کد مطلب : ۳۵۲۳۲
هدیه‌ای گران‌بها از امام مهربان؛
سرنوشت گل‌های ضریح نورانی امام رضا(ع)+عکس
گل‌آرایی حرم رضوی اتفاق زیبایی است که سالیانی است به صورت خودجوش و توسط جمعی از خادمان آستان امام رئوف با ظرافت خاصی انجام می‌شد و هر سال شاهد نوآوری و طراحی‌های زیبا‌تری در گل آرایی آستان مقدس امام رضا (ع) هستیم.
این کار به صورت خودجوش و داوطلبانه توسط جمعی فعالان عرصه گل و گیاه کشور انجام می‌شود و این عزیزان با هزینه شخصی با کیفیت‌ترین و بهترین گل‌های موجود در بازار را روانه مشهد کرده و عاشقانه به تزئین حرم نورانی امام مهربان می‌پردازند.
سرنوشتی نیک برای گل‌های ضریح
اما آنچه قصد داریم در این گزارش به آن بپردازیم این است که سرنوشت این گل‌ها پس از خارج شدن از حرم چه می‌شود؟
صندوقچه‌های چوبی با روکش پارچه‌ای سبز رنگ با این شعر مزین شده‌اند «شده معطر شمیم رضوان ز عطر گل‌هایت/ کرم نما و دمی نظر کن به ما غلامانت»
خادمان سبز پوش در اتاقی به صف منتظرند و با هم زمزمه می‌کنند «تو گل باغ ولایی/ تو علی موسی الرضایی/ من غلام درگه تو/ تو به درد من دوایی» تا صندوقچه‌های گل‌های فوق ضریح برسند. گل‌های تازه به بالای ضریح می‌روند و گل‌های کهنه در پی سرنوشتی شیرین از بالای ضریح پایین آورده و به سمت اتاق‌هایی رهسپار می‌شوند. به محض رسیدن صندوقچه‌ها، حال و هوا اتاق، رنگ دیگری می‌گیرد و نواها دلی‌تر خوانده می‌شود.
پارچه‌‌ها از روی صندوقچه‌ها برداشته می‌شود و بوی گل‌ها دل و جان را جلا می‌دهد و در ترکیب با نواهای عارفانه خادمیاران بخش شمیم رضوان، دل را در چهار گوشه ضریح به پرواز می‌برد و بعد از آن خادمان شروع به جدا کردن انواع گل‌های رز و آنتوریوم و پرنده بهشتی و ... از یکدیگر در سبدهای جدا می‌کنند.
تعویض گل‌های ضریح در روزهای فرد و روز جمعه
سیدمحمد رضوی مقدم، معاون کشیک دوم روز است که سابقه خدمتش در بخش شمیم رضوان به پانزده سال و اندی می‌رسد. او می‌گوید: گل‌های روی ضریح متبرک به حضور ملائک در حریم امام هشتم (ع) و دعاهای مهمانان امام هستند. گل‌هایی که در باغ ملک آباد مشهد آماده و تزیین می‌شوند و بعد از انتقال به حرم طی مراسمی در روزهای فرد و روز جمعه بالای ضریح قرار می‌گیرند. گل‌های قدیمی نیز بعد از جدا شدن برگ‌ها و اسفنج‌های نگهداری گل در صندوقچه‌های چوبی به بخش شمیم رضوان منتقل می‌شوند تا بوجاری و بسته‌بندی شوند.
آماده‌سازی گل‌ها برای خشک کردن
رضوی مقدم در ادامه درباره مراحل آماده کردن بسته‌های گل بیان می‌کند: بوجاری کردن یعنی جدا کردن ساقه‌ها و گلبرگ‌ها از هم تا برای مرحله خشک کردن آماده شوند. قبل از این مرحله، گل‌ها براساس ضخامت گلبرگ‌ها جدا می‌شوند تا در درجات مختلف دستگاه خشک کن قرار بگیرند. بعد از خشک شدن گلبرگ‌ها، فرایند آماده‌سازی بسته‌های گل برای توزیع بین زائران آغاز می‌شود.
گل‌های تازه و بوجاری شده برای خشک شدن به قسمت دیگری می‌روند. روی میز بزرگ سبدهای گل‌های خشک شده قرار دارند. عده‌ای از خادمان مشغول قرار دادن کتاب‌های ادعیه در داخل بسته‌بندی هستند و عده‌ای دیگر گل‌های خشک شده را داخل پلاستیک‌های کوچک می‌ریزند تا بسته‌ها برای رفتن به مرحله بعد آماده شوند.
