کد مطلب : ۲۸۰۸۳
نامه‌های امام حسین(ع) یک دوره کامل انسان‌سازی است
حجت‌الاسلام سید حسین خادمیاندر تشریح نامه‌های امام‌حسین(ع) گفت: مهم‌ترین شاخصه رهبران الهی تعلیم و تربیت بشریت است و خدای سبحان در آغازین آیات نازل شده بر خاتم‌الانبیاء(ص) خود را معلم انسان معرفی فرمود «عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ علق آیه 5» ﺑﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﻧﻤﻰﺩﺍﻧﺴﺖ ﺗﻌلیم ﺩﺍﺩ.
استاد حوزه ادامه داد: قرآن کریم درباره انبیاء الهی نیز همین روش الهی ربانی را تبیین می‌فرماید، «کَمَا أَرْسَلْنَا فِیکُمْ رَسُولًا مِّنکُمْ یَتْلُو عَلَیْکُمْ آیَاتِنَا وَیُزَکِّیکُمْ وَیُعَلِّمُکُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَیُعَلِّمُکُم مَّا لَمْ تَکُونُوا تَعْلَمُونَ» ﻫﻤﺎﻥﮔﻮﻧﻪ که ﺩﺭ ﻣیان ﺷﻤﺎ ﺭﺳﻮﻟﻰ ﺍﺯ ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩیم که ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺁیات ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﻰﺧﻮﺍﻧﺪ ﻭ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻇﺎﻫﺮﻯ ﻭ ﺑﺎﻃﻨﻰ ﭘﺎک ﻭ ﭘﺎکیزه ﻣی‌کند ﻭ کتاب ﻭﺣکﻤﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻰ ﺁﻣﻮﺯﺩ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ نمیﺩﺍﻧﺴﺘیﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﻌﻠیﻢ میﺩﻫﺪ. ( بقره:151)
حجت‌الاسلام خادمیان با تأکید بر اینکه یکی از بهترین روش‌های تعلیم و تربیت، نامه‌نگاری است، گفت: قرآن کریم در آیه «اذْهَب بِّکِتَابِی هَذَا فَأَلْقِهْ إِلَیْهِمْ ثُمَّ تَوَلَّ عَنْهُمْ فَانظُرْ مَاذَا یَرْجِعُون؛ ﺍین ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺮﺍ ﺑﺒﺮ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﺑیفکن ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﺩیدگان ﺁﻧﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ کناری ﺑگیر ﻭ ﺑﻨﮕﺮ ﭼﻪ ﭘﺎسخی می‌دهند (نمل:28)» نیز به همین روش اشاره فرموده است و روش هدایت و تعلیم توحیدی و تربیت ربانی ملکه سبا جناب بلقیس را از طریق ارسال نامه اعلام می‌فرماید.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: پیامبر مکرم اسلام (ص) نیز از طریق نامه رسالتش و هدایت و تعلیم جهانیان را پایه‌ریزی فرمود؛ اسلام با دستان پیامبر(ص) و به وسیله نامه وارد ایران، روم، هند و ... شد و لذا اسلام با جنگ وارد ایران نشد بلکه به وسیله همین نامه مقدمات اسلام آوردن به اذن فرماندار خسرو پرویز فراهم شد.
کارشناس رسانه ملی تشریح کرد: امیرالمؤمنین(ع) برای تربیت ربانی فرزندان و برخی اصحاب خود نیز از راه ارسال نامه اقدام فرموده است که به بخشی از آن در نهج‌البلاغه دسترسی داریم.
وی با اشاره به اینکه اثر نامه شاید در موضوع هدایت و تربیت و تعلیم منحصر به فرد باشد گفت: نامه شاخصه‌هایی دارد؛ فرصت تکرار و در نتیجه تأمل و تعمق بیشتر، حفظ و ماندگاری، نگارش بر اثر تفکر و دقت لازم و بیشتر، مصون ماندن حداکثری از اتهام و یا بیان مطالب سخیف و یا توهین‌آمیز، رعایت ادب و حیا و انصاف در اکثر موارد، حفظ شان و مرتبه مخاطب، فرصت انتخاب کلمات و جملات مفید و مؤثر و حق مخاطب در داشتن فرصت برای تفکر و اندیشیدن در مطالب و پاسخ لازم به آن و موارد دیگری که می‌توان به فوائد ارسال نامه در تعلیم و تربیت فهرست کرد.
استاد حوزه ادامه داد: وجود نازنین امام‌حسین(ع) نیز قیام توحیدی و تربیتی عاشورای خود را با این روش آغاز و البته به کمال رساند؛ نامه‌های حسینی(ع) یک دوره کامل انسان‌سازی است که متأسفانه قرن‌ها است مغفول‌مانده و کمترین توجه به آن و مطالب آن شده است.
