کد مطلب : ۳۲۳۷۲
آیا اسلام قابل اجراست؟ علامه طباطبایی چه پاسخی می‌دهد؟
حجت الاسلام سیدمحمدعلی ایازی
علامه طباطبایی به مناسبت بحث نظام سیاسی - اجتماعی اسلام و اینکه اسلام چه نظامی را ارائه می‌دهد و این نظام چه ویژگی‌هایی دارد؟ پس از اینکه به تفصیل در مقام بیان برتری نظام اسلامی برمی‌آید،این شبهه را مطرح می‌کند که آیا با این اوصاف و شرایط، اسلام قابل اجراست؟ سپس چنین توضیح می‌دهد:
«برخی می‌پندارند که سنّت اجتماعی اسلام در دنیا و در مقابل سنن تمدن فعلی و در شرایط موجود در دنیا قابل اجرا نیست. به این معنا که اوضاع حاضر دنیا با احکام اسلامی نمی‌سازد. ما نیز قبول داریم. لیکن این سخن چیزی را اثبات نمی‌کند. چون ما هم نمی‌گوییم با حفظ شرایط موجود در جهان، احکام اسلام بدون هیچ دردسری جاری می‌شود.
البته هر سنتی در هر جامعه ای، ابتدایی داشته، یعنی قبلاً نبوده و سپس موجود شده است و وقتی می‌خواسته موجود شود، البته شرایط حاضر با آن ناسازگار بوده و آن را طرد کرده است و سنّت نو هم با سنّت قبلی‌اش مبارزه کرده است.
مثلاً نظام و سنت‌های لیبرالی (دموکراتیک) - که در دنیای امروز سنت پسندیده‌ای است - بعد از جنگ جهانی اوّل در روسیه شکل واقعی خود را از دست داد و به صورت نظام اشتراکی و کمونیستی در آمد و بعد از جنگ جهانی دوم، کشورهای اروپای شرقی نیز به روسیه ملحق شدند و… و نیز سر فرضیه‌ی دموکراتیک در بین جمعیتی قریب به نصف سکنه‌ی روی زمین بی کلاه ماند.
پس صرف اینکه سنّتی از سنّتها با وضع حاضر انسان‌ها انطباق ندارد، دلیل بر بطلان آن سنّت و فساد آن نظام نیست، بلکه آن سنّت نیز مانند همه سنّت های طبیعی که در عالم جریان دارد، پای گیر شدنش به فعل و انفعال‌ها و کشمکش‌ها با عوامل مختلفی که سد راهش می‌شوند، بستگی دارد.»
«برخی می‌پندارند که سنّت اجتماعی اسلام در دنیا و در مقابل سنن تمدن فعلی و در شرایط موجود در دنیا قابل اجرا نیست. به این معنا که اوضاع حاضر دنیا با احکام اسلامی نمی‌سازد. ما نیز قبول داریم. لیکن این سخن چیزی را اثبات نمی‌کند. چون ما هم نمی‌گوییم با حفظ شرایط موجود در جهان، احکام اسلام بدون هیچ دردسری جاری می‌شود.
البته هر سنتی در هر جامعه ای، ابتدایی داشته، یعنی قبلاً نبوده و سپس موجود شده است و وقتی می‌خواسته موجود شود، البته شرایط حاضر با آن ناسازگار بوده و آن را طرد کرده است و سنّت نو هم با سنّت قبلی‌اش مبارزه کرده است.
مثلاً نظام و سنت‌های لیبرالی (دموکراتیک) - که در دنیای امروز سنت پسندیده‌ای است - بعد از جنگ جهانی اوّل در روسیه شکل واقعی خود را از دست داد و به صورت نظام اشتراکی و کمونیستی در آمد و بعد از جنگ جهانی دوم، کشورهای اروپای شرقی نیز به روسیه ملحق شدند و… و نیز سر فرضیه‌ی دموکراتیک در بین جمعیتی قریب به نصف سکنه‌ی روی زمین بی کلاه ماند.
پس صرف اینکه سنّتی از سنّتها با وضع حاضر انسان‌ها انطباق ندارد، دلیل بر بطلان آن سنّت و فساد آن نظام نیست، بلکه آن سنّت نیز مانند همه سنّت های طبیعی که در عالم جریان دارد، پای گیر شدنش به فعل و انفعال‌ها و کشمکش‌ها با عوامل مختلفی که سد راهش می‌شوند، بستگی دارد.»