گل‌آرایی ضریح، آیینی ۷۷ ساله
طالب خوشنویس، مسئول بخش شمیم رضوان حرم مطهر رضوی از تاریخچه هفتاد و هفت ساله گل‌های بالای ضریح یاد می‌کند و می‌گوید: سابقه گل‌آرایی در حرم مطهر به سال ۱۳۲۴ که چهار گوشه ضریح با چهار شاخه گل، گل‌آرایی می‌شد بر می‌گردد. گل‌ها بعد از چند روز عوض و به میان جمعیت پرت می‌شد. گل‌ها طی سال‌ها زیادتر شد و بین مردم هم محبوبیت بیشتری پیدا کرد. اما پرت کردن گل‌ها بین جمعیت به دلیل متبرک بودن گل‌ها و صدمه دیدن افراد موجب شد تا از ۱۷ یا ۱۸ سال قبل کار بوجاری کردن گل‌ها شروع شود.
ایده خشک کردن و بسته‌بندی گل‌های ضریح امام رضا (ع)
او ادامه می‌دهد: زمانی که کار جداسازی گل برگ‌ها آغاز شد چهار گوشه ضریح با چهار صد شاخه گل، گل‌آرایی می‌شد. در اوایل شروع این کار گل‌ها به صورت تازه در داخل بسته‌بندی‌ها قرار می‌گرفت و به همین دلیل گل‌های تازه داخل پلاستیک بعد از مدتی کپک می‌زد. در این مرحله هنوز گروه شمیم رضوان شکل نگرفته بود. خادمان بخش با همفکری یکدیگر تعدادی دستگاه خشک کن تهیه کردند و با خشک کردن گل‌ها متوجه شدند رنگ و بوی گل‌ها هم حفظ می‌شود و زائران هم می‌توانند گل ها را برای مدت زمان بیشتری نگهداری کنند یا به عنوان سوغات متبرک ببرند.
کم‌کم دستگاه‌های خشک کن پیشرفته‌تر تهیه و روال کار روز به روز بهتر شد. پس از آن رواق غدیر با نام شمیم رضوان در اختیار خادمیاران بخش گل قرار گرفت تا بعد از نماز صبح طی مراسمی بسته‌های گل بین نمازگزاران حاضر در رواق توزیع شود.
فعالیت بیش از ۴۰ خادمیار در هر شیفت گل حرم امام رضا (ع)
خوشنویس در ادامه ضمن تشکر از خدمات خادمیاران بخش شمیم رضوان حرم مطهر رضوی عنوان می‌کند: در هر کشیک بین ۴۰ تا ۴۸ نفر خادمیار مشغول خدمت هستند که اکثر آنها دوره‌های آموزشی آشنایی با گل‌های شاخه بریده را گذرانده‌اند تا با خواص دارویی انواع گل، خشک کردن صحیح گل‌ها و حتی استفاده نمادین از هر گل و ... آشنا شوند. بسته‌بندی گل‌ها به صورت بهداشتی صورت می‌گیرد به طوری که افراد حتی این گل‌ها را به عنوان دمنوش متبرک برای شفای بیماران استفاده می‌کنند و عده‌ای هم از این گل‌ها همراه با تربت کربلا برای کفن و دفن استفاده می‌کنند تا توشه‌ای متبرک از حرم رضوی برای آخرت به همراه خود داشته باشند.
بوسه بر چهار گوشه ضریح
مرحله آخر بسته‌بندی گل‌ها، بستن درب بسته‌های گل است که با دستگاه خاصی به قطار انجام می‌شود و خادمیاری دیگر بسته‌های آماده شده را داخل کارتن‌های مخصوص قرار می‌دهد تا آماده توزیع بین مهمانان حضرت رضا (ع) باشد.
آرزویی که برآورده شد
علی علیدوست یکی از خادمیاران بخش شمیم رضوان است که مدت ۱۵ سال است در این بخش خدمت می‌کند. او می‌گوید: از زمانی که حال و هوای خدمت در حرم مطهر رضوی به سرم زد آرزو داشتم که حداقل چند ساعتی را در حرم امام رضا (ع) به هر نحوی خدمت کنم. من و حتی بسیاری از دوستان حاضر در بخش شمیم رضوان به خدمتی کمتر از این راضی بودیم اما از لطف امام هشتم (ع) است که خدمت در بخش گل‌های بالای سر ضریح نصیبمان شده.
