کد مطلب : ۳۲۱۶۹
زبان حال اندیشمند مسیحی در مصیبت های عاشورا
آنتون بارا اندیشمند و نویسنده مسیحی سوری در کتاب خود ضمن بیان روایت تاریخی از زندگی حضرت زینب سلام الله علیها به برخی از مصیبتهای عاشورا مانند دیدن پیکر بی سر برادرش حسین (ع)، بیرون بردن حضرت سجاد (ع) از خیمه های آتش گرفته و شهادت فرزندانش محمد و عون یاد می کند.
این نویسنده با تواضع و فروتنی اذعان می کند: از 25 سال پیش که تالیف این کتاب را آغاز کردم به این نتیجه رسیدم که بررسی همه ابعاد شخصیت زینب (س) و احاطه به همه موضع گیری ها و نقش سازنده او در حرکت انقلابی برادرش خارج از توانایی های من است و هر چه در ژرفای وجود این بانوی فرزانه و مهربان فرو می روم، بیشتر احساس کوتاهی و تقصیر می کنم.
وی می افزاید: راه و رسم زیبا و عطرآمیز این بانوی بزرگ چنان گسترده و بی نهایت است که هر پژوهشگر در بررسی شخصیت والای او احساس عجز و ناتوانی می کند. به همین دلیل کتابهایی که تاکنون درباره آن حضرت نوشته شده حق او را ادا نکرده است.
شاید برای برخی از خوانندگان جای تعجب باشد که چگونه یک مسیحی اهل سوریه پا به پای شیعیان به ذکر مصیبت های سیدالشهدا علیه السلام و حضرت زینب سلام الله علیها می پردازد و روایت هایی را نقل می کند که شاید بسیاری از مداحان و ذاکران اهل بیت (ع) نیز تاکنون نشنیده باشند.
این اندیشمند سوری می نویسد: زندگی زینب با حوادث و رویدادهای بسیار دشوار و ناگواری همراه بود و به قدری محنت و مصیبت بر او وارد گردید و او کشته شدن پدرش علی (ع) و شکسته شدن پهلوی فاطمه (س) و سقط جنین وی و پاره پاره شدن جگر برادرش حسن (ع) را به یاد داشت ولی در همراهی با برادرش در سفر کربلا با مصیبت هایی روبه رو شد که کوههای بلند را یارای تحمل آن نیست.
او از عاشورا به عنوان حادثه ای بی نظیر در تاریخ انسانیت یاد کرد و در مراسم رونمایی از کتابش گفت: تاریخ بشریت خواهری همچون زینب سراغ ندارد که چنین نقشی را در نهضت عاشورایی برادرش ایفا کند و اگر زینب به همراه امام حسین علیه السلام از مدینه خارج نمی شد، این حادثه در چارچوب یک جنگ محصور می شد و یزید آنگونه که می خواست کربلا را به جهانیان معرفی می کرد ولی زینب (س) توانست حقایق این حادثه را بیان کند.
بارا اضافه کرد: حضرت زینب (س) با حرکت خود پیام امام حسین (ع) را زمانی انتقال داد که یزید با عصای خود به لب های مبارک سیدالشهدا (ع) می زد و با پرخاش خود، یزید را تحقیر کرد و از مظلومیت برادرش دفاع کرد.
این نویسنده مسیحی در مقدمه کتابش نوشت: در فصلهای این کتاب، حوادث را همانند سناریویی برگرفته از روایات شرح داده ایم. چنان که جرجی زیدان در تاریخ تمدن اسلامی متون تاریخی را در قالب طرح سوال هایی و دادن پاسخ تحلیلی به آنها به گونه ای ارائه کرده که شوق خواننده را به مطالعه برمی انگیزد و فهم مطلب را آسان می کند.
وی افزود: عبدالرحمان الشرقاوی در نمایشنامه «الحسین الشهید» نیز حوادث کربلا را به ایستگاه هایی برای حرکت مبدل ساخته و چگونگی آن را به صورت گفت وگوهایی بین اشخاص مطرح کرده و مصطفی عقاد کارگردان سینما نیز فیلم سینمایی «الرساله» را درباره نبوت حضرت محمد (ص) و تحولات فکری و اجتماعی حاصل از آن را به همین روش تهیه و بر روی پرده آورد.
به اعتقاد این اندیشمند سوری، تاریخ و رویدادهای نهضت حسینی همچون اقیانوسی گسترده است و تاریخ کربلا حاوی نکته ها و درس هایی از آزادگی و آزادمنشی است که در هیچ حادثه تاریخی دیگری وجود ندارد.
