کد مطلب : ۳۳۱۲۶
نگاهی به یک کتاب جدید: «پدری به نام حسین (ع)»
امام حسین علیه‌السلام در خانواده:
حجت‌الاسلام و المسلمین محمد صحتی سردرودی، عاشوراپژوه، در رابطه با اثر در دست نشر خود با عنوان «پدری به نام حسین (ع)» گفت: این کتاب را امسال به ناشر سپرده‌ام که عنوان فرعی آن «امام حسین (ع) در خانواده» است. این کتاب امام حسین (ع) را نه در درگیری‌های اجتماعی و نه در جنگ، جهاد و مبارزه، بلکه درون خانواده معرفی می‌کند؛ چرا که تا کنون آنچه نوشته شده با محوریت عاشورا و شهادت امام حسین (ع) بوده است و متأسفانه امام حسین (ع) را بیشتر با شهادت و نه زندگی امام (ع) می‌شناسیم، در حالی که امام (ع) ۵۷ سال عمر کرده و در طول تاریخ این گونه رایج شده که به شش ماه اخیر زندگی آن حضرت پرداخته شده که به نظرم اشتباه است و باید از اول به شخصیت ایشان پرداخت تا شهادتش درک شود.
وی درباره نکات بارز زندگی امام حسین (ع) افزود: نکات بارز بسیاری به ویژه در حوزه تربیتی و اخلاقی چشمگیر و آموزنده است. امام (ع) پیش از همه، پدری مهربان، آرام و موقر است و برای فرزندانش شخصیت قائل بود و نمی‌خواست که کورکورانه فرزندانش را مقلد خود کند.
معرفی بخش‌های مختلف کتاب:
این عاشوراپژوه ادامه داد: این کتاب حدود ۲۰۰ صفحه بوده و در ۵ فصل نوشته شده است. پس از مقدمه، فصل اول با عنوان «با پدربزرگی پیام‌آور» دوران کودکی و خردسالی امام حسین (ع) را نشان می‌دهد که همراه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بود. عنوان فصل دوم «در سایه‌سار پدر و مادر» است، یعنی زندگی امام حسین (ع) در کنار پدر و مادر بررسی شده که نقش تربیتی مادر یعنی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در تکوین شخصیت امام حسین (ع) بارز است و در کنار پدرش در کارهای داخل و بیرون از خانه همکاری داشت.
حجت‌الاسلام صحتی سردرودی با اشاره به فصل سوم این کتاب عنوان کرد: عنوان فصل سوم «با برادران» است و نشان می‌دهد که امام حسین (ع) با برادرانش چه تعاملی داشته است. نخست به رابطه آن حضرت با امام حسن (ع) پرداخته شده است و نتیجه می‌گیریم امام حسین (ع) بیش از همه در کنار امام حسن (ع) بوده و از ایشان تأثیر می‌گرفت. در ادامه این فصل به برادران دیگر امام (ع) یعنی محمد حنفیه، محمد اوسط، محمد اصغر، یحیی‌بن‌علی (معروف به محمدبن‌علی)، ابوالفضل‌العباس، عثمان‌بن‌علی، جعفر‌بن‌علی، عبدالله‌بن‌علی، عبیدالله‌بن‌علی، ابوبکر‌بن‌علی، ابراهیم‌بن‌علی و عمر‌بن‌علی پرداخته شده؛ یعنی امام حسین (ع) ۱۲ برادر داشته است که در این کتاب هر یک از آن‌ها معرفی شده‌اند.
وی در ادامه فصل چهارم این کتاب را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: این فصل با عنوان «خواهران امام حسین(ع)» نوشته شده که امام حسین(ع) خواهرانی همدل و همراه داشته و سه خواهر امام (ع)، حضرت زینب (س)، ام‌کلثوم (س) و «فاطمه بنت علی (س)» در تاریخ شناخته شده بوده و به زندگی آن‌ها به تفصیل پرداخته شده است.
