کد مطلب : ۳۲۰۸۰
چهار گفتار درباره عاشورا
واقعه عاشورا یکی از نقاط عطف تاریخ صدر اسلام است که نقشی حیاتی و بی‌بدیل در تداوم اسلام حقیقی داشته است به‌طوری که در هر عصر و زمانی تمام تاریخ را تحت تاثیر قرار داده و وقایع متعددی به تاثیرپذیری آن شکل گرفته است.
اهمیت واقعه عاشورا به اندازه‌ای است که علما، اندیشمندان و پژوهشگران از هر منظری به آن پرداخته‌اند. دیدگاه‌های حماسی، عرفانی، احساسی، اعتقادی و انواع نگاه‌های دیگر نشان می‌دهد که واقعه سال 61 کربلا ظرفیت‌های بی‌شماری برای تحلیل و تفسیر بهره‌گیری تاریخی دارد به‌طوری که گویا هیچ‌کس به عمق حقیقی این دریای بی‌انتها نمی‌رسد.
اما قرائت‌های مختلف از حادثه عاشورا و شهادت امام حسین(علیه‌السلام) و یارانش موجب شده اصل این جریان تاریخی تحت‌الشعاع تأویل‌ها و تفسیرها قرار بگیرد و به عبارتی آن کارکرد تاریخی امروزین و بصیرت‌افزا در مخاطبان پیام عاشورا کمتر دیده و شنیده شود. شاید تا سال‌های پیش کمتر کسی به وجه عبرت‌آموز عاشورا توجه می‌کرد و اکثر قدما در فضایل‌نویسی و به معنی دیگر خصیصه‌نویسی شهره می‌شدند تا اینکه کسی بیاید و فحوای این ماجرا را از دل کنش‌ها و واکنش‌های جامعه مسلمین آن روز بیرون بکشد. کتاب «چهار گفتار» شامل سخنرانی‌هایی از رهبر انقلاب آیت‌ا... خامنه‌ای در سال‌های 71، 74، 75 و 77 است که به تبیین زمینه‌ها، علل و آثار واقعه عاشورا می‌پردازد. این کتاب هرچند کوتاه اما حاوی نکاتی است که شاید برای اولین بار در این سطح و درباره واقعه عاشورا مطرح می‌شود و نگاهی ویژه به تحلیل جامعه عصر امام حسین(علیه‌السلام) و مردم زمانه ایشان دارد. از جمله مباحث مهمی که در این کتاب مطرح شده است موضوع هدف قیام امام حسین(علیه‌السلام) است.
این موضوع از جمله موضوعات چالش‌برانگیزی بود که در سال‌های مبارزه علیه رژیم پهلوی مورد مشاجره طیف‌های مختلف حوزه علمیه قرار گرفت که عده‌ای هدف آن حضرت را شهادت و عده‌ای هدف نهضت حسینی را با برداشتی انقلابی حکومت می‌دانستند. اما آیت‌ا... خامنه‌ای در این گفتارها با جمع‌بندی و تبیین نقاط منفی و مثبت هرکدام از تحلیل‌ها، نظری جامع را ارائه می‌دهند که به تبیین حقیقی نزدیک‌تر است. ایشان مغالطه اهل فکر در باب هدف و نتیجه قیام را حل‌المساله این گره فکری تاریخی می‌دانند به این معنا که هدف اباعبدا...الحسین(علیه‌السلام) حفظ اسلام و جلوگیری از انحراف آن بود که دو نتیجه ظاهری را دربرداشت؛ یکی شهادت و دیگری حکومت که سرنوشت حضرت در شهادت رقم خورد.
همچنین این اثر به‌طور مبسوطی به پیام‌رسانی نهضت عاشورا و اثرات آن در شکل‌گیری روند جامعه اسلامی می‌پردازد. علاوه‌بر این مباحثی همچون زندگی پرفضیلت امام حسین(علیه‌السلام) و صفات برجسته ایشان، اهمیت مقام شهادت، عنصر حیات‌بخش امر به معروف و نهی از منکر، اهمیت نقش ارزشمند حضرت زینب (سلام‌ا...علیها) و امام سجاد(علیه‌السلام) در حفظ و گسترش پیام عاشورا، ویژگی‌های لازم برای مجالس عزاداری محرم و صفر، تحلیل تاریخ اسلام از بعثت تا عاشورا، ابعاد نهضت حسینی و احساس عزت و افتخار در آن نهضت و «منطق، حماسه، عاطفه» سه عنصر اصلی قیام امام حسین (علیه‌السلام) را می‌توان در این کتاب مطالعه کرد.
