کد مطلب : ۲۱۴۴۷
محرم که می‌آید یاد نقد شعر هیات می‌افتیم/ تمایز شعر عاشورا و عاشورایی
سیدجواد شرافت در نقد و تحلیل کیفیت اشعار مداحان و راویان حادثه عاشورا گفت: متاسفانه همزمان با فرا رسیدن ایام عزاداری امام حسین (ع) رسانه ها و جریان های موثر به یاد این می افتند که بررسی، نقد و تحلیل اشعار خوانده شده توسط مداحان در هیات های مذهبی امری لازم و ضروری است در صورتی که من مخالف چنین رویکردی هستیم چرا که قبل و یا بعد از این ایام گرانقدر است که می توانیم در یک فرصت مناسب به نقد «شعر هیات» بپردازیم.
وی ادامه داد: من معتقدم وقتی بیاییم و در همان زمان عزاداری ها به نقد شعر هیات بپردازیم ذهن مردم نسبت به چنین مواردی بدبین می شود البته من این را می پذیرم که عرصه شعر هیات دارای آسیب‌های متعددی است که باید بیشتر از اینها به آن پرداخت و متاسفانه ما در بعضی از موارد هم می بینیم که برخی از اشعار شاعران هیات حتی در بین شاخص ترین آنها قابل دفاع نیست در حالیکه عرصه شعر هیات محلی برای عرضه بهترین آثار است.
شرافت با تاکید بر اینکه اگر مشغول نگاه کردن به نیمه خالی لیوان هستیم بهتراست به نیمه پر لیوان هم نگاهی بیندازیم، بیان کرد: در عرصه شعر هیات جوانان مستعد و علاقه مندی حضور دارند که ما شاهد ثبت آثار فوق العاده ای از آنها هستیم؛ شاعران جوانی که با خلق آثار خود واقعا شگفتی می آفرینند و باید در همه جهات از آنها تشکر کرد.
این شاعر مذهبی افزود: برای آسیب شناسی اشعار خوانده شده توسط مداحان اهل بیت در هیات های مذهبی باید دو عامل را در نظر گرفت؛ اول جهان بینی شاعر و نوع نگاه او به حادثه عاشورا و دنیایی که شاعر در آن به سر می برد که در این نوع نگاه وقتی شاعر به واقعه کربلا فقط به عنوان یک اتفاق نگاه می کند شعر او در همین حول و حوش ذهنی تجلی پیدا می کند اما شاعری که حادثه کربلا را حرکتی پویا و تکاملی در جهت حفظ اندیشه ناب محمدی (ص) برای تمامی اعصار می داند به طور حتم اثری را خلق می کند که به اصطلاح به آن شعر «عاشورایی» می گویند نه شعر «عاشورا».
شرافت با بیان اینکه تفاوت هایی میان شعر عاشورایی و شعر عاشورا وجود دارد، تصریح کرد: شعر عاشورایی از پیام عاشورا می گوید حتی در مواردی هم شاید اینطور به نظر آید که شعر عاشورایی شاید ارتباط مستقیمی با حادثه کربلا نداشته باشد اما وقتی شاعر با زبانی غیر مستقیم به تحلیل رشادت ها و ایثارگری های حضرت سید الشهدا (ع) می پردازد آنچنان تاثیری روی مخاطب می گذارد که شاید یک شعر در ارتباط مستقیم با عاشورا این تاثیر را نداشته باشد.
این نویسنده و پژوهشگر در بخش دیگری از صحبتهای خود به برخی از شاعران توصیه کرد: همه باید به این نکته و اقف باشیم که اشعار مرثیه باید دارای سند باشد ضمن اینکه ما باید در کنار مرثیه به جنبه‌های عرفانی عاشورا نیز توجه داشته باشیم چراکه این حادثه تاریخی و ارزشمند ابعاد زیادی دارد که هر شاعر اهل بیتی می تواند با نگاه درست و دقیق برداشت های متفاوتی از آن داشته باشد. اتفاقا همین موضوع موجب می شود که ما خود را دیگر به کلیشه های رایج محدود نکنیم.
وی اضافه کرد: متاسفانه بعضی از موضوعات مرتبط با ایام محرم و سوگواری حضرت سید الشهدا (ع) بسیار کلیشه‌ای شده است و برخی از شاعران خودشان را محدود به سرایش اشعار و ترانه‌هایی با موضوع آرزوی دیدن کربلا و بین الحرمین و توصیف چهره شهدای گرانقدر عاشورا کرده اند که به نظر من وقت آن رسیده به موضوع کربلا مقداری فراتر نگاه کنیم. من مطمئن هستم اگر شاعران و مداحان اهل بیت مطالعات عمیق تری به مقتل معصومین (ع) داشته باشند و به منابع دسته اول رجوع کنند تردیدی نیست که همان مجلس روضه خوانی که این شاعر و مداح در آن حضور دارند نیز دارای ژرف نگری و اندیشه عمیق تری خواهد شد.
