کد مطلب : ۳۳۲۳۳
آریا عظیمی نژاد، آهنگساز قطعات مذهبی
هنرمند به خلوت نیاز دارد تا حسی بدون ریا خلق شود
آریا عظیمی‌نژاد با ساخت موسیقی فیلم «میم مثل مادر» در سینما و «او یک فرشته بود» در تلویزیون توانست به جمع آهنگسازان برتر ایران راه یابد که حاصل آن نامزدی بهترین موسیقی متن در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر و جایزهٔ خانه سینما برای فیلم‌هایی چون «میم مثل مادر»، «طلا و مس» و «فرزند خاک» است.
عظیمی‌نژاد در سال ۲۰۰۴ میلادی توانست مقام دوّم در جشنوارهٔ موسیقی بریتانیا را در رشتهٔ موسیقی فولکلوریک بین‌المللی با تکنوازی سه‌تار به‌دست‌آورد. آشنایی او با جاسلین پوک آهنگساز شهیر بریتانیائی سبب همکاری او در چندین پروژهٔ موسیقی فیلم شد.علاقهٔ او به موسیقی فولکلوریک ایرانی سبب شد تا مجموعه‌ای از موسیقی نواحی ایران را جمع‌آوری کرده و از آن‌ها در ساخت موسیقی فیلم تأثیر بگیرد.
گفت‌وگوی ما را با این آهنگساز درخصوص ساخت قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» بخوانید.
■ با توجه به کارنامه پرباری که داشته‌اید، بگویید آثار و قطعه‌های مذهبی چه تفاوتی با سایر کارها دارد؟
برای من فرق چندانی ندارد. چون این مسئله کار دل است و قرار است با دل همراه شود و بر دل شنونده هم بنشیند. به همین دلیل برای خودم ممیزی، شرایط خاص و محدودیت هایی قایل نمی‌شوم. اتفاقاً تعمداً از بعضی سازهای خاص هم استفاده می‌کنم تا ذهنیت‌های اشتباه را در مورد بعضی سازها از بین ببرم. مثلاً در قطعه «آمده‌ام...» گیتار الکتریک که خیلی‌ها با این ساز تقابل دارند و فکر نمی‌کنند این ساز بتواند در خدمت چنین موسیقی درآید مورد استفاده قرار دادم. شخصیت سازها به استفاده کننده‌اش است دقیقاً مثل قلم که نویسنده می‌تواند هم در جهت سازندگی از آن استفاده کند و هم در جهت تخریب. من خواستم ذهنیت‌ها را از بین ببرم و خواستم بگویم ما و نوع استفاده ما، وجاهتی برای ادوات و ابزارهای کار ایجاد می‌کند. از ابزار می‌شود هم استفاده خیر کرد و هم استفاده شر. برای همین در ساخت و نوع استفاده ابزار و ادوات هیچ محدودیتی برای خودم قایل نیستم و هر جایی لازم باشد از سازی استفاده کنم این کار را انجام می‌دهم.
■ «آمدم ای شاه پناهم بده» چطور ساخته شد؟
مجموعه‌ای با عنوان « قطعه‌ای از بهشت » برای زائران درنظر گرفته شده بود که قرار بود برای این کار دو قطعه با کلام ساخته شود که «آمدم ای شاه پناهم بده» یکی از قطعه‌های با کلام این کار بود.
■ برای ساخت این قطعه از قبل الگویی داشتید؟
نه الگویی نداشتم و اتفاقاً کار با سرعت هم ساخته شد. یادم هست از ساعت پنج بعدازظهر کار شروع شد و تا ساعت 9 صبح هم تمام شد. این قطعه از معدود کارهایی بود که در زمان محدود و بازه زمانی کوتاه به نتیجه رسید. البته در سه سال اول ساخت دیده نشد که همین هم آفت کار سفارشی است که تا اثر ساخته می‌شود و تمام می‌شود، آرشیو می‌شود و کسی به فکر انتشار آن نیست، اما بعد از سه سال از ساخت، آن را در سالروز میلاد امام رضا(ع) برای یکی از دوستانم که در تلویزیون بود، فرستادم. اثر پخش شد ومورد استقبال قرار گرفت. اگر خود من این اثر را نمی‌فرستادم، مطمئنا به دست فراموشی سپرده می‌شد.
■ فکر می‌کنید چرا نظیر این کارها که مورد قبول همه طیف‌های جامعه باشد و مخاطب خاص و عام از آن استقبال کند و در عین حال اثری مذهبی هم باشد، کمتر تولید می‌شود؟
ببینید بخشی از این مسائل مربوط به هنرمند است و بخش‌های دیگر مربوط به هنرمند نیست. همه آثار یک هنرمند همیشه شاهکار نیست و یک هنرمند در طول سال‌ها فعالیت هنری چند اثر ماندگار می‌سازد. ضمن اینکه برای تولید اثر ماندگار هنرمند باید دلش را صاف نگه دارد که بتواند با سوژه ارتباط بگیرد تا مردم هم حس واقعی را بفهمند این مسئله فقط در مورد آثار مذهبی صدق نمی‌کند به طور کلی برای ساخت همه آثار هنری هنرمند به چنین خلوت هایی نیاز دارد تا حسی بدون ریا خلق شود چنانکه بر دل مردم هم بنشیند.
