کد مطلب : ۳۲۱۳۹
ژن خوب در واقعه عاشورا
شاید «بصیرت» ی که استاد قرآن و آقای قاریان شهر کوفه را به کربلا رساند ، ژنتیک نباشد. شجاعت و پاکدامنی ممکن است با «ژن» منتقل شود ، بصیرت را اما شک دارم. «بُریر» هم از جمله آنهایی است که از «ژن خوب» ش بهره گرفته بود برای رسیدن به «عشق» . عشقی که البته بصیرت آفرین هم هست و به عاشقی مثل «بُریر» اجازه می دهد همه جایگاه ، شهرت و پست مقامهای دنیایی اش را رها کند و دور از چشم جاسوسان کوفه ، هرطور هست خودش را با هزار سختی برساند به مکه و کنار فرزند رسول خدا(ص).
... جوان نبود که بگوییم شوخی و خنده هایش مال انرژی جوانی است و ریشه در سرخوشی جوانانه اش دارد. «بُریر» چند روزی می شد که عوض شده بود. قاری سرشناس کوفه که تا پیش از این، مردم شهر او را به خاطر تقوا پیشگی و عبادت های مثال زدنی اش، به خاطر جلسات آموزش قرآنش و به خاطر متانت و آقایی اش «سید القرّا» لقب داده بودند، حالا انگار آدم دیگری شده بود. فرصتی گیر می آورد و سوژه ای، چه در حال استراحت، چه روی اسب و در حال حرکت، چه پس از نماز و ... لب باز می کرد به شیرین گویی و خنده های از ته دل. از روزی که به «مکه» آمده و رسیده بود خدمت امام حسین(ع)، دیگر کسی نشانه های «بُریر» سابق را در او ندیده بود. حتی نمازها و عبادت های شناخته شده اش هم دیگر مثل نمازهای کوفی اش نبود. تلاش برای وصل شدن نبود، خودِ وصل شدن بود، عینِ رسیدن بود. هنوز به کربلا نرسیده، «بُریر» و نمازهایش هردو کربلایی شده بودند انگار!
دربانان بهشت
«بُریر بن خُضیر» البته شهرتش تنها به خاطر آنچه بالاتر گفتیم نبود. حتی وقتی پدر و آبا، اجداد، نژاد و قبیله اش را بررسی می کنیم به قبیله «همْدان» می رسیم که به شجاعت و پاکدامنی شُهره بودند و می گویند حضرت علی (ع) در باره شان گفته اند: «اگر دربان بهشت باشم، اجازه ورود بدیشان می دهم و خوش آمدشان خواهم گفت». نه اینکه فکر کنید قرار است تنها از «ژن خوب» و نقش آن در جایگاه و مقام مادی و معنوی «بریر» حرف بزنیم! اصلاً شاید «بصیرت» ی که استاد قرآن و آقای قاریان شهر کوفه را به کربلا رساند، ژنتیک نباشد. شجاعت و پاکدامنی ممکن است با «ژن» منتقل شود، بصیرت را اما شک دارم. «بُریر» هم از جمله آنهایی است که از «ژن خوب» ش بهره گرفته بود برای رسیدن به «عشق». عشقی که البته بصیرت آفرین هم هست و به عاشقی مثل «بُریر» اجازه می دهد همه جایگاه، شهرت و پست مقامهای دنیایی اش را رها کند و دور از چشم جاسوسان کوفه، هرطور هست خودش را با هزار سختی برساند به مکه و کنار فرزند رسول خدا(ص).
روضه خوانی
زُهد، خلوت گزینی و بیزاری از جلوه های کاذب دنیایی، این جوری اش خوب است. «بریر» به اینها هم معروف بود اما این شهرت به زهد، عبادت و خلوت نشینی سبب نشد عابد سرشناس شهر کوفه، بیخیالِ رخدادهای سیاسی و اجتماعی پیرامونش شود. آن همه سیر و سیاحت در قرآن، آن همه تدریس، آن همه خواندن آشکار و در خلوت قرآن اگر قرار باشد آدم را از واقعیت ها دور کند و حجابی بشود برابر چشمهایش تا واقعیت کریه و درد آوری مانند «یزید» و حکومتش و حقیقت نابی مانند حسین(ع) را نبیند، پشیزی نخواهد ارزید. اینها را گفتیم که یادمان باشد یاران امام(ع) در ماجرای کربلا تنها اقوام و خویشان، یا غلامان و موالی و یا شخصیت هایی کم نام و نشان نبودند. که یادمان باشد وقتی قرار به پای کار آمدن در صحنه های دشوار باشد از داشته های پیشین، جز همان شجاعت و بصیرتی که با پاکدامنی و تلاش به دست آمده است بقیه چیزها به کارمان نمی آید. که یادمان باشد این گزارش از شخص، روضه خوانی برای کربلا و قهرمانانش شده است. که یادمان باشد روضه خوانی همیشه به شرح زندگی نامه، مظلومیت، مقتل خوانی و ... نیست.
