رباعی‌های رضا اسماعیلی رنگ عاشورایی گرفت/ «ای تعزیه‌داران‌! به ادب بنشینید»

رضا اسماعیلی، شاعر آئینی‌سرا در آستانه ماه محرم‌الحرام و شهادت امام حسین(ع) و یارانش رباعی‌هایی سروده و آن را به سرور و سالار شهیدان تقدیم کرده است، در ادامه این رباعی‌ها را می‌خوانیم: حضرت اباعبدالله الحسین(ع): «إِنّی لَمْ أَخْرُجْ أَشِرًا وَ لا بَطَرًا وَ لا مُفْسِدًا وَ لا ظالِمًا وَ إِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاْصْلاحِ فی أُمَّةِ جَدّی (صلی الله علیه وآله وسلم) أُریدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْروفِ وَ أَنْهی عَنِ المُنْکَرِ وَ أَسیرَ بِسیرَةِ جَدّی وَ أَبی عَلِی بْنِ أَبیطالب؛ من از روی خودخواهی و خوشگذرانی و یا برای فساد و ستمگری قیام نکردم، بلکه قیام من برای اصلاح در امّت جدّم است، می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم و به سیره و روش جدّم و پدرم علی‌بن‌ابیطالب عمل کنم.(بحار‌الانوار، ج 44، ص 329) (1) 1 این موسیقی غریب، جزء دین نیست (2) این خوانش و رقص، در خور آیین نیست عریان شدن و حسین را «سین» گفتن ای مرثیه‌خوان! عشق حسینی این نیست 2 در سوگ، به روی و سر زدن کافی نیست «مظلوم حسین بی‌کفن ...»، کافی نیست(3) باید «نگریستن» بیاموزی مرد بر کرب و بلا، «گریستن» کافی نیست 3 «ای تعزیه‌داران! به ادب بنشینید» بیدار و امین و حق‌طلب بنشینید بر زخم دل فاطمه نشتر کافی ست از روضه مکشوف، عقب بنشینید 4 ای کاش به سبک «کوثری» می‌خواندی تو روضه روح پروری می‌خواندی دلتنگ «حماسه حسینی» هستم ای کاش کمی «مُطهّری» می‌خواندی 5 چون لاله سرخ، عاشقم، بسم‌الله با کرب و بلا موافقم، بسم‌الله یک جرعه «نوای کاروان» می‌خواهم من تشنه «حاج صادقم»، بسم‌الله 6 در وصف تو عده‌ای رثا می‌گویند یک عده، حماسه تو را می‌گویند من همدل آن جماعتی هستم که؛ با «شور و شعور»، از شما می‌گویند 7 در وصف تو از خیال باید برگشت از وادی احتمال باید برگشت ناممکنِ کربلا تو را ممکن شد در راه تو، از محال باید برگشت 8 در مجلس روضه فارغ از تزیین باش در وادی حفظ آبروی دین باش عریان مشو از نجابت پیراهن در مجلس سوگ او، ادب آیین باش 9 ای خوب! بکوش، یار ایمان باشی در سبک عزا نیز مسلمان باشی در تعزیه‌ای که میزبانش زهراست دور از ادب است لخت و عریان باشی 10 از فتنه نفسِ خیره‌سر عریان شو تکبیر بگو، ز هر چه شر عریان شو در مجلس روضه ابا عبدالله(ع) از جامه شهرت، ای پسر! عریان شو 11 سوگند به عشق، کربلا بازی نیست آیینه دلبری و غمّازی نیست بشکن بُت نَفسِ شِمر خود را ای مرد! جایی که به نَفسِ خود بپردازی نیست 12 چون کوفه، وجودی عافیت‌اندیشی جز خویش، به قبله‌ای نمی‌اندیشی معنای «حسین» را نمی‌فهمی تو تو مرثیه‌خوان دردهای خویشی 13 عاشورا، یک حماسه خونین است اما به روایت تو «سین و سین» است «کشتند حسین تشنه را، واویلا ... » (4) تفسیر تو از حماسه تنها این است؟! 14 از کرب و بلای خون، دگرگون گفتیم از دایره حماسه بیرون گفتیم ماندیم ز فهم حکمت عاشورا در ترجمه حسین: «مجنون» گفتیم!! 15 در وادی کربلا تو سرگردانی از کرب و بلا فقط عطش می‌خوانی در ترجمه «حسین»، می گویی:«آب»! دریاست حسین و غافل از این «آنی» 16 مولا نفس و جسور و حق‌آوا نیست در حنجره‌اش، حماسه‌ای زیبا نیست از کرب و بلا، فقط «بلا» می‌خواند این روضه، قرائتی ز عاشورا نیست 17 باید که به نور اشک، بینا گردیم با تعزیه حسین، احیا گردیم با لشکر قطره‌های عاشورا کیش نابودی ظلم را مهیا گردیم 18 خوبست که از تبار وحدت باشد بر روی لبش شعار وحدت باشد در فصل نپیچد و به وصل اندیشد این روضه طلایه‌دار وحدت باشد 19 دریاب تو انقلاب عاشورا را مضمون بلند و ناب عاشورا را در سوگ مکن خلاصه فصل خون را تحریف مکن کتاب عاشورا را 20 ای خوب! زمان، زمانه عاشوراست خورشید به روی شانه عاشوراست دریاب طلوع صبح بیداری را این صبح مُبین، نشانه عاشوراست 21 به حنجره عاشورایی رهبر معظم انقلاب: دلباخته‌ام پیرِخراسانی را آن پورِ حسین، روح قرآنی را بی‌پرده بگویمت برادر! آری آموخته‌ام از او مسلمانی را» پانوشت‌ها: (1) از عرش صدای «مَن عَرَف» می‌آید وز فرش نسیم «لاتَخَف» می‌آید ای تعزیه‌داران به ادب بنشینید زیرا که ز ره شاه نجف می‌آید (حسینعلی قضایی مینابی) (2) - بازى کردن با مسئله مداحى سزاوار نیست. مداحى را به صورت یک کار صرفاً سطحى، شکلى، ظاهرى درآوردن، آن را عبارةٌ الاخراى تقلید از یک کار مبتذل غربى قرار دادن، هیچ جائز نیست ... اگر چنانچه مداح و خواننده ما و ستایشگر اهل بیت(ع) از کسانى که خودشان غرق در حیرت و بدبختی‌اند - وادى هنرى غرب، به ویژه هنر موسیقى‌شان که به ابتذال کشانده شده - و در وادى حیرت و سردرگمی شیطانى و نه حیرت رحمانى هستند، این کار شریف و پاکیزه و مقدس را الگوگیرى کرد، این کار ناسزاوار است؛ کار ناشایستى است.(بیانات مقام معظم رهبرى در دیدار مداحان آل‌اللَّه/ 4 تیر 1387) (3 – 4) -چقدر خوب است که در این (شعرها) و نوحه‌‌خوانی‌ها مضامین اسلامی، مضامین انقلابی، مضامین قرآنی گنجانده بشود؛ یک وقت هست که سینه می‌زنند و صد بار با تعبیرات مختلف مثلاً می‌گویند «حسین وای»، این یک کاری است امّا هیچ فایده‌‌ای ندارد و هیچ چیزی از «حسین وای» انسان نمی‌فهمد و یاد نمی‌گیرد. (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای ستاد مرکزی هیئت رزمندگان اسلام/20 آبان 1392)