این نویسنده افزود: آخرین فصل که مهمترین بخش این کتاب است، موضوع «زنان و فرزندان امام حسین (ع)» را بررسی کرده است؛ چرا که در آن زمان چند همسری رایج بوده و از این رو در این فصل به این موضوع و چرایی و چگونگی آن پرداخته شده است و زنان آن حضرت از جمله شهربانو، لیلا، مادر حضرت علی‌اکبر (ع)، ام‌اسحاق دختر طلحه که ناشناخته و در تاریخ بسیار معروف است و پدرش در جنگ جمل کشته می‌شود و ۱۰ سال با امام حسن (ع) شریک زندگی بوده و سپس بنا به وصیت امام حسن (ع)، امام حسین (ع) با وی ازدواج می‌کند و در ادامه روایت رباب آمده است که به عنوان همسر امام بوده و به همدیگر عشق می‌ورزیدند و محبت امام (ع) به رباب در ادبیات نیز بیان شده و امام حسین (ع) شعری درباره وی سروده و با صراحت در غزلی از همسرش رباب نام می‌برد و او و دخترش سکینه را می‌ستاید. که این شعر را بررسی کرده‌ایم و روایت‌هایی را رباب از زندگی امام حسین (ع) داشته که این روایات تبیین شده و سوگ‌سروده‌ها و مرثیه‌های رباب در فراق امام حسین (ع) ترجمه و بررسی شده است.
وی تصریح کرد: در ادامه این بخش به فرزندان امام حسین (ع) نیز پرداخته می‌شود که ابتدا سه فرزند پسر، امام زین‌العابدین (ع)، حضرت علی‌اکبر (ع) و حضرت علی‌اصغر (ع) معرفی می‌شوند. سپس دختران امام حسین (ع) معرفی شده‌اند که مباحث بکر و جذابی در این باره بیان و به تفصیل به زندگی سکینه (س) اشاره شده است.
جایگاه فرهنگی و هنری حضرت سیکنه (س):
حجت‌الاسلام و المسلمین صحتی سردرودی با اشاره به زندگی حضرت سکینه (س) گفت: در رابطه با این بانو، سه بحث مفصل آمده که جای اختلاف بوده و افرادی که سنتی فکر می‌کردند، هر سه را بدون تحقیق زیر سوال برده‌اند و در این کتاب با تکیه بر اسناد تاریخ از هر سه دفاع و هر سه را از فضایل عنوان کرده‌ایم؛ یکی از این مباحث «ازدواج با مصعب‌بن‌زبیر قاتل مختار» است و زندگی عاشقانه و مهربانانه‌ای داشته‌اند. مصعب پس از شهادت امام حسین (ع)، مرگ خود را در مبارزه با بنی‌امیه می‌دانست و می‌گفت به جوانان بنی‌هاشم اقتدا می‌کنم. موضوع مورد بحث دیگر ازدواج بعد از مصعب‌بن‌زبیر است که بعد از مرگ مصعب، با یکی از نوه‌های عثمان خلیفه سوم ازدواج می‌کند و فرزندان نام‌دار و تاثیرگذاری داشته است و یکی از ابتکارات این کتاب معرفی نوه‌های امام حسین (ع) است که در کتاب‌های دیگر پیدا نمی‌شود.
این عاشوراپژوه در ادامه بیان کرد: یکی از موضوعات مورد بحث دیگر، جایگاه فرهنگی و هنری حضرت سیکنه (س) است که به عنوان شعرشناس، موسیقی‌دان و ناقد شعر بود و چهار شاعر عصر اموی، پیش از انتشار اشعارشان، آن‌ها را به حضرت سکینه می‌دادند و در صورت تأیید آن را منتشر می‌کردند. ایشان به نکات ضعف و قوت اشعار می‌پرداخت و به شاعران خلعت و جوایزی می‌داد و آن‌ها را تشویق می‌کرد.
