کد مطلب : ۳۲۶۴۵
گفت وگو با محسن طاهری
آموزش مداحی به شیوه سنتی
حاج «محسن طاهری»، متولد ۱۳۳۹ ش. فرزند حاج «محمدتقی طاهری» و برادر حاج «مرتضی» و حاج «محمد» است. ایشان در عرصة مداحی و خدمت به اهلبیت ـ علیهمالسلام ـ از آوازة خوبی در میان مردم برخوردار است. حاج محسن طاهری در گفت وگو با «دعبل» از حال و هوای خانة مداحان و همچنین کاستیهای موجود برای ترویج و آموزش مداحی میگوید.
دعبل: در حال حاضر ساز و کار آموزش و فضای آموزشی «خانة مداحان» چگونه است؟
متأسفانه فضای آموزشی در خانة مداحان بسیار محدود و در حد یک حسینیه است. تا کنون با توجه به کمبود فضای آموزشی در خانة مداحان، نتوانستهایم بیش از چهار کلاس و در قالب چهار جلسه برای هر کدام برگزار کنیم. البته طبق توافقی که بین خانة مداحان و سازمان فرهنگسراها در زمان آقای «خوراکیان» منعقد شده بود، قرار بر این شد تا در راستای تأمین فضای مورد نیاز برای آموزش مداحان و همچنین تغییر حال و هوای فرهنگسراها، کلاسها را در این اماکن برگزار کنیم. امیدواریم در دورة آقای «شهاب مرادی» نیز این تعاملات ادامه و توسعه بیابد.
در حال حاضر حدود ۱۵ کلاس در خانة مداحان برگزار میشود که استادان آن مشخص و معرفی شدهاند؛ اما این وضعیت با چشماندازهای ما بسیار فاصله دارد. لازم به ذکر است، حاج آقا «آهی» که در اصل بزرگ خانه هستند، همواره با دلسوزیها و فعالیتهای خود مسائل و مشکلات خانه را پیگیری میکند و بنده نیز برای انجام امور هر روز با ایشان در مورد مسائل خانة مداحان مشورت میکنم. الزام ایشان تشکیل کلاسها بهصورت مستمر ولو اندک بوده است.
دعبل: هر یک از کلاسهای حوزوی و مداحی را به چه صورت برگزار میکنید؟
به غیر از کلاسهای تمرین منبر که در خانة مرحوم «فلسفی» تشکیل میشد و در حال حاضر در منزل حاج آقا «شجاعی» برگزار میشود، مکان برگزاری سایر کلاسها در خانة مداحان است. دو کلاس آموزش ردیفهای موسیقی نیز بهصورت همزمان در دو نوبت صبح و بعد از ظهر در روزهای شنبه و دوشنبه برگزار میشود؛ که آقای «حسین روحانی» ـ که تسلط خاصی در این زمینه دارند ـ استاد این کلاس است. برگزار می شود. البته در سال جدید از سایر استادان باتجربه و صاحبنام نیز استفاده خواهد شد.
همچنین روزهای چهارشنبه کلاسهای حدیث و قرآن زیر نظر روحانی مداح آقای «مقدم» برگزار میشود. یک کلاس «متقل» نیز زیر نظر محقق و پژوهشگر برجسته حاج «قاسم رضایی» تشکیل میشود که در ایام تعطیلی مدارس مورد استقبال دانشآموزان قرار میگیرد.
دعبل: چشمانداز شما و خانة مداحان برای آموزش مداحی چیست؟ شیوة آموزشی مورد نظر شما از میان روشهای سنتی و مدرن کدام است؟
با توجه به گستردگی حوزة مداحی، نیت ما برگزاری دورههای آموزشی مداحی مانند علوم آکادمیک، حوزه و دانشگاه است. استفاده از روشهای سنتی و مدرن بستگی به سن مخاطبان فراگیر مداحی دارد؛ تا جذابیت و انس لازم را برای سنین مختلف ایجاد کند.
البته لازم به ذکر است که با تأکید مقام معظم رهبری، مداحی باید به صورت سنتی ترویج شود که در آن تأمل جایز نیست؛ حتی در روشی که بهصورت مدرن نام برده میشود چارچوب و اساس مداحی بهصورت سنتی آموزش داده میشود.
