کد مطلب : ۳۲۳۰۶
مسیر ظهور امام زمان از کربلای حسینی می‌گذرد
گفت وگو با حجت الاسلام والمسلمین دکتر مسعود عالی، کارشناس معارف اسلامی را در ادامه می‌خوانید:
بفرمایید چه رابطه‌ای میان امام حسین(علیه‌السلام) و امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) وجود دارد؟
اگر کسی با معارف دینی بخصوص روایات اهل‌بیت آشنا باشد، براحتی متوجه می‌شود که ارتباط عجیبی بین امام حسین(علیه‌السلام) و وجود مقدس حضرت ولی عصر(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) وجود دارد. درست است که حضرت ولی عصر با همه ائمه و پدرانشان ارتباط داشتند اما امام حسین(علیه‌السلام) یک خصوصیتی در بین ائمه دارند که این ویژگی در سایر امامان معصوم(علیهم‌السلام) نیست.
در همین آغاز برای ورود به بحث به زیارت ناحیه مقدسه امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) اشاره می‌کنم. ناحیه مقدسه به دو مسئله اطلاق می‌شود، مراد اول از ناحیه مقدسه، امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) است و معمولاً از نامه‌هایی که در زمان غیبت صغری می‌آمده، تعبیر به ناحیه مقدسه می‌کردند. در زمان امام عسکری(علیه‌السلام) هم همین طور بوده است؛ چون شرایط زمان زندگی امام عسکری طوری بوده که اختلاط زیادی با مردم نداشتند، به گونه‌ای که گاهی نامه‌هایی به نماینده‌هایشان می‌دادند تا به شیعیانشان برسانند.
مراد دوم از ناحیه مقدسه زیارتی است که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) برای جد غریبشان امام حسین(علیه‌السلام) ارائه کرده‌اند که در حقیقت اشکواره و سوگواره حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه) بر سیدالشهدا(علیه‌السلام) است و اینکه حضرت در بخشی از این زیارت همه حالات جدشان را در لحظه شهادت با اشک و خون دل ترسیم فرموده‌اند.
مرحوم مجلسی در دوران حیات خود تشرفاتی خدمت حضرت ولی عصر(علیه‌السلام) داشته و آدم بسیار با عظمتی بود. ایشان در یکی از کتاب‌هایش مسئله اشک بر امام حسین(علیه‌السلام) را این گونه تعریف می‌کنند: اولاً گریه ما بر امام حسین(علیه‌السلام) یک انفعال درونی و رقت قلب برای کسی که از دنیا رفته نیست> بلکه اشکی همراه با تنفر از ظالم و اعتراض به ظلم است.
ما در زیارت ناحیه مقدسه اوج عاطفه، محبت، سوزدل و قلب جریحه دار امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) را همراه با تأکید بر انتقام جویی از قاتلان جد غریبشان می‌بینیم که نشان دهنده عمق ارتباط این دو امام معصوم است. اشک و ندبه امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) در این زیارتنامه یک اعلان جبهه است که من در جبهه «حسین» هستم.
وقتی در بندبندِ زیارت ناحیه مقدسه دقت می‌کنیم رمزهایی در این زیارت دیده می‌شود که حکایت از رابطه عمیق میان امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) و جدشان سیدالشهدا(علیه‌السلام) دارد، در این زمینه چه نکاتی را قابل طرح می‌دانید؟
بله، مطلب بلندی در روایات معصومین(علیهم‌السلام) است که نشان دهنده ارتباط خیلی وسیع و عمیق بین امام حسین(علیه‌السلام) و امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) است. شما اگر به روایات و زیارات نگاه کنید، همان رمزهای زیارت ناحیه مقدسه را تأیید می‌کند؛ امام باقر(علیه‌السلام) می‌فرماید: من چهار ساله بودم و در کربلا بودم. تمام جزئیات کربلا را در یاد دارم. شب عاشورا جدم اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) به یارانش فرمود: یاران من فردا بلای سنگینی است که همه ما به شهادت می‌رسیم. ولی شما را به بهشت بشارت می‌دهم و اینکه ما برمی گردیم و «مهدی» ما خواهد آمد.
آن حضرت دو بار هم روز عاشورا فرمود: اول کسی که برمی گردد و رجعت می‌کند، ایشان است. ما روایات متعدد داریم که ائمه برمی گردند. «أَوَّلُ مَنْ یَرْجِعُ إِلَی الدُّنْیَا الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ». در زیارت عاشورا دو جا هست که می‌خوانیم: «ان یرزقی طلب ثاری مع امام منصور من اهل بیت محمد» خدایا روزی من کن که خونخواهی امام حسین را با امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) انجام دهم.