او گاهی مطالبی از صحرای کربلا و مصیبت های سیدالشهدا (ع) را نقل می کند که کمتر کسی شنیده است. مثلا زمانی که زینب (س) بر سر پیکر علی اکبر (ع) حاضر می شود و امام حسین (ع) او را از زمین بلند کرده و به خیمه گاه می رساند و جوانان بنی هاشم را ندا می دهد که بدن علی اکبر (ع) را به خیمه شهیدان انتقال دهند، حضرت زینب (س) با قلبی محزون می گوید «ای قلب زینب، چقدر رنج و بلا دیدی! همه مصیبت ها و همه شکیبایی ها در تو جمع شده اند. اگر مصیبت های تو در دل بزرگترین کوه ها باشد، پاره پاره می شود.»
یا در گرماگرم میدان عاشورا که لحظه های حساس فاجعه کربلاست، زینب (س) دوان دوان خود را به برادر می رساند و می گوید «برادرم، اندکی درنگ کن تا با نگریستن به تو توشه ای برگیرم و چنان کسی که محبوبش را برای همیشه ترک می کند، با تو وداع کنم» و آنگاه شروع به بوسیدن دست و پای حسین (ع) می کند.
یا هنگامی که زینب (س) صدای حسین (ع) را می شنود که چه کسی اسب مرا برایم می آورد، ندای او را اجابت می کند و بر اسبش، لجام و زین می نهد و سپس به خود نهیب می زند «چه چابک و سنگدل هستم! کدام خواهر مرکب شهادت را به نزد برادرش می برد؟»
این نویسنده مسیحی گفت وگوی امام حسین (ع) با خواهر را در گودی قتلگاه چه زیبا به تصویر کشیده تا آنجا که اینگونه روایت می کند: لحظه هایی تلخ بر زینب(س) می گذشت، سر برادر در حال احتضارش را بر دامن داشت و مویه کنان به او می گفت «برادر! مرا ترک نکن» که ناگهان ضربت تازیانه ای بر کتفش احساس نمود و در پی آن صدایی ناهنجار شنید که با تهدید به او می گفت «از او دور شو و گرنه تو را به او ملحق می کنم.
زینب (س) به طرف صاحب صدا برگشت و شمر بن ذی الجوشن را دید ولی او دوباره حسین (ع) را در آغوش گرفت و بازوانش را محافظ او قرار داد، آنگاه با خشم و اراده ای پولادین به شمر فرمود «ای دشمن خدا! هرگز از او جدا نمی شوم. اگر می خواهی او را بکشی، مرا نیز بکش.»
البته بارا در فصل اول کتاب خود به دعاها و نیایش های زینب (س) می پردازد و از فصاحت کلام دختر امیرمومنان (ع) سخن می گوید و پس از بیان خطبه های زینب کبری (س) در کوفه و شام، به فلسفه «ام المصائب» بودن زینب (س) اشاره می کند که او چگونه مادر مصیبت هاست، مصیبت هایی همچون از دست دادن پیامبر (ص)، پدرش علی (ع)، مادرش فاطمه (س) و برادرش حسن (ع) اما داغ حسین (ع) چیز دیگری است.
به راستی جای جای این کتاب مصیبت است و آنتون بارا چه زیبا فداکاری های دختر امیرمومنان (ع) را در دفاع از ولایت و امام خود به ترسیم می کشد و روایتگر قافله سالار کاروان اسیران کربلا می شود.
او در فصل سوم کتابش با عنوان «بانوی قهرمان کربلا» به بیان وقایع مسیر کربلا تا کوفه و سپس تا شام می پردازد و متن سخنرانی بهت انگیز زینب کبری (س) در مجلس ابن زیاد را یادآوری می کند و سپس عنوان «فریادی که انقلابی را کامل کرد» را برای فصل چهارم برمی گزیند تا از رویارویی تاریخی زینب(س) در مقابل قاتل برادرش یزید بگوید و در فصل پنجم نیز از بازگشت پیروزمندانه زینب (س) به مدینه و غروب مهتاب یاد می کند و به فلسفه تعدد آرامگاه های زینب کبری (س) گریزی می زند.
بارا کتاب «زینب فریاد فرمند» را ادامه کتاب اول خود به نام «حسین (ع) در اندیشه مسیحیت» می داند که سالها پیش درباره زندگی سیدالشهدا (ع) نوشت و به همین دلیل معتقد است «اسلام، آغازش محمدی (ص) و استمرارش، حسینی است و حماسه کربلا آغازش، حسینی و پایانش زینبی است.»
