کد مطلب : ۳۴۸۳۹
استاد مجاهدی: بدون وضو شعر نمی‌گویم
یکی از رسم‌های خوب و جالب توجه اردوهای آموزشی آفتابگردان‌ها، کلاس «رسم شاعری» است. در این کلاس، از یکی از شاعران مطرح و بزرگ شعر معاصر دعوت به عمل می‌آید تا با حضور در جمع شاعران جوان انقلاب اسلامی از تجربیات شاعری خود صحبت کند. در اردوهای پیشین آفتابگردان‌ها، شاعران مطرحی چون «محمد علی بهمنی» و «ناصر فیض» حضور داشتند و کلاس «رسم شاعری» در دومین اردوی آقایان دوره هفتم آفتابگردان ها در شهر قم، با حضور استاد «محمد علی مجاهدی» برگزار شد.
اجرای این جلسه بر عهده دیگر شاعر قمی، «سید محمد جواد شرافت» بود.
هنگام خلق اثر، همیشه با وضو هستم
ابتدا استاد مجاهدی خطاب به شاعران جوان گفت: در مسیر خطیر و خطرآفرینی گام نهادید. خطیر است به خاطر اینکه شما فضای ذهنی خود را به مطالب و مواردی که مرتبط با بهترین های عالم خلقت می شوند، آراسته می کنید و ورود در این عرصه ی موضوعی، هم طهارت باطنی و هم طهارت ظاهری می خواهد.
مجاهدی در ادامه افزود، تا جایی که در یادم هست و خیلی بر این مسئله تاکید داشته ام، اینکه در عمر شاعری‌ام، هنگام سرودن و خلق شعر، همیشه با وضو بوده‌ام.
این استاد بزرگ شعر آیینی به وجود الزامات شعر آیینی اشاره کرد و گفت: شما شاید در عرصه های دیگر شعر، قید و بندهای آنچنانی نداشته باشید اما در شعر آیینی، مذهبی و دینی، باید ها و نبایدهایی به جد مطرح هستند. پرهیزاتی وجود دارد که یک شاعر متعهد ولایی باید برآن ها پایبند باشد. عرصه ی شعر آیینی و ولایی از این جهت خطرزاست که شاعر، آن الزامات و خطوط قرمز را رعایت نکند. این مسیر، در عین خطیر بودن، بسیار آبرومند، مورد تایید قرآن، شارع مقدس و ذوات مقدس الهی ست. شاعر به خاطر لطافت روحی اش، اگر بخواهد با عالم ملکوت در ارتباط باشد و اگر بخواهد لطافت روحش را روز به روز بالا ببرد، بهتر است خلوت های شبانه یا سحرگاهی را در مکان و زمان معین داشته باشد. این حالات حضور، اگر تداوم داشته باشد، انسان به مرور خواهد فهمید که جوانه هایی در حال شکفته شدن هستند.
در اندرون من خسته دل ندانم کیست
که من خموشم و او در فغان و در غوغاست
شاعر می‌تواند به مرتبه ای برسد که همان تجربه ی خواجه را داشته باشد. الهام پایه نازل شده وحی است که سبقه ملکوتی و آسمانی دارد. شاعر هم می‌تواند در اثر جلسات حضور و خلوت‌های خود با خداوند ملهَم بشود.
مجاهدی در ادامه اشاراتی نیز به برخی کرامات اهل بیت (ع) کردند که در طول سالیان شاعری و قلم زدن خود در ساحت اهل بیت (ع) با آن ها مواجه شدند.
این شاعر آیینی در ادامه خطاب به شاعران جوان گفت: برای غنای محتوایی شعر دو راه وجود دارد. یک راه اکتسابی ست، اینکه شاعر باید به سراغ منابع دست اول برود و در مورد سوژه و موضوعی که می خواهد برایش شعر بگوید، اطلاعات جامع و دست اول به دست بیاورد. شاعر در این زمینه هر چقدر زحمت بکشد، جا دارد و نتیجه اش را خواهد دید.
