کد مطلب : ۶۳۶
گزارشی از سیاست نهادهای دولتی در برخورد با شمایل نگاری
« تصاویر نقاشی شده منتسب به چهره ائمه اطهار علیهم‌السلام علاوه بر این که هیچ گونه استناد تاریخی و روایی ندارند؛ با طراحی ضعیف و عینی‌گرایانه باعث شده‌اند معنویت نام این اشخاص را نیز زیر سؤال ببرند.»
اين جملات يک نقاش است که مى‌خواهد به گونه‌اى اعتراض خود را نسبت به رواج تصاوير منتسب به ائمه اطهار علیهم‌السلام در جامعه ابراز کند.
چند سالى است که خيابان‌هاى شهرهاى مختلف کشورمان در ايام عزادارى عاشورا با تصاويرى پر مى‌شوند که با استناد به چهره امامان معصوم علیهم‌السلام و بويژه اصحاب عاشورا، سعى در تهييج احساسات و هيجانات دينى عزادارانى دارند که به قصد ابراز ارادت، بيرق عزا علم کرده‌اند. اين يک واقعيت است که در گوشه گوشه شهرمان و در پس لايه‌اى عميق از اعتقادات مذهبى پنهان مانده است. کاظم چليپا، هنرمند نقاش و عضو هيأت علمي دانشگاه شاهد اما از ديد ديگرى به اين موضوع مى نگرد: «ضربه بزرگى که ورود اين آثار به شمايل‌نگارى مذهبى در ايران وارد کرد، هيچ‌گاه قابل جبران نيست».
اين جمله را چليپا در حالى بيان مى‌کند که به عقيده او شمايل‌نگارى مذهبى در ايران قديم جنبه ابدى داشته و جاودانگى روح معنويت شمايل در تصوير به چشم مى‌خورد اما آثارى که اکنون به عنوان شمايل مذهبى عرضه مى‌شوند بيشتر به چهره هنرپيشگان فيلم‌هاى هندى مى‌مانند که عينى‌گرايى، آن‌ها را از درجه بالاى معنويت به پايين کشانده است. غلام‌على طاهرى، پژوهشگر هنر نيز در اين باره مى گويد: «امروزه کارهاى عرضه شده به عنوان شمايل مذهبى از لحاظ اجرايى ضعيف‌اند و ارزش هنرى ندارند و از لحاظ معنوى و شخصيتى نيز هيچ نزديکى با چهره ائمه اطهار علیهم‌السلام ندارند و بيننده اين آثار به گمراهى کشيده مى‌شود.»
اما از سوى ديگر با توجه به اين که از سوى علماى دينى و مراجع عظام شيعى نيز هيچ گونه صحه‌اى بر استناد اين تصاوير به معصومين ايفاد نشده است اما کماکان اين تصاوير به صورت بسيار گسترده در سطح شهر نصب مى‌شوند و به فروش مى‌رسند. مرتضى اسدى، نقاش و مدرس دانشگاه درباره گرايش مردم به اين آثار مى‌گويد: پرتره‌هايى که اکنون به عنوان پرتره معصومين ارائه مى‌شوند با چشم‌هاى عربى و هندى فقط سعى در تهييج هيجاناتى دارند که نسل جوان را با خويش همراه مى‌سازد و در برخى موارد وجود خون و خشم مخفى موجود در چهره‌ی اين پرتره‌ها مخاطب را ياد بازيگران منفى سينما مى‌اندازد.» او در عين حال از اين موضوع نيز به راحتى نمى‌گذرد که بازتاب منفى تکثير اين تصاوير در جامعه باعث مى‌شود که در دراز مدت امامان معصوم به واسطه چهره ارائه شده از ايشان که به عينى‌ترين شکل نقش شده‌اند، در ميان مردم از جايگاه اصلى‌شان افول کنند.
او ادامه مى‌دهد: «اين تصاوير عموماً از فرهنگ غيرخودى متأثر هستند و در اين ميان متوليان امر در جلوگيرى از ترويج اين فرهنگ تصويرى نقش بسيار اساسى دارند». به عقيده کارشناسان اين تصاوير ابتدا از کشور ترکيه به ايران و ديگر کشورهاى شيعه‌نشين انتقال يافته است؛ يک فرهنگ غلط تصويرى که به سادگى وارد ايران و دیگر کشورها شد و اکنون شايد به سختى از کشورمان رخت بربندد. حميدرضا شريفى آل‌هاشم، مدرس هنر و نقاش نيز از رواج و تکثير اين آثار در سطح شهرها به عنوان يک ناهنجارى تصويرى ياد مى‌کند. به عقيده او، رجوع به سابقه طولانى شمايل‌نگارى مذهبى در ايران درباره عاشورا مى‌تواند اين مشکل را مرتفع کند. او مى گويد: در هنر شرقى آثار به سمت هنر ناب و کمال يافته پيش مى‌روند و واقع‌گرايى کم‌تر در آثار هنرمند شرقى به چشم مى‌خورد و اين در حالى است که اين آثار قشرى، نگاه کردن به موضوعات عميقى چون شخصيت‌هاى مذهبى را تحت‌الشعاع قرار مى‌دهند.
