آن‌که یک‌عمر گفت مهدی جان؛ یادی از مرحوم شیخ احمد کافی

شیخ احمد کافی یزدی در عصر پهلوی اول در یک خانواده ده‌نفری اهل یزد به دنیا آمد، پدرش حاج میرزامحمد کافی یزدی و مادرش خانم زهرا غفور پور بود. پدربزرگش آیه الله میرزا احمد کافی یزدی، از علمای معروف یزد بود که به‌قصد زیارت به مشهد عزیمت و در آنجا سکنی گزیده بود.
او دریکی از سخنرانی‌ها این‌طور تعریف می‌کند: «یکی از من پرسید شما اهل کجا هستید؟ من هم گفتم اهل بین‌الملل، اصلیتم یزدی هست متولد مشهد و ساکن تهران» و پدر ایشان متولد مشهد بود بعدازاین جمله‌ها به شوخی به مردم می‌گوید: «ما یزدی‌ها خیلی آدم‌های خوبی هستیم.»
مرحوم کافی در اواخر دوران حکومت پهلوی دوم کشته شد. درواقع دوران فعالیتش در زمینه‌های مختلف هم‌زمان با نابسامانی‌ها و آغاز شروع انقلاب اسلامی در ایران بود. وی در سال ۱۳۳۹ با دختر آیت‌الله سید حسین موسوی شاهرودی ازدواج کرد. حاصل این ازدواج هشت فرزند (شش دختر و دو پسر) بود.
 

دوران دانش‌آموزی
احمد که فرزند دوم خانواده بود، دوران کودکی را در دامان پرمهر پدر و مادر خود گذراند و در شش‌سالگی وارد دبستان ایمانی مشهد، به مدیریت حجت‌الاسلام سید حسن مؤمن زاده، شد و به فراگیری دروس متداول مشغول شد.
پس‌ازآن هم‌زمان با تحصیل دروس جدید در نزد جد خود آیه الله حاج میرزا احمد کافی یزدی به فراگیری علوم اسلامی پرداخت. بخشی از مقدمات را نزد وی فراگرفت و در ۱۳۲۷ شمسی وارد مدرسه علمیه نواب مشهد شد. شیخ احمد برای ادامه تحصیلات دینی و کسب معرفت از بارگاه امام علی و حوزه علمیه نجف در سال ۱۳۳۳ شمسی به همراه جد آیه الله میرزا احمد کافی یزدی عازم نجف گردید.
او در مدرسه آیه الله سید محمدکاظم یزدی معروف به مدرسه سید به تحصیل پرداخت و طی پنج سال اقامت در نجف از محضر اساتیدی چون آیات عظام سید ابوالقاسم خویی، سید محسن حکیم، سید محمود شاهرودی، حسین راستی کاشانی و شهید سید اسدالله مدنی بهره‌مند گردید و سپس به قم آمد و تا سال ۱۳۴۰ در قم ساکن بود.
 در قم نزد استادانی همچون آیت‌الله سید ابوالفضل موسوی تبریزی، آیت‌الله راستی کاشانی و آیت‌الله مدنی تبریزی (شهید محراب) درس خواند. وی علی‌رغم کشمکش‌ها و احضارهای مکرر از جانب مقامات پلیس و نیروهای امنیتی حکومت با حضور فعال خود به ارائه خدمات دینی و ارشادی و تبلیغی و حمایت از گروه‌های مبارز و پرورش نیروهایی برای مبارزه با حکومت پهلوی می‌پرداخت.
 کافی زمانی احضار و زمانی دیگر در بازداشت و گاهی تبعید می‌شد و این فشارها و محدودیت‌ها، باعث نشد وی دست از فعالیت و مبارزه بردارد. به‌طوری‌که دو سال قبل از مرگش یعنی در سال ۱۳۵۵ که به مدت دو سال به ایلام تبعید شد، او به خدمات اجتماعی و فرهنگی در این شهر دست زد.
 

تأسیس مهدیه
کافی بیش از ۲۰ مهدیه در شهرهای مختلف ایران تأسیس کرد. وی اواخر سال ۱۳۴۷ با کمک‌های مردمی قطعه زمینی به مساحت ۴ هزار متر در منطقه امیریه تهران خریداری و مهدیه تهران را تأسیس کرد. وی در سال ۱۳۵۰ به سوریه سفر کرد و با موسی صدر در شهر صور لبنان دیدار داشت.
نخستین گزارش ساواک علیه وی در سال ۱۳۴۱ تهیه شد. شیخ احمد کافی یزدی در سحرگاه جمعه ۳۰ تیرماه ۱۳۵۷ مصادف با نیمه شعبان ۱۳۹۸ قمری براثر تصادف رانندگی به شکل مرموزی کشته شد. در این تصادف یک کامیون ارتشی با ماشین پژویی که احمد کافی خراسانی در آن قرار داشت و شخصی به نام عنابستانی رانندگی آن را به عهده داشت، تصادف کرد.
برادر احمد کافی یزدی، حسن کافی از احتمال کشته شدن احمد کافی یزدی در آمبولانس توسط عوامل ساواک، سخن گفته است. اما پس از ۳۵ سال از انقلاب هنوز ابهاماتی در مرگ مشکوک شیخ احمد کافی وجود دارد.
از نعمت‌الله نصیری معدوم نقل‌شده است که طرح تصادف به دستور مستقیم محمدرضا پهلوی بوده است.
با پخش خبر تصادف کافی یزدی، مردم شهرها و روستاهای دور و نزدیک پیاده و سواره، مسیرهای منتهی به شهر راه، را با حضور خود اشغال کرده بودند. پس از گذشت چند ساعت سراسر مسیر جاده قوچان ـ مشهد پوشیده از ماشین‌های شخصی بود و در مسیر حرکت شعارهایی سر می‌دادند که حکومت را به واکنش وامی‌داشت و نیروهای دولتی سعی نمودند از گسترش موج تظاهرات و شعارها ممانعت به عمل آید.
 

 اخبار دیگری هم حاکی از آن است که عده‌ای از جوانان مذهبی شهر تهران برای بردن و دفن کردن بدن او راهی مشهد شدند که با ممانعت نیروهای نظامی مواجه شدند. هنگام تشییع‌جنازه احمد کافی، مردم به تظاهرات و راهپیمایی پرداختند و در مسیر حرکت از میدان فردوسی تا مسجد جعفری‌ها شعارهایی سر دادند و گزارش‌های ساواک خراسان در این خصوص نمایانگر این مدعی است.
به نقل یکی از کارمندان وقت شهرداری مشهد جنازه احمد کافی به باغ خواجه ربیع منتقل و باحالتی شبیه حکومت‌نظامی و بدون حضور مردم دفن و ورودی قبر به قطر ۱ متر بتن ریخته شد تا اگر کسی برای بردن جنازه مراجعه کرد، نتواند به مقصود خود برسد زیرا شنیده‌شده بوده که شیخ احمد کافی وصیت کرده بودن جنازه ایشان در مهدیه تهران دفن شود.