بارا در مقدمه کتاب «زینب فریاد فرمند» می نویسد: در کتاب «الحسین فی الفکر المسیحی» ضمن تحلیل و بررسی واقعه خونبار کربلا در مناسبت های گوناگون یادی از سخنان، اشعار و مناجات های بانو زینب (س) کرده ام اما پس از انتشار آن، همواره این اندیشه به ذهنم می آمد که تالیفی دیگر در این زمینه داشته باشم. از این رو به سبب علاقه و ارادتم به بانوی قهرمان کربلا تصمیم گرفتم کتابی درباره او بنویسم تا جلد دوم کتابی باشد که درباره برادر بزرگوارش نگاشته ام.
کتاب «زینب فریاد فرمند» در زمستان سال 93 از سوی شرکت چاپ و نشر بین الملل وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی در 443 صفحه به چاپ رسید.
غلامحسین انصاری که ترجمه این کتاب را به عهده گرفت در گفت وگو با خبرنگار معارف ایرنا گفت: صحنه های فاجعه عاشورا و اسارت اهل بیت (س) به گونه ای در این کتاب بیان شده که عواطف خوانندگان برانگیخته می شود و نفرت آنان را به ستم و ستمگران افزایش می دهد.
این مترجم همچنین گفت: نقش حضرت زینب (س) به عنوان ادامه دهنده راه برادرش و اهداف قیام آن حضرت و به تعبیر نویسنده «کامل کننده انقلاب کربلا» بسیار پررنگ و برجسته نشان داده شده است.
آنتون بارا معتقد است راهپیمایی 24 میلیونی اربعین از تجف تا کربلا تحقق سخنان بانوی کربلا است که به برادرزاده خود امام سجاد علیه السلام اینگونه عرضه داشت «آینده از آن ما خواهد بود».
وی که فصلی از کتاب خود را به جمله «ما رایت الا جمیلا» اختصاص داده، نوشت: چگونه ممکن است که یک انسان این همه مصیبت را مظهر زیبایی بداند و بسیاری در آن زمان معنای این جمله را درک نکردند ولی معنای آن در تاریخ تجلی پیدا می کند.
«زینب فریاد فرمند»، برگردان فارسی کتاب «زینب صرخة أکملت مسیرة» و حاصل 25 سال پژوهش آنتوان بارا است که مخاطبان را در 6 فصل با عناوین آماج مصائب، عروس شهادت، بانوی قهرمان کربلا، فریادی که انقلابی را کامل کرد، بانوی مقدس و حماسه پیروزی با گوشه هایی از رشادتها و مصیبتهای شیرزن دشت کربلا آشنا می کند.
این نویسنده با تواضع و فروتنی اذعان می کند: از 25 سال پیش که تالیف این کتاب را آغاز کردم به این نتیجه رسیدم که بررسی همه ابعاد شخصیت زینب (س) و احاطه به همه موضع گیری ها و نقش سازنده او در حرکت انقلابی برادرش خارج از توانایی های من است و هر چه در ژرفای وجود این بانوی فرزانه و مهربان فرو می روم، بیشتر احساس کوتاهی و تقصیر می کنم.
وی می افزاید: راه و رسم زیبا و عطرآمیز این بانوی بزرگ چنان گسترده و بی نهایت است که هر پژوهشگر در بررسی شخصیت والای او احساس عجز و ناتوانی می کند. به همین دلیل کتابهایی که تاکنون درباره آن حضرت نوشته شده حق او را ادا نکرده است.
شاید برای برخی از خوانندگان جای تعجب باشد که چگونه یک مسیحی اهل سوریه پا به پای شیعیان به ذکر مصیبت های سیدالشهدا علیه السلام و حضرت زینب سلام الله علیها می پردازد و روایت هایی را نقل می کند که شاید بسیاری از مداحان و ذاکران اهل بیت (ع) نیز تاکنون نشنیده باشند.
این اندیشمند سوری می نویسد: زندگی زینب با حوادث و رویدادهای بسیار دشوار و ناگواری همراه بود و به قدری محنت و مصیبت بر او وارد گردید و او کشته شدن پدرش علی (ع) و شکسته شدن پهلوی فاطمه (س) و سقط جنین وی و پاره پاره شدن جگر برادرش حسن (ع) را به یاد داشت ولی در همراهی با برادرش در سفر کربلا با مصیبت هایی روبه رو شد که کوههای بلند را یارای تحمل آن نیست.