شريفى به بيراهه نرفته است و شايد يافتن راه حل مناسب براى عبور از بحران به وجود آمده در اين زمينه کمى سخت باشد در حالى که ما فرهنگى عميق و طولانى در رابطه با شمايل‌نگارى مذهبى در کشورمان داريم، چگونه مى‌توان آن را در بين مردمى رواج داد که خود را عاشق ناديده امامى معصوم مى‌دانند، موضوعى ديگر است.
مصطفى ندرلو، نقاش معاصر نيز مى‌گويد: «نياز مذهبى مردم را به هر شکل بايد پاسخ گفت و شايد استفاده از شمايل‌هايى که در گذشته در پرده‌هاى نقاشى قهوه‌خانه‌اى نقش شده‌اند اين مشکل را نيز حل کند». او و ديگر هنرمندان و غيرهنرمندان که خود را موظف مى‌دانند درباره تکثير اين تصاوير اظهارنظر کنند نيز عاشق امام ناديده خويش هستند. شايد به عقيده ايشان ارادت به آستان يک امام، يک دوستی موضوعى نيست که با ديدن و يا نديدن چهره وى، از آن اندکى کاسته شود؛ هرچند امروزه بسيارى بخواهند آن را به درست يا غلط قسمتى از فرهنگ تصويرى و مذهبى يک جامعه کنند.
سازمان تبلیغات اسلامی کشور، طرح‌ها و پیگیری‌ها
آقای اسکندری در مورد نحوه نظارت سازمان تبلیغات اسلامی بر عزاداری‌ها می‌گوید: «پیش از این نظارت بر عزاداری‌ها از طریق اجرای طرح آسیب‌شناسی و بررسی روش‌های مختلف موجود در عزاداری‌ها و ارزیابی آن‌ها از طریق ادارات کل استان‌ها شروع شد و در نهایت منجر به تشکیل «ستاد مرکزی هماهنگی و نظارت بر عزاداری‌ها» با ایجاد 146 ستاد استانی و شهرستانی در سطح کشور شد که یکی از مهم‌ترین اهداف این تشکل، بررسی روش‌های منطقی برای حذف بدعت‌های موجود و تدوین طرح‌های محلی جهت اجراست. بعضی از این بدعت‌ها شامل:
1. استفاده از الحان، ریتم‌ها و آهنگ‌های غربی
2. استفاده از مقاتل و اشعار نادرست.
3. استفاده از شمایل و تصاویر منتسب به اهل بیت علیهم‌السلام.
4. استفاده از علم، کتل و ...،
5. استفاده از ابزار و آلات موسیقی.
6. عدم رعایت حقوق شهروندی مثل صدای بلند و ...
اسکندری در ادامه به طرح‌های انجام شده سازمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «این طرح‌ها شامل:
1. تدوین طرح جامع آسیب‌شناسی فرهنگ عزاداری.
2. ارائه 44 پیشنهاد به شورای فرهنگ عمومی،
3. برگزاری 120 گردهمایی توجیهی در آستانه محرم در کلیه استان‌ها.
4. ارسال جزوات و نشریات به هیأت‌های مذهبی.
5. تشکیل 146 ستاد استانی برای نظارت بر عزاداری‌ها.
6. ارائه دوره‌های آموزشی مداحان،
7. اعزام مبلغین به هیأت‌های مذهبی.
8. ارائه طرح ساماندهی تصاویر مذهبی به شورای عالی انقلاب فرهنگی و اجرای موفق آن در محرم سال 1428 (85)».
اما بحث چگونگی برخورد با شمایل‌نگاری در هیأت‌ها. اسکندری در این مورد می‌گوید: «این طرح در سال 85 به شکل مطلوبی محقق شد و تأثیر فراوانی در سطح جامعه داشت و هیأت‌ها از این طرح استقبال کردند. ما در این راستا جایگزین‌های مناسبی معرفی و اهدا کردیم و امیدواریم در سال‌های آینده هم این شمایل‌ها در کشور دیده نشوند.