دعبل: بر اساس صحبتهای شما، آیا در حال حاضر سه روش مداحی سنتی، مدرن و تلفیقی وجود دارد؟
بله، چنین سبک‌هایی در مداحی هست. برخی از مداحان جوان از همان ابتدای کار شروع به شورخوانی میکنند؛ اما از لحاظ اصول مداحی ابتدا باید از غزلیات و پندیات شروع کرد و بعد وارد مدایح شد؛ سپس به مراثی و در نهایت به نوحه و شور پرداخت. در صورتیکه این خطر را همیشه احساس میکردیم، عدهای دنبال غارت این سرمایة مهم اعتقادی ـ ولایی و آیینی ما هستند و یک عده متأسفانه بهصورت دانسته یا ندانسته با اتکا با شورخوانی در حال از بین بردن این نظام هستند. در صورتی که مدایح باید پیام خاصی را به همراه داشته باشد.
دعبل: با توجه به تفکیک مداحی به دو بخش متقل خوانی و روضه‌خوانی، آیا سخنرانی نیز شامل مداحی میشود؟ آیا شما تا کنون برای سخنرانی تدریس داشته‌اید؟
طاهری: خیر، زیرا بنده شخصاً هیچ اعتقادی به سخنرانی یک مداح ندارم. اصولاً رسالت مداحان خانة مداحان متفاوت است. متأسفانه تعدادی از مداحان با پیروی از برخی مداحان صاحبنام، در میان مدیحهسرایی شروع به سخنرانی میکنند، در صورتیکه سخنرانی حرفة دیگری است و در واقع کار واعظ یا سخنرانی است که دورههای حوزه و فن بیان را گذرانده است.
بنده که افتخار سه بار مدیحهسرایی و نوحهخوانی در مقابل امام ـ رحمة الله علیه ـ را در کارنامة خود دارم، حتی یک بار به خود اجازة سخنرانی ندادهام. از ابتدای کار هیچگاه به دنبال شعارهای سیاسی و مطرح کردن خود نبودهام و نهایتاً به خواندن غزل یا قصیده اکتفا میکنم.
دعبل: به نظر شما چگونه از طریق ظرفیتهای آموزشی در رشتة مداحی میتوان از آسیبهای اجتماعی که به برخی از آنها اشاره کردید جلوگیری کرد؟
در حال حاضر در خانة مداحان، در محضر استادان مجرب کلاس اخلاق نیز برگزار میشود. به نظر من رشتة مداحی فقط به ادبیات آیینی، شناخت شعر، صداسازی، آهنگشناسی و ردیفهای موسیقی خلاصه نمیشود. اخلاق نیز جزء لاینفک این رشته محسوب میشود.
ترسم نرسی به کعبه ای اعرابی
این ره که تو میروی به ترکستان است
مقصد ما کعبه است؛ اما برخی به هوای کعبه به بیراهه میروند. ما باید به دنبال مرضی الرضای اهلبیت باشیم، ببینیم که اهلبیت از ما چه خواستهاند؛ نه اینکه در هر شأن و هر سنی که هستیم برای هوا و هوس و دلمان کار کنیم.
دعبل: روابط عمومی خانة مداحان پیش از این دربارة تأسیس رشتة مداحی در دانشگاه علمی ـ کاربردی (که پودمان آن نیز بر عهدة خانة مداحان است) خبررسانی کرده است. در این باره با چه اشخاصی مشورت و همکاری کردهاید؟
این پودمان با استفاده از یک خرد جمعی به دست آمده است و شامل ۱۴ رشتة مداحی بهویژه «بهداشت حنجره» که کمتر مورد توجه قرار گرفته، است. مداحان همیشه باید به فکر بهداشت حنجرة خود باشند، قبل از شروع مداحی مسواک زدن را فراموش نکنند و مراقب بوی دهان خود باشند. استادان این دانشگاه با نظر شخص بنده و از میان افراد مجرب و باسابقه انتخاب میشوند.
دعبل: واقعاً در حال حاضر امکانات سخت افزاری و نرمافزاری لازم برای تأسیس دانشگاه مداحی وجود دارد؟
طاهری: به عقیدة من حتی اگر در حد دانشکده و یا دانشگاه هم نباشد باید این کار توسعه یابد. زیرا جامعة ایران گرایشهای مذهبی و آیینی دارد؛ مانند شهید «حسین علم‌الهدی» که تا دیروز صدای ایشان از رادیو معارف پخش میشد؛ اما نمیدانستم ایشان مداح بسیار قابلی بودهاند. من ایشان را شخصیتی مبارز از قبل انقلاب و همچنین در طول دفاع مقدس می پنداشتم، فردی که طی نامهای به امام ـ رحمة الله علیه ـ اعلام کرده بود که در حال جنگ با نیروهای رژیم صدام با ۲۱ نفر و بدون صلاح در حال جنگ است. این نمونهای از همان گرایش جامعه ما به مداحی است.