مجاهدی در این قسمت از سخنان خویش، به تجربه خود در این زمینه اشاره کرد و گفت: من در سنین جوانی، اوقاتی که در مشهد ساکن بودم، از ساعت ۹ صبح الی ۱ بعد ازظهر در کتابخانه آستان قدس مشغول مطالعه و فیش برداری بودم.
مجاهدی در بخش دیگری از سخنان خود به سهم مخاطب در شعر اشاره کرد که شاعر باید در شعر گفتن، سهمی نیز باید برای مخاطب قائل شود و مجالی به مخاطب بدهد تا به معنای موجود در متن شعر دست بیابد. شاعر ولایی و آیینی، باید دارای نگاهی نافذ در شعر باشد و با تمرین بندگی، اصفات الهی را در خود پیاده کند.
استاد مجاهدی در ادامه به حدیثی اشاره کردند که در این حدیث مرتبت و شان شاعر ولایی تبیین شده است.
وی در ادامه افزود، هر مومنی که با محبت به اهل بیت (ع) شعری برای این بزرگواران بسراید، خداوند شهری در بهشت برای او اختصاص می دهد که هفت بار از زمین و آسمان وسیع تر است و همه ملائکه مقرب و انبیاء الهی به زیارت او می آیند.
در پایان این جلسه، به دعوت مجری، مجاهدی غزلی نیز خواندند:
مثل هر قصه که تاویل خودش را دارد
این غزل، شیوه ی تحلیل خودش را دارد
عشق متنی ست که پرحاشیه تر از او نیست
گرچه هرقصه اباطیل خودش را دارد
عمر ما در شب یلدایی زلف تو گذشت
عشق ما و تو که تفصیل خودش را دارد
راه مطرح شدن و شهره شدن بسیار است
هر کسی شیوه ی (تحمیل) خودش را دارد
آن چراغی که به خانه ست روا، روشن کن
مسجد شهر که قندیل خودش را دارد
هر دم آهنگ دگر می زند انجیل و زبور
مصحف ماست که ترتیل خودش را دارد
ساحت بعد ز جولانگه ما بیرون است
ای بسا آیه، که تاویل خودش را دارد
شعر، این گستره ی عرشی رازآلوده
آسمانی ست که جبریل خودش را دارد
عالمی گو سپه ابرهه باشد، غم نیست
کعبه سجیل و ابابیل خودش را دارد
عید ما دلشدگان لحظه ی دیدار شماست
سال ما ساعت تحویل خودش را دارد
انتهای پیام/
اجرای این جلسه بر عهده دیگر شاعر قمی، «سید محمد جواد شرافت» بود.
هنگام خلق اثر، همیشه با وضو هستم
ابتدا استاد مجاهدی خطاب به شاعران جوان گفت: در مسیر خطیر و خطرآفرینی گام نهادید. خطیر است به خاطر اینکه شما فضای ذهنی خود را به مطالب و مواردی که مرتبط با بهترین های عالم خلقت می شوند، آراسته می کنید و ورود در این عرصه ی موضوعی، هم طهارت باطنی و هم طهارت ظاهری می خواهد.
مجاهدی در ادامه افزود، تا جایی که در یادم هست و خیلی بر این مسئله تاکید داشته ام، اینکه در عمر شاعری‌ام، هنگام سرودن و خلق شعر، همیشه با وضو بوده‌ام.
این استاد بزرگ شعر آیینی به وجود الزامات شعر آیینی اشاره کرد و گفت: شما شاید در عرصه های دیگر شعر، قید و بندهای آنچنانی نداشته باشید اما در شعر آیینی، مذهبی و دینی، باید ها و نبایدهایی به جد مطرح هستند. پرهیزاتی وجود دارد که یک شاعر متعهد ولایی باید برآن ها پایبند باشد. عرصه ی شعر آیینی و ولایی از این جهت خطرزاست که شاعر، آن الزامات و خطوط قرمز را رعایت نکند. این مسیر، در عین خطیر بودن، بسیار آبرومند، مورد تایید قرآن، شارع مقدس و ذوات مقدس الهی ست. شاعر به خاطر لطافت روحی اش، اگر بخواهد با عالم ملکوت در ارتباط باشد و اگر بخواهد لطافت روحش را روز به روز بالا ببرد، بهتر است خلوت های شبانه یا سحرگاهی را در مکان و زمان معین داشته باشد. این حالات حضور، اگر تداوم داشته باشد، انسان به مرور خواهد فهمید که جوانه هایی در حال شکفته شدن هستند.