اما طرح جمع‌آوری شمایل اهل‌بیت علیهم‌السلام با همکاری همه اعضای ستاد بخصوص ائمه محترم جمعه و جماعات، نیروی انتظامی با مسئولیت جمع‌آوری، صدا و سیما با اطلاع‌رسانی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلوگیری از انتشار این تصاویر انجام شد و نهادهای رسمی دیگری چون وزارت اطلاعات، وزارت بازرگانی، شهرداری تهران، وزارت کشور، وزارت علوم تحقیقات و فن‌آوری و شورای هیأت‌های مذهبی در این مقوله همکاری شایانی داشتند».
اسکندری در پاسخ به این سؤال که بازتاب نظارت نهادهای رسمی و دولتی بر عزاداری‌ها چطور بوده است می‌گوید: «برای رسیدن به هدف نیازمند هماهنگی و کار مشترک بودیم و همکاری نهادهای رسمی کشور کمک بسیاری در این رابطه بود که از آن‌ها کمال تشکر را داریم و با توجه به گزارش‌های موجود سال 85 عزاداری صحیح و مشروع‌تری داشتیم، به گونه‌ای که میزان استفاده از شمایل منتسب به اهل بیت علیهم‌السلام به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده بود».
بازتاب نظارت و دخالت نهادهای رسمی کشور از نگاه هیأتی‌ها
حسین شهری، مسئول هیأت عزاداری ابوالفضلی بامی‌های مقیم مشهد: عزاداری‌های امسال بسیار منظم و منسجم برگزار شد. خصوصاً در مورد جمع‌آوری تصاویر و شمایل‌ها. فعالیت بازرسان هم در طی مسیر عزاداری‌ها بسیار شایسته بود، چرا که نظم خاصی به عزاداری داده بود. یادم هست سال‌های گذشته علم‌های هیأت را با پول زینت می‌دادند که به نوعی مطرح کننده گدایی بود. اما در عزاداری‌های سال گذشته این مسائل خیلی به ندرت دیده می‌شد که باید به همه مسئولین دست مریزاد بگوییم.
حجت‌الاسلام مجتبی عفتی، مسئول هیأت و جلسه قرآن محبان‌الائمه علیهم‌السلام:
در خصوص شمایل‌نگاری باید بگویم بعضی جوان‌ها به هر دلیلی به سمت این تصاویر گرایش دارند که بایستی آن‌ها را به شکل منطقی و صحیح توجیه کنیم. به عقیده من اگر تفکر و معلومات لازم را به هیأتی‌ها بدهیم این مسائل کمرنگ می‌شوند. به عقیده من سازمان تبلیغات اسلامی با همکاری شورای هیأت، قدم‌های خوبی را در این زمینه برداشته‌اند که امیدوارم تداوم داشته باشد. به عقیده من تلاش کلیه نهادهای رسمی کشور در این خصوص شایسته تقدیر است چرا که سال 85 نمونه خوبی از این تلاش‌ها را داریم.
از نگاه یک کارشناس
حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خاتمی:
مجلس عزای امام حسین‌پسند، مجلسی است که در آن به روح دین توجه شود و آرمان‌های بلند امام حسین علیه‌السلام در آن گسترش پیدا کند. ورود خرافات به دین و اصل عزاداری، مسأله بسیار مهمی است، چرا که ورود خرافات به دین ضربه می‌زند. دشمنان در همه عرصه‌ها برای ضربه به دین تلاش می‌کنند و یکی از این تلاش‌ها در سال‌های اخیر رواج تصاویر موهوم منسوب به ائمه علیهم‌السلام است. تلاش‌هایی برای جمع‌آوری این تصاویر انجام شد که بسیار قابل تقدیر است. تلاش رسانه‌ها خصوصاً صدا و سیما در روشن کردن اذهان عمومی و زحمات نیروی انتظامی در نظم دادن به مجالس و دسته‌جات عزاداری هم جای تقدیر دارد. اسلام روی نمودار کردن چشم و ابرو و زیبایی جمال اهل‌بیت علیهم‌السلام ظهور نکرده، بلکه برای نشان دادن منش و رفتار بزرگوارانه این عزیزان ظهور کرده است. پس ما هم در مقابل این شمایل دروغین می‌ایستیم و از آرمان‌های مکتب عاشورا دفاع می‌کنیم.
گزارش از ملیحه پژمان
اين جملات يک نقاش است که مى‌خواهد به گونه‌اى اعتراض خود را نسبت به رواج تصاوير منتسب به ائمه اطهار علیهم‌السلام در جامعه ابراز کند.