همچنین شاهد حضور پرشور جوانان شهرستانها و استانهای دیگر در سفرهای خود هستم؛ که همیشه دربارة علاقة خود به یادگیری مداحی و مراتب آموزش آن، از من سؤال میکنند؛ من نیز به آنها آدرس سایت و محل کانون مداحان و بنیاد دعبل خزاعی را معرفی میکنم. با توجه به شور گستردة مردم برای نوکری اهلبیت در ابعاد بسیار وسیع، چرا از کانون مداحان و بنیاد دعبل بیرون نیاییم و به دنبال تشکیلات گستردهتر نباشیم.
دعبل: شما تشکیل پودمان را از طریق الگوی خاصی پدید آورده اید یا این پودمان در نتیجة یک کار پژوهشی به وجود آمده است؟
این پودمان بر اساس تجربیات ما و استادانی که با بنده بسیار هماهنگ هستند، پدید آمده است؛ مانند استاد «علی انسانی» در حوزة شعر و ادبیات و استادان برجستة دیگر در حوزههای مختلف که حضور آنها در دانشگاه حتی برای یک جلسه در ماه بسیار ارزشمند است؛ تا اتفاقی که برای «حاج آقا شمشیری»ها و «حاج حسین»ها ـ که برای خود صاحب سبک بودند ـ افتاد برای بازماندگان نیفتد. یاد آنها باید گرامی داشته شود.
دعبل: آیا کتاب و جزوات لازم برای دورههای آموزشی مد نظرتان را آماده و یا در دست تهیه دارید؟
بله، از استاد «سنگری» و حاج «قاسم رضایی» گرفته تا خود حاج آقا «آهی» که در بخش آسیبشناسی و شناسایی خطوط قرمز در مدح اهلبیت فعالیت میکنند، در حال تألیف کتب و جزوات آموزشی هستند. همچنین در بخش غزلخوانی در حال جداسازی غزلیات مورد نظر از میان اشعار حافظ، سعدی، عراقی، الهی قمشهای و علما و حکما هستیم؛ که خواندن آنها نیز هیچ مانعی ندارد.
دعبل: نامی که برای پودمان و دورة آموزشی مداحی در نظر گرفته‌اید، چیست؟
به تعبیر مقام معظم رهبری: مداحی یک هنر، یک تخصص و یک کار کارشناسی است. البته ـ جسارت نباشد ـ عدهای هنوز بسم الله نگفته شروع به خواندن میکنند و همچنین برخی افراد سنبالا که مویی در این حوزه سفید کردهاند تفاوت ربایی، غزل و قصیده و دوبیتی را تشخیص نمیدهند و آنها را بهجای یکدیگر بهکار میبرند و یکسری غلط‌های گفتاری دیگر که به قول شهید دکتر مطهری: «این زهرماریها مانند روغن اضافه در غذا میمانند که فقط موجب سینه‌درد میشوند» این پیاز و سیر گرچه اشک آدم را در میآورند، اما آیا اهلبیت واقعاً از کار ما راضی هستند؟
دعبل: از نظر شما آیا آموزش و تدریس توسط برخی مداحان و موسسات مبتنی بر اصول و منطق است؟
طاهری: بالا و پایین آوردن انسانها کار خداست؛ نه بنده. بنده بر این عقیده هستم که کسانی که اهل فن هستند، از طرز بسم الله گفتن میتوانند صلاحیت گوینده را تشخیص دهند؛ لذا عدم صلاحیت برخی از عزیزان موجب پیشنهاد من برای ایجاد دفتر نمایندة مقام معظم رهبری در خانة مداحان شده است.
در حال حاضر هیچ یک از نهادهای فعال نظیر بنیاد دعبل، خانة مداحان، بسیج مداحان و کانون مداحان به علت نیازمندیهای بیش از حد عرصة مداحی بهتنهایی قادر به ساماندهی این کار نیستند و این کار را نمیتوانند ساماندهی کنند. اگر همة فرهنگسراها را هم در اختیار ما قرار دهند، باز هم از عهدة کار بر نخواهیم آمد.