وی با اشاره به اثرگذاری حضرت سکینه (س) در احیای نام و اندیشه‌های امام حسین (ع) اظهار کرد: در زمان حضرت سکینه شعر تنها رسانه عمومی بود و در آن زمان تلویزیون و رادیو و ... وجود نداشت و همه کارهایی که رسانه‌های عمومی امروز انجام می‌دهند، شعر انجام می‌داد. نام سکینه در دیوان بزرگترین غزل‌سرایان عصر اموی هم راه پیدا کرد و از این نظر هوشمندانه کار کرده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه حضرت سکینه (س) پس از شهادت امام حسین (ع) ۵۰ سال عمر کرده است به عنوان پیام‌آور بزرگ عاشورا و شهادت پدرش است و اگر بیش از حضرت زینب (س) در این باره کار انجام نداده باشد، کمتر انجام نداده؛ چرا که حضرت زینب (س) تنها یک سال پس از امام حسین (ع) زنده بود.
حجت‌الاسلام و المسلمین صحتی سردرودی در ادامه به حمایت حضرت سکینه (س) از شاعران پرداخت و عنوان کرد: حضرت سکینه (س) از شاعران حمایت می‌کرد تا آن‌جا که نمی‌توان امروز شاعری را پیدا کرد که به دلیل پیروزی یزید بر امام حسین (ع) به وی تبریک گفته و یا وی را ستوده باشد و تنها شاعری که این کار را کرده، شاعری مسیحی به نام اخطل است. در صورتی که حضرت سکینه شاعران را به خط و فکر خود جذب نمی‌کرد، بلکه همان کاری را می‌کرد که اخطل کرد. متأسفانه این فرزند امام حسین (ع) میان ما مظلوم، غریب و ناشناخته مانده است و می‌توان درباره تأثیر وی در تاریخ کتاب نوشت و اغلب افرادی که افکار سنتی داشتند، این موضوعات را منکر شده‌اند و تنها یک نویسنده روشنفکر اهل سنت در مصر بود که حضرت سکینه (س) را به خوبی شناخت. در پایان این کتاب زندگی فاطمه بنت‌الحسین بررسی و در آخر هم به رقیه بنت‌الحسین پرداخته شده است و اینکه آیا امام حسین (ع) دختری به این نام داشته است یا خیر.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمد صحتی سردرودی، عاشوراپژوه، در رابطه با اثر در دست نشر خود با عنوان «پدری به نام حسین (ع)» گفت: این کتاب را امسال به ناشر سپرده‌ام که عنوان فرعی آن «امام حسین (ع) در خانواده» است. این کتاب امام حسین (ع) را نه در درگیری‌های اجتماعی و نه در جنگ، جهاد و مبارزه، بلکه درون خانواده معرفی می‌کند؛ چرا که تا کنون آنچه نوشته شده با محوریت عاشورا و شهادت امام حسین (ع) بوده است و متأسفانه امام حسین (ع) را بیشتر با شهادت و نه زندگی امام (ع) می‌شناسیم، در حالی که امام (ع) ۵۷ سال عمر کرده و در طول تاریخ این گونه رایج شده که به شش ماه اخیر زندگی آن حضرت پرداخته شده که به نظرم اشتباه است و باید از اول به شخصیت ایشان پرداخت تا شهادتش درک شود.
وی درباره نکات بارز زندگی امام حسین (ع) افزود: نکات بارز بسیاری به ویژه در حوزه تربیتی و اخلاقی چشمگیر و آموزنده است. امام (ع) پیش از همه، پدری مهربان، آرام و موقر است و برای فرزندانش شخصیت قائل بود و نمی‌خواست که کورکورانه فرزندانش را مقلد خود کند.
معرفی بخش‌های مختلف کتاب:
این عاشوراپژوه ادامه داد: این کتاب حدود ۲۰۰ صفحه بوده و در ۵ فصل نوشته شده است. پس از مقدمه، فصل اول با عنوان «با پدربزرگی پیام‌آور» دوران کودکی و خردسالی امام حسین (ع) را نشان می‌دهد که همراه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بود. عنوان فصل دوم «در سایه‌سار پدر و مادر» است، یعنی زندگی امام حسین (ع) در کنار پدر و مادر بررسی شده که نقش تربیتی مادر یعنی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در تکوین شخصیت امام حسین (ع) بارز است و در کنار پدرش در کارهای داخل و بیرون از خانه همکاری داشت.