و باز از امام باقر نقل است که فرمود: اگر می‌خواهید در مصیبت کربلا به همدیگر تسلیت بگویید، این طور تسلیت بگویید «عَظَّمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَیْنِ علیه السّلام و جعلنا و إیّاکم من الطالبین بثاره مع ولیّه الإمام المهدی من آل محمّد صلوات اللَّه علیهم. «خداوند متعال اجرها و ثواب های عزادار بودن ما و شما را در خونخواهی امام حسین(علیه‌السلام) قرار بده که با امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) باشیم.
این‌ها اشاراتی است که از امام حسین(علیه‌السلام) به امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) می‌شود. از طرف دیگر وقتی امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) تشریف می‌آورند، نخستین کاری که در هنگام ظهور می‌کنند با تکیه به خانه خدا، خودشان را معرفی می‌کنند. «انا بقیه الله» من فرزند کسی هستم «الذی قتلوک عطشانا» که او را عطشان کشتند. او را عریان انداختند و رها کردند. در معرفی خودش به امام حسین(علیه‌السلام) اشاره می‌کنند.
و شعار یاران امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) در هنگامه ظهور ایشان چیست؟
همان طور که در روایات آمده شعار یاران امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) «یالثارات الحسین» یعنی خونخواه امام حسین! است. اصلاً منتقم بودن از القاب امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) است. در زیارت ناحیه مقدسه حضرت می‌فرمایند: جد غریبم یا اباعبدالله! صبح و شب بر تو گریه می‌کنم. نگاه امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) به ظلم روا شده بر سیدالشهدا(علیه‌السلام) نسبت به سایر اجدادشان متفاوت است. در حقیقت این چه خصوصیتی است که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) و امام حسین(علیه‌السلام) این اشارات را نسبت به همدیگر دارند و اساساً ارتباط وسیع بین این دو معصوم چیست؟ آن چیزی که می‌شود از مجموع فهمید و تحلیل کرد این است که ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) با معجزه رخ نمی‌دهد؛ یعنی مردم با یک جبر بیرونی خوب نمی‌شوند. این طور نیست که مثلاً مردم یک روز بلند شوند، ببینند همه خوب شدند و یک معجزه رخ داده است. نخیر! اصلاً سنت خدا بر این نیست. اگر قرار بود این چنین باشد زمان پیغمبر(صلی الله تعالی علیه) این اتفاق می‌افتاد که مقام پیغمبر از همه ائمه هم بالاتر بود. منتظران ظهور باید به درک مفهوم شعار «یالثارات الحسین» برسند تا در رکاب امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) قرار بگیرند. بنابراین قرار نیست از بیرون یک معجزه‌ای برای ظهور رخ بدهد، بلکه در خود ما باید یک اتفاقی بیفتد. در درون ما یک تحولی رخ بدهد تا در بیرون ما یک ظهوری رخ بدهد. در درون عقل‌ها، قلب‌ها، دل‌ها و روح‌ها باید رشد کنند. یک عدالت‌خواهی و یک معنویت خواهی، به سمت خوبی رفتن و انتخاب کردن، عبودیت و بندگی را انتخاب کردن، اگر این اتفاق در درون اتفاق بیفتد، در بیرون هم خبرهایی می‌شود.
پس در حقیقت مسیر کربلا و ظهور یکی است؟
بله همین طور است و قیام کربلای امام حسین(علیه‌السلام) دستگاهی است که در دین تعبیه شده تا مسیر حق طلبان روشن بماند. و خدا برای روشن ماندن این مسیر ثواب ویژه‌ای برای اشک بر سیدالشهدا(علیه‌السلام) قرار داده است. گریه‌ای که بتدریج وجدان‌ها را بیدار کرده. مردم را حق طلب می‌کند، این تأسی به امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) از مجالس حسینی شکل می‌گیرد. این یک مکتب تربیتی و اصلاحی کامل است، از این رو حضرت فرمود: من خروج می‌کنم برای اینکه امت جدم را اصلاح کنم.
امام حسین در این فراز، اول امت جدش و همه مسلمین را مورد نظر قرار می‌دهند و پس از آن، انسان‌های دیگری که در دنیا حق طلب هستند تا حق را با مکتب امام حسین(علیه‌السلام) بشناسند و به این سمت بیایند و برای امام زمان یار درست شود. بنابراین مسیر ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) از کربلا و از امام حسین(علیه‌السلام) می‌گذرد.
و نکته آخر اینکه همه ائمه قبل از امام حسین(علیه‌السلام) ایشان را برای کربلا آماده کردند، امامان بعد از امام حسین(علیه‌السلام) عاشورا را زنده نگه داشتند و خود امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) هم هر صبح و شب برای جدشان گریه می‌کنند تا روز ظهور فرا برسد.