اشک شوق در چشمان زائران با دریافت هدیه‌ای گران‌بها
او ادامه می‌دهد: خادمان شمیم رضوان هر روز صبح با لباس سبز در رواق غدیر حاضر می‌شوند و پس از برگزاری نماز صبح و مرثیه‌خوانی، گل‌های بسته‌بندی شده بالاسر ضریح را به مهمانان امام رئوف تقدیم می‌کنند. لحظه اهدا بسته گل وقتی اشک شوق در چشمان مهمانان علی ابن موسی الرضا (ع) می‌بینم لحظه بسیار خاصی است که تعداد آن هم کم نیست. هر زمانی که توانسته‌ام به زائران علی ابن موسی الرضا (ع) خدمت‌رسانی کنم برایم لحظه خاصی بوده است که برای آن خدا را شاکرم.
عشقی که در قالب کلمات نمی‌آید
امیر شیرازی و سیدمحمد موسوی دو خادمیار هم خدمتی هستند. سیدمحمد موسوی که رنگ تجربه سال‌ها زندگی بر مو و محاسنش نشسته در کنار هم خدمتی جوانش می‌گوید: در این ۱۵ سال خدمتم یا بوجاری یا بسته‌بندی کردم و خداراشکر در بخشی خدمت می‌کنم که همه مخلص هستند. عشقی که در بخش شمیم رضوان جاری است در قالب کلمات نمی‌آید و فقط می‌دانم خدمت در جوار امام هشتم (ع) برای تک تک خادمان لحظات پربرکتی است و من این برکت را در زندگی خودم حس کرده‌ام.
برای این لحظات خاص عمرم همیشه شکرگزارم
امیر شیرازی در ادامه حرف‌های همکار پا به سن گذاشته‌اش عنوان می‌کند: عالم خدمت به امام رضا (ع)، عالم عشق بازی است. هر چقدر در این فضا بیشتر و مخلص‌تر خدمت‌گزاری کنیم می‌توانیم ذخیره و توشه بیشتری برای خودمان برداریم. هر کشیکی که می‌آییم باید فرض کنیم کشیک آخر ماست و تلاش کنیم کامل‌ترین خدمت را انجام دهیم و برای این لحظات خاص عمرم همیشه شکرگزارم و تلاش می‌کنم با خدمت بهتر از جان و دل قدردان لطف آقا امام هشتم باشم.
بوی گل، عطر جدا نشدنی شمیم رضوان است. عطری که حتی با خارج شدن از این بخش همراهت می‌آید و خاطره‌اش در ذهن می‌نشیند. خاطره‌ای که در دل و جان مثل ریشه‌های یک گل شروع به دویدن می‌کند تا هر بار با نگاه کردن به گنبد طلایی امام هشتم عطری هم از شمیم رضوان به مشامت برسد.
انتهای پیام/
این کار به صورت خودجوش و داوطلبانه توسط جمعی فعالان عرصه گل و گیاه کشور انجام می‌شود و این عزیزان با هزینه شخصی با کیفیت‌ترین و بهترین گل‌های موجود در بازار را روانه مشهد کرده و عاشقانه به تزئین حرم نورانی امام مهربان می‌پردازند.
سرنوشتی نیک برای گل‌های ضریح
اما آنچه قصد داریم در این گزارش به آن بپردازیم این است که سرنوشت این گل‌ها پس از خارج شدن از حرم چه می‌شود؟
صندوقچه‌های چوبی با روکش پارچه‌ای سبز رنگ با این شعر مزین شده‌اند «شده معطر شمیم رضوان ز عطر گل‌هایت/ کرم نما و دمی نظر کن به ما غلامانت»
خادمان سبز پوش در اتاقی به صف منتظرند و با هم زمزمه می‌کنند «تو گل باغ ولایی/ تو علی موسی الرضایی/ من غلام درگه تو/ تو به درد من دوایی» تا صندوقچه‌های گل‌های فوق ضریح برسند. گل‌های تازه به بالای ضریح می‌روند و گل‌های کهنه در پی سرنوشتی شیرین از بالای ضریح پایین آورده و به سمت اتاق‌هایی رهسپار می‌شوند. به محض رسیدن صندوقچه‌ها، حال و هوا اتاق، رنگ دیگری می‌گیرد و نواها دلی‌تر خوانده می‌شود.
پارچه‌‌ها از روی صندوقچه‌ها برداشته می‌شود و بوی گل‌ها دل و جان را جلا می‌دهد و در ترکیب با نواهای عارفانه خادمیاران بخش شمیم رضوان، دل را در چهار گوشه ضریح به پرواز می‌برد و بعد از آن خادمان شروع به جدا کردن انواع گل‌های رز و آنتوریوم و پرنده بهشتی و ... از یکدیگر در سبدهای جدا می‌کنند.