انشاءالله به یاری حقتعالی، با همدلی و همگرایی و پرهیز از موازیکاری و با شکلگیری یک ساختار واحد همة مشکلات برطرف خواهد شد.
دعبل: در حال حاضر ساز و کار آموزش و فضای آموزشی «خانة مداحان» چگونه است؟
متأسفانه فضای آموزشی در خانة مداحان بسیار محدود و در حد یک حسینیه است. تا کنون با توجه به کمبود فضای آموزشی در خانة مداحان، نتوانستهایم بیش از چهار کلاس و در قالب چهار جلسه برای هر کدام برگزار کنیم. البته طبق توافقی که بین خانة مداحان و سازمان فرهنگسراها در زمان آقای «خوراکیان» منعقد شده بود، قرار بر این شد تا در راستای تأمین فضای مورد نیاز برای آموزش مداحان و همچنین تغییر حال و هوای فرهنگسراها، کلاسها را در این اماکن برگزار کنیم. امیدواریم در دورة آقای «شهاب مرادی» نیز این تعاملات ادامه و توسعه بیابد.
در حال حاضر حدود ۱۵ کلاس در خانة مداحان برگزار میشود که استادان آن مشخص و معرفی شدهاند؛ اما این وضعیت با چشماندازهای ما بسیار فاصله دارد. لازم به ذکر است، حاج آقا «آهی» که در اصل بزرگ خانه هستند، همواره با دلسوزیها و فعالیتهای خود مسائل و مشکلات خانه را پیگیری میکند و بنده نیز برای انجام امور هر روز با ایشان در مورد مسائل خانة مداحان مشورت میکنم. الزام ایشان تشکیل کلاسها بهصورت مستمر ولو اندک بوده است.
دعبل: هر یک از کلاسهای حوزوی و مداحی را به چه صورت برگزار میکنید؟
به غیر از کلاسهای تمرین منبر که در خانة مرحوم «فلسفی» تشکیل میشد و در حال حاضر در منزل حاج آقا «شجاعی» برگزار میشود، مکان برگزاری سایر کلاسها در خانة مداحان است. دو کلاس آموزش ردیفهای موسیقی نیز بهصورت همزمان در دو نوبت صبح و بعد از ظهر در روزهای شنبه و دوشنبه برگزار میشود؛ که آقای «حسین روحانی» ـ که تسلط خاصی در این زمینه دارند ـ استاد این کلاس است. برگزار می شود. البته در سال جدید از سایر استادان باتجربه و صاحبنام نیز استفاده خواهد شد.
همچنین روزهای چهارشنبه کلاسهای حدیث و قرآن زیر نظر روحانی مداح آقای «مقدم» برگزار میشود. یک کلاس «متقل» نیز زیر نظر محقق و پژوهشگر برجسته حاج «قاسم رضایی» تشکیل میشود که در ایام تعطیلی مدارس مورد استقبال دانشآموزان قرار میگیرد.
دعبل: چشمانداز شما و خانة مداحان برای آموزش مداحی چیست؟ شیوة آموزشی مورد نظر شما از میان روشهای سنتی و مدرن کدام است؟
با توجه به گستردگی حوزة مداحی، نیت ما برگزاری دورههای آموزشی مداحی مانند علوم آکادمیک، حوزه و دانشگاه است. استفاده از روشهای سنتی و مدرن بستگی به سن مخاطبان فراگیر مداحی دارد؛ تا جذابیت و انس لازم را برای سنین مختلف ایجاد کند.
البته لازم به ذکر است که با تأکید مقام معظم رهبری، مداحی باید به صورت سنتی ترویج شود که در آن تأمل جایز نیست؛ حتی در روشی که بهصورت مدرن نام برده میشود چارچوب و اساس مداحی بهصورت سنتی آموزش داده میشود.
