کد مطلب : ۳۲۶۹۵
مروري بر زندگي برخي پيرغلاماني كه سال 96 از ميان ما رفتند
سال 1396 با تمام خوبي‌ها و بدي‌هايش به پايان رسيد. سالي كه تعدادي از پيرغلامان و دوستداران اهلبيت از ميان ما پر كشيدند تا از اين پس با قرائت فاتحه‌اي به نيكي از آنها ياد كنيم. در اين گزارش
به معرفي برخي از اين خادمان گران‌قدر مي‌پردازيم تا ياد و خاطره آنها را گرامي داريم.
نام: حاج سيدجواد موسوي
وادي نوكري: واعظ و عطرفروش بنام حرم رضوي
نام سيدجواد عطري براي اكثر زائران حرم رضوي آشناست. نامي نيكو كه از سال‌ها پيش به يادگار مانده و قطعا تا نسل‌ها بعد از اين نيز در يادها باقي خواهد ماند. حاج سيدجواد موسوي شهره به سيدجواد عطري، پيرغلام 90 سالهاي است كه بيش از نيم قرن در حرم رضوي خدمت كرد و تيرماه همين امسال به ملكوت اعلي پيوست. او سال‌ها پيش به توصيه پدر به عطرفروشي در حرم رضوي مشغول شد و براي آن‌كه كراهت اين كار را از بين ببرد، با بهره‌گيري از علم پدر روحاني خود، به‌طور همزمان به گفتن مسئله در حرم پرداخت. او سال‌های سال، صبح‌ها در مقابل ايوان طلا صحبت مي‌كرد و در هنگام نماز ظهر نيز ضمن نقل معجزات امام رضا(علیه‌السلام) براي زائران مسئله مي‌گفت. حاج سيدجواد همچنين در مساجد و حسينيه‌ها منبر مي‌رفت و بعد از تمام اين منبرها به منظور كسب روزي حلال، عطرفروشي مي‌كرد؛ تا اين‌كه مدتي بعد در بازار زنجير و سپس در بازار رضا مستقر شد. او ارتباط بسيار نزديكي با زائران داشت و همه او را به انصاف و مردم‌داري مي‌شناختند. چه بساكه امروز نيز گرچه عطرفروشي سيدجواد از بركت حضور اين مرد باخدا محروم است اما هنوز هم آنهايي كه قصد خريد عطري خوب و ارزان دارند، قطعا سري هم به مغازه سيدجواد مي‌زنند، زيرا در اين مغازه همه چيز مثل سابق پيش مي‌رود و فرزندان سيدجواد با تداوم راه پدر درصدد زنده نگه داشتن نام نيكوي او هستند.
نام: حاج حبيب‌الله چايچيان
وادي نوكري: شاعر و مرثيه‌سراي اهلبيت(علیهم‌السلام)
حبيب‌الله چايچيان متخلص به حسان و خالق شعر معروف «آمدم اي شاه پناهم بده» از شاعران و مرثيه‌سرايان بنام اهلبيت(علیهم‌السلام) بود كه پس از سال‌ها خدمت در اين عرصه، آبان ماه امسال در 94 سالگي دارفاني را وداع گفت. اين شاعر بنام كه از او به عنوان طليعه‌دار شعر آييني يا پدر شعار مذهبي ياد مي‌شود، نخستين بار در 15 سالگي، شعر و شاعري را شروع كرد و اولين شعر خود را در وصف مرحوم پدرش سرود. حاج حبيب‌الله چايچيان پس از اين شعر با تشويق‌هاي مادرش، سرودن اشعار در مدح و مرثيه ائمه(علیه‌السلام) را به‌طور جدي ادامه داد و حتي شعر «آمدم اي شاه پناهم بده» را نيز از مادرش الهام گرفت. او اين شعر مشهور و ماندگار را زماني سرود كه مادرش را در حال بيماري براي آخرين بار به پابوس امام رضا(علیه‌السلام) برده بود و در همان حال، مشهورترين شعر آييني خود را خلق كرد. نكته جالب توجه در مورد استاد چايچيان اين است كه او در 20 سالگي به كربلا سفر كرد و از همان سفر با ارادت مضاعف به خاندان اهلبيت(علیهم‌السلام)، با خود عهد كرد كه فقط اشعار مذهبي و در وصف ائمه اطهار بسرايد. اين شاعر خوش‌طبع و نامي كه در دوران شاعري خود، بارها به تأثيرپذيري از انديشه‌هاي علامه اميني و عسكري اشاره كرده بود، بيش از نيم قرن عمر خود را صرف سرودن اشعاري در وصف اهلبيت(علیهم‌السلام) كرد و از خود سه ديوان ارزشمند به يادگار گذاشت.