تعویض گل‌های ضریح در روزهای فرد و روز جمعه
سیدمحمد رضوی مقدم، معاون کشیک دوم روز است که سابقه خدمتش در بخش شمیم رضوان به پانزده سال و اندی می‌رسد. او می‌گوید: گل‌های روی ضریح متبرک به حضور ملائک در حریم امام هشتم (ع) و دعاهای مهمانان امام هستند. گل‌هایی که در باغ ملک آباد مشهد آماده و تزیین می‌شوند و بعد از انتقال به حرم طی مراسمی در روزهای فرد و روز جمعه بالای ضریح قرار می‌گیرند. گل‌های قدیمی نیز بعد از جدا شدن برگ‌ها و اسفنج‌های نگهداری گل در صندوقچه‌های چوبی به بخش شمیم رضوان منتقل می‌شوند تا بوجاری و بسته‌بندی شوند.
آماده‌سازی گل‌ها برای خشک کردن
رضوی مقدم در ادامه درباره مراحل آماده کردن بسته‌های گل بیان می‌کند: بوجاری کردن یعنی جدا کردن ساقه‌ها و گلبرگ‌ها از هم تا برای مرحله خشک کردن آماده شوند. قبل از این مرحله، گل‌ها براساس ضخامت گلبرگ‌ها جدا می‌شوند تا در درجات مختلف دستگاه خشک کن قرار بگیرند. بعد از خشک شدن گلبرگ‌ها، فرایند آماده‌سازی بسته‌های گل برای توزیع بین زائران آغاز می‌شود.
گل‌های تازه و بوجاری شده برای خشک شدن به قسمت دیگری می‌روند. روی میز بزرگ سبدهای گل‌های خشک شده قرار دارند. عده‌ای از خادمان مشغول قرار دادن کتاب‌های ادعیه در داخل بسته‌بندی هستند و عده‌ای دیگر گل‌های خشک شده را داخل پلاستیک‌های کوچک می‌ریزند تا بسته‌ها برای رفتن به مرحله بعد آماده شوند.
گل‌آرایی ضریح، آیینی ۷۷ ساله
طالب خوشنویس، مسئول بخش شمیم رضوان حرم مطهر رضوی از تاریخچه هفتاد و هفت ساله گل‌های بالای ضریح یاد می‌کند و می‌گوید: سابقه گل‌آرایی در حرم مطهر به سال ۱۳۲۴ که چهار گوشه ضریح با چهار شاخه گل، گل‌آرایی می‌شد بر می‌گردد. گل‌ها بعد از چند روز عوض و به میان جمعیت پرت می‌شد. گل‌ها طی سال‌ها زیادتر شد و بین مردم هم محبوبیت بیشتری پیدا کرد. اما پرت کردن گل‌ها بین جمعیت به دلیل متبرک بودن گل‌ها و صدمه دیدن افراد موجب شد تا از ۱۷ یا ۱۸ سال قبل کار بوجاری کردن گل‌ها شروع شود.
ایده خشک کردن و بسته‌بندی گل‌های ضریح امام رضا (ع)
او ادامه می‌دهد: زمانی که کار جداسازی گل برگ‌ها آغاز شد چهار گوشه ضریح با چهار صد شاخه گل، گل‌آرایی می‌شد. در اوایل شروع این کار گل‌ها به صورت تازه در داخل بسته‌بندی‌ها قرار می‌گرفت و به همین دلیل گل‌های تازه داخل پلاستیک بعد از مدتی کپک می‌زد. در این مرحله هنوز گروه شمیم رضوان شکل نگرفته بود. خادمان بخش با همفکری یکدیگر تعدادی دستگاه خشک کن تهیه کردند و با خشک کردن گل‌ها متوجه شدند رنگ و بوی گل‌ها هم حفظ می‌شود و زائران هم می‌توانند گل ها را برای مدت زمان بیشتری نگهداری کنند یا به عنوان سوغات متبرک ببرند.
کم‌کم دستگاه‌های خشک کن پیشرفته‌تر تهیه و روال کار روز به روز بهتر شد. پس از آن رواق غدیر با نام شمیم رضوان در اختیار خادمیاران بخش گل قرار گرفت تا بعد از نماز صبح طی مراسمی بسته‌های گل بین نمازگزاران حاضر در رواق توزیع شود.