یکی از «اندک» ها
با رسیدن به مکه و رساندن خودش به امام (ع) کار تمام نشده... تمام نشده که بماند تازه آغاز شده بود. همانطور که سرمستی و حال خوش «بریر» هم مقدمه «رسیدن» اصلی بود. این را خوب می دانست که تا «رسیدن» هنوز چند منزل و چند مرحله دیگر مانده است. برای همین وقتی امام(ع) خطبه خوانی اش را آغاز می کرد «بریر» سراپا گوش می شد. حکایت گفتن و شنیدن نبود. «بریر» انگار حرف به حرف، کلمه به کلمه و جمله به جمله سخنان امام(ع) را می نوشید. می نوشید که سرمست تر شود: « ... و اما بعد ... مردم برده دنیایند، دین بر زبانشان است و در پی آنند تا وقتی زندگی شان بگذرد. هرگاه با بلا آزموده شوند، دینداران اندک می شوند...». «بریر» وقتی امامش حرف می زد، می دانست، می دید که همین روزها با بلایی بس سترگ، آزموده می شود و چه لذتی می برد، چه حالی می کرد وقتی که پیشاپیش خودش را از جمله آن آزموده شدگانی می دانست که اندکند. چقدر دوست داشت این «اندک» ها را. چقدر دوست داشت این «اندک» بودن را. برای همین بود که شب دوم محرم وقتی مولایش بازهم خطبه خواند، بیعتش را برداشت و گفت : اینجا- کربلا - جای محنت و رنج است؛ اینجا محل فرود آمدن ما و مرکب های ما و ریخته شدن خون مردان ماست...» بُریر برخاست و گفت: «ای فرزند رسول خدا(ص)، خداوند به ما لطف کرد، خدا به ما حال داد که اجازه پیدا کردیم در رکابت باشیم ...که این بدنهایمان در راه تو، به خاطر تو قطعه قطعه شود... که جدّت شفیع مان باشد...». آنجا بود که اطرافیان دلیل سرخوشی و نشاط «بریر» را فهمیدند. قاری قرآن تا ته ماجرا را خوانده بود.
آینده شیرین
... و بعد از آن شب هرچه ته ماجرا نزدیک تر می شد «بریر» سرحال تر و شوخ طبع تر می شد. جوری که شب عاشورا، وقتی نگرانی چنگ انداخته بود به جان اطرافیانش، شوخی های «بریر» انگار حوصله «عبدالرحمن» رفیق دیرینه اش را هم سر برد که : «مرد! بس کن...مرا به حال خودم بگذار...اصلاً حال مزاح ندارم...حالا وقت مزاح نیست». بِریر با همان لبخند و شیرینی روزهای پیش پاسخ داد: کدامتان پیش از اینها، از من شوخی و مزاح دیده بودید؟ تو دید بودی عبدالرحمن؟ به خدا قسم آینده ام را می بینم...برای این آینده شیرین بیتاب و شادمانم... دو قدم دیگر مانده عبدالرحمن...فقط دو قدم... حمله و شهادت...».
نرود میخ آهنین در سنگ
امام(ع) اجازه داده بود که با «عمربن سعد» حرف بزند شاید سخنان قاری بزرگ قرآن «سعد» را دگرگون کند. بی سلام وارد شد. بی اجازه فرمانده سپاه دشمن مقابلش نشست، چشم در چشمش دوخت و سخن گفت. اما اشتیاق و تمنای حکومت بر «ری» آنقدردر چشمان «سعد» می درخشید که «بریر» دانست میخ آهنین سخنانش در سنگ فرو نخواهد رفت. نجات «سعد» ممکن نبود. برای نجات خودش بازگشت. بازگشت برای برداشتن دو قدم آخر.
حال شیرین
پا به میدان گذاشت و رجز خواند. مرد کهنسالی که روشنایی عبادت از چهره اش می بارید وسط میدان آنقدر رجز خواند که «یزید بن معقل» برابرش حاضر شد. خواست با حرف و دلیل او را از صحنه خارج کند. دروغگویش خواند و «بُریر» گفت: حاضری مباهله کنیم و ببینیم کداممان دروغگوست؟ از خدا بخواهیم دروغگو را لعنت کند و راستگو را بر او پیروز کند...چند دقیقه بعد «یزید» زیر ضربه کاری شمشیر «بریر» جان داد تا نوبت به دروغگوهای بعدی برسد...یک به یک... آخرین دروغگو «رضی بن منقذ» بود که وقتی به خاک افتاد، از وحشت مرگ دیگران را به کمک طلبید... نیزه ای از پشت سر، ناغافل رسید... «بریر» حالا قدم آخر را برداشته بود... «آینده شیرین» ی که دیشب به «عبدالرحمن» گفته بود حالا شده بود «حال شیرین» ...
