کد مطلب : ۲۱۲۳۸
سفارشی نویسی و شرطی شدن نمایشنامه نویسان، دلیل افول نمایشنامه‌نویسی عاشورایی
ابوالفضل ورمرزیار، نویسنده و کارشناس نمایش‌های آئینی و مذهبی، گفت: دو دلیل عمده در مورد افول کمی و کیفی نمایشنامه‌نویسی عاشورایی وجود دارد که یکی از آنها شرطی شدن نمایشنامه‌نویسان است نسبت به این مسئله که از آنجا که چون نمایش مذهبی و عاشورایی عجین با مقوله سفارشی‌نویسی است لذا مترصد ارائه سفارش از سوی نهاد و سازمان‌های فرهنگی و هنری متولی هستند.
وی ادامه داد: این در حالیست که همچون دیگر موضوعات مورد نظر در امر نمایشنامه‌نویسی، در نمایشنامه‌نویسی مذهبی و عاشورایی نیز نباید به دنبال بهانه گشت و یا نگاهی مناسبتی به آن داشت؛ به هر حال برای نگارش یک نمایشنامه ابتدا باید به دنبال قصه‌ای پرکشش بود و چه قصه‌ای پرکشش‌تر از واقعه عاشورا با همه فراز و نشیب‌های آن؟ لذا در هر لحظه و در هر مکانی می‌توان به این کار همت گماشت.
نمایشنامه‌نویسی عاشورایی بدون چشم‌داشت مالی باشد
این پیشکسوت نمایش نقالی و پرده‌خوانی تصریح کرد: برای نگارش نمایشنامه‌های مذهبی و عاشورایی باید اصطلاحاً دلی کار کرد، با وجود آنکه هنوز نمایشنامه‌نویسی به عنوان یک پیشه هنری درآمدزا در کشور شناخته شده نیست اما بسیاری از نمایشنامه‌نویسان در ژانرهای گوناگون برای دریافت دستمزد و یا تصاحب جایزه از فلان جشنواره به این کار اقدام می‌کنند؛ در حالی که نمایشنامه‌نویسی مذهبی و عاشورایی، کاملاً باید نذری و بدون هیچ چشم‌داشت مالی باشد.
نویسنده نمایشنامه «شمشیر آفتاب» گفت: دومین دلیلی که موجب می‌شود نمایشنامه‌نویسان رغبتی به نگارش نمایشنامه دینی و عاشورایی پیدا نکنند، علاوه بر سفارشی بودن این مسئله بحث فرمایشی بودن آن است؛ به این معنی که نهاد و یا سازمان فرهنگی و هنری که سفارش کار را به جامعه نمایشنامه‌نویس می‌دهد، از او انتظار برآورده شدن دیدگاه و مطامع خود را دارد که این کار حوزه فعالیت نمایشنامه‌نویس را محدود کرده و خلاقیت او را در پرداخت نمایشی اثر به حداقل درجه ممکن می‌رساند.
نمایشنامه‌نویسان باید شخصاً موجب تغییر ذائقه سفارش‌دهندگان نمایش‌های مذهبی شوند
نویسنده نمایشنامه «روز چهلم» تأکید کرد: زمان آن رسیده که هنرمندان نمایشنامه‌نویس خود این ساختار و شیرازه نخ‌نما در حوزه نمایشنامه‌نویسی مذهبی و عاشورایی را بگسلند و با انتخاب زوایای پنهان وقایع دینی که آنها را تبدیل به درام می‌کنند، موجب تغییر ذائقه مسئولان و سفارش‌دهندگان شوند.
ورمرزیار در ادامه گفت: تجربه دو نمایشنامه دینی که نگارش آن را به عهده داشتم ـ یکی «شمشیر آفتاب» در حوزه ادبیات نمایشی عاشورایی و «روز چهلم» در حوزه ادبیات نمایشی مهدوی ـ به من این مسئله را اثبات کرد که می‌توان با فرض حقایق تاریخی که ادوار گوناگون اسلامی، به موضوعات از مناظر گوناگونی که تاکنون مغفول مانده است، پرداخت.