شرافت در بخش پایانی صحبتهای خود تصریح کرد: متاسفانه برخی از مداحان و شاعران تصور می کنند که وقتی نوحه ای در یک شب در فلان مجلس خوانده می شود دیگر همه چیز در یک شب به اتمام می رسد در حالیکه اینطور نیست و همه ما می بینیم که یک مجلس نوحه خوانی را می توان در موبایل و اتومبیل بارها و بارها شنید و این نشان دهنده یک نکته مهم است که نوحه و نوحه خوانی رسانه بسیار تاثیرگذاری است که باید بیشتر از اینها به آن دقت کرد.
وی ادامه داد: من معتقدم وقتی بیاییم و در همان زمان عزاداری ها به نقد شعر هیات بپردازیم ذهن مردم نسبت به چنین مواردی بدبین می شود البته من این را می پذیرم که عرصه شعر هیات دارای آسیب‌های متعددی است که باید بیشتر از اینها به آن پرداخت و متاسفانه ما در بعضی از موارد هم می بینیم که برخی از اشعار شاعران هیات حتی در بین شاخص ترین آنها قابل دفاع نیست در حالیکه عرصه شعر هیات محلی برای عرضه بهترین آثار است.
شرافت با تاکید بر اینکه اگر مشغول نگاه کردن به نیمه خالی لیوان هستیم بهتراست به نیمه پر لیوان هم نگاهی بیندازیم، بیان کرد: در عرصه شعر هیات جوانان مستعد و علاقه مندی حضور دارند که ما شاهد ثبت آثار فوق العاده ای از آنها هستیم؛ شاعران جوانی که با خلق آثار خود واقعا شگفتی می آفرینند و باید در همه جهات از آنها تشکر کرد.
این شاعر مذهبی افزود: برای آسیب شناسی اشعار خوانده شده توسط مداحان اهل بیت در هیات های مذهبی باید دو عامل را در نظر گرفت؛ اول جهان بینی شاعر و نوع نگاه او به حادثه عاشورا و دنیایی که شاعر در آن به سر می برد که در این نوع نگاه وقتی شاعر به واقعه کربلا فقط به عنوان یک اتفاق نگاه می کند شعر او در همین حول و حوش ذهنی تجلی پیدا می کند اما شاعری که حادثه کربلا را حرکتی پویا و تکاملی در جهت حفظ اندیشه ناب محمدی (ص) برای تمامی اعصار می داند به طور حتم اثری را خلق می کند که به اصطلاح به آن شعر «عاشورایی» می گویند نه شعر «عاشورا».
شرافت با بیان اینکه تفاوت هایی میان شعر عاشورایی و شعر عاشورا وجود دارد، تصریح کرد: شعر عاشورایی از پیام عاشورا می گوید حتی در مواردی هم شاید اینطور به نظر آید که شعر عاشورایی شاید ارتباط مستقیمی با حادثه کربلا نداشته باشد اما وقتی شاعر با زبانی غیر مستقیم به تحلیل رشادت ها و ایثارگری های حضرت سید الشهدا (ع) می پردازد آنچنان تاثیری روی مخاطب می گذارد که شاید یک شعر در ارتباط مستقیم با عاشورا این تاثیر را نداشته باشد.
این نویسنده و پژوهشگر در بخش دیگری از صحبتهای خود به برخی از شاعران توصیه کرد: همه باید به این نکته و اقف باشیم که اشعار مرثیه باید دارای سند باشد ضمن اینکه ما باید در کنار مرثیه به جنبه‌های عرفانی عاشورا نیز توجه داشته باشیم چراکه این حادثه تاریخی و ارزشمند ابعاد زیادی دارد که هر شاعر اهل بیتی می تواند با نگاه درست و دقیق برداشت های متفاوتی از آن داشته باشد. اتفاقا همین موضوع موجب می شود که ما خود را دیگر به کلیشه های رایج محدود نکنیم.
وی اضافه کرد: متاسفانه بعضی از موضوعات مرتبط با ایام محرم و سوگواری حضرت سید الشهدا (ع) بسیار کلیشه‌ای شده است و برخی از شاعران خودشان را محدود به سرایش اشعار و ترانه‌هایی با موضوع آرزوی دیدن کربلا و بین الحرمین و توصیف چهره شهدای گرانقدر عاشورا کرده اند که به نظر من وقت آن رسیده به موضوع کربلا مقداری فراتر نگاه کنیم. من مطمئن هستم اگر شاعران و مداحان اهل بیت مطالعات عمیق تری به مقتل معصومین (ع) داشته باشند و به منابع دسته اول رجوع کنند تردیدی نیست که همان مجلس روضه خوانی که این شاعر و مداح در آن حضور دارند نیز دارای ژرف نگری و اندیشه عمیق تری خواهد شد.
شرافت در بخش پایانی صحبتهای خود تصریح کرد: متاسفانه برخی از مداحان و شاعران تصور می کنند که وقتی نوحه ای در یک شب در فلان مجلس خوانده می شود دیگر همه چیز در یک شب به اتمام می رسد در حالیکه اینطور نیست و همه ما می بینیم که یک مجلس نوحه خوانی را می توان در موبایل و اتومبیل بارها و بارها شنید و این نشان دهنده یک نکته مهم است که نوحه و نوحه خوانی رسانه بسیار تاثیرگذاری است که باید بیشتر از اینها به آن دقت کرد.
مرجع : مهر
