کد مطلب : ۱۸۹۴۲
مرجعی درباره آیین‌های نمایشی ماه رمضان وجود ندارد
داوود فتحعلی‌بیگی، مدیر دفتر تعزیه اداره‌کل هنرهای نمایشی، گفت: مرجع رسمی و مکتوبی در زمینه معرفی سنت‌های نمایشی ماه مبارک رمضان وجود ندارد و قطعاً تعداد آنها با توجه به تنوع اقلیمی و فرهنگی میان اقوام ایرانی بی‌شمار است و از این رو لازم است که پژوهشگران عرصه هنرهای نمایشی در این زمینه به مطالعه و پژوهشی دامنه‌دار بپردازند.
«تُرنا بازی» از جمله مهمترین آئین‌های نمایشی رمضان است
وی گفت: با وجود این، از جمله مهمترین آئین‌های نمایشی که ویژه این ایام و شب‌ها به ثبت رسیده آئین نمایشی «ترنا بازی» است که در محافل محلی، قهوه‌خانه‌ها و... متداول بوده و گروهی از مردم به ویژه خیرین و معتمدین محله در آن مشارکت داشتند و ضمن اجرای این آئین نمایشی معمولاً این مراسم خیرات و برکات دیگری نیز به دنبال داشته که از آن جمله می‌توان به صله رحم و باخبر شدن از احوال یکدیگر و همسایگان اشاره کرد.
این پژوهشگر نمایش‌های آئینی و سنتی ایرانی تصریح کرد: در اینکه چرا این آئین نمایش خاص ماه مبارک رمضان بوده است، اطلاعات چندانی در دست نیست اما به نظر می‌رسد علیرغم فضای شاد و بانشاطی که اجرای آن در میان روزه‌داران ایجاد می‌کرده، اذکار گوناگون همچون ذکر مکرر صلوات بر محمد(ص) و اهل بیت ایشان در آن معمول و مرسوم بوده است.
تعزیه در ماه رمضان بیشتر به شرح شهادت امام علی(ع) مربوط می‌شود
دبیر جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی و سنتی با اشاره به اینکه یکی دیگر از آئین‌های نمایشی ویژه رمضان آئین سخنوری است، گفت: البته اجرای مجلس شبیه‌خوانی و تعزیه یکی دیگر از سنت‌های نمایشی رمضان است و اساساً تعزیه به غیر از ایام محرم در ماه رمضان به ویژه لیالی قدر و شهادت امام‌علی(ع) مرسوم بوده که قاعدتاً به امام‌علی(ع) و ماجرای شهادت ایشان ارتباط پیدا می‌کرده است.
فتحعلی بیگی با ابراز تأسف از اینکه نسل طلایی نقالان و پرده‌خوانان را از دست داده‌ایم، گفت: یکی دیگر از آئین‌های نمایشی ویژه این ایام نقالی و پرده‌خوانی است که موضوع غالب آنها به سلحشوری و مجاهدت امام علی(ع) به‌ویژه در غزوات اشاره داشت و متأسفانه مدتی است در پی فراق نسل طلایی نقالان و پرده‌خوانان، دیگر کمتر شاهد اجرای چنین آئین‌هایی هستیم که براساس منظومه‌های شهیری همچون «حمله حیدری» صورت می‌گرفتند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا سحوری و سحرخوانی را نیز می‌توان از جمله آئین‌های نمایشی ویژه رمضان به شمار آورد، گفت: این مقوله بیشتر ماهیت موسیقایی دارد؛ معمولاً فرد و یا افرادی نذر می‌کردند که با خواندن مناجات در دستگاه‌های مختلف موسیقی بانگ سحری سر بدهند تا به این وسیله روزه‌داران با نوایی خوش برای خوردن سحری از خواب برخیزند که گاه این آوای سحری با طبل و سازهای بادی نیز همراه بوده است.
فتحعلی‌بیگی تأکید کرد: به هر حال این سنت‌ها و آئین‌های نمایشی از جمله میراث‌های معنوی و فرهنگی ما هستند که نباید چون در شرایط کنونی وسایل دیگر ارتباط جمعی جایگزین آنها شده‌اند و شاهد فراگیری رسانه‌های گوناگون هستیم، به فراموشی سپرده شوند؛ این آئین و سنت نیاکانی ماست و باید در حفظ و حراست از آنها کوشا باشیم که قطعاً یادآوری آنها در قالب جشنواره‌های نمایشی یکی از مؤثرترین آنهاست.