وی افزود: این نامه‌ها حاوی کامل‌ترین و جامع‌ترین نکات توحیدی، نبوتی، امامتی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و ... است.
حجت‌الاسلام خادمیان ادامه داد: مسأله نامه در قیام حسینی(ع) به جرأت می‌توان گفت حرف اول را می‌زند؛ در کربلا و در روز عاشورا حضرت نامه‌های آنان را به سویشان قرار داد و خطاب به سران آنان مانند شبث بن ربعی و حجار بن ابجر و ... فرمود آیا این‌ها نامه‌های شما نیست؟
وی عنوان کرد: یعقوبی در تاریخش می‌نویسد مرتب نامه‌نگاری می‌شد (ج2، ص241)؛ سید بن طاووس نامه‌های وارده را بالغ بر 12 هزار نامه م داند که فقط در یک روز به حضرت 600 نامه رسید، (لهوف، ص105، مثیر الاحزان ،ص26).
کارشناس دینی گفت: هر نقدی که بر این ارقام شکل بگیرد در هر صورت خبر از حجم قابل توجهی نامه می‌دهد که قطعا بنابر دستور اسلام که پاسخ نامه مانند سلام واجب است و سیره خود امام حسین(ع) که در شب تاسوعا به قمر منیر بنی هاشم(ع) فرمود از اخلاق ما نیست پاسخ کسی را ندهیم؛ قطعا امام (ع) پاسخ داده‌اند که این ما را موظف به دقت و تأمل برنامه‌ها می‌کند.
وی با تأکید بر امری که در میان مباحث حسینی مغفول مانده است، گفت: ما تا کنون شاید کتابی در شرح و تفسیر و روشنگری این نامه‌ها نداشته‌ایم و شاید به جرأت بتوان گفت اهل منبر نیز به این مهم به طور مفصل و دقیق نپرداخته‌اند.
حجت‌الاسلام خادمیان ادامه داد: در این نامه‌ها چگونگی مراوده با ظالم‌ترین و فاسدترین و سفاک‌ترین حاکم تاریخ بشریت را حضرت سیدالشهدا(ع)، به بهترین وجه تعلیم می‌دهد.
وی افزود: آن وجود مقدس برای یزید پسر معاویه نامه‌ای کوتاه ولی جامع و هدایت آفرین ارسال می‌کند، متن آن نامه فقط یک آیه از قرآن کریم است.
مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: علت این نامه را برخی مورخین چنین نقل کرده‌اند «یزید برای فریب ابن عباس نامه‌ای برای او نوشت، علی رغم پنهان کردن نامه یزید توسط ابن عباس، ولکن امام حسین(ع) از متن آن مطلع شد و در پاسخ نامه برای یزید آیه ذیل را نوشت: «وَإِن کَذَّبُوکَ فَقُل لِّی عَمَلِی وَلَکُمْ عَمَلُکُمْ أَنتُم بَرِیئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَأَنَا بَرِیءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ» ﻭ ﺍﮔﺮ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺗکﺬیﺐ کﺮﺩﻧﺪ (ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ کﻪ ﺍﺯ ﺍیﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻧﺸﺎﻥ ﻧﺎﺍﻣیﺪ ﺷﺪﻯ) ﺑﮕﻮ: ﻋﻤﻞ ﻣﻦ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻦ ﻭﻋﻤﻞ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﺷﻤﺎﺳﺖ، ﺷﻤﺎ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﺍﻧﺠﺎم ﻣﻰﺩﻫﻢ ﺑیﺰﺍﺭیﺪ ﻭ ﻣﻦ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺷﻤﺎ ﺍﻧﺠﺎم میﺩﻫیﺪ، ﺑیﺰﺍﺭم.( یونس41) الفتوح ، ج5، ص69، مقتل الحسین ، خوارزمی ، ج1، ص219، مقتل جامع سیدالشهدا، ج1، ص482)» با تأمل در این نامه که مختصر در یک آیه است ماهیت قیام حضرت به روشنی تبیین می‌شود.
کارشناس مذهبی بیان کرد: امام با ارسال نامه به حاکم غاصب و فاسد زمان خود حقایق ذیل را برای ابد تعلیم فرمود؛ اصل در اعمال انسان امر و نهی و رضای الهی است، تکذیب حاکمان فاسد و قلدر اهمیتی ندارد و نباید موجب اخلال در اراده الهی انسان شود، به همان اندازه که فاسدان از مؤمنین بیزارند، مؤمنان هم باید از آنان بیزار باشند و این بیزاری را به آنها اعلام کنند، مؤمن از کفر بیزار است و استناد امام به این آیه کفر حکومت اموی و یزیدی را برملا می‌کند، معلم الهی حتی برای حاکمی به فساد و کفر یزید هم نامه می‌نویسد و او را دعوت به هدایت می‌کند و اعمال زشت او را به او یادآور می‌شود و اتمام حجت نیز می‌کند و استناد به آیه قرآن این اثر را دارد که دیگر بحث اشخاص مطرح نمی‌شود؛ قرآن کلام خداست و مخالفت با آن مخالفت مستقیم با خداست و این جای بحث برای احدی نمی‌گذارد.
