگ و بوی دینی ندارند که بتوانند نیازهایی را که نسل کودک و نوجوان دارند، برآورده کنند. از سویی چون کار ترجمه راحت‌تر و از جاذبه‌های دیگر هم برخوردار است، توجه بیشتری به آثار این حوزه شده است.
سنگری در ادامه این مطلب بیان کرد: آثار این حوزه حتی یک مقدار با ژست‌های روشنفکرانه هم می‌تواند همراه باشد که این موضوع سبب شده تا ناشران هم بهتر از این دست کارها استقبال کنند؛ زیرا هزینه کمتری دارند.
کوتاهی برخی از ناشران در این حوزه
این مدرس ادبیات فارسی اظهار کرد: نکته دیگر این است که بخشی از ناشرانی که در حوزه کودک و نوجوان فعالیت می‌کنند، واقعاً مسئولیت و مأموریت خود را به درستی در این باره انجام نمی‌دهند.
وی با بیان اینکه روی نام خاصی تکیه نمی‌کنم، گفت: اگر آثار برخی از نهادهای دولتی را بررسی کنیم، می‌بینیم حجم کارشان در این باره کم است و کارهایی هم که در این حوزه دارند، قوت چندانی ندارد.
این پژوهشگر عنوان کرد: این در حالی است که ما باید نویسندگان را در این عرصه تربیت کنیم و زمینه تأمین نیازهایشان را برای تولید داستان‌های مناسب دینی فراهم آوریم.
کاویدن عرصه‌های گوناگون برای پاسخگویی به نیاز مخاطبان
سنگری تأکید کرد: تولیدات نویسندگان باید به صورت مداوم باشد و باید عرصه‌های گوناگون حوزه ادبیات دینی کودک را بکاویم و بررسی کنیم تا به خواسته‌ها و نیازهایی که در نسل امروز هست بتوانیم پاسخ دهیم. واقعیت این است که میزان داستان‌های کودک در حوزه دینی از نظر کمی و کیفی اندک است.
آثار دینی حوزه بزرگسال کم نیستند
سنگری درباره آثار دینی حوزه بزرگسال اظهار کرد: با شناختی که از گذشته و امروز دارم، انصاف این است که بگویم حجم تولید آثار فاخر و ارزشمند در حوزه بزرگسالان در حوزه‌های دینی کم نیست.
وی گفت: در این حوزه می‌توان مجموعه‌هایی را یافت که می‌تواند پاسخگوی نیازها باشد. مثلاً پرسش‌های دانشجویی چندین جلد است که سؤالات نسل جوان را جواب می‌دهد و برخی از افراد به این حوزه وارد شده‌اند.
تنه زدن فضای مجازی به فضای واقعی حوزه داستان
سنگری ادامه داد: نکته‌ای که نباید فراموش کرد این است که اکنون فضای مجازی بر فضاهای واقعی یک مقدار پیشی گرفته است. به این معنی که نسل جوان امروز ما بیشتر نیازهای امروز خود را از فضای سایبری تأمین می‌کنند.
وی توضیح داد: این موضوع به آن معنی است که تعریف کتاب کم کم در حال تغییر است و ما باید به تدریج به این عرصه‌ها هم فکر کنیم و به فعالیت بپردازیم.
سنگری با بیان این مطلب گفت: نوجوان امروز ما کمتر میل به خواندن کتاب دارد، اما ساعت‌ها از وقت خود را پای اینترنت می‌نشیند و از این فضا استفاده می‌کند. بنابراین ما اکنون باید به سراغ این فضاهای نو برویم و از این فرصت‌ها استفاده کنیم. داستان‌های دینی ارائه شده در این فضا هم کتاب هستند، اما کتابی که دیگر مفهوم ذهنی ما از کتاب را که از گذشته داشتیم، فرومی‌ریزد و تغییر می‌دهد.
مرجع : ایکنا
