کد مطلب : ۳۲۴۳۸
بازنشر گفت‌وگو با مرحوم حاج محمدرضا سپهوند
مداح واقعی کسی است که می‌خواهد راوی مصائب ائمه شود
حاج محمدرضا سپهوند پیرغلام خرم‌آبادی است که حکایت‌های او از سال‌ها مداحی برای ائمه اطهار(ع) شنیدنی است؛ در اولین تماس و درخواست مصاحبه با روی گشاده استقبال کرده و صحبت‌های خود را پس از سلام دادن به اباعبدالله الحسین(ع) آغاز می‌کند.
از او درباره شروط لازم برای مداحی سؤال می‌کنم و پاسخ می‌دهد: مداح واقعی کسی است که می‌خواهد راوی مصائب ائمه شود بنابراین یک مداح باید نمازش را اول وقت خوانده، مسلط به قرآن خواندن بوده و بتواند دعاهای واردشده مانند دعای کمیل، ندبه، عرفه، زیارت عاشورا و ... به‌راحتی و با تسلط کامل بخواند همچنین یک مداح باید در همه کارها صداقت داشته باشد.
وی تأکید می‌کند که یک مداح همیشه باید در حال مطالعه باشد چراکه به‌روز شدن اطلاعات او امر مهمی است و درمجموع مداح واقعی کسی است که بتواند باقابلیت بالای خود مقاتل را به‌خوبی بررسی کرده و دروغ‌هایی که بر عاشورا بسته می‌شود را برملا کند تا این دروغ‌ها و خرافه‌ها وارد عاشورای حقیقی نشوند.
محمدرضا سپهوند یادآوری می‌کند: هر کار و هر قدمی که برای خداوند باشد ماندنی خواهد شد و علت ماندگاری قیام اباعبدالله الحسین(ع) نیز خدایی بودن آن است.
تأثیرگذاری مداحی برای امام حسین(ع)
وی ادامه می‌دهد: امام حسین (ع) با بردن علی‌اصغر خود به میدان کاری کرد که از هرکسی ساخته نیست، ایشان برای اتمام‌حجت اصغرش را به میدان برد تا همگان بفهمند که یزید ظالم و سپاهیانش حتی به طفل شیرخوار رحم نمی‌کنند و پس‌ازاینکه تیر به گلوی علی‌اصغر اصابت کرد امام حسین(ع) فرمود خدایا چون این اقدام برای رضای توست دیدن این صحنه برای من آسان است.
از تأثیرگذاری مداحی برای امام حسین (ع) در زندگی‌اش می‌پرسم که پاسخ می‌دهد: تأثیر این مداحی‌ها آن‌قدر زیاد است که شمردنی نیست. چون تلاش کرده‌ام خودم را به امام حسین (ع) وصل کنم اجازه انجام هر کاری را به خودم نمی‌دهم.
از محمدرضا سپهوند می‌خواهم به سال‌های دور و قبل از انقلاب برگردد و از نحوه عزاداری در این ایام سخن بگوید، صدایش را صاف می‌کند و می‌گوید قبل از انقلاب در خرم‌آباد چند هیئت سینه‌زنی مانند هیئت محله «پشت بازار»، «درب دلاکان»، «شمشیر آباد» و یک هیئت در شمال شهر و ۱۰ هیئت زنجیرزنی وجود داشت که هرکدام مداحان ثابتی داشتند.
کرامات امام حسین(ع) در زندگی مداح اهل بیت
وی از حال و هوای محرم در دوران انقلاب و جنگ تحمیلی می‌گوید و اینکه در این ایام نوحه‌ها عوض‌شده بود به‌طوری‌که در روز تاسوعا و عاشورای سال ۵۷ نوحه‌ها حسینی و انقلابی شده بودند، او عقیده دارد محرم سال ۵۷ در پیروزی انقلاب بسیار تأثیرگذار بوده است.
حاج محمدرضا ادامه می‌دهد: عشق و علاقه مردم به امام حسین(ع) در همه دوران وجود داشته و برای عزای حسین از هیچ‌کس دعوت نمی‌شود بلکه همه مردم در سراسر دنیا به‌صورت خودجوش برنامه عزای سیدالشهدا(ع) را برقرار می‌کنند و عاشورا همیشه بوده و برای همیشه خواهد ماند.
از محمدرضا سپهوند می‌پرسم آیا در دوران ۵۵ سال مداحی برای اباعبدالله الحسین با کراماتی از سوی ایشان مواجه شده‌اید که قبل از تمام شدن سؤالم می‌گوید: اوه... تا دلت بخواهد در این سال‌ها شاهد کرامات فراوانی از ایشان بوده‌ام که نمونه آن برای خانواده خودم رخ‌داده است.