او از عاشورا به عنوان حادثه ای بی نظیر در تاریخ انسانیت یاد کرد و در مراسم رونمایی از کتابش گفت: تاریخ بشریت خواهری همچون زینب سراغ ندارد که چنین نقشی را در نهضت عاشورایی برادرش ایفا کند و اگر زینب به همراه امام حسین علیه السلام از مدینه خارج نمی شد، این حادثه در چارچوب یک جنگ محصور می شد و یزید آنگونه که می خواست کربلا را به جهانیان معرفی می کرد ولی زینب (س) توانست حقایق این حادثه را بیان کند.
بارا اضافه کرد: حضرت زینب (س) با حرکت خود پیام امام حسین (ع) را زمانی انتقال داد که یزید با عصای خود به لب های مبارک سیدالشهدا (ع) می زد و با پرخاش خود، یزید را تحقیر کرد و از مظلومیت برادرش دفاع کرد.
این نویسنده مسیحی در مقدمه کتابش نوشت: در فصلهای این کتاب، حوادث را همانند سناریویی برگرفته از روایات شرح داده ایم. چنان که جرجی زیدان در تاریخ تمدن اسلامی متون تاریخی را در قالب طرح سوال هایی و دادن پاسخ تحلیلی به آنها به گونه ای ارائه کرده که شوق خواننده را به مطالعه برمی انگیزد و فهم مطلب را آسان می کند.
وی افزود: عبدالرحمان الشرقاوی در نمایشنامه «الحسین الشهید» نیز حوادث کربلا را به ایستگاه هایی برای حرکت مبدل ساخته و چگونگی آن را به صورت گفت وگوهایی بین اشخاص مطرح کرده و مصطفی عقاد کارگردان سینما نیز فیلم سینمایی «الرساله» را درباره نبوت حضرت محمد (ص) و تحولات فکری و اجتماعی حاصل از آن را به همین روش تهیه و بر روی پرده آورد.
به اعتقاد این اندیشمند سوری، تاریخ و رویدادهای نهضت حسینی همچون اقیانوسی گسترده است و تاریخ کربلا حاوی نکته ها و درس هایی از آزادگی و آزادمنشی است که در هیچ حادثه تاریخی دیگری وجود ندارد.
او گاهی مطالبی از صحرای کربلا و مصیبت های سیدالشهدا (ع) را نقل می کند که کمتر کسی شنیده است. مثلا زمانی که زینب (س) بر سر پیکر علی اکبر (ع) حاضر می شود و امام حسین (ع) او را از زمین بلند کرده و به خیمه گاه می رساند و جوانان بنی هاشم را ندا می دهد که بدن علی اکبر (ع) را به خیمه شهیدان انتقال دهند، حضرت زینب (س) با قلبی محزون می گوید «ای قلب زینب، چقدر رنج و بلا دیدی! همه مصیبت ها و همه شکیبایی ها در تو جمع شده اند. اگر مصیبت های تو در دل بزرگترین کوه ها باشد، پاره پاره می شود.»
یا در گرماگرم میدان عاشورا که لحظه های حساس فاجعه کربلاست، زینب (س) دوان دوان خود را به برادر می رساند و می گوید «برادرم، اندکی درنگ کن تا با نگریستن به تو توشه ای برگیرم و چنان کسی که محبوبش را برای همیشه ترک می کند، با تو وداع کنم» و آنگاه شروع به بوسیدن دست و پای حسین (ع) می کند.
یا هنگامی که زینب (س) صدای حسین (ع) را می شنود که چه کسی اسب مرا برایم می آورد، ندای او را اجابت می کند و بر اسبش، لجام و زین می نهد و سپس به خود نهیب می زند «چه چابک و سنگدل هستم! کدام خواهر مرکب شهادت را به نزد برادرش می برد؟»
این نویسنده مسیحی گفت وگوی امام حسین (ع) با خواهر را در گودی قتلگاه چه زیبا به تصویر کشیده تا آنجا که اینگونه روایت می کند: لحظه هایی تلخ بر زینب(س) می گذشت، سر برادر در حال احتضارش را بر دامن داشت و مویه کنان به او می گفت «برادر! مرا ترک نکن» که ناگهان ضربت تازیانه ای بر کتفش احساس نمود و در پی آن صدایی ناهنجار شنید که با تهدید به او می گفت «از او دور شو و گرنه تو را به او ملحق می کنم.
زینب (س) به طرف صاحب صدا برگشت و شمر بن ذی الجوشن را دید ولی او دوباره حسین (ع) را در آغوش گرفت و بازوانش را محافظ او قرار داد، آنگاه با خشم و اراده ای پولادین به شمر فرمود «ای دشمن خدا! هرگز از او جدا نمی شوم. اگر می خواهی او را بکشی، مرا نیز بکش.»
