کد مطلب : ۳۳۰۴۳
یادداشت شفاهی
مخاطب ثابت است و پیام بی‌شمار
دکتر مهدی محسنیان راد
دعبل: دکتر مهدی محسنیان راد استاد ارتباطات، در گفت‌وگوی کوتاهی تحلیلی دقیق و عمیق درباره وضعیت مخاطب مذهبی ارائه داد که می‌خوانید؛
به باور من، مشکلاتی که امروز جامعه مخاطب با آن دست به گریبان شده فراتر از بحران مخاطب است.
اصولا مشکلات مطرح در این خصوص را می‌توان به دو حوزه عمومی و غیر عمومی تقسیم‌بندی کرد.
مشکلات حوزه عمومی، ارتباطی به تشکیلات سازمان‌های مذهبی ندارد اما بر آن قرار گرفته که هر چقدر به جلو حرکت می‌کنیم و از دهکده جهانی به مرحله پس از دهکده جهانی قدم می‌گذاریم، تعداد پیام افزایش پیدا می‌کند در حالی که تعداد مخاطب بالقوه تقریبا ثابت است.
افزایش عظیم، نجومی و تصاعدی پیام در فضای جهانی سبب می‌شود که تعادل ارتباط میان عرضه و تقاضا به هم بخورد، نمونه‌اش تلگرام و خیل پیام‌های رد و بدل شده در این اپلیکیشن است که با حضور خود، به یک‌باره حجم پیام‌های در دسترس مردم را به شدت افزایش داد، در حالی که این خصیصه، ارتباطی به این پیام‌رسان یا آن پیان‌رسان ندارد.
اگر برخی تنگ نظری ها در حوزه رسانه وجود نداشت همچنان انبوهی پیام در کشور وجود داشت با این تفاوت که سهم پیام‌های بومی در آن از تناسب بیشتری برخوردار بود. در حالی که امروز انبوه پیام‌های بومی در جامعه ایران تنها با تزریق بی حد و حساب کالاهای چینی در کشور قابل مقایسه است.
این نابسامانی ناشی از سوء مدیریت، کم‌سوادی رسانه‌ای و بی اطلاعی از آنچه در جهان می گذرد سبب شده است که عرضه بسیار بیشتر از تقاضا باشد. علتش هم این است که تقاضا ثابت است، تقاضایی که چیزی جز سن و سال یا ساعت خواب و بیداری من و شما نیست، در نتیجه اصولا میزان مخاطب بالقوه همه رسانه‌ها از همه گونه‌ها کم شده، لوموند، نیویورک تایمز، سی ان ان و نظایر آن هم از این دسته‌اند.
تشکیلات مذهبی هم از این قاعده مستثنی نیست. اما علت غیر عمومی این معضل آن است که در چهل سال گذشته، میان پیام‌های مذهبی و مشروعیت حکومت، اتصالی ارگانیک ایجاد شده است، به طوری که حکومت، پیام‌های مذهبی را بخشی از موجودیت خود دانسته است، مثلا در این میان، خطبه نماز جمعه هم به پیامی حکومتی بدل شده است، حال هر چقدر محبوبیت حکومت افزایش پیدا کند محبوبیت تمام وجوه مرتبط با آن نیز افزایش پیدا می‌کند، هر چقدر این محبوبیت کاهش پیدا کند در تمامی وجوه کاهش خواهد یافت.
در نتیجه ممکن است کسی که دچار بی‌میلی به حکومت شده احتمالا دچار بی‌میلی به پیام‌های دینی و مذهبی هم بشود.
به باور من، مشکلاتی که امروز جامعه مخاطب با آن دست به گریبان شده فراتر از بحران مخاطب است.
اصولا مشکلات مطرح در این خصوص را می‌توان به دو حوزه عمومی و غیر عمومی تقسیم‌بندی کرد.
مشکلات حوزه عمومی، ارتباطی به تشکیلات سازمان‌های مذهبی ندارد اما بر آن قرار گرفته که هر چقدر به جلو حرکت می‌کنیم و از دهکده جهانی به مرحله پس از دهکده جهانی قدم می‌گذاریم، تعداد پیام افزایش پیدا می‌کند در حالی که تعداد مخاطب بالقوه تقریبا ثابت است.
افزایش عظیم، نجومی و تصاعدی پیام در فضای جهانی سبب می‌شود که تعادل ارتباط میان عرضه و تقاضا به هم بخورد، نمونه‌اش تلگرام و خیل پیام‌های رد و بدل شده در این اپلیکیشن است که با حضور خود، به یک‌باره حجم پیام‌های در دسترس مردم را به شدت افزایش داد، در حالی که این خصیصه، ارتباطی به این پیام‌رسان یا آن پیان‌رسان ندارد.
اگر برخی تنگ نظری ها در حوزه رسانه وجود نداشت همچنان انبوهی پیام در کشور وجود داشت با این تفاوت که سهم پیام‌های بومی در آن از تناسب بیشتری برخوردار بود. در حالی که امروز انبوه پیام‌های بومی در جامعه ایران تنها با تزریق بی حد و حساب کالاهای چینی در کشور قابل مقایسه است.
این نابسامانی ناشی از سوء مدیریت، کم‌سوادی رسانه‌ای و بی اطلاعی از آنچه در جهان می گذرد سبب شده است که عرضه بسیار بیشتر از تقاضا باشد. علتش هم این است که تقاضا ثابت است، تقاضایی که چیزی جز سن و سال یا ساعت خواب و بیداری من و شما نیست، در نتیجه اصولا میزان مخاطب بالقوه همه رسانه‌ها از همه گونه‌ها کم شده، لوموند، نیویورک تایمز، سی ان ان و نظایر آن هم از این دسته‌اند.
تشکیلات مذهبی هم از این قاعده مستثنی نیست. اما علت غیر عمومی این معضل آن است که در چهل سال گذشته، میان پیام‌های مذهبی و مشروعیت حکومت، اتصالی ارگانیک ایجاد شده است، به طوری که حکومت، پیام‌های مذهبی را بخشی از موجودیت خود دانسته است، مثلا در این میان، خطبه نماز جمعه هم به پیامی حکومتی بدل شده است، حال هر چقدر محبوبیت حکومت افزایش پیدا کند محبوبیت تمام وجوه مرتبط با آن نیز افزایش پیدا می‌کند، هر چقدر این محبوبیت کاهش پیدا کند در تمامی وجوه کاهش خواهد یافت.
در نتیجه ممکن است کسی که دچار بی‌میلی به حکومت شده احتمالا دچار بی‌میلی به پیام‌های دینی و مذهبی هم بشود.