در صحبت هایش از عنایت امام حسین در شفای مشکل شنوایی برادرزاده‌اش به عنوان شاهدِِ مثال روایت می‌کند و می‌گوید: «حسینِ» کوچک آن روزها در مراسم گِل‌مالی روز عاشورا از حضرت ابا عبدالله شفایش گرفت و حالا برای خودش مردی شده و خادم عزاداری‌های امام حسین(ع) است.
از او می‌خواهم به ویژگی‌های یک هیئت عزاداری خوب اشاره کند که پاسخ می‌دهد: یک هیئت مذهبی باید روحانی کارشناس داشته باشد که معارف قیام امام حسین(ع) را برای اعضای هیئت بازگو کند همچنین هیئت‌ها باید برنامه‌ریزی دقیق داشته و کارهایشان را مطابق برنامه انجام دهند، اعضای هیئت باید بدانند پیراهن مشکی که برای سیدالشهدا (ع) می‌پوشند مانند پیراهن احرام مقدس است و در این پیراهن خطایی مرتکب نشوند.
توصیه‌های پیرغلام به مداحان جوان
از نحوه انتخاب اشعاری که در مداحی به کار می‌گیرد سؤال می‌کنم و جواب می‌دهد: سال‌های قبل از اشعار صامت بروجردی برای نوحه‌هایم استفاده می‌کردم کم‌کم به سمت استفاده از شعر شعرای خرم‌آبادی همچون مرحوم «میرزامحمدآباد سامانی» و «حشمت خالقی» رفتم هرچند که خود نیز تاکنون چندین شعر در مدح ائمه اطهار(ع) سروده‌ام.
از محمدرضا سپهوند می‌خواهم بهترین نوحه‌ای که گفته است را نام ببرد، می‌گوید: همه نوحه‌هایی که برای ائمه خوانده‌ام را دوست دارم، نوحه گفتن به گویش لری کار بسیار دشواری است.
با اصرار بار دیگر از او می‌خواهم نوحه موردعلاقه‌اش را بخواند او می‌گوید: نوحه‌ای که برای حضرت زینب(س) خوانده‌ام را بسیار دوست دارم سپس با اشک و گریه می‌خواند «ای ساربو بیل مِه نوحه سَر بَکِم، برار برار وا نعش بی‌سر بکم. بیل یه گِری بشینم وِ ری زمین، کربلانه چی روز محشر بکم».
از وی می‌خواهم به مداحان جوان توصیه‌ای داشته باشد، می‌گوید: عاشورا چند ضلع دارد که شامل درس‌ها و پندها، حماسه حسینی و شور و شعور حسینی است، کربلا هم گریستن دارد و هم نگریستن، هم نالیدن دارد و هم بالیدن که در مداحی‌ها باید این موارد را در نظر گرفت. همچنین به مداحان توصیه می‌شود شعرهای خود را از شعرای خوب بگیرند و حاضر نشوند هر شعری را بخوانند.
از او درباره شروط لازم برای مداحی سؤال می‌کنم و پاسخ می‌دهد: مداح واقعی کسی است که می‌خواهد راوی مصائب ائمه شود بنابراین یک مداح باید نمازش را اول وقت خوانده، مسلط به قرآن خواندن بوده و بتواند دعاهای واردشده مانند دعای کمیل، ندبه، عرفه، زیارت عاشورا و ... به‌راحتی و با تسلط کامل بخواند همچنین یک مداح باید در همه کارها صداقت داشته باشد.
وی تأکید می‌کند که یک مداح همیشه باید در حال مطالعه باشد چراکه به‌روز شدن اطلاعات او امر مهمی است و درمجموع مداح واقعی کسی است که بتواند باقابلیت بالای خود مقاتل را به‌خوبی بررسی کرده و دروغ‌هایی که بر عاشورا بسته می‌شود را برملا کند تا این دروغ‌ها و خرافه‌ها وارد عاشورای حقیقی نشوند.
محمدرضا سپهوند یادآوری می‌کند: هر کار و هر قدمی که برای خداوند باشد ماندنی خواهد شد و علت ماندگاری قیام اباعبدالله الحسین(ع) نیز خدایی بودن آن است.
تأثیرگذاری مداحی برای امام حسین(ع)
وی ادامه می‌دهد: امام حسین (ع) با بردن علی‌اصغر خود به میدان کاری کرد که از هرکسی ساخته نیست، ایشان برای اتمام‌حجت اصغرش را به میدان برد تا همگان بفهمند که یزید ظالم و سپاهیانش حتی به طفل شیرخوار رحم نمی‌کنند و پس‌ازاینکه تیر به گلوی علی‌اصغر اصابت کرد امام حسین(ع) فرمود خدایا چون این اقدام برای رضای توست دیدن این صحنه برای من آسان است.
از تأثیرگذاری مداحی برای امام حسین (ع) در زندگی‌اش می‌پرسم که پاسخ می‌دهد: تأثیر این مداحی‌ها آن‌قدر زیاد است که شمردنی نیست. چون تلاش کرده‌ام خودم را به امام حسین (ع) وصل کنم اجازه انجام هر کاری را به خودم نمی‌دهم.