... جوان نبود که بگوییم شوخی و خنده هایش مال انرژی جوانی است و ریشه در سرخوشی جوانانه اش دارد. «بُریر» چند روزی می شد که عوض شده بود. قاری سرشناس کوفه که تا پیش از این، مردم شهر او را به خاطر تقوا پیشگی و عبادت های مثال زدنی اش، به خاطر جلسات آموزش قرآنش و به خاطر متانت و آقایی اش «سید القرّا» لقب داده بودند، حالا انگار آدم دیگری شده بود. فرصتی گیر می آورد و سوژه ای، چه در حال استراحت، چه روی اسب و در حال حرکت، چه پس از نماز و ... لب باز می کرد به شیرین گویی و خنده های از ته دل. از روزی که به «مکه» آمده و رسیده بود خدمت امام حسین(ع)، دیگر کسی نشانه های «بُریر» سابق را در او ندیده بود. حتی نمازها و عبادت های شناخته شده اش هم دیگر مثل نمازهای کوفی اش نبود. تلاش برای وصل شدن نبود، خودِ وصل شدن بود، عینِ رسیدن بود. هنوز به کربلا نرسیده، «بُریر» و نمازهایش هردو کربلایی شده بودند انگار!
دربانان بهشت
«بُریر بن خُضیر» البته شهرتش تنها به خاطر آنچه بالاتر گفتیم نبود. حتی وقتی پدر و آبا، اجداد، نژاد و قبیله اش را بررسی می کنیم به قبیله «همْدان» می رسیم که به شجاعت و پاکدامنی شُهره بودند و می گویند حضرت علی (ع) در باره شان گفته اند: «اگر دربان بهشت باشم، اجازه ورود بدیشان می دهم و خوش آمدشان خواهم گفت». نه اینکه فکر کنید قرار است تنها از «ژن خوب» و نقش آن در جایگاه و مقام مادی و معنوی «بریر» حرف بزنیم! اصلاً شاید «بصیرت» ی که استاد قرآن و آقای قاریان شهر کوفه را به کربلا رساند، ژنتیک نباشد. شجاعت و پاکدامنی ممکن است با «ژن» منتقل شود، بصیرت را اما شک دارم. «بُریر» هم از جمله آنهایی است که از «ژن خوب» ش بهره گرفته بود برای رسیدن به «عشق». عشقی که البته بصیرت آفرین هم هست و به عاشقی مثل «بُریر» اجازه می دهد همه جایگاه، شهرت و پست مقامهای دنیایی اش را رها کند و دور از چشم جاسوسان کوفه، هرطور هست خودش را با هزار سختی برساند به مکه و کنار فرزند رسول خدا(ص).
روضه خوانی
زُهد، خلوت گزینی و بیزاری از جلوه های کاذب دنیایی، این جوری اش خوب است. «بریر» به اینها هم معروف بود اما این شهرت به زهد، عبادت و خلوت نشینی سبب نشد عابد سرشناس شهر کوفه، بیخیالِ رخدادهای سیاسی و اجتماعی پیرامونش شود. آن همه سیر و سیاحت در قرآن، آن همه تدریس، آن همه خواندن آشکار و در خلوت قرآن اگر قرار باشد آدم را از واقعیت ها دور کند و حجابی بشود برابر چشمهایش تا واقعیت کریه و درد آوری مانند «یزید» و حکومتش و حقیقت نابی مانند حسین(ع) را نبیند، پشیزی نخواهد ارزید. اینها را گفتیم که یادمان باشد یاران امام(ع) در ماجرای کربلا تنها اقوام و خویشان، یا غلامان و موالی و یا شخصیت هایی کم نام و نشان نبودند. که یادمان باشد وقتی قرار به پای کار آمدن در صحنه های دشوار باشد از داشته های پیشین، جز همان شجاعت و بصیرتی که با پاکدامنی و تلاش به دست آمده است بقیه چیزها به کارمان نمی آید. که یادمان باشد این گزارش از شخص، روضه خوانی برای کربلا و قهرمانانش شده است. که یادمان باشد روضه خوانی همیشه به شرح زندگی نامه، مظلومیت، مقتل خوانی و ... نیست.