برگزاری هفت شب مجلس تعزیه در محوطه تئاتر شهر
وی در پایان گفت: دفتر تعزیه اداره‌کل هنرهای نمایشی نیز بر حسب وظیفه ذاتی خود ویژه ایام رمضان، امسال اجرای هفت شب تعزیه را در دستور کار دارد که از یکی دو شب پیش از ضربت خوردن مولای متقیان(ع) آغاز و تا پس از شهادت ایشان ادامه پیدا می کند که این مجالس در محوطه باز تئاتر شهر برگزار خواهند شد.
وی گفت: با وجود این، از جمله مهمترین آئین‌های نمایشی که ویژه این ایام و شب‌ها به ثبت رسیده آئین نمایشی «ترنا بازی» است که در محافل محلی، قهوه‌خانه‌ها و... متداول بوده و گروهی از مردم به ویژه خیرین و معتمدین محله در آن مشارکت داشتند و ضمن اجرای این آئین نمایشی معمولاً این مراسم خیرات و برکات دیگری نیز به دنبال داشته که از آن جمله می‌توان به صله رحم و باخبر شدن از احوال یکدیگر و همسایگان اشاره کرد.
این پژوهشگر نمایش‌های آئینی و سنتی ایرانی تصریح کرد: در اینکه چرا این آئین نمایش خاص ماه مبارک رمضان بوده است، اطلاعات چندانی در دست نیست اما به نظر می‌رسد علیرغم فضای شاد و بانشاطی که اجرای آن در میان روزه‌داران ایجاد می‌کرده، اذکار گوناگون همچون ذکر مکرر صلوات بر محمد(ص) و اهل بیت ایشان در آن معمول و مرسوم بوده است.
تعزیه در ماه رمضان بیشتر به شرح شهادت امام علی(ع) مربوط می‌شود
دبیر جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی و سنتی با اشاره به اینکه یکی دیگر از آئین‌های نمایشی ویژه رمضان آئین سخنوری است، گفت: البته اجرای مجلس شبیه‌خوانی و تعزیه یکی دیگر از سنت‌های نمایشی رمضان است و اساساً تعزیه به غیر از ایام محرم در ماه رمضان به ویژه لیالی قدر و شهادت امام‌علی(ع) مرسوم بوده که قاعدتاً به امام‌علی(ع) و ماجرای شهادت ایشان ارتباط پیدا می‌کرده است.
فتحعلی بیگی با ابراز تأسف از اینکه نسل طلایی نقالان و پرده‌خوانان را از دست داده‌ایم، گفت: یکی دیگر از آئین‌های نمایشی ویژه این ایام نقالی و پرده‌خوانی است که موضوع غالب آنها به سلحشوری و مجاهدت امام علی(ع) به‌ویژه در غزوات اشاره داشت و متأسفانه مدتی است در پی فراق نسل طلایی نقالان و پرده‌خوانان، دیگر کمتر شاهد اجرای چنین آئین‌هایی هستیم که براساس منظومه‌های شهیری همچون «حمله حیدری» صورت می‌گرفتند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا سحوری و سحرخوانی را نیز می‌توان از جمله آئین‌های نمایشی ویژه رمضان به شمار آورد، گفت: این مقوله بیشتر ماهیت موسیقایی دارد؛ معمولاً فرد و یا افرادی نذر می‌کردند که با خواندن مناجات در دستگاه‌های مختلف موسیقی بانگ سحری سر بدهند تا به این وسیله روزه‌داران با نوایی خوش برای خوردن سحری از خواب برخیزند که گاه این آوای سحری با طبل و سازهای بادی نیز همراه بوده است.
فتحعلی‌بیگی تأکید کرد: به هر حال این سنت‌ها و آئین‌های نمایشی از جمله میراث‌های معنوی و فرهنگی ما هستند که نباید چون در شرایط کنونی وسایل دیگر ارتباط جمعی جایگزین آنها شده‌اند و شاهد فراگیری رسانه‌های گوناگون هستیم، به فراموشی سپرده شوند؛ این آئین و سنت نیاکانی ماست و باید در حفظ و حراست از آنها کوشا باشیم که قطعاً یادآوری آنها در قالب جشنواره‌های نمایشی یکی از مؤثرترین آنهاست.
برگزاری هفت شب مجلس تعزیه در محوطه تئاتر شهر
وی در پایان گفت: دفتر تعزیه اداره‌کل هنرهای نمایشی نیز بر حسب وظیفه ذاتی خود ویژه ایام رمضان، امسال اجرای هفت شب تعزیه را در دستور کار دارد که از یکی دو شب پیش از ضربت خوردن مولای متقیان(ع) آغاز و تا پس از شهادت ایشان ادامه پیدا می کند که این مجالس در محوطه باز تئاتر شهر برگزار خواهند شد.
مرجع : ایکنا