در اندرون من خسته دل ندانم کیست
که من خموشم و او در فغان و در غوغاست
شاعر می‌تواند به مرتبه ای برسد که همان تجربه ی خواجه را داشته باشد. الهام پایه نازل شده وحی است که سبقه ملکوتی و آسمانی دارد. شاعر هم می‌تواند در اثر جلسات حضور و خلوت‌های خود با خداوند ملهَم بشود.
مجاهدی در ادامه اشاراتی نیز به برخی کرامات اهل بیت (ع) کردند که در طول سالیان شاعری و قلم زدن خود در ساحت اهل بیت (ع) با آن ها مواجه شدند.
این شاعر آیینی در ادامه خطاب به شاعران جوان گفت: برای غنای محتوایی شعر دو راه وجود دارد. یک راه اکتسابی ست، اینکه شاعر باید به سراغ منابع دست اول برود و در مورد سوژه و موضوعی که می خواهد برایش شعر بگوید، اطلاعات جامع و دست اول به دست بیاورد. شاعر در این زمینه هر چقدر زحمت بکشد، جا دارد و نتیجه اش را خواهد دید.
مجاهدی در این قسمت از سخنان خویش، به تجربه خود در این زمینه اشاره کرد و گفت: من در سنین جوانی، اوقاتی که در مشهد ساکن بودم، از ساعت ۹ صبح الی ۱ بعد ازظهر در کتابخانه آستان قدس مشغول مطالعه و فیش برداری بودم.
مجاهدی در بخش دیگری از سخنان خود به سهم مخاطب در شعر اشاره کرد که شاعر باید در شعر گفتن، سهمی نیز باید برای مخاطب قائل شود و مجالی به مخاطب بدهد تا به معنای موجود در متن شعر دست بیابد. شاعر ولایی و آیینی، باید دارای نگاهی نافذ در شعر باشد و با تمرین بندگی، اصفات الهی را در خود پیاده کند.
استاد مجاهدی در ادامه به حدیثی اشاره کردند که در این حدیث مرتبت و شان شاعر ولایی تبیین شده است.
وی در ادامه افزود، هر مومنی که با محبت به اهل بیت (ع) شعری برای این بزرگواران بسراید، خداوند شهری در بهشت برای او اختصاص می دهد که هفت بار از زمین و آسمان وسیع تر است و همه ملائکه مقرب و انبیاء الهی به زیارت او می آیند.
در پایان این جلسه، به دعوت مجری، مجاهدی غزلی نیز خواندند:
مثل هر قصه که تاویل خودش را دارد
این غزل، شیوه ی تحلیل خودش را دارد
عشق متنی ست که پرحاشیه تر از او نیست
گرچه هرقصه اباطیل خودش را دارد
عمر ما در شب یلدایی زلف تو گذشت
عشق ما و تو که تفصیل خودش را دارد
راه مطرح شدن و شهره شدن بسیار است
هر کسی شیوه ی (تحمیل) خودش را دارد
آن چراغی که به خانه ست روا، روشن کن
مسجد شهر که قندیل خودش را دارد
هر دم آهنگ دگر می زند انجیل و زبور
مصحف ماست که ترتیل خودش را دارد
ساحت بعد ز جولانگه ما بیرون است
ای بسا آیه، که تاویل خودش را دارد
شعر، این گستره ی عرشی رازآلوده
آسمانی ست که جبریل خودش را دارد
عالمی گو سپه ابرهه باشد، غم نیست
کعبه سجیل و ابابیل خودش را دارد
عید ما دلشدگان لحظه ی دیدار شماست
سال ما ساعت تحویل خودش را دارد
انتهای پیام/