بفرمایید چه رابطه‌ای میان امام حسین(علیه‌السلام) و امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) وجود دارد؟
اگر کسی با معارف دینی بخصوص روایات اهل‌بیت آشنا باشد، براحتی متوجه می‌شود که ارتباط عجیبی بین امام حسین(علیه‌السلام) و وجود مقدس حضرت ولی عصر(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) وجود دارد. درست است که حضرت ولی عصر با همه ائمه و پدرانشان ارتباط داشتند اما امام حسین(علیه‌السلام) یک خصوصیتی در بین ائمه دارند که این ویژگی در سایر امامان معصوم(علیهم‌السلام) نیست.
در همین آغاز برای ورود به بحث به زیارت ناحیه مقدسه امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) اشاره می‌کنم. ناحیه مقدسه به دو مسئله اطلاق می‌شود، مراد اول از ناحیه مقدسه، امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) است و معمولاً از نامه‌هایی که در زمان غیبت صغری می‌آمده، تعبیر به ناحیه مقدسه می‌کردند. در زمان امام عسکری(علیه‌السلام) هم همین طور بوده است؛ چون شرایط زمان زندگی امام عسکری طوری بوده که اختلاط زیادی با مردم نداشتند، به گونه‌ای که گاهی نامه‌هایی به نماینده‌هایشان می‌دادند تا به شیعیانشان برسانند.
مراد دوم از ناحیه مقدسه زیارتی است که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) برای جد غریبشان امام حسین(علیه‌السلام) ارائه کرده‌اند که در حقیقت اشکواره و سوگواره حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه) بر سیدالشهدا(علیه‌السلام) است و اینکه حضرت در بخشی از این زیارت همه حالات جدشان را در لحظه شهادت با اشک و خون دل ترسیم فرموده‌اند.
مرحوم مجلسی در دوران حیات خود تشرفاتی خدمت حضرت ولی عصر(علیه‌السلام) داشته و آدم بسیار با عظمتی بود. ایشان در یکی از کتاب‌هایش مسئله اشک بر امام حسین(علیه‌السلام) را این گونه تعریف می‌کنند: اولاً گریه ما بر امام حسین(علیه‌السلام) یک انفعال درونی و رقت قلب برای کسی که از دنیا رفته نیست> بلکه اشکی همراه با تنفر از ظالم و اعتراض به ظلم است.
ما در زیارت ناحیه مقدسه اوج عاطفه، محبت، سوزدل و قلب جریحه دار امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) را همراه با تأکید بر انتقام جویی از قاتلان جد غریبشان می‌بینیم که نشان دهنده عمق ارتباط این دو امام معصوم است. اشک و ندبه امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) در این زیارتنامه یک اعلان جبهه است که من در جبهه «حسین» هستم.
وقتی در بندبندِ زیارت ناحیه مقدسه دقت می‌کنیم رمزهایی در این زیارت دیده می‌شود که حکایت از رابطه عمیق میان امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) و جدشان سیدالشهدا(علیه‌السلام) دارد، در این زمینه چه نکاتی را قابل طرح می‌دانید؟
بله، مطلب بلندی در روایات معصومین(علیهم‌السلام) است که نشان دهنده ارتباط خیلی وسیع و عمیق بین امام حسین(علیه‌السلام) و امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) است. شما اگر به روایات و زیارات نگاه کنید، همان رمزهای زیارت ناحیه مقدسه را تأیید می‌کند؛ امام باقر(علیه‌السلام) می‌فرماید: من چهار ساله بودم و در کربلا بودم. تمام جزئیات کربلا را در یاد دارم. شب عاشورا جدم اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) به یارانش فرمود: یاران من فردا بلای سنگینی است که همه ما به شهادت می‌رسیم. ولی شما را به بهشت بشارت می‌دهم و اینکه ما برمی گردیم و «مهدی» ما خواهد آمد.
آن حضرت دو بار هم روز عاشورا فرمود: اول کسی که برمی گردد و رجعت می‌کند، ایشان است. ما روایات متعدد داریم که ائمه برمی گردند. «أَوَّلُ مَنْ یَرْجِعُ إِلَی الدُّنْیَا الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ». در زیارت عاشورا دو جا هست که می‌خوانیم: «ان یرزقی طلب ثاری مع امام منصور من اهل بیت محمد» خدایا روزی من کن که خونخواهی امام حسین را با امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) انجام دهم.