فعالیت بیش از ۴۰ خادمیار در هر شیفت گل حرم امام رضا (ع)
خوشنویس در ادامه ضمن تشکر از خدمات خادمیاران بخش شمیم رضوان حرم مطهر رضوی عنوان می‌کند: در هر کشیک بین ۴۰ تا ۴۸ نفر خادمیار مشغول خدمت هستند که اکثر آنها دوره‌های آموزشی آشنایی با گل‌های شاخه بریده را گذرانده‌اند تا با خواص دارویی انواع گل، خشک کردن صحیح گل‌ها و حتی استفاده نمادین از هر گل و ... آشنا شوند. بسته‌بندی گل‌ها به صورت بهداشتی صورت می‌گیرد به طوری که افراد حتی این گل‌ها را به عنوان دمنوش متبرک برای شفای بیماران استفاده می‌کنند و عده‌ای هم از این گل‌ها همراه با تربت کربلا برای کفن و دفن استفاده می‌کنند تا توشه‌ای متبرک از حرم رضوی برای آخرت به همراه خود داشته باشند.
بوسه بر چهار گوشه ضریح
مرحله آخر بسته‌بندی گل‌ها، بستن درب بسته‌های گل است که با دستگاه خاصی به قطار انجام می‌شود و خادمیاری دیگر بسته‌های آماده شده را داخل کارتن‌های مخصوص قرار می‌دهد تا آماده توزیع بین مهمانان حضرت رضا (ع) باشد.
آرزویی که برآورده شد
علی علیدوست یکی از خادمیاران بخش شمیم رضوان است که مدت ۱۵ سال است در این بخش خدمت می‌کند. او می‌گوید: از زمانی که حال و هوای خدمت در حرم مطهر رضوی به سرم زد آرزو داشتم که حداقل چند ساعتی را در حرم امام رضا (ع) به هر نحوی خدمت کنم. من و حتی بسیاری از دوستان حاضر در بخش شمیم رضوان به خدمتی کمتر از این راضی بودیم اما از لطف امام هشتم (ع) است که خدمت در بخش گل‌های بالای سر ضریح نصیبمان شده.
اشک شوق در چشمان زائران با دریافت هدیه‌ای گران‌بها
او ادامه می‌دهد: خادمان شمیم رضوان هر روز صبح با لباس سبز در رواق غدیر حاضر می‌شوند و پس از برگزاری نماز صبح و مرثیه‌خوانی، گل‌های بسته‌بندی شده بالاسر ضریح را به مهمانان امام رئوف تقدیم می‌کنند. لحظه اهدا بسته گل وقتی اشک شوق در چشمان مهمانان علی ابن موسی الرضا (ع) می‌بینم لحظه بسیار خاصی است که تعداد آن هم کم نیست. هر زمانی که توانسته‌ام به زائران علی ابن موسی الرضا (ع) خدمت‌رسانی کنم برایم لحظه خاصی بوده است که برای آن خدا را شاکرم.
عشقی که در قالب کلمات نمی‌آید
امیر شیرازی و سیدمحمد موسوی دو خادمیار هم خدمتی هستند. سیدمحمد موسوی که رنگ تجربه سال‌ها زندگی بر مو و محاسنش نشسته در کنار هم خدمتی جوانش می‌گوید: در این ۱۵ سال خدمتم یا بوجاری یا بسته‌بندی کردم و خداراشکر در بخشی خدمت می‌کنم که همه مخلص هستند. عشقی که در بخش شمیم رضوان جاری است در قالب کلمات نمی‌آید و فقط می‌دانم خدمت در جوار امام هشتم (ع) برای تک تک خادمان لحظات پربرکتی است و من این برکت را در زندگی خودم حس کرده‌ام.
برای این لحظات خاص عمرم همیشه شکرگزارم
امیر شیرازی در ادامه حرف‌های همکار پا به سن گذاشته‌اش عنوان می‌کند: عالم خدمت به امام رضا (ع)، عالم عشق بازی است. هر چقدر در این فضا بیشتر و مخلص‌تر خدمت‌گزاری کنیم می‌توانیم ذخیره و توشه بیشتری برای خودمان برداریم. هر کشیکی که می‌آییم باید فرض کنیم کشیک آخر ماست و تلاش کنیم کامل‌ترین خدمت را انجام دهیم و برای این لحظات خاص عمرم همیشه شکرگزارم و تلاش می‌کنم با خدمت بهتر از جان و دل قدردان لطف آقا امام هشتم باشم.
بوی گل، عطر جدا نشدنی شمیم رضوان است. عطری که حتی با خارج شدن از این بخش همراهت می‌آید و خاطره‌اش در ذهن می‌نشیند. خاطره‌ای که در دل و جان مثل ریشه‌های یک گل شروع به دویدن می‌کند تا هر بار با نگاه کردن به گنبد طلایی امام هشتم عطری هم از شمیم رضوان به مشامت برسد.
انتهای پیام/