یکی از «اندک» ها
با رسیدن به مکه و رساندن خودش به امام (ع) کار تمام نشده... تمام نشده که بماند تازه آغاز شده بود. همانطور که سرمستی و حال خوش «بریر» هم مقدمه «رسیدن» اصلی بود. این را خوب می دانست که تا «رسیدن» هنوز چند منزل و چند مرحله دیگر مانده است. برای همین وقتی امام(ع) خطبه خوانی اش را آغاز می کرد «بریر» سراپا گوش می شد. حکایت گفتن و شنیدن نبود. «بریر» انگار حرف به حرف، کلمه به کلمه و جمله به جمله سخنان امام(ع) را می نوشید. می نوشید که سرمست تر شود: « ... و اما بعد ... مردم برده دنیایند، دین بر زبانشان است و در پی آنند تا وقتی زندگی شان بگذرد. هرگاه با بلا آزموده شوند، دینداران اندک می شوند...». «بریر» وقتی امامش حرف می زد، می دانست، می دید که همین روزها با بلایی بس سترگ، آزموده می شود و چه لذتی می برد، چه حالی می کرد وقتی که پیشاپیش خودش را از جمله آن آزموده شدگانی می دانست که اندکند. چقدر دوست داشت این «اندک» ها را. چقدر دوست داشت این «اندک» بودن را. برای همین بود که شب دوم محرم وقتی مولایش بازهم خطبه خواند، بیعتش را برداشت و گفت : اینجا- کربلا - جای محنت و رنج است؛ اینجا محل فرود آمدن ما و مرکب های ما و ریخته شدن خون مردان ماست...» بُریر برخاست و گفت: «ای فرزند رسول خدا(ص)، خداوند به ما لطف کرد، خدا به ما حال داد که اجازه پیدا کردیم در رکابت باشیم ...که این بدنهایمان در راه تو، به خاطر تو قطعه قطعه شود... که جدّت شفیع مان باشد...». آنجا بود که اطرافیان دلیل سرخوشی و نشاط «بریر» را فهمیدند. قاری قرآن تا ته ماجرا را خوانده بود.
آینده شیرین
... و بعد از آن شب هرچه ته ماجرا نزدیک تر می شد «بریر» سرحال تر و شوخ طبع تر می شد. جوری که شب عاشورا، وقتی نگرانی چنگ انداخته بود به جان اطرافیانش، شوخی های «بریر» انگار حوصله «عبدالرحمن» رفیق دیرینه اش را هم سر برد که : «مرد! بس کن...مرا به حال خودم بگذار...اصلاً حال مزاح ندارم...حالا وقت مزاح نیست». بِریر با همان لبخند و شیرینی روزهای پیش پاسخ داد: کدامتان پیش از اینها، از من شوخی و مزاح دیده بودید؟ تو دید بودی عبدالرحمن؟ به خدا قسم آینده ام را می بینم...برای این آینده شیرین بیتاب و شادمانم... دو قدم دیگر مانده عبدالرحمن...فقط دو قدم... حمله و شهادت...».
نرود میخ آهنین در سنگ
امام(ع) اجازه داده بود که با «عمربن سعد» حرف بزند شاید سخنان قاری بزرگ قرآن «سعد» را دگرگون کند. بی سلام وارد شد. بی اجازه فرمانده سپاه دشمن مقابلش نشست، چشم در چشمش دوخت و سخن گفت. اما اشتیاق و تمنای حکومت بر «ری» آنقدردر چشمان «سعد» می درخشید که «بریر» دانست میخ آهنین سخنانش در سنگ فرو نخواهد رفت. نجات «سعد» ممکن نبود. برای نجات خودش بازگشت. بازگشت برای برداشتن دو قدم آخر.
حال شیرین
پا به میدان گذاشت و رجز خواند. مرد کهنسالی که روشنایی عبادت از چهره اش می بارید وسط میدان آنقدر رجز خواند که «یزید بن معقل» برابرش حاضر شد. خواست با حرف و دلیل او را از صحنه خارج کند. دروغگویش خواند و «بُریر» گفت: حاضری مباهله کنیم و ببینیم کداممان دروغگوست؟ از خدا بخواهیم دروغگو را لعنت کند و راستگو را بر او پیروز کند...چند دقیقه بعد «یزید» زیر ضربه کاری شمشیر «بریر» جان داد تا نوبت به دروغگوهای بعدی برسد...یک به یک... آخرین دروغگو «رضی بن منقذ» بود که وقتی به خاک افتاد، از وحشت مرگ دیگران را به کمک طلبید... نیزه ای از پشت سر، ناغافل رسید... «بریر» حالا قدم آخر را برداشته بود... «آینده شیرین» ی که دیشب به «عبدالرحمن» گفته بود حالا شده بود «حال شیرین» ...
مرجع : قدس