و باز از امام باقر نقل است که فرمود: اگر می‌خواهید در مصیبت کربلا به همدیگر تسلیت بگویید، این طور تسلیت بگویید «عَظَّمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَیْنِ علیه السّلام و جعلنا و إیّاکم من الطالبین بثاره مع ولیّه الإمام المهدی من آل محمّد صلوات اللَّه علیهم. «خداوند متعال اجرها و ثواب های عزادار بودن ما و شما را در خونخواهی امام حسین(علیه‌السلام) قرار بده که با امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) باشیم.
این‌ها اشاراتی است که از امام حسین(علیه‌السلام) به امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) می‌شود. از طرف دیگر وقتی امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) تشریف می‌آورند، نخستین کاری که در هنگام ظهور می‌کنند با تکیه به خانه خدا، خودشان را معرفی می‌کنند. «انا بقیه الله» من فرزند کسی هستم «الذی قتلوک عطشانا» که او را عطشان کشتند. او را عریان انداختند و رها کردند. در معرفی خودش به امام حسین(علیه‌السلام) اشاره می‌کنند.
و شعار یاران امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) در هنگامه ظهور ایشان چیست؟
همان طور که در روایات آمده شعار یاران امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) «یالثارات الحسین» یعنی خونخواه امام حسین! است. اصلاً منتقم بودن از القاب امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) است. در زیارت ناحیه مقدسه حضرت می‌فرمایند: جد غریبم یا اباعبدالله! صبح و شب بر تو گریه می‌کنم. نگاه امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) به ظلم روا شده بر سیدالشهدا(علیه‌السلام) نسبت به سایر اجدادشان متفاوت است. در حقیقت این چه خصوصیتی است که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) و امام حسین(علیه‌السلام) این اشارات را نسبت به همدیگر دارند و اساساً ارتباط وسیع بین این دو معصوم چیست؟ آن چیزی که می‌شود از مجموع فهمید و تحلیل کرد این است که ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) با معجزه رخ نمی‌دهد؛ یعنی مردم با یک جبر بیرونی خوب نمی‌شوند. این طور نیست که مثلاً مردم یک روز بلند شوند، ببینند همه خوب شدند و یک معجزه رخ داده است. نخیر! اصلاً سنت خدا بر این نیست. اگر قرار بود این چنین باشد زمان پیغمبر(صلی الله تعالی علیه) این اتفاق می‌افتاد که مقام پیغمبر از همه ائمه هم بالاتر بود. منتظران ظهور باید به درک مفهوم شعار «یالثارات الحسین» برسند تا در رکاب امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) قرار بگیرند. بنابراین قرار نیست از بیرون یک معجزه‌ای برای ظهور رخ بدهد، بلکه در خود ما باید یک اتفاقی بیفتد. در درون ما یک تحولی رخ بدهد تا در بیرون ما یک ظهوری رخ بدهد. در درون عقل‌ها، قلب‌ها، دل‌ها و روح‌ها باید رشد کنند. یک عدالت‌خواهی و یک معنویت خواهی، به سمت خوبی رفتن و انتخاب کردن، عبودیت و بندگی را انتخاب کردن، اگر این اتفاق در درون اتفاق بیفتد، در بیرون هم خبرهایی می‌شود.
پس در حقیقت مسیر کربلا و ظهور یکی است؟
بله همین طور است و قیام کربلای امام حسین(علیه‌السلام) دستگاهی است که در دین تعبیه شده تا مسیر حق طلبان روشن بماند. و خدا برای روشن ماندن این مسیر ثواب ویژه‌ای برای اشک بر سیدالشهدا(علیه‌السلام) قرار داده است. گریه‌ای که بتدریج وجدان‌ها را بیدار کرده. مردم را حق طلب می‌کند، این تأسی به امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) از مجالس حسینی شکل می‌گیرد. این یک مکتب تربیتی و اصلاحی کامل است، از این رو حضرت فرمود: من خروج می‌کنم برای اینکه امت جدم را اصلاح کنم.
امام حسین در این فراز، اول امت جدش و همه مسلمین را مورد نظر قرار می‌دهند و پس از آن، انسان‌های دیگری که در دنیا حق طلب هستند تا حق را با مکتب امام حسین(علیه‌السلام) بشناسند و به این سمت بیایند و برای امام زمان یار درست شود. بنابراین مسیر ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) از کربلا و از امام حسین(علیه‌السلام) می‌گذرد.
و نکته آخر اینکه همه ائمه قبل از امام حسین(علیه‌السلام) ایشان را برای کربلا آماده کردند، امامان بعد از امام حسین(علیه‌السلام) عاشورا را زنده نگه داشتند و خود امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) هم هر صبح و شب برای جدشان گریه می‌کنند تا روز ظهور فرا برسد.
مرجع : قدس