دعبل: بر اساس صحبتهای شما، آیا در حال حاضر سه روش مداحی سنتی، مدرن و تلفیقی وجود دارد؟
بله، چنین سبک‌هایی در مداحی هست. برخی از مداحان جوان از همان ابتدای کار شروع به شورخوانی میکنند؛ اما از لحاظ اصول مداحی ابتدا باید از غزلیات و پندیات شروع کرد و بعد وارد مدایح شد؛ سپس به مراثی و در نهایت به نوحه و شور پرداخت. در صورتیکه این خطر را همیشه احساس میکردیم، عدهای دنبال غارت این سرمایة مهم اعتقادی ـ ولایی و آیینی ما هستند و یک عده متأسفانه بهصورت دانسته یا ندانسته با اتکا با شورخوانی در حال از بین بردن این نظام هستند. در صورتی که مدایح باید پیام خاصی را به همراه داشته باشد.
دعبل: با توجه به تفکیک مداحی به دو بخش متقل خوانی و روضه‌خوانی، آیا سخنرانی نیز شامل مداحی میشود؟ آیا شما تا کنون برای سخنرانی تدریس داشته‌اید؟
طاهری: خیر، زیرا بنده شخصاً هیچ اعتقادی به سخنرانی یک مداح ندارم. اصولاً رسالت مداحان خانة مداحان متفاوت است. متأسفانه تعدادی از مداحان با پیروی از برخی مداحان صاحبنام، در میان مدیحهسرایی شروع به سخنرانی میکنند، در صورتیکه سخنرانی حرفة دیگری است و در واقع کار واعظ یا سخنرانی است که دورههای حوزه و فن بیان را گذرانده است.
بنده که افتخار سه بار مدیحهسرایی و نوحهخوانی در مقابل امام ـ رحمة الله علیه ـ را در کارنامة خود دارم، حتی یک بار به خود اجازة سخنرانی ندادهام. از ابتدای کار هیچگاه به دنبال شعارهای سیاسی و مطرح کردن خود نبودهام و نهایتاً به خواندن غزل یا قصیده اکتفا میکنم.
دعبل: به نظر شما چگونه از طریق ظرفیتهای آموزشی در رشتة مداحی میتوان از آسیبهای اجتماعی که به برخی از آنها اشاره کردید جلوگیری کرد؟
در حال حاضر در خانة مداحان، در محضر استادان مجرب کلاس اخلاق نیز برگزار میشود. به نظر من رشتة مداحی فقط به ادبیات آیینی، شناخت شعر، صداسازی، آهنگشناسی و ردیفهای موسیقی خلاصه نمیشود. اخلاق نیز جزء لاینفک این رشته محسوب میشود.
ترسم نرسی به کعبه ای اعرابی
این ره که تو میروی به ترکستان است
مقصد ما کعبه است؛ اما برخی به هوای کعبه به بیراهه میروند. ما باید به دنبال مرضی الرضای اهلبیت باشیم، ببینیم که اهلبیت از ما چه خواستهاند؛ نه اینکه در هر شأن و هر سنی که هستیم برای هوا و هوس و دلمان کار کنیم.
دعبل: روابط عمومی خانة مداحان پیش از این دربارة تأسیس رشتة مداحی در دانشگاه علمی ـ کاربردی (که پودمان آن نیز بر عهدة خانة مداحان است) خبررسانی کرده است. در این باره با چه اشخاصی مشورت و همکاری کردهاید؟
این پودمان با استفاده از یک خرد جمعی به دست آمده است و شامل ۱۴ رشتة مداحی بهویژه «بهداشت حنجره» که کمتر مورد توجه قرار گرفته، است. مداحان همیشه باید به فکر بهداشت حنجرة خود باشند، قبل از شروع مداحی مسواک زدن را فراموش نکنند و مراقب بوی دهان خود باشند. استادان این دانشگاه با نظر شخص بنده و از میان افراد مجرب و باسابقه انتخاب میشوند.
دعبل: واقعاً در حال حاضر امکانات سخت افزاری و نرمافزاری لازم برای تأسیس دانشگاه مداحی وجود دارد؟
طاهری: به عقیدة من حتی اگر در حد دانشکده و یا دانشگاه هم نباشد باید این کار توسعه یابد. زیرا جامعة ایران گرایشهای مذهبی و آیینی دارد؛ مانند شهید «حسین علم‌الهدی» که تا دیروز صدای ایشان از رادیو معارف پخش میشد؛ اما نمیدانستم ایشان مداح بسیار قابلی بودهاند. من ایشان را شخصیتی مبارز از قبل انقلاب و همچنین در طول دفاع مقدس می پنداشتم، فردی که طی نامهای به امام ـ رحمة الله علیه ـ اعلام کرده بود که در حال جنگ با نیروهای رژیم صدام با ۲۱ نفر و بدون صلاح در حال جنگ است. این نمونهای از همان گرایش جامعه ما به مداحی است.
