کد مطلب : ۳۱۶۴۱
مقایسه آماری دو گونه مداحی سنتی و مدرن
بر اساس اظهار مدیرکل تشکل‌های دینی و مراکز فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی کشور «رضا معممی مقدم» در دی‌ماه 1392 80هزار هیأت مذهبی در کشور وجود داشته که از این بین، 10هزار هیأت مختص خواهران بوده و 24هزار هیأت نیز به روستاها اختصاص داشته است. این شمار در مهرماه سال93 به 91هزار هیأت ارتقا یافته است. البته این آمار معرف هیأت‌های رسمی است و مراکز ثبت نشده بسیاری وجود دارند. برای نمونه احتمال وجود 23هزار هیأت خانگی ثبت نشده در تهران می‌رود.
در کنار تعداد هیئات، آمارهایی کیفی نیز وجود دارد که تفاوت‌های مداحی سنتی با مداحی مدرن را نشان می‌دهد. مطابق این بررسی مداحی‌های مدرن دارای درون‌مایه احساسی و عاطفی زیاد، ادبیات عامیانه و عاشقانه، محتوایی مشتمل بر عشق زمینی و اظهار ارادت به مولا و مراد، توأم با سبک‌های پرشور و هیجان با استفاده از دستگاه نورپردازی و صوتی حرفه‌ای و مدیریت مداحند، درحالی که مداحان سنتی بر توصیف مظلومیت اهل بیت (ع) تاکید دارند و از ادبیات رسمی، درون‌مایه اخلاقی و سبک و زمینه واحد استفاده می‌کنند.
در ذیل، آمارهای مربوط به مقایسه دو گونه مداحی سنتی و مدرن مشاهده می‌شود.
یافته‌های توصیفی (مقایسه دو گونه مداحی سنتی و مدرن)
یکی از جنبه‌های مداحی مدرن سطح بالای هیجانات است که مداح در آن نقش جدی دارد. در جدول زیر مقایسه‌ای در این زمینه بین مداحی سنتی و مدرن صورت گرفته است.
میزان هیجان آفرینی مداحی سنتی و مدرن
از زاویه شرکت مردم در عزاداری‌ها در یک نظرسنجی ملی که در آذرماه 1394 از سوی مرکز افکار سنجی دانش‌جویان ایران (ایسنا) انجام شد، 27درصد مردم گفته بودند هر شب در مراسم عزاداری دهه اول محرم شرکت کرده‌اند. 31درصد پاسخگویان بیشتر شب‌ها شرکت کرده و حدود 27درصد نیز یک یا دو شب شرکت کرده بودند. در واقع 85 درصد مردم دست کم یک شب در مراسم دهه اول محرم شرکت کرده و فقط 15 درصد شرکت نداشته‌اند. از نظر سن، 83 درصد گروه سنی جوان(18 تا 29 ساله)، 86 درصد گروه سنی بزرگ سال و میان سال(30 تا 49 ساله) و 88درصد بالای 50 سال بوده‌اند.
در پرسشی از پاسخگویان این نظرسنجی پرسیده شد که محتوای مراسم عزاداری در کشور ما تا چه حد واقعیت عاشورا را منعکس می‌کند. در این باره 45 درصد مردم معتقد بودند محتوای این مراسم به میزان زیاد و بسیار زیاد واقعیت عاشورا را منعکس می‌کندو 29 درصد نیز معتقد بودند تا حدودی آن را منعکس می‌کند و 25 درصد نیز اعتقاد داشتند به میزان کم و خیلی کم واقعیت عاشورا را منعکس می‌کند. افراد دارای تحصیلات دانشگاهی کمتر از دیگران معتقدند محتوای این مراسم واقعیت عاشورا را منعکس می‌کند.
همچنین در یک نظرسنجی تلفنی از 1200 نفر از میان مردم درباره محرم و عزاداری مشخص شد 37درصد با رفتن به هیأت و تکایا، 20درصد با رفتن به مساجد، 15درصد با خواندن ادعیه یا از طریق تلویزیون و 11درصد با شرکت در جلسه سخنرانی در برنامه‌های عزاداری مشارکت می‌کنند:
در میان پاسخگویان این نظرسنجی، 68درصد معتقدند که در برگزاری مراسم عزاداری مواردی به چشم می‌خورد که باید درباره آن‌ها بازنگری شود و 25درصد نیز مسأله حادی در عزاداری ندیده‌اند:
موارد نامناسب از نظر این پاسخگویان نیز مطابق جدول زیر است:
این نظرسنجی نشان می‌دهد بیش از نیمی از پاسخگویان با روش کنونی مداحی موافق نیستند. نتایج پرسش از پاسخگویان درباره شیوه فعلی مداحی در جدول ذیل مشاهده می‌شود.