وی ادامه داد: از دیگر اقدامات امام حسین(ع) در این راستا، ارسال نامه به مردم کوفه و بصره و برخی اشخاص حقیقی است؛ امام(ع) در ارسال نامه به مالک بن مسمع بکری، احنف بن قیس، منذر بن جارود، مسعود بن عمرو، قیس بن هیثم، عمرو بن عبیدالله بن معمر و ... موارد مهمی را تبیین فرمود.
کارشناس مذهبی اضافه کرد: در این نامه حضرت نکات مهمی را تذکر می دهند؛ نبوت پیامبر(ص) و چرایی رسالت آن حضرت، جانشینی و خلافت و وراثت عترت آن حضرت در امر رسالت، شایستگی عترت در همه امور، کوشش عترت برای جلوگیری از تفرقه میان مسلمین و زشتی تفرقه، دعوت مجدد مسلمین مانند پیامبراکرم(ص) به کتاب‌الله و عترت و سنت رسول‌الله(ص)، اعلام خطر بدعت‌های ایجاد شده دین و اطاعت از امام زمان برحق تنها راه نجات و رستگاری است؛ «و ان تسمعوا قولی و تطیعوا امری اهدکم سبیل الرشاد» (تاریخ طبری ، ج5، ص357، الاخبار الطوال ، صص342)
وی افزود: جالب این است که امام توسط سلیمان(ابارزین) نامه‌ای را به منذر بن جارود که پدر زن ابن زیاد است نیز ارسال می‌کند؛ البته منذربن جارود، سلیمان (ابارزین) آورنده نامه امام را به ابن زیاد معرفی می‌کند و ابن زیاد که آن وقت حاکم بصره بود گردن فرستاده امام حسین (ع) را قطع می‌کند . (لهوف، سید بن طاووس، ص123، الفتوح ، ج5، ص37)
استاد حوزه گفت: آن چه مهم است حضرت ارکان تربیتی و هدایتی را در قالب ارسال نامه حتی تا خانه محارم و همسران دشمنان خود نیز ارسال می‌فرماید؛ در میان دریافت‌کنندگان نامه، یزید بن مسعود نهشلی به امام پاسخ مثبت داد ولی دیر به کربلا رسید و از این جهت تا آخر عمر بسیار ناراحت بود.
حجت‌الاسلام خادمیان ادامه داد: یزید بن نبیط نیز به 10 فرزندش جریان نامه را گفت و فقط دو نفر از فرزندانش با او همراه شدند و آنها به سوی امام حسین(ع) حرکت کردند و در منزل ابطح به امام ملحق شدند و در کربلا همراه دو پسرش به شهادت رسیدند.
وی افزود: این که حضرت به اشراف بصره و کوفه نامه می‌نویسد خود خبر از اثر اشراف و ثروتمندان در جامعه می‌دهد و این که نباید به بهانه ثروت، اشراف از هدایت محروم شوند و نباید به سبب ثروت اشراف را طرد و منکوب کرد و برخی از این اشراف در کربلا بهترین ایثار را به نمایش می‌گذارند.
کارشناس مذهبی تشریح کرد: امام حسین(ع) در نامه‌ای که در پاسخ نامه‌های حجیم و متعدد آنان بود موارد ذیل را مرقوم فرمود، شما امام می‌خواهید، راه هدایت را طلب می‌کنید، به جان خودم قسم امام کسی است که به کتاب خدا عمل کند و به عدل اقدام کند و به دین خدا ملتزم باشد و نفس خود را وقف خدا کند.(الارشاد مفید ، ج2،ص39)
وی افزود: امام حسین(ع) در پاسخ به نامه سفیر خود جناب مسلم بن عقیل(ع) فرمود، «ورود ترس و تردید را رهزن سلوک ربانی و انجام وظیفه الهی می‌داند».
حجت‌الاسلام خادمیان در پایان یادآور شد: همین مقدار تأمل در نامه‌های امام، روشن می‌کند حضرت به وسیله ارسال نامه قصد هدایت امت را در تمام طبقات از حاکم فاسد گرفته تا خانواده حاکمان فاسد تا اشراف و عموم طبقات مردم داشته است یعنی حقیقت قیام حسینی با تأمل در نامه‌های حسینی(ع) روشن می‌شود و راز همگانی بودن این قیام از اندیشیدن در نامه‌های حسینی(ع) روشن می‌شود.
مرجع : ایکنا