البته بارا در فصل اول کتاب خود به دعاها و نیایش های زینب (س) می پردازد و از فصاحت کلام دختر امیرمومنان (ع) سخن می گوید و پس از بیان خطبه های زینب کبری (س) در کوفه و شام، به فلسفه «ام المصائب» بودن زینب (س) اشاره می کند که او چگونه مادر مصیبت هاست، مصیبت هایی همچون از دست دادن پیامبر (ص)، پدرش علی (ع)، مادرش فاطمه (س) و برادرش حسن (ع) اما داغ حسین (ع) چیز دیگری است.
به راستی جای جای این کتاب مصیبت است و آنتون بارا چه زیبا فداکاری های دختر امیرمومنان (ع) را در دفاع از ولایت و امام خود به ترسیم می کشد و روایتگر قافله سالار کاروان اسیران کربلا می شود.
او در فصل سوم کتابش با عنوان «بانوی قهرمان کربلا» به بیان وقایع مسیر کربلا تا کوفه و سپس تا شام می پردازد و متن سخنرانی بهت انگیز زینب کبری (س) در مجلس ابن زیاد را یادآوری می کند و سپس عنوان «فریادی که انقلابی را کامل کرد» را برای فصل چهارم برمی گزیند تا از رویارویی تاریخی زینب(س) در مقابل قاتل برادرش یزید بگوید و در فصل پنجم نیز از بازگشت پیروزمندانه زینب (س) به مدینه و غروب مهتاب یاد می کند و به فلسفه تعدد آرامگاه های زینب کبری (س) گریزی می زند.
بارا کتاب «زینب فریاد فرمند» را ادامه کتاب اول خود به نام «حسین (ع) در اندیشه مسیحیت» می داند که سالها پیش درباره زندگی سیدالشهدا (ع) نوشت و به همین دلیل معتقد است «اسلام، آغازش محمدی (ص) و استمرارش، حسینی است و حماسه کربلا آغازش، حسینی و پایانش زینبی است.»
بارا در مقدمه کتاب «زینب فریاد فرمند» می نویسد: در کتاب «الحسین فی الفکر المسیحی» ضمن تحلیل و بررسی واقعه خونبار کربلا در مناسبت های گوناگون یادی از سخنان، اشعار و مناجات های بانو زینب (س) کرده ام اما پس از انتشار آن، همواره این اندیشه به ذهنم می آمد که تالیفی دیگر در این زمینه داشته باشم. از این رو به سبب علاقه و ارادتم به بانوی قهرمان کربلا تصمیم گرفتم کتابی درباره او بنویسم تا جلد دوم کتابی باشد که درباره برادر بزرگوارش نگاشته ام.
کتاب «زینب فریاد فرمند» در زمستان سال 93 از سوی شرکت چاپ و نشر بین الملل وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی در 443 صفحه به چاپ رسید.
غلامحسین انصاری که ترجمه این کتاب را به عهده گرفت در گفت وگو با خبرنگار معارف ایرنا گفت: صحنه های فاجعه عاشورا و اسارت اهل بیت (س) به گونه ای در این کتاب بیان شده که عواطف خوانندگان برانگیخته می شود و نفرت آنان را به ستم و ستمگران افزایش می دهد.
این مترجم همچنین گفت: نقش حضرت زینب (س) به عنوان ادامه دهنده راه برادرش و اهداف قیام آن حضرت و به تعبیر نویسنده «کامل کننده انقلاب کربلا» بسیار پررنگ و برجسته نشان داده شده است.
آنتون بارا معتقد است راهپیمایی 24 میلیونی اربعین از تجف تا کربلا تحقق سخنان بانوی کربلا است که به برادرزاده خود امام سجاد علیه السلام اینگونه عرضه داشت «آینده از آن ما خواهد بود».
وی که فصلی از کتاب خود را به جمله «ما رایت الا جمیلا» اختصاص داده، نوشت: چگونه ممکن است که یک انسان این همه مصیبت را مظهر زیبایی بداند و بسیاری در آن زمان معنای این جمله را درک نکردند ولی معنای آن در تاریخ تجلی پیدا می کند.
«زینب فریاد فرمند»، برگردان فارسی کتاب «زینب صرخة أکملت مسیرة» و حاصل 25 سال پژوهش آنتوان بارا است که مخاطبان را در 6 فصل با عناوین آماج مصائب، عروس شهادت، بانوی قهرمان کربلا، فریادی که انقلابی را کامل کرد، بانوی مقدس و حماسه پیروزی با گوشه هایی از رشادتها و مصیبتهای شیرزن دشت کربلا آشنا می کند.
مرجع : ایرنا