■ پس برای خلق یک اثر ماندگار فقط تکنیک لازم نیست و مسائل دیگری هم در خلق یک شاهکار مؤثرند.
بله روش زندگی، نوع نگاه به زندگی، مطالعه کردن و حضور میان مردم برای هنرمند آورده‌ای دارد که همه آن‌ها در کار، خودش را نشان می‌دهد.همه این‌ها باعث جهان بینی و خروجی‌های متفاوت می‌شود.
■ به دنبال این بوده‌اید که کارویژه دیگری برای امام رضا(ع) انجام دهید ؟
اعتقاد دارم وقتی به دنبال انجام کار ویژه باشید، میسر نمی‌شود. این کارها چون در حیطه سفارش قرار می‌گیرد و معمولاً کارهای سفارشی تعهد زمانی دارد معمولاً به تولید خوب و جذاب ختم نمی‌شود و فقط در حد رزومه کاری سفارش دهندگان باقی می‌ماند، ولی همیشه میل به ساخت این کارها در من وجود دارد، اما باید اتفاقی رخ دهد یعنی باید خود هنرمند کارهایی انجام دهد و بعد ماحصل آن را نگه دارد تا در فرصتی، خرجشان کند.
■ برای شما اتفاق افتاده است که موسیقی‌های خودتان را زمزمه کنید؟
نه چون من معمولاً وقتی کارهای خود را می‌شنوم، فقط حس شنونده را دارم و همیشه تعجب می‌کنم از کارهایم. گاهی باورم نمی‌شود مثلاً فلان اثر را من ساخته باشم و وقتی گوش می‌کنم، حکم شنونده دارم نه اینکه سازنده آن باشم، ولی وقتی با آن روبه رو می‌شوم، خیلی لذت می‌برم و خوشحال می‌شوم که مردم با آن خاطره دارند و واکنش‌های مردم نسبت به این اتفاق برایم جالب است. من الآن مشهد هستم و دوستان لطف داشتند. و حس و حال با این قطعه برای من جذاب و خوشایند است.
■ از بازخورد مردم با قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» خاطره‌ای دارید؟
بله خیلی خاطره دارم. یادم هست در زمانی که به حج مشرف شده بودم، در مسجدالحرام ایرانی‌ها به ستون‌ها تکیه می‌دادند ودر حالی که به خانه خدا زل زده بودند، این اثر را گوش می‌دادند. من به کرات این منظره را شاهد بودم. دیدن این صحنه‌ها حس عجیبی در من به وجود آورد و خدا را شکر کردم که این قطعه و موسیقی‌اش توانسته روی مردم اثر بگذارد. آن جا متوجه تأثیرگذاری این قطعه شدم.
عظیمی‌نژاد در سال ۲۰۰۴ میلادی توانست مقام دوّم در جشنوارهٔ موسیقی بریتانیا را در رشتهٔ موسیقی فولکلوریک بین‌المللی با تکنوازی سه‌تار به‌دست‌آورد. آشنایی او با جاسلین پوک آهنگساز شهیر بریتانیائی سبب همکاری او در چندین پروژهٔ موسیقی فیلم شد.علاقهٔ او به موسیقی فولکلوریک ایرانی سبب شد تا مجموعه‌ای از موسیقی نواحی ایران را جمع‌آوری کرده و از آن‌ها در ساخت موسیقی فیلم تأثیر بگیرد.
گفت‌وگوی ما را با این آهنگساز درخصوص ساخت قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» بخوانید.
■ با توجه به کارنامه پرباری که داشته‌اید، بگویید آثار و قطعه‌های مذهبی چه تفاوتی با سایر کارها دارد؟
برای من فرق چندانی ندارد. چون این مسئله کار دل است و قرار است با دل همراه شود و بر دل شنونده هم بنشیند. به همین دلیل برای خودم ممیزی، شرایط خاص و محدودیت هایی قایل نمی‌شوم. اتفاقاً تعمداً از بعضی سازهای خاص هم استفاده می‌کنم تا ذهنیت‌های اشتباه را در مورد بعضی سازها از بین ببرم. مثلاً در قطعه «آمده‌ام...» گیتار الکتریک که خیلی‌ها با این ساز تقابل دارند و فکر نمی‌کنند این ساز بتواند در خدمت چنین موسیقی درآید مورد استفاده قرار دادم. شخصیت سازها به استفاده کننده‌اش است دقیقاً مثل قلم که نویسنده می‌تواند هم در جهت سازندگی از آن استفاده کند و هم در جهت تخریب. من خواستم ذهنیت‌ها را از بین ببرم و خواستم بگویم ما و نوع استفاده ما، وجاهتی برای ادوات و ابزارهای کار ایجاد می‌کند. از ابزار می‌شود هم استفاده خیر کرد و هم استفاده شر. برای همین در ساخت و نوع استفاده ابزار و ادوات هیچ محدودیتی برای خودم قایل نیستم و هر جایی لازم باشد از سازی استفاده کنم این کار را انجام می‌دهم.
