کد مطلب : ۲۸۵۹۸
ترکیب‌بندهای عاشورایی در «محتشم‌نامه»/ از تاریخ مرثیه‌سرایی تا مرثیه‌های حزین لاهیجی
«محتشم‌نامه» عنوان کتابی است که دفتر نشر فرهنگ اسلامی آن را منتشر کرده است. مهدی امین‌فروغی کار تحقیق و تالیف این کتاب را برعهده داشته است. خوانندگان در این اثر علاوه بر مطالعه ترکیب‌بند عاشورایی محتشم کاشانی می‌توانند، گزیده‌ای از ترکیب‌بندهای شاعرانی که ترکیب‌بندهای خود را در استقبال از محتشم کاشانی سروده‌اند، مطالعه کنند.
به اذعان گردآورنده این کتاب، محتشم کاشانی با ترکیب‌بند ارجمند خود، روحی تازه در کالبد مرثیه‌سرایی دمید و جوششی در دل‌ها پدید آورد. وی به مرثیه‌سرایی در ادب فارسی اعتبار بخشید و تاثیری شگرف از خود بر جای گذاشت.
امین‌فروغی در مقدمه خود بر این کتاب نوشته است: «هر ساله با نزدیک شدن ایام یادکرد و سوگواری او (امام حسین (ع))، جوششی در دل‌های دوستانش پدید می‌آید و بخشی از سال را با با او زندگی می‌کنند. به پریشانی او پریشان می‌شوند و به سامان او بسامان. هنگام درنگ با اویند و به شتاب او شتابان. به اندوه او غمین‌اند و به شادی او شادمان. درای کاروان او از فراسوی اعصار و قرون در گوش دل دلداگانش طنین‌انداز می‌شود و یاران عزم رحیل با کاروان او می‌کنند.»
به اعتقاد گردآورنده «محتشم‌نامه»، بی‌شک یکی از عوامل بسیار بسیار مهم در این حیات و تداوم و این بالندگی (عاشورا)، «شعر» است. وی اینچنین می‌نویسد که: «به شهادت تاریخ هیچ انسانی در طول حیات بشری این مقدار مرثیه سروده نشده. گذشته از اراده الهی بر زنده ماندن نام و یاد حسین (ع) و گذشته از جوهر شگفت‌انگیز عاشورای او اتصال به «حی لایموت» دارد و «باقی به بقاءالله» است، شاعران از بیشترین سهم در زنده نگهداشتن این واقعه برخوردارند. به راستی کاری که شاعران کردن از دیگران ساخته نبود. جوهر مقدسی که در روح او و قیام او بود، با حقیقت شعر نسبتی داشت. پس سوگواری او را شاعران به عهده گرفتند که این مهم تنها از شعر بر‌می‌آمد.»
در این اثر علاوه بر نگاهی گذرا به تاریخ مرثیه‌سرایی، مراثی وحشی بافقی، فلیض لاهیجی، حزین لاهیجی و عاشق اصفهانی را در کنار مرثیه‌های صباحی بیدگلی کاشانی، وصال شیرازی را در برای خوانش علاقه‌مندان در اختیار آنها قرار داده است.
اشعار امیری فیروزکوهی، بهاالدین خرمشاهی، محمدحسن زورق و علیرضا قزوه نیز از دیگر آثاری است که به عنوان ترکیب‌بندهای عاشورایی معاصر در «محتشم نامه» بررسی شده است.
«محتشم‌نامه» در ۵۴۸ صفحه، شمارگان هزار و ۲۰۰ نسخه، به بهای ۴۳ هزار تومان از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر شده است.
به اذعان گردآورنده این کتاب، محتشم کاشانی با ترکیب‌بند ارجمند خود، روحی تازه در کالبد مرثیه‌سرایی دمید و جوششی در دل‌ها پدید آورد. وی به مرثیه‌سرایی در ادب فارسی اعتبار بخشید و تاثیری شگرف از خود بر جای گذاشت.
امین‌فروغی در مقدمه خود بر این کتاب نوشته است: «هر ساله با نزدیک شدن ایام یادکرد و سوگواری او (امام حسین (ع))، جوششی در دل‌های دوستانش پدید می‌آید و بخشی از سال را با با او زندگی می‌کنند. به پریشانی او پریشان می‌شوند و به سامان او بسامان. هنگام درنگ با اویند و به شتاب او شتابان. به اندوه او غمین‌اند و به شادی او شادمان. درای کاروان او از فراسوی اعصار و قرون در گوش دل دلداگانش طنین‌انداز می‌شود و یاران عزم رحیل با کاروان او می‌کنند.»
به اعتقاد گردآورنده «محتشم‌نامه»، بی‌شک یکی از عوامل بسیار بسیار مهم در این حیات و تداوم و این بالندگی (عاشورا)، «شعر» است. وی اینچنین می‌نویسد که: «به شهادت تاریخ هیچ انسانی در طول حیات بشری این مقدار مرثیه سروده نشده. گذشته از اراده الهی بر زنده ماندن نام و یاد حسین (ع) و گذشته از جوهر شگفت‌انگیز عاشورای او اتصال به «حی لایموت» دارد و «باقی به بقاءالله» است، شاعران از بیشترین سهم در زنده نگهداشتن این واقعه برخوردارند. به راستی کاری که شاعران کردن از دیگران ساخته نبود. جوهر مقدسی که در روح او و قیام او بود، با حقیقت شعر نسبتی داشت. پس سوگواری او را شاعران به عهده گرفتند که این مهم تنها از شعر بر‌می‌آمد.»
در این اثر علاوه بر نگاهی گذرا به تاریخ مرثیه‌سرایی، مراثی وحشی بافقی، فلیض لاهیجی، حزین لاهیجی و عاشق اصفهانی را در کنار مرثیه‌های صباحی بیدگلی کاشانی، وصال شیرازی را در برای خوانش علاقه‌مندان در اختیار آنها قرار داده است.
اشعار امیری فیروزکوهی، بهاالدین خرمشاهی، محمدحسن زورق و علیرضا قزوه نیز از دیگر آثاری است که به عنوان ترکیب‌بندهای عاشورایی معاصر در «محتشم نامه» بررسی شده است.
«محتشم‌نامه» در ۵۴۸ صفحه، شمارگان هزار و ۲۰۰ نسخه، به بهای ۴۳ هزار تومان از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر شده است.
مرجع : خبرگزاری خبرگزاری کتاب ایران