چند سالى است که خيابان‌هاى شهرهاى مختلف کشورمان در ايام عزادارى عاشورا با تصاويرى پر مى‌شوند که با استناد به چهره امامان معصوم علیهم‌السلام و بويژه اصحاب عاشورا، سعى در تهييج احساسات و هيجانات دينى عزادارانى دارند که به قصد ابراز ارادت، بيرق عزا علم کرده‌اند. اين يک واقعيت است که در گوشه گوشه شهرمان و در پس لايه‌اى عميق از اعتقادات مذهبى پنهان مانده است. کاظم چليپا، هنرمند نقاش و عضو هيأت علمي دانشگاه شاهد اما از ديد ديگرى به اين موضوع مى نگرد: «ضربه بزرگى که ورود اين آثار به شمايل‌نگارى مذهبى در ايران وارد کرد، هيچ‌گاه قابل جبران نيست».
اين جمله را چليپا در حالى بيان مى‌کند که به عقيده او شمايل‌نگارى مذهبى در ايران قديم جنبه ابدى داشته و جاودانگى روح معنويت شمايل در تصوير به چشم مى‌خورد اما آثارى که اکنون به عنوان شمايل مذهبى عرضه مى‌شوند بيشتر به چهره هنرپيشگان فيلم‌هاى هندى مى‌مانند که عينى‌گرايى، آن‌ها را از درجه بالاى معنويت به پايين کشانده است. غلام‌على طاهرى، پژوهشگر هنر نيز در اين باره مى گويد: «امروزه کارهاى عرضه شده به عنوان شمايل مذهبى از لحاظ اجرايى ضعيف‌اند و ارزش هنرى ندارند و از لحاظ معنوى و شخصيتى نيز هيچ نزديکى با چهره ائمه اطهار علیهم‌السلام ندارند و بيننده اين آثار به گمراهى کشيده مى‌شود.»
اما از سوى ديگر با توجه به اين که از سوى علماى دينى و مراجع عظام شيعى نيز هيچ گونه صحه‌اى بر استناد اين تصاوير به معصومين ايفاد نشده است اما کماکان اين تصاوير به صورت بسيار گسترده در سطح شهر نصب مى‌شوند و به فروش مى‌رسند. مرتضى اسدى، نقاش و مدرس دانشگاه درباره گرايش مردم به اين آثار مى‌گويد: پرتره‌هايى که اکنون به عنوان پرتره معصومين ارائه مى‌شوند با چشم‌هاى عربى و هندى فقط سعى در تهييج هيجاناتى دارند که نسل جوان را با خويش همراه مى‌سازد و در برخى موارد وجود خون و خشم مخفى موجود در چهره‌ی اين پرتره‌ها مخاطب را ياد بازيگران منفى سينما مى‌اندازد.» او در عين حال از اين موضوع نيز به راحتى نمى‌گذرد که بازتاب منفى تکثير اين تصاوير در جامعه باعث مى‌شود که در دراز مدت امامان معصوم به واسطه چهره ارائه شده از ايشان که به عينى‌ترين شکل نقش شده‌اند، در ميان مردم از جايگاه اصلى‌شان افول کنند.
او ادامه مى‌دهد: «اين تصاوير عموماً از فرهنگ غيرخودى متأثر هستند و در اين ميان متوليان امر در جلوگيرى از ترويج اين فرهنگ تصويرى نقش بسيار اساسى دارند». به عقيده کارشناسان اين تصاوير ابتدا از کشور ترکيه به ايران و ديگر کشورهاى شيعه‌نشين انتقال يافته است؛ يک فرهنگ غلط تصويرى که به سادگى وارد ايران و دیگر کشورها شد و اکنون شايد به سختى از کشورمان رخت بربندد. حميدرضا شريفى آل‌هاشم، مدرس هنر و نقاش نيز از رواج و تکثير اين آثار در سطح شهرها به عنوان يک ناهنجارى تصويرى ياد مى‌کند. به عقيده او، رجوع به سابقه طولانى شمايل‌نگارى مذهبى در ايران درباره عاشورا مى‌تواند اين مشکل را مرتفع کند. او مى گويد: در هنر شرقى آثار به سمت هنر ناب و کمال يافته پيش مى‌روند و واقع‌گرايى کم‌تر در آثار هنرمند شرقى به چشم مى‌خورد و اين در حالى است که اين آثار قشرى، نگاه کردن به موضوعات عميقى چون شخصيت