در نهایت اشکالات شیوه فعلی مداحی به نظر پاسخگویان از قرار زیر است.
.............................................................................
منبع : پژوهشنامه افق مکث - شماره 6
در کنار تعداد هیئات، آمارهایی کیفی نیز وجود دارد که تفاوت‌های مداحی سنتی با مداحی مدرن را نشان می‌دهد. مطابق این بررسی مداحی‌های مدرن دارای درون‌مایه احساسی و عاطفی زیاد، ادبیات عامیانه و عاشقانه، محتوایی مشتمل بر عشق زمینی و اظهار ارادت به مولا و مراد، توأم با سبک‌های پرشور و هیجان با استفاده از دستگاه نورپردازی و صوتی حرفه‌ای و مدیریت مداحند، درحالی که مداحان سنتی بر توصیف مظلومیت اهل بیت (ع) تاکید دارند و از ادبیات رسمی، درون‌مایه اخلاقی و سبک و زمینه واحد استفاده می‌کنند.
در ذیل، آمارهای مربوط به مقایسه دو گونه مداحی سنتی و مدرن مشاهده می‌شود.
یافته‌های توصیفی (مقایسه دو گونه مداحی سنتی و مدرن)
یکی از جنبه‌های مداحی مدرن سطح بالای هیجانات است که مداح در آن نقش جدی دارد. در جدول زیر مقایسه‌ای در این زمینه بین مداحی سنتی و مدرن صورت گرفته است.
میزان هیجان آفرینی مداحی سنتی و مدرن
از زاویه شرکت مردم در عزاداری‌ها در یک نظرسنجی ملی که در آذرماه 1394 از سوی مرکز افکار سنجی دانش‌جویان ایران (ایسنا) انجام شد، 27درصد مردم گفته بودند هر شب در مراسم عزاداری دهه اول محرم شرکت کرده‌اند. 31درصد پاسخگویان بیشتر شب‌ها شرکت کرده و حدود 27درصد نیز یک یا دو شب شرکت کرده بودند. در واقع 85 درصد مردم دست کم یک شب در مراسم دهه اول محرم شرکت کرده و فقط 15 درصد شرکت نداشته‌اند. از نظر سن، 83 درصد گروه سنی جوان(18 تا 29 ساله)، 86 درصد گروه سنی بزرگ سال و میان سال(30 تا 49 ساله) و 88درصد بالای 50 سال بوده‌اند.
در پرسشی از پاسخگویان این نظرسنجی پرسیده شد که محتوای مراسم عزاداری در کشور ما تا چه حد واقعیت عاشورا را منعکس می‌کند. در این باره 45 درصد مردم معتقد بودند محتوای این مراسم به میزان زیاد و بسیار زیاد واقعیت عاشورا را منعکس می‌کندو 29 درصد نیز معتقد بودند تا حدودی آن را منعکس می‌کند و 25 درصد نیز اعتقاد داشتند به میزان کم و خیلی کم واقعیت عاشورا را منعکس می‌کند. افراد دارای تحصیلات دانشگاهی کمتر از دیگران معتقدند محتوای این مراسم واقعیت عاشورا را منعکس می‌کند.
همچنین در یک نظرسنجی تلفنی از 1200 نفر از میان مردم درباره محرم و عزاداری مشخص شد 37درصد با رفتن به هیأت و تکایا، 20درصد با رفتن به مساجد، 15درصد با خواندن ادعیه یا از طریق تلویزیون و 11درصد با شرکت در جلسه سخنرانی در برنامه‌های عزاداری مشارکت می‌کنند:
در میان پاسخگویان این نظرسنجی، 68درصد معتقدند که در برگزاری مراسم عزاداری مواردی به چشم می‌خورد که باید درباره آن‌ها بازنگری شود و 25درصد نیز مسأله حادی در عزاداری ندیده‌اند:
موارد نامناسب از نظر این پاسخگویان نیز مطابق جدول زیر است:
این نظرسنجی نشان می‌دهد بیش از نیمی از پاسخگویان با روش کنونی مداحی موافق نیستند. نتایج پرسش از پاسخگویان درباره شیوه فعلی مداحی در جدول ذیل مشاهده می‌شود.
در نهایت اشکالات شیوه فعلی مداحی به نظر پاسخگویان از قرار زیر است.
.............................................................................
منبع : پژوهشنامه افق مکث - شماره 6