نام: حاج احمد اقوام شكوهي
وادي نوكري: نقاره زن حرم رضوي
حاج احمد اقوام شكوهي، قديمي‌ترين و مسن‌ترين نقاره زن حرم امام رضا(علیه‌السلام) بود كه به رسم خاندانش، حدود 70 سال در حرم امام رضا(علیه‌السلام) خدمت كرد و در تمام اين سال‌ها بدون غيبت خود را به نقارخانه رساند تا با بالارفتن از 104 پله نقارخانه، نواي رضا رضا را در مشهد طنين‌انداز كند. وابستگي او به بارگاه ملكوتي امام‌رضا(علیه‌السلام) به حدي بود كه خودش مي‌گفت حتي در روزهاي عزا كه نقارخانه تعطيل است، انگار گمشده‌اي دارد. حاج احمد اقوام شكوهي تمام عمرش را وقف امام رضا(علیه‌السلام) كرد و در تمام دوران عمرش، با توكل به خداوند و توسل به امام رضا(علیه‌السلام) در كمال سلامتي زندگي كرد. اين نقاره‌زن بنام رضوي سرانجام در آذرماه امسال و در 91 سالگي دارفاني را وداع گفت و سعادت خدمت در اين وادي را به نسل‌هاي بعدي سپرد.
نام: حاج علي‌اكبر كلاهدوز
وادي نوكري: خادم و هيئت‌دار اهلبيت(علیهم‌السلام)
حاج علي كلاهدوز از آن دسته پيرغلاماني بود كه همه او را به ويژگي‌هاي نيكويي همچون مردم‌داري و خوش‌نامي مي‌شناختند. او كه بعد از پدرش آقابزرگ، يكي از بنيانگذاران حسينيه فاطميون بود و درست مثل او مسئوليت حسينيه را برعهده داشت، همواره با چهره‌اي خندان مقابل حسينيه فاطميون مي‌نشست و با احترام و لحني مهربان به مهمانان حسينيه خوش آمد مي‌گفت. اخلاق و منش اين پيرغلام و ميزباني او از مهمانان اباعبدالله الحسين(علیه‌السلام) آن‌قدر شايسته بود كه خيلي‌ها به سبب همين ويژگي‌ها، به دستگاه اهلبيت(علیه‌السلام) كشيده شده و در اين وادي ماندگار شدند. حاج علي كلاهدوز بيش از 70 سال در خانه اهلبيت(علیهم‌السلام) خدمت كرد و درنهايت نيز به بركت سال‌ها نوكري، همزمان با ولادت امام حسين(علیه‌السلام) در خرداد ماه امسال به ملكوت اعلي پيوست.
نام: حاج سيد حسن معطر
وادي نوكري: مداح اهلبيت(علیهم‌السلام)
حاج سيدحسن معطر پيرغلام محبوب و متواضع خاندان اهلبيت(علیهم‌السلام) از آن دسته افرادی بود كه همه او را به ادب و اخلاص كلامش مي‌شناختند. سيدحسن اهميت زيادي به خواندن كتاب و درك معرفتي از موضوع مي‌داد و خودش نيز از همان ابتدا برهمين مبنا قدم در راه اهلبيت(علیهم‌السلام) گذاشت. او از محضر استادان بزرگي همچون مرشد رضا توكلي و حاج مرزوق بهره برد و در دوران نوكري خود چند جلد كتاب نوشت كه از بين آنها كتاب مصائب‌المعصومين و اولادهم مظلومين را به چاپ رساند. اين پيرغلام بامعرفت كه به سبب نوكري در دستگاه اهلبيت(علیهم‌السلام)، مقتل نويسي، مداحي، تحقيق و نويسندگي، از اعتبار بالايي در جامعه مداحان برخوردار بود، سرانجام فروردين امسال پس از 70 سال خدمت در اين وادي دعوت حق را لبيك گفت. او در 92 سالگي و در شب ميلاد امام جواد(علیه‌السلام) از دنيا رفت.
