کد مطلب : ۲۶۸۸۷
پای درس اخلاق آیت‌الله ضیاءآبادی
چرا مشرکان از انجام مناسک حج منع شدند
آیت‌الله سیدمحمد ضیاءآبادی از اساتید برجسته اخلاق در شهر تهران است. در ادامه پای سخنان این مفسر قرآن کریم می‌نشینیم:
همانطور که می‌دانیم بعد از فتح مکه که در سال هشتم هجرت واقع شد، مکه جزء بلاد اسلامی شد و تحت سیطره حکومت اسلامی قرار گرفت ولی همچنان مشرکین در مکه بودند و با مسلمین هم زیستی داشتند. همان آداب و رسوم آیین خود را داشتند و به کیش خودشان عمل می‌کردند، حتی در موسم حج نیز هر دو گروه مسلم و مشرک، مناسک را طبق آداب و روسم خودشان با هم انجام می‌دادند، چون حج سنت ابراهیمی بود و حضرت ابراهیم (ع) را همه ملل قبول داشتند، یهود و نصاری و مجوس و حتی مشرکین هم می‌گفتند: ما تابع ابراهیم هستیم، منتهی در دین توحیدی ابراهیم (ع) بدعت‌ها را ایجاد کرده بودند.
از جمله بدعتشان این بود که اگر غیر از قریش کسی به مکه می‌آمد، می‌گفتند: تو حق نداری با لباس خودت طواف کنی! یا باید از مردم ساکن در مکه لباس کرایه کنی یا این که لباس خودت را که با آن طواف کردی صدقه بدهی و دیگر حق پوشیدن آن را نداری!
حالا، گاهی کسی پیدا می‌شد که لباسش منحصر به همان لباسی بود که در تن داشت و نمی‌توانست آن را صدقه بدهد و تمکن مالی هم نداشت که لباسی کرایه کند؛ می‌گفتند باید لخت و عریان طواف کنی! فرقی هم میان مرد و زن نمی‌گذاشتند که در قرآن کریم نیز اشاره‌ای به این بدعت زشتشان شده است، آنجا که می‌فرماید:
«وَإِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً قَالُوا وَجَدْنَا عَلَیْهَا آبَاءَنَا وَاللَّهُ أَمَرَنَا بِهَا»؛
وقتی کار زشتی مرتکب می‌شدند (و به صورت عریان طواف می‌کردند)
می‌گفتند این آیین پدران ماست و خدا ما را به این کار امر کرده است.
«قُلْ إِنَّ اللَّهَ لَا یَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ ۖ أَتَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ»؛
بگو: خدا امر به فحشاء نمی‌کند؛ چرا چیزی را که نمی‌دانید به خدا نسبت می‌دهید»؟!
به هر حال بعد از فتح مکه (سال هشتم هجرت) وقتی موسم حج رسید، هر دو گروه مسلم و مشرک، با هم مناسک حج را انجام دادند و در سال نهم هجرت، هنگام موسم حج، این سوره بر رسول اکرم (ص) نازل شد تا به مشرکین اعلام کند که از این به بعد، دیگر حق شرکت در حج را ندارند.
رسول اکرم (ص) مأمور شدند در روز عید قربان که مجمع عمومی حجاج است، سوره برائت(توبه) را بخوانند و برائت از مشرکین را به این صورت اعلام نمایند که نه حق شرکت در حج و نه حق ماندن در مکه را دارند و به آنها ابلاغ کنند که تا چهار ماه فکر کنید و تصمیم بگیرد؛ یا مسلم بشوید، یا هجرت و از مکه بیرونه بروید، و یا آماده جنگ بشوید. ما از جانب خدا ماموریم که شما را قلع و قمع کنیم.
همانطور که می‌دانیم بعد از فتح مکه که در سال هشتم هجرت واقع شد، مکه جزء بلاد اسلامی شد و تحت سیطره حکومت اسلامی قرار گرفت ولی همچنان مشرکین در مکه بودند و با مسلمین هم زیستی داشتند. همان آداب و رسوم آیین خود را داشتند و به کیش خودشان عمل می‌کردند، حتی در موسم حج نیز هر دو گروه مسلم و مشرک، مناسک را طبق آداب و روسم خودشان با هم انجام می‌دادند، چون حج سنت ابراهیمی بود و حضرت ابراهیم (ع) را همه ملل قبول داشتند، یهود و نصاری و مجوس و حتی مشرکین هم می‌گفتند: ما تابع ابراهیم هستیم، منتهی در دین توحیدی ابراهیم (ع) بدعت‌ها را ایجاد کرده بودند.
از جمله بدعتشان این بود که اگر غیر از قریش کسی به مکه می‌آمد، می‌گفتند: تو حق نداری با لباس خودت طواف کنی! یا باید از مردم ساکن در مکه لباس کرایه کنی یا این که لباس خودت را که با آن طواف کردی صدقه بدهی و دیگر حق پوشیدن آن را نداری!
حالا، گاهی کسی پیدا می‌شد که لباسش منحصر به همان لباسی بود که در تن داشت و نمی‌توانست آن را صدقه بدهد و تمکن مالی هم نداشت که لباسی کرایه کند؛ می‌گفتند باید لخت و عریان طواف کنی! فرقی هم میان مرد و زن نمی‌گذاشتند که در قرآن کریم نیز اشاره‌ای به این بدعت زشتشان شده است، آنجا که می‌فرماید:
«وَإِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً قَالُوا وَجَدْنَا عَلَیْهَا آبَاءَنَا وَاللَّهُ أَمَرَنَا بِهَا»؛
وقتی کار زشتی مرتکب می‌شدند (و به صورت عریان طواف می‌کردند)
می‌گفتند این آیین پدران ماست و خدا ما را به این کار امر کرده است.
«قُلْ إِنَّ اللَّهَ لَا یَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ ۖ أَتَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ»؛
بگو: خدا امر به فحشاء نمی‌کند؛ چرا چیزی را که نمی‌دانید به خدا نسبت می‌دهید»؟!
به هر حال بعد از فتح مکه (سال هشتم هجرت) وقتی موسم حج رسید، هر دو گروه مسلم و مشرک، با هم مناسک حج را انجام دادند و در سال نهم هجرت، هنگام موسم حج، این سوره بر رسول اکرم (ص) نازل شد تا به مشرکین اعلام کند که از این به بعد، دیگر حق شرکت در حج را ندارند.
رسول اکرم (ص) مأمور شدند در روز عید قربان که مجمع عمومی حجاج است، سوره برائت(توبه) را بخوانند و برائت از مشرکین را به این صورت اعلام نمایند که نه حق شرکت در حج و نه حق ماندن در مکه را دارند و به آنها ابلاغ کنند که تا چهار ماه فکر کنید و تصمیم بگیرد؛ یا مسلم بشوید، یا هجرت و از مکه بیرونه بروید، و یا آماده جنگ بشوید. ما از جانب خدا ماموریم که شما را قلع و قمع کنیم.
مرجع : فارس