اهمیت واقعه عاشورا به اندازه‌ای است که علما، اندیشمندان و پژوهشگران از هر منظری به آن پرداخته‌اند. دیدگاه‌های حماسی، عرفانی، احساسی، اعتقادی و انواع نگاه‌های دیگر نشان می‌دهد که واقعه سال 61 کربلا ظرفیت‌های بی‌شماری برای تحلیل و تفسیر بهره‌گیری تاریخی دارد به‌طوری که گویا هیچ‌کس به عمق حقیقی این دریای بی‌انتها نمی‌رسد.
اما قرائت‌های مختلف از حادثه عاشورا و شهادت امام حسین(علیه‌السلام) و یارانش موجب شده اصل این جریان تاریخی تحت‌الشعاع تأویل‌ها و تفسیرها قرار بگیرد و به عبارتی آن کارکرد تاریخی امروزین و بصیرت‌افزا در مخاطبان پیام عاشورا کمتر دیده و شنیده شود. شاید تا سال‌های پیش کمتر کسی به وجه عبرت‌آموز عاشورا توجه می‌کرد و اکثر قدما در فضایل‌نویسی و به معنی دیگر خصیصه‌نویسی شهره می‌شدند تا اینکه کسی بیاید و فحوای این ماجرا را از دل کنش‌ها و واکنش‌های جامعه مسلمین آن روز بیرون بکشد. کتاب «چهار گفتار» شامل سخنرانی‌هایی از رهبر انقلاب آیت‌ا... خامنه‌ای در سال‌های 71، 74، 75 و 77 است که به تبیین زمینه‌ها، علل و آثار واقعه عاشورا می‌پردازد. این کتاب هرچند کوتاه اما حاوی نکاتی است که شاید برای اولین بار در این سطح و درباره واقعه عاشورا مطرح می‌شود و نگاهی ویژه به تحلیل جامعه عصر امام حسین(علیه‌السلام) و مردم زمانه ایشان دارد. از جمله مباحث مهمی که در این کتاب مطرح شده است موضوع هدف قیام امام حسین(علیه‌السلام) است.
این موضوع از جمله موضوعات چالش‌برانگیزی بود که در سال‌های مبارزه علیه رژیم پهلوی مورد مشاجره طیف‌های مختلف حوزه علمیه قرار گرفت که عده‌ای هدف آن حضرت را شهادت و عده‌ای هدف نهضت حسینی را با برداشتی انقلابی حکومت می‌دانستند. اما آیت‌ا... خامنه‌ای در این گفتارها با جمع‌بندی و تبیین نقاط منفی و مثبت هرکدام از تحلیل‌ها، نظری جامع را ارائه می‌دهند که به تبیین حقیقی نزدیک‌تر است. ایشان مغالطه اهل فکر در باب هدف و نتیجه قیام را حل‌المساله این گره فکری تاریخی می‌دانند به این معنا که هدف اباعبدا...الحسین(علیه‌السلام) حفظ اسلام و جلوگیری از انحراف آن بود که دو نتیجه ظاهری را دربرداشت؛ یکی شهادت و دیگری حکومت که سرنوشت حضرت در شهادت رقم خورد.
همچنین این اثر به‌طور مبسوطی به پیام‌رسانی نهضت عاشورا و اثرات آن در شکل‌گیری روند جامعه اسلامی می‌پردازد. علاوه‌بر این مباحثی همچون زندگی پرفضیلت امام حسین(علیه‌السلام) و صفات برجسته ایشان، اهمیت مقام شهادت، عنصر حیات‌بخش امر به معروف و نهی از منکر، اهمیت نقش ارزشمند حضرت زینب (سلام‌ا...علیها) و امام سجاد(علیه‌السلام) در حفظ و گسترش پیام عاشورا، ویژگی‌های لازم برای مجالس عزاداری محرم و صفر، تحلیل تاریخ اسلام از بعثت تا عاشورا، ابعاد نهضت حسینی و احساس عزت و افتخار در آن نهضت و «منطق، حماسه، عاطفه» سه عنصر اصلی قیام امام حسین (علیه‌السلام) را می‌توان در این کتاب مطالعه کرد.
مرجع : فرهیختگان