■ «آمدم ای شاه پناهم بده» چطور ساخته شد؟
مجموعه‌ای با عنوان « قطعه‌ای از بهشت » برای زائران درنظر گرفته شده بود که قرار بود برای این کار دو قطعه با کلام ساخته شود که «آمدم ای شاه پناهم بده» یکی از قطعه‌های با کلام این کار بود.
■ برای ساخت این قطعه از قبل الگویی داشتید؟
نه الگویی نداشتم و اتفاقاً کار با سرعت هم ساخته شد. یادم هست از ساعت پنج بعدازظهر کار شروع شد و تا ساعت 9 صبح هم تمام شد. این قطعه از معدود کارهایی بود که در زمان محدود و بازه زمانی کوتاه به نتیجه رسید. البته در سه سال اول ساخت دیده نشد که همین هم آفت کار سفارشی است که تا اثر ساخته می‌شود و تمام می‌شود، آرشیو می‌شود و کسی به فکر انتشار آن نیست، اما بعد از سه سال از ساخت، آن را در سالروز میلاد امام رضا(ع) برای یکی از دوستانم که در تلویزیون بود، فرستادم. اثر پخش شد ومورد استقبال قرار گرفت. اگر خود من این اثر را نمی‌فرستادم، مطمئنا به دست فراموشی سپرده می‌شد.
■ فکر می‌کنید چرا نظیر این کارها که مورد قبول همه طیف‌های جامعه باشد و مخاطب خاص و عام از آن استقبال کند و در عین حال اثری مذهبی هم باشد، کمتر تولید می‌شود؟
ببینید بخشی از این مسائل مربوط به هنرمند است و بخش‌های دیگر مربوط به هنرمند نیست. همه آثار یک هنرمند همیشه شاهکار نیست و یک هنرمند در طول سال‌ها فعالیت هنری چند اثر ماندگار می‌سازد. ضمن اینکه برای تولید اثر ماندگار هنرمند باید دلش را صاف نگه دارد که بتواند با سوژه ارتباط بگیرد تا مردم هم حس واقعی را بفهمند این مسئله فقط در مورد آثار مذهبی صدق نمی‌کند به طور کلی برای ساخت همه آثار هنری هنرمند به چنین خلوت هایی نیاز دارد تا حسی بدون ریا خلق شود چنانکه بر دل مردم هم بنشیند.
■ پس برای خلق یک اثر ماندگار فقط تکنیک لازم نیست و مسائل دیگری هم در خلق یک شاهکار مؤثرند.
بله روش زندگی، نوع نگاه به زندگی، مطالعه کردن و حضور میان مردم برای هنرمند آورده‌ای دارد که همه آن‌ها در کار، خودش را نشان می‌دهد.همه این‌ها باعث جهان بینی و خروجی‌های متفاوت می‌شود.
■ به دنبال این بوده‌اید که کارویژه دیگری برای امام رضا(ع) انجام دهید ؟
اعتقاد دارم وقتی به دنبال انجام کار ویژه باشید، میسر نمی‌شود. این کارها چون در حیطه سفارش قرار می‌گیرد و معمولاً کارهای سفارشی تعهد زمانی دارد معمولاً به تولید خوب و جذاب ختم نمی‌شود و فقط در حد رزومه کاری سفارش دهندگان باقی می‌ماند، ولی همیشه میل به ساخت این کارها در من وجود دارد، اما باید اتفاقی رخ دهد یعنی باید خود هنرمند کارهایی انجام دهد و بعد ماحصل آن را نگه دارد تا در فرصتی، خرجشان کند.
■ برای شما اتفاق افتاده است که موسیقی‌های خودتان را زمزمه کنید؟
نه چون من معمولاً وقتی کارهای خود را می‌شنوم، فقط حس شنونده را دارم و همیشه تعجب می‌کنم از کارهایم. گاهی باورم نمی‌شود مثلاً فلان اثر را من ساخته باشم و وقتی گوش می‌کنم، حکم شنونده دارم نه اینکه سازنده آن باشم، ولی وقتی با آن روبه رو می‌شوم، خیلی لذت می‌برم و خوشحال می‌شوم که مردم با آن خاطره دارند و واکنش‌های مردم نسبت به این اتفاق برایم جالب است. من الآن مشهد هستم و دوستان لطف داشتند. و حس و حال با این قطعه برای من جذاب و خوشایند است.
■ از بازخورد مردم با قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» خاطره‌ای دارید؟
بله خیلی خاطره دارم. یادم هست در زمانی که به حج مشرف شده بودم، در مسجدالحرام ایرانی‌ها به ستون‌ها تکیه می‌دادند ودر حالی که به خانه خدا زل زده بودند، این اثر را گوش می‌دادند. من به کرات این منظره را شاهد بودم. دیدن این صحنه‌ها حس عجیبی در من به وجود آورد و خدا را شکر کردم که این قطعه و موسیقی‌اش توانسته روی مردم اثر بگذارد. آن جا متوجه تأثیرگذاری این قطعه شدم.
مرجع : قدس
