تعزیه ای که کهنه نمی شود

تعزیه به‌عنوان شکلی ویژه از هنرهای نمایشی است که از نظر گستره جغرافیایی، مختص به ایران شناخته می‌شود هرچند که سالیان گذشته کشورهایی از جمله ترکیه و آذربایجان مدعی این هنر بودند اما در مقابل، ایران نیز با ارائه اسنادی به یونسکو توانست تعزیه را ثبت کند. تعزیه از نظر تاریخی، نمایشی و اجتماعی-فرهنگی دارای ویژگی‌های خاصی است. از منظر نمایشی، تعزیه ترفندهای نمایشی خاصی را به کار می‌گیرد که آن را به یک گونه منحصر به فرد نمایشی بدل می‌کند. این هنر نمایشی از نظر فرهنگی-اجتماعی ارزش‌های بسیاری را در سطح ملی و در سطح بین‌المللی  برای کشور ایران به همراه دارد با این همه اما شاید پرسیده شود که ضرورت تعزیه در امروز چیست؟ برخی بر این تصورند که تعزیه یک هنر فصلی و مختص به ایام سوگواری محرم و صفر است.
اما در تعزیه هر موضوعی قابلیت بحث دارد بنابراین لزوم تطبیق این هنر با موضوعات مربوط به مسائل اجتماعی دنیای امروز احساس می‌شود و حتی خارج از ایام محرم نیز کاربرد دارد همان‌طور که در گذشته دور و در دوره قاجار، جایگاه ویژه‌ای به نام تکیه دولت برای ارائه نمایش تعزیه وجود داشت. امروز نیز هنر تعزیه هنر حیثیتی ایران است و نباید بگذاریم به دست فراموشی سپرده شود ولی به شرط اینکه آن را روزآمد کنیم. تعزیه، هنری صرفاً موزه‌ای نیست و  اگرچه  چارچوب آن با سایر هنرهای نمایشی متفاوت است اما قابلیت تطبیق با موضوعات روز را نیز دارد. یعنی هم صدای خوب و هم دیالوگ‌نویسیِ ریتمیک و آهنگین و هم موسیقیِ خاصی که در تعزیه به کار رفته می‌تواند آن را کارآمد کند.
البته نگاهی وجود دارد مبنی بر آنکه هنری که از قدیم تاکنون یک شکل اجرایی خاصی را حفظ کرده نباید هیچگونه دخل و تصرفی را در آن صورت داد که به نظر گفته کارشناسی ای نمی‌آید. مرحوم هاشم فیاض یکی از مرید الوکا‌های شناخته شده و بزرگ تعزیه در ایران همواره می‌گفت که اگر 365 روز را اجازه دهند و مکانی به من بدهند من می‌توانم 365 روز را 365 نسخه تعزیه اجرا کنم که هر یک از این نسخه ها با همان روز اجرا مناسبت داشته باشد؛ این نشان می‌دهد که ما چقدر تنوع نسخه‌های تعزیه داریم. تعزیه هنری عاشورایی بوده و عاشورا نیز خود حامل پیام‌های بسیاری است. همان‌طور که عاشورا و واقعه کربلا هیچوقت کهنه نمی‌شود تعزیه نیز به‌عنوان هنری عاشورایی کهنه نمی‌شود و همان‌طور که می‌گوییم کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا، هنرِ مربوط به عاشورا نیز باید مربوط به همه روزها و همه مکان‌ها بوده و باید همیشه حرفی برای گفتن داشته باشد. حتی اگر بخواهد فقط پیام عاشورایی دهد می‌تواند مسائل روز را به‌عنوان یک فرهنگ و یک رفتار اجتماعی منتقل کند