نام: حاج عزت‌الله مومني
وادي خدمت: عارف و خادم اهلبيت(علیهم‌السلام)
حاج عزت‌الله مومني از شاگردان شيخ رجبعلي خياط بود كه ارديبهشت امسال بعد از سال‌ها خدمت به خلق خدا و خاندان اهلبيت(علیهم‌السلام) در 99 سالگي، دنيا را ترك كرد. او كه به عنوان استاد و عارفي مخلص شناخته مي‌شد، هرهفته براي مردم، محفل اخلاق داشت و پندهايش آن‌قدر دلنشين و گيرا بود كه هر كسي را به خود جلب مي‌كرد. براي اين عارف بزرگوار، دين‌ورزي معنايي جز خدمت به خلق نداشت و خدايي شدن را با مردم نشستن مي‌دانست. حاج عزت‌الله در خدمت به خاندان اهلبيت(علیهم‌السلام) نيز زبانزد بود. او ارادت خاصي به مقام صاحب‌الزمان(عج) داشت و همواره با افسوس مي‌گفت: «امام زمان كسي را ندارد برايش كار كند. يك مشت رفيق دست و پا چلفتي مثل من دارد كه هيچ كاري ازشان ساخته نيست. اسلام غريب است.»
نام: حاج حمزه شيرين
وادي نوكري: خادم و هيئت‌دار اهلبيت(علیهم‌السلام)
حاج حمزه شيرين مردي است كه سال 1358 سنگ بناي اوليه حسينيه‌اي به نام «ياحسينم» را بناگذاشت و خودش نيز سالهاي سال در اين حسينيه به عزاداران اباعبدالله(علیه‌السلام) خدمت كرد. اين پيرغلام مخلص اهلبيت(علیهم‌السلام) با محاسن سفيدش، مقابل عزاداران و كودكان هيئت خم مي‌شد، دست ادب به سينه مي‌گذاشت و به آنها خوش آمد مي‌گفت. حاج حمزه همچنين حرمت خاصي براي جوانان قائل بود و جوانان بسياري به لطف كردار و منش نيكوي او، جذب حسينيه و هيئت اباعبدالله‌الحسين(علیه‌السلام) مي‌شدند. حسينيه‌اي كه صرفا مختص به برگزاري مجالس اهلبيت(علیهم‌السلام) نبود و خانه اميد نيازمنداني به شمار مي‌رفت كه از گوشه و كنار شهر به حاج حمزه معرفي مي‌شدند. به واقع اين پيرغلام اهلبيت(علیهم‌السلام) به سبب تمام خصايص اخلاقي‌اش از محبوبيت خاصي نزد مردم برخوردار بود و تا همين امسال كه دارفاني را وداع گفت، از هيچ تلاشي براي نوكري اهلبيت(علیهم‌السلام) دريغ نكرد.
نام: حاج سيدآقا فاطمي
وادي نوكري: مداح و ذاكر اهلبيت(علیهم‌السلام)
ذكر اهلبيت(علیهم‌السلام) از لب‌‌هايش نمي‌‌افتاد. نواي محزوني داشت و خيلي‌ها پاي منبرش مي‌نشستند و در سوگ اباعبدالله‌الحسين(علیه‌السلام) اشك مي‌ريختند. حاج سيدآقا فاطمي مداح نامي هيئت فاطمي بود و يك عمر براي خدمت به اهلبيت(علیهم‌السلام) تلاش كرد، تا اين‌كه خردادماه امسال به ملكوت اعلي پيوست. مردم، اين مرد محبوب را علاوه بر پيرغلامي اهلبيت(علیهم‌السلام)، به ويژگي‌هاي برجسته اخلاقي‌اش مي‌شناختند. او ريش‌سفيد و سنگ صبور همگان بود. هميشه در سلام كردن به پير و كودك پيشقدم مي‌شد و اعتقاد داشت كه مداح اهلبيت(علیهم‌السلام) بايد مراقب گفتار و رفتارش باشد، چراكه خوب و بد او را به پاي اهلبيت(علیهم‌السلام) حساب مي‌كنند. مرحوم فاطمي، نمونه كامل يك مداح با اخلاص و ساده‌زيست بود كه هيچ چشمداشتي به پول روضه نداشت و بركت را در نگاه خداوند و خاندان اهلبيت(علیهم‌السلام) مي‌ديد نه در دستان مردم.
به معرفي برخي از اين خادمان گران‌قدر مي‌پردازيم تا ياد و خاطره آنها را گرامي داريم.
نام: حاج سيدجواد موسويوادي نوكري: واعظ و عطرفروش بنام حرم رضوي
نام سيدجواد عطري براي اكثر زائران حرم رضوي آشناست. نامي نيكو كه از سال‌ها پيش به يادگار مانده و قطعا تا نسل‌ها بعد از اين نيز در يادها باقي خواهد ماند. حاج سيدجواد موسوي شهره به سيدجواد عطري، پيرغلام 90 سالهاي است كه بيش از نيم قرن در حرم رضوي خدمت كرد و تيرماه همين امسال به ملكوت اعلي پيوست. او سال‌ها پيش به توصيه پدر به عطرفروشي در حرم رضوي مشغول شد و براي آن‌كه كراهت اين كار را از بين ببرد، با بهره‌گيري از علم پدر روحاني خود، به‌طور همزمان به گفتن مسئله در حرم پرداخت. او سال‌های سال، صبح‌ها در مقابل ايوان طلا صحبت مي‌كرد و در هنگام نماز ظهر نيز ضمن نقل معجزات امام رضا(علیه‌السلام) براي زائران مسئله مي‌گفت. حاج سيدجواد همچنين در مساجد و حسينيه‌ها منبر مي‌رفت و بعد از تمام اين منبرها به منظور كسب روزي حلال، عطرفروشي مي‌كرد؛ تا اين‌كه مدتي بعد در بازار زنجير و سپس در بازار رضا مستقر شد. او ارتباط بسيار نزديكي با زائران داشت و همه او را به انصاف و مردم‌داري مي‌شناختند. چه بساكه امروز نيز گرچه عطرفروشي سيدجواد از بركت حضور اين مرد باخدا محروم است اما هنوز هم آنهايي كه قصد خريد عطري خوب و ارزان دارند، قطعا سري هم به مغازه سيدجواد مي‌زنند، زيرا در اين مغازه همه چيز مثل سابق پيش مي‌رود و فرزندان سيدجواد با تداوم راه پدر درصدد زنده نگه داشتن نام نيكوي او هستند.
نام: حاج حبيب‌الله چايچيان
وادي نوكري: شاعر و مرثيه‌سراي اهلبيت(علیهم‌السلام)
حبيب‌الله چايچيان متخلص به حسان و خالق شعر معروف «آمدم اي شاه پناهم بده» از شاعران و مرثيه‌سرايان بنام اهلبيت(علیهم‌السلام) بود كه پس از سال‌ها خدمت در اين عرصه، آبان ماه امسال در 94 سالگي دارفاني را وداع گفت. اين شاعر بنام كه از او به عنوان طليعه‌دار شعر آييني يا پدر شعار مذهبي ياد مي‌شود، نخستين بار در 15 سالگي، شعر و شاعري را شروع كرد و اولين شعر خود را در وصف مرحوم پدرش سرود. حاج حبيب‌الله چايچيان پس از اين شعر با تشويق‌هاي مادرش، سرودن اشعار در مدح و مرثيه ائمه(علیه‌السلام) را به‌طور جدي ادامه داد و حتي شعر «آمدم اي شاه پناهم بده» را نيز از مادرش الهام گرفت. او اين شعر مشهور و ماندگار را زماني سرود كه مادرش را در حال بيماري براي آخرين بار به پابوس امام رضا(علیه‌السلام) برده بود و در همان حال، مشهورترين شعر آييني خود را خلق كرد. نكته جالب توجه در مورد استاد چايچيان اين است كه او در 20 سالگي به كربلا سفر كرد و از همان سفر با ارادت مضاعف به خاندان اهلبيت(علیهم‌السلام)، با خود عهد كرد كه فقط اشعار مذهبي و در وصف ائمه اطهار بسرايد. اين شاعر خوش‌طبع و نامي كه در دوران شاعري خود، بارها به تأثيرپذيري از انديشه‌هاي علامه اميني و عسكري اشاره كرده بود، بيش از نيم قرن عمر خود را صرف سرودن اشعاري در وصف اهلبيت(علیهم‌السلام) كرد و از خود سه ديوان ارزشمند به يادگار گذاشت.
نام: حاج احمد اقوام شكوهي
وادي نوكري: نقاره زن حرم رضوي
حاج احمد اقوام شكوهي، قديمي‌ترين و مسن‌ترين نقاره زن حرم امام رضا(علیه‌السلام) بود كه به رسم خاندانش، حدود 70 سال در حرم امام رضا(علیه‌السلام) خدمت كرد و در تمام اين سال‌ها بدون غيبت خود را به نقارخانه رساند تا با بالارفتن از 104 پله نقارخانه، نواي رضا رضا را در مشهد طنين‌انداز كند. وابستگي او به بارگاه ملكوتي امام‌رضا(علیه‌السلام) به حدي بود كه خودش مي‌گفت حتي در روزهاي عزا كه نقارخانه تعطيل است، انگار گمشده‌اي دارد. حاج احمد اقوام شكوهي تمام عمرش را وقف امام رضا(علیه‌السلام) كرد و در تمام دوران عمرش، با توكل به خداوند و توسل به امام رضا(علیه‌السلام) در كمال سلامتي زندگي كرد. اين نقاره‌زن بنام رضوي سرانجام در آذرماه امسال و در 91 سالگي دارفاني را وداع گفت و سعادت خدمت در اين وادي را به نسل‌هاي بعدي سپرد.
نام: حاج علي‌اكبر كلاهدوز
وادي نوكري: خادم و هيئت‌دار اهلبيت(علیهم‌السلام)
حاج علي كلاهدوز از آن دسته پيرغلاماني بود كه همه او را به ويژگي‌هاي نيكويي همچون مردم‌داري و خوش‌نامي مي‌شناختند. او كه بعد از پدرش آقابزرگ، يكي از بنيانگذاران حسينيه فاطميون بود و درست مثل او مسئوليت حسينيه را برعهده داشت، همواره با چهره‌اي خندان مقابل حسينيه فاطميون مي‌نشست و با احترام و لحني مهربان به مهمانان حسينيه خوش آمد مي‌گفت. اخلاق و منش اين پيرغلام و ميزباني او از مهمانان اباعبدالله الحسين(علیه‌السلام) آن‌قدر شايسته بود كه خيلي‌ها به سبب همين ويژگي‌ها، به دستگاه اهلبيت(علیه‌السلام) كشيده شده و در اين وادي ماندگار شدند. حاج علي كلاهدوز بيش از 70 سال در خانه اهلبيت(علیهم‌السلام) خدمت كرد و درنهايت نيز به بركت سال‌ها نوكري، همزمان با ولادت امام حسين(علیه‌السلام) در خرداد ماه امسال به ملكوت اعلي پيوست.
نام: حاج سيد حسن معطر
وادي نوكري: مداح اهلبيت(علیهم‌السلام)
حاج سيدحسن معطر پيرغلام محبوب و متواضع خاندان اهلبيت(علیهم‌السلام) از آن دسته افرادی بود كه همه او را به ادب و اخلاص كلامش مي‌شناختند. سيدحسن اهميت زيادي به خواندن كتاب و درك معرفتي از موضوع مي‌داد و خودش نيز از همان ابتدا برهمين مبنا قدم در راه اهلبيت(علیهم‌السلام) گذاشت. او از محضر استادان بزرگي همچون مرشد رضا توكلي و حاج مرزوق بهره برد و در دوران نوكري خود چند جلد كتاب نوشت كه از بين آنها كتاب مصائب‌المعصومين و اولادهم مظلومين را به چاپ رساند. اين پيرغلام بامعرفت كه به سبب نوكري در دستگاه اهلبيت(علیهم‌السلام)، مقتل نويسي، مداحي، تحقيق و نويسندگي، از اعتبار بالايي در جامعه مداحان برخوردار بود، سرانجام فروردين امسال پس از 70 سال خدمت در اين وادي دعوت حق را لبيك گفت. او در 92 سالگي و در شب ميلاد امام جواد(علیه‌السلام) از دنيا رفت.
