کد مطلب : ۳۲۲۲۴
نوآوری لازمه حیات ادبیات عاشورایی
کامران پارسی نژاد
بیشک سنجش عقلانی و دقیق از رویدادهای واقعه کربلا و حوادث پیرامونش بستگی تمام به شناخت و آگاهی نویسنده از تمامی حوزههای مختلف علومانسانی چون تاریخ، خاصه تاریخ اسلام و تشیع، فلسفه، عرفان اسلامی، جامعهشناسی و روانشناسی دارد. بهمنظور راهاندازی یک جریان ادبی بدیع و تثبیت آن، نمیتوان تنها به ظهور نویسندگان نواندیش اکتفا کرد. اطلاع داشتن از سبکهای داستاننویسی نوین و بهکارگیری آن در گونه ادبیات عاشورایی میتواند گام مؤثری در جذب مخاطب و تأثیرگذاری بر قشر جوان به حساب آید، به شرط آنکه استفاده از شگردهای داستاننویسی نو، عاملی برای بدعت در دین و اصول و مبانی فکری جامعه شیعیان نشود.
اصولاً اصطلاح «نو» و یا «مدرن»، همواره در تمامی ادوار تاریخی و زمانهای مختلف مطرح بوده و بهکار رفته است و نباید از این جریان ادبی روی گرداند. درواقع «نوآوری» لازمه حیات ادبیات، خاصه ادبیات داستانی عاشورایی به حساب میآید و در تمامی مقاطع و دورههای مختلف، نویسندگان و ادیبان و شاعران بسیاری ظهور کردهاند که در زمان خود دست به نوآوری زدهاند. از اینرو میتوان مدعی بود که ادبیات نو یا مدرن، در تمامی دورانها وجود داشته و مختص به دورهای خاص نیست. قابل ذکر است که مردم ایران علاقه زیادی به حفظ مکتب رئالیسم دارند و کمتر دیده شده برخی گونههای داستانی چون رئالیسم جادویی و داستان علمی تخیلی در ایران رشد کنند. از اینرو هر حرکت ادبی شکلگرفتهای معمولاً در ایران براساس ضوابط و قوانین رئالیسم قوام مییابد و در بستر جامعه رنگ میبازد و به همین دلیل نوآوری در حوزه داستان دفاع مقدس میبایست با توجه به شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حاکم بر جامعه شکل بگیرد.
لازم است نظریهپردازان عرصه ادبیات همسو و همهدف با متولیان امور فرهنگی -که متأسفانه تمایلی به سرمایهگذاری جهت جریانسازی کلان در عرصه ادبیات ندارند- به برنامهها و اهدافی ازپیشتعیینشده برسند تا شاید ادبیات داستانی عاشورایی تبلوری دیگر یابد.
قابلذکر است که جریانسازی در بستر جامعه ادبی بهصورت خودجوش ازسوی نویسندگان کمتر قوام یافته است و میبایست نظریهپردازان در بدو امر نظرات خود را ساماندهی و طرح کنند. در اینراستا این موارد میتواند در دستورکار قرار بگیرد: بررسی عملکرد نهادهای دولتی و نیمهدولتی چون وزارت ارشاد، حوزه هنری، بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و... در جریانسازی در این حوزه، نقشآفرینی و تأثیرگذاری جشنوارههای ادبی در خلق داستانهای عاشورایی، بررسی نقطهنظرات صاحبان نظر در این وادی، تحلیل و ارزیابی داستانهای مطرح عاشورایی و شیوههای داستانپردازی رایج، تحلیل انواع داستانهای عاشورایی در نشستهای ادبی، بررسی تطبیقی داستان دفاع مقدس و داستان عاشورایی و ارائه راهکارهای عملی برای ارتقای سطح کیفی و کمی داستان عاشورایی.
اصولاً اصطلاح «نو» و یا «مدرن»، همواره در تمامی ادوار تاریخی و زمانهای مختلف مطرح بوده و بهکار رفته است و نباید از این جریان ادبی روی گرداند. درواقع «نوآوری» لازمه حیات ادبیات، خاصه ادبیات داستانی عاشورایی به حساب میآید و در تمامی مقاطع و دورههای مختلف، نویسندگان و ادیبان و شاعران بسیاری ظهور کردهاند که در زمان خود دست به نوآوری زدهاند. از اینرو میتوان مدعی بود که ادبیات نو یا مدرن، در تمامی دورانها وجود داشته و مختص به دورهای خاص نیست. قابل ذکر است که مردم ایران علاقه زیادی به حفظ مکتب رئالیسم دارند و کمتر دیده شده برخی گونههای داستانی چون رئالیسم جادویی و داستان علمی تخیلی در ایران رشد کنند. از اینرو هر حرکت ادبی شکلگرفتهای معمولاً در ایران براساس ضوابط و قوانین رئالیسم قوام مییابد و در بستر جامعه رنگ میبازد و به همین دلیل نوآوری در حوزه داستان دفاع مقدس میبایست با توجه به شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حاکم بر جامعه شکل بگیرد.
لازم است نظریهپردازان عرصه ادبیات همسو و همهدف با متولیان امور فرهنگی -که متأسفانه تمایلی به سرمایهگذاری جهت جریانسازی کلان در عرصه ادبیات ندارند- به برنامهها و اهدافی ازپیشتعیینشده برسند تا شاید ادبیات داستانی عاشورایی تبلوری دیگر یابد.
قابلذکر است که جریانسازی در بستر جامعه ادبی بهصورت خودجوش ازسوی نویسندگان کمتر قوام یافته است و میبایست نظریهپردازان در بدو امر نظرات خود را ساماندهی و طرح کنند. در اینراستا این موارد میتواند در دستورکار قرار بگیرد: بررسی عملکرد نهادهای دولتی و نیمهدولتی چون وزارت ارشاد، حوزه هنری، بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و... در جریانسازی در این حوزه، نقشآفرینی و تأثیرگذاری جشنوارههای ادبی در خلق داستانهای عاشورایی، بررسی نقطهنظرات صاحبان نظر در این وادی، تحلیل و ارزیابی داستانهای مطرح عاشورایی و شیوههای داستانپردازی رایج، تحلیل انواع داستانهای عاشورایی در نشستهای ادبی، بررسی تطبیقی داستان دفاع مقدس و داستان عاشورایی و ارائه راهکارهای عملی برای ارتقای سطح کیفی و کمی داستان عاشورایی.
مرجع : جوان