وی در پایان گفت: به طور مثال در مورد واقعه عاشورا به جای پرداختن به وقایع مشهور، می‌توان به موضوعاتی همچون این نکات که امام جعفر صادق(ع) فرمودند:«حسین(ع) کشته شده شمشیر جدش بود» و یا پرداختن به این نکته که یزید پس از شهادت امام حسین(ع) گفت: «امروز انتقام غزوه بدر را گرفتیم» و یا یهودیان حاضر در دربار یزید گفتند: «انتقام جنگ خیبر از آل علی(ع) گرفته شد»، این مسائل را ریشه‌یابی کرده و در قالب‌های نمایشی آنها را بازگو نمایند.
وی ادامه داد: این در حالیست که همچون دیگر موضوعات مورد نظر در امر نمایشنامه‌نویسی، در نمایشنامه‌نویسی مذهبی و عاشورایی نیز نباید به دنبال بهانه گشت و یا نگاهی مناسبتی به آن داشت؛ به هر حال برای نگارش یک نمایشنامه ابتدا باید به دنبال قصه‌ای پرکشش بود و چه قصه‌ای پرکشش‌تر از واقعه عاشورا با همه فراز و نشیب‌های آن؟ لذا در هر لحظه و در هر مکانی می‌توان به این کار همت گماشت.
نمایشنامه‌نویسی عاشورایی بدون چشم‌داشت مالی باشد
این پیشکسوت نمایش نقالی و پرده‌خوانی تصریح کرد: برای نگارش نمایشنامه‌های مذهبی و عاشورایی باید اصطلاحاً دلی کار کرد، با وجود آنکه هنوز نمایشنامه‌نویسی به عنوان یک پیشه هنری درآمدزا در کشور شناخته شده نیست اما بسیاری از نمایشنامه‌نویسان در ژانرهای گوناگون برای دریافت دستمزد و یا تصاحب جایزه از فلان جشنواره به این کار اقدام می‌کنند؛ در حالی که نمایشنامه‌نویسی مذهبی و عاشورایی، کاملاً باید نذری و بدون هیچ چشم‌داشت مالی باشد.
نویسنده نمایشنامه «شمشیر آفتاب» گفت: دومین دلیلی که موجب می‌شود نمایشنامه‌نویسان رغبتی به نگارش نمایشنامه دینی و عاشورایی پیدا نکنند، علاوه بر سفارشی بودن این مسئله بحث فرمایشی بودن آن است؛ به این معنی که نهاد و یا سازمان فرهنگی و هنری که سفارش کار را به جامعه نمایشنامه‌نویس می‌دهد، از او انتظار برآورده شدن دیدگاه و مطامع خود را دارد که این کار حوزه فعالیت نمایشنامه‌نویس را محدود کرده و خلاقیت او را در پرداخت نمایشی اثر به حداقل درجه ممکن می‌رساند.
نمایشنامه‌نویسان باید شخصاً موجب تغییر ذائقه سفارش‌دهندگان نمایش‌های مذهبی شوند
نویسنده نمایشنامه «روز چهلم» تأکید کرد: زمان آن رسیده که هنرمندان نمایشنامه‌نویس خود این ساختار و شیرازه نخ‌نما در حوزه نمایشنامه‌نویسی مذهبی و عاشورایی را بگسلند و با انتخاب زوایای پنهان وقایع دینی که آنها را تبدیل به درام می‌کنند، موجب تغییر ذائقه مسئولان و سفارش‌دهندگان شوند.
ورمرزیار در ادامه گفت: تجربه دو نمایشنامه دینی که نگارش آن را به عهده داشتم ـ یکی «شمشیر آفتاب» در حوزه ادبیات نمایشی عاشورایی و «روز چهلم» در حوزه ادبیات نمایشی مهدوی ـ به من این مسئله را اثبات کرد که می‌توان با فرض حقایق تاریخی که ادوار گوناگون اسلامی، به موضوعات از مناظر گوناگونی که تاکنون مغفول مانده است، پرداخت.
وی در پایان گفت: به طور مثال در مورد واقعه عاشورا به جای پرداختن به وقایع مشهور، می‌توان به موضوعاتی همچون این نکات که امام جعفر صادق(ع) فرمودند:«حسین(ع) کشته شده شمشیر جدش بود» و یا پرداختن به این نکته که یزید پس از شهادت امام حسین(ع) گفت: «امروز انتقام غزوه بدر را گرفتیم» و یا یهودیان حاضر در دربار یزید گفتند: «انتقام جنگ خیبر از آل علی(ع) گرفته شد»، این مسائل را ریشه‌یابی کرده و در قالب‌های نمایشی آنها را بازگو نمایند.
مرجع : ایکنا