همچنین شاهد حضور پرشور جوانان شهرستانها و استانهای دیگر در سفرهای خود هستم؛ که همیشه دربارة علاقة خود به یادگیری مداحی و مراتب آموزش آن، از من سؤال میکنند؛ من نیز به آنها آدرس سایت و محل کانون مداحان و بنیاد دعبل خزاعی را معرفی میکنم. با توجه به شور گستردة مردم برای نوکری اهلبیت در ابعاد بسیار وسیع، چرا از کانون مداحان و بنیاد دعبل بیرون نیاییم و به دنبال تشکیلات گستردهتر نباشیم.
دعبل: شما تشکیل پودمان را از طریق الگوی خاصی پدید آورده اید یا این پودمان در نتیجة یک کار پژوهشی به وجود آمده است؟
این پودمان بر اساس تجربیات ما و استادانی که با بنده بسیار هماهنگ هستند، پدید آمده است؛ مانند استاد «علی انسانی» در حوزة شعر و ادبیات و استادان برجستة دیگر در حوزههای مختلف که حضور آنها در دانشگاه حتی برای یک جلسه در ماه بسیار ارزشمند است؛ تا اتفاقی که برای «حاج آقا شمشیری»ها و «حاج حسین»ها ـ که برای خود صاحب سبک بودند ـ افتاد برای بازماندگان نیفتد. یاد آنها باید گرامی داشته شود.
دعبل: آیا کتاب و جزوات لازم برای دورههای آموزشی مد نظرتان را آماده و یا در دست تهیه دارید؟
بله، از استاد «سنگری» و حاج «قاسم رضایی» گرفته تا خود حاج آقا «آهی» که در بخش آسیبشناسی و شناسایی خطوط قرمز در مدح اهلبیت فعالیت میکنند، در حال تألیف کتب و جزوات آموزشی هستند. همچنین در بخش غزلخوانی در حال جداسازی غزلیات مورد نظر از میان اشعار حافظ، سعدی، عراقی، الهی قمشهای و علما و حکما هستیم؛ که خواندن آنها نیز هیچ مانعی ندارد.
دعبل: نامی که برای پودمان و دورة آموزشی مداحی در نظر گرفته‌اید، چیست؟
به تعبیر مقام معظم رهبری: مداحی یک هنر، یک تخصص و یک کار کارشناسی است. البته ـ جسارت نباشد ـ عدهای هنوز بسم الله نگفته شروع به خواندن میکنند و همچنین برخی افراد سنبالا که مویی در این حوزه سفید کردهاند تفاوت ربایی، غزل و قصیده و دوبیتی را تشخیص نمیدهند و آنها را بهجای یکدیگر بهکار میبرند و یکسری غلط‌های گفتاری دیگر که به قول شهید دکتر مطهری: «این زهرماریها مانند روغن اضافه در غذا میمانند که فقط موجب سینه‌درد میشوند» این پیاز و سیر گرچه اشک آدم را در میآورند، اما آیا اهلبیت واقعاً از کار ما راضی هستند؟
دعبل: از نظر شما آیا آموزش و تدریس توسط برخی مداحان و موسسات مبتنی بر اصول و منطق است؟
طاهری: بالا و پایین آوردن انسانها کار خداست؛ نه بنده. بنده بر این عقیده هستم که کسانی که اهل فن هستند، از طرز بسم الله گفتن میتوانند صلاحیت گوینده را تشخیص دهند؛ لذا عدم صلاحیت برخی از عزیزان موجب پیشنهاد من برای ایجاد دفتر نمایندة مقام معظم رهبری در خانة مداحان شده است.
در حال حاضر هیچ یک از نهادهای فعال نظیر بنیاد دعبل، خانة مداحان، بسیج مداحان و کانون مداحان به علت نیازمندیهای بیش از حد عرصة مداحی بهتنهایی قادر به ساماندهی این کار نیستند و این کار را نمیتوانند ساماندهی کنند. اگر همة فرهنگسراها را هم در اختیار ما قرار دهند، باز هم از عهدة کار بر نخواهیم آمد.
انشاءالله به یاری حقتعالی، با همدلی و همگرایی و پرهیز از موازیکاری و با شکلگیری یک ساختار واحد همة مشکلات برطرف خواهد شد.