از محمدرضا سپهوند می‌خواهم به سال‌های دور و قبل از انقلاب برگردد و از نحوه عزاداری در این ایام سخن بگوید، صدایش را صاف می‌کند و می‌گوید قبل از انقلاب در خرم‌آباد چند هیئت سینه‌زنی مانند هیئت محله «پشت بازار»، «درب دلاکان»، «شمشیر آباد» و یک هیئت در شمال شهر و ۱۰ هیئت زنجیرزنی وجود داشت که هرکدام مداحان ثابتی داشتند.
کرامات امام حسین(ع) در زندگی مداح اهل بیت
وی از حال و هوای محرم در دوران انقلاب و جنگ تحمیلی می‌گوید و اینکه در این ایام نوحه‌ها عوض‌شده بود به‌طوری‌که در روز تاسوعا و عاشورای سال ۵۷ نوحه‌ها حسینی و انقلابی شده بودند، او عقیده دارد محرم سال ۵۷ در پیروزی انقلاب بسیار تأثیرگذار بوده است.
حاج محمدرضا ادامه می‌دهد: عشق و علاقه مردم به امام حسین(ع) در همه دوران وجود داشته و برای عزای حسین از هیچ‌کس دعوت نمی‌شود بلکه همه مردم در سراسر دنیا به‌صورت خودجوش برنامه عزای سیدالشهدا(ع) را برقرار می‌کنند و عاشورا همیشه بوده و برای همیشه خواهد ماند.
از محمدرضا سپهوند می‌پرسم آیا در دوران ۵۵ سال مداحی برای اباعبدالله الحسین با کراماتی از سوی ایشان مواجه شده‌اید که قبل از تمام شدن سؤالم می‌گوید: اوه... تا دلت بخواهد در این سال‌ها شاهد کرامات فراوانی از ایشان بوده‌ام که نمونه آن برای خانواده خودم رخ‌داده است.
در صحبت هایش از عنایت امام حسین در شفای مشکل شنوایی برادرزاده‌اش به عنوان شاهدِِ مثال روایت می‌کند و می‌گوید: «حسینِ» کوچک آن روزها در مراسم گِل‌مالی روز عاشورا از حضرت ابا عبدالله شفایش گرفت و حالا برای خودش مردی شده و خادم عزاداری‌های امام حسین(ع) است.
از او می‌خواهم به ویژگی‌های یک هیئت عزاداری خوب اشاره کند که پاسخ می‌دهد: یک هیئت مذهبی باید روحانی کارشناس داشته باشد که معارف قیام امام حسین(ع) را برای اعضای هیئت بازگو کند همچنین هیئت‌ها باید برنامه‌ریزی دقیق داشته و کارهایشان را مطابق برنامه انجام دهند، اعضای هیئت باید بدانند پیراهن مشکی که برای سیدالشهدا (ع) می‌پوشند مانند پیراهن احرام مقدس است و در این پیراهن خطایی مرتکب نشوند.
توصیه‌های پیرغلام به مداحان جوان
از نحوه انتخاب اشعاری که در مداحی به کار می‌گیرد سؤال می‌کنم و جواب می‌دهد: سال‌های قبل از اشعار صامت بروجردی برای نوحه‌هایم استفاده می‌کردم کم‌کم به سمت استفاده از شعر شعرای خرم‌آبادی همچون مرحوم «میرزامحمدآباد سامانی» و «حشمت خالقی» رفتم هرچند که خود نیز تاکنون چندین شعر در مدح ائمه اطهار(ع) سروده‌ام.
از محمدرضا سپهوند می‌خواهم بهترین نوحه‌ای که گفته است را نام ببرد، می‌گوید: همه نوحه‌هایی که برای ائمه خوانده‌ام را دوست دارم، نوحه گفتن به گویش لری کار بسیار دشواری است.
با اصرار بار دیگر از او می‌خواهم نوحه موردعلاقه‌اش را بخواند او می‌گوید: نوحه‌ای که برای حضرت زینب(س) خوانده‌ام را بسیار دوست دارم سپس با اشک و گریه می‌خواند «ای ساربو بیل مِه نوحه سَر بَکِم، برار برار وا نعش بی‌سر بکم. بیل یه گِری بشینم وِ ری زمین، کربلانه چی روز محشر بکم».
از وی می‌خواهم به مداحان جوان توصیه‌ای داشته باشد، می‌گوید: عاشورا چند ضلع دارد که شامل درس‌ها و پندها، حماسه حسینی و شور و شعور حسینی است، کربلا هم گریستن دارد و هم نگریستن، هم نالیدن دارد و هم بالیدن که در مداحی‌ها باید این موارد را در نظر گرفت. همچنین به مداحان توصیه می‌شود شعرهای خود را از شعرای خوب بگیرند و حاضر نشوند هر شعری را بخوانند.