نام: حاج عزت‌الله مومني
وادي خدمت: عارف و خادم اهلبيت(علیهم‌السلام)
حاج عزت‌الله مومني از شاگردان شيخ رجبعلي خياط بود كه ارديبهشت امسال بعد از سال‌ها خدمت به خلق خدا و خاندان اهلبيت(علیهم‌السلام) در 99 سالگي، دنيا را ترك كرد. او كه به عنوان استاد و عارفي مخلص شناخته مي‌شد، هرهفته براي مردم، محفل اخلاق داشت و پندهايش آن‌قدر دلنشين و گيرا بود كه هر كسي را به خود جلب مي‌كرد. براي اين عارف بزرگوار، دين‌ورزي معنايي جز خدمت به خلق نداشت و خدايي شدن را با مردم نشستن مي‌دانست. حاج عزت‌الله در خدمت به خاندان اهلبيت(علیهم‌السلام) نيز زبانزد بود. او ارادت خاصي به مقام صاحب‌الزمان(عج) داشت و همواره با افسوس مي‌گفت: «امام زمان كسي را ندارد برايش كار كند. يك مشت رفيق دست و پا چلفتي مثل من دارد كه هيچ كاري ازشان ساخته نيست. اسلام غريب است.»
نام: حاج حمزه شيرينوادي نوكري: خادم و هيئت‌دار اهلبيت(علیهم‌السلام)
حاج حمزه شيرين مردي است كه سال 1358 سنگ بناي اوليه حسينيه‌اي به نام «ياحسينم» را بناگذاشت و خودش نيز سالهاي سال در اين حسينيه به عزاداران اباعبدالله(علیه‌السلام) خدمت كرد. اين پيرغلام مخلص اهلبيت(علیهم‌السلام) با محاسن سفيدش، مقابل عزاداران و كودكان هيئت خم مي‌شد، دست ادب به سينه مي‌گذاشت و به آنها خوش آمد مي‌گفت. حاج حمزه همچنين حرمت خاصي براي جوانان قائل بود و جوانان بسياري به لطف كردار و منش نيكوي او، جذب حسينيه و هيئت اباعبدالله‌الحسين(علیه‌السلام) مي‌شدند. حسينيه‌اي كه صرفا مختص به برگزاري مجالس اهلبيت(علیهم‌السلام) نبود و خانه اميد نيازمنداني به شمار مي‌رفت كه از گوشه و كنار شهر به حاج حمزه معرفي مي‌شدند. به واقع اين پيرغلام اهلبيت(علیهم‌السلام) به سبب تمام خصايص اخلاقي‌اش از محبوبيت خاصي نزد مردم برخوردار بود و تا همين امسال كه دارفاني را وداع گفت، از هيچ تلاشي براي نوكري اهلبيت(علیهم‌السلام) دريغ نكرد.
نام: حاج سيدآقا فاطميوادي نوكري: مداح و ذاكر اهلبيت(علیهم‌السلام)
ذكر اهلبيت(علیهم‌السلام) از لب‌‌هايش نمي‌‌افتاد. نواي محزوني داشت و خيلي‌ها پاي منبرش مي‌نشستند و در سوگ اباعبدالله‌الحسين(علیه‌السلام) اشك مي‌ريختند. حاج سيدآقا فاطمي مداح نامي هيئت فاطمي بود و يك عمر براي خدمت به اهلبيت(علیهم‌السلام) تلاش كرد، تا اين‌كه خردادماه امسال به ملكوت اعلي پيوست. مردم، اين مرد محبوب را علاوه بر پيرغلامي اهلبيت(علیهم‌السلام)، به ويژگي‌هاي برجسته اخلاقي‌اش مي‌شناختند. او ريش‌سفيد و سنگ صبور همگان بود. هميشه در سلام كردن به پير و كودك پيشقدم مي‌شد و اعتقاد داشت كه مداح اهلبيت(علیهم‌السلام) بايد مراقب گفتار و رفتارش باشد، چراكه خوب و بد او را به پاي اهلبيت(علیهم‌السلام) حساب مي‌كنند. مرحوم فاطمي، نمونه كامل يك مداح با اخلاص و ساده‌زيست بود كه هيچ چشمداشتي به پول روضه نداشت و بركت را در نگاه خداوند و خاندان اهلبيت(علیهم‌السلام) مي‌ديد نه در دستان مردم.
مرجع : چهارده