حجت‌الاسلام صحتی سردرودی با اشاره به فصل سوم این کتاب عنوان کرد: عنوان فصل سوم «با برادران» است و نشان می‌دهد که امام حسین (ع) با برادرانش چه تعاملی داشته است. نخست به رابطه آن حضرت با امام حسن (ع) پرداخته شده است و نتیجه می‌گیریم امام حسین (ع) بیش از همه در کنار امام حسن (ع) بوده و از ایشان تأثیر می‌گرفت. در ادامه این فصل به برادران دیگر امام (ع) یعنی محمد حنفیه، محمد اوسط، محمد اصغر، یحیی‌بن‌علی (معروف به محمدبن‌علی)، ابوالفضل‌العباس، عثمان‌بن‌علی، جعفر‌بن‌علی، عبدالله‌بن‌علی، عبیدالله‌بن‌علی، ابوبکر‌بن‌علی، ابراهیم‌بن‌علی و عمر‌بن‌علی پرداخته شده؛ یعنی امام حسین (ع) ۱۲ برادر داشته است که در این کتاب هر یک از آن‌ها معرفی شده‌اند.
وی در ادامه فصل چهارم این کتاب را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: این فصل با عنوان «خواهران امام حسین(ع)» نوشته شده که امام حسین(ع) خواهرانی همدل و همراه داشته و سه خواهر امام (ع)، حضرت زینب (س)، ام‌کلثوم (س) و «فاطمه بنت علی (س)» در تاریخ شناخته شده بوده و به زندگی آن‌ها به تفصیل پرداخته شده است.
این نویسنده افزود: آخرین فصل که مهمترین بخش این کتاب است، موضوع «زنان و فرزندان امام حسین (ع)» را بررسی کرده است؛ چرا که در آن زمان چند همسری رایج بوده و از این رو در این فصل به این موضوع و چرایی و چگونگی آن پرداخته شده است و زنان آن حضرت از جمله شهربانو، لیلا، مادر حضرت علی‌اکبر (ع)، ام‌اسحاق دختر طلحه که ناشناخته و در تاریخ بسیار معروف است و پدرش در جنگ جمل کشته می‌شود و ۱۰ سال با امام حسن (ع) شریک زندگی بوده و سپس بنا به وصیت امام حسن (ع)، امام حسین (ع) با وی ازدواج می‌کند و در ادامه روایت رباب آمده است که به عنوان همسر امام بوده و به همدیگر عشق می‌ورزیدند و محبت امام (ع) به رباب در ادبیات نیز بیان شده و امام حسین (ع) شعری درباره وی سروده و با صراحت در غزلی از همسرش رباب نام می‌برد و او و دخترش سکینه را می‌ستاید. که این شعر را بررسی کرده‌ایم و روایت‌هایی را رباب از زندگی امام حسین (ع) داشته که این روایات تبیین شده و سوگ‌سروده‌ها و مرثیه‌های رباب در فراق امام حسین (ع) ترجمه و بررسی شده است.
وی تصریح کرد: در ادامه این بخش به فرزندان امام حسین (ع) نیز پرداخته می‌شود که ابتدا سه فرزند پسر، امام زین‌العابدین (ع)، حضرت علی‌اکبر (ع) و حضرت علی‌اصغر (ع) معرفی می‌شوند. سپس دختران امام حسین (ع) معرفی شده‌اند که مباحث بکر و جذابی در این باره بیان و به تفصیل به زندگی سکینه (س) اشاره شده است.
جایگاه فرهنگی و هنری حضرت سیکنه (س):
حجت‌الاسلام و المسلمین صحتی سردرودی با اشاره به زندگی حضرت سکینه (س) گفت: در رابطه با این بانو، سه بحث مفصل آمده که جای اختلاف بوده و افرادی که سنتی فکر می‌کردند، هر سه را بدون تحقیق زیر سوال برده‌اند و در این کتاب با تکیه بر اسناد تاریخ از هر سه دفاع و هر سه را از فضایل عنوان کرده‌ایم؛ یکی از این مباحث «ازدواج با مصعب‌بن‌زبیر قاتل مختار» است و زندگی عاشقانه و مهربانانه‌ای داشته‌اند. مصعب پس از شهادت امام حسین (ع)، مرگ خود را در مبارزه با بنی‌امیه می‌دانست و می‌گفت به جوانان بنی‌هاشم اقتدا می‌کنم. موضوع مورد بحث دیگر ازدواج بعد از مصعب‌بن‌زبیر است که بعد از مرگ مصعب، با یکی از نوه‌های عثمان خلیفه سوم ازدواج می‌کند و فرزندان نام‌دار و تاثیرگذاری داشته است و یکی از ابتکارات این کتاب معرفی نوه‌های امام حسین (ع) است که در کتاب‌های دیگر پیدا نمی‌شود.
این عاشوراپژوه در ادامه بیان کرد: یکی از موضوعات مورد بحث دیگر، جایگاه فرهنگی و هنری حضرت سیکنه (س) است که به عنوان شعرشناس، موسیقی‌دان و ناقد شعر بود و چهار شاعر عصر اموی، پیش از انتشار اشعارشان، آن‌ها را به حضرت سکینه می‌دادند و در صورت تأیید آن را منتشر می‌کردند. ایشان به نکات ضعف و قوت اشعار می‌پرداخت و به شاعران خلعت و جوایزی می‌داد و آن‌ها را تشویق می‌کرد.
وی با اشاره به اثرگذاری حضرت سکینه (س) در احیای نام و اندیشه‌های امام حسین (ع) اظهار کرد: در زمان حضرت سکینه شعر تنها رسانه عمومی بود و در آن زمان تلویزیون و رادیو و ... وجود نداشت و همه کارهایی که رسانه‌های عمومی امروز انجام می‌دهند، شعر انجام می‌داد. نام سکینه در دیوان بزرگترین غزل‌سرایان عصر اموی هم راه پیدا کرد و از این نظر هوشمندانه کار کرده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه حضرت سکینه (س) پس از شهادت امام حسین (ع) ۵۰ سال عمر کرده است به عنوان پیام‌آور بزرگ عاشورا و شهادت پدرش است و اگر بیش از حضرت زینب (س) در این باره کار انجام نداده باشد، کمتر انجام نداده؛ چرا که حضرت زینب (س) تنها یک سال پس از امام حسین (ع) زنده بود.
حجت‌الاسلام و المسلمین صحتی سردرودی در ادامه به حمایت حضرت سکینه (س) از شاعران پرداخت و عنوان کرد: حضرت سکینه (س) از شاعران حمایت می‌کرد تا آن‌جا که نمی‌توان امروز شاعری را پیدا کرد که به دلیل پیروزی یزید بر امام حسین (ع) به وی تبریک گفته و یا وی را ستوده باشد و تنها شاعری که این کار را کرده، شاعری مسیحی به نام اخطل است. در صورتی که حضرت سکینه شاعران را به خط و فکر خود جذب نمی‌کرد، بلکه همان کاری را می‌کرد که اخطل کرد. متأسفانه این فرزند امام حسین (ع) میان ما مظلوم، غریب و ناشناخته مانده است و می‌توان درباره تأثیر وی در تاریخ کتاب نوشت و اغلب افرادی که افکار سنتی داشتند، این موضوعات را منکر شده‌اند و تنها یک نویسنده روشنفکر اهل سنت در مصر بود که حضرت سکینه (س) را به خوبی شناخت. در پایان این کتاب زندگی فاطمه بنت‌الحسین بررسی و در آخر هم به رقیه بنت‌الحسین پرداخته شده است و اینکه آیا امام حسین (ع) دختری به این نام داشته است یا خیر.
مرجع : کرب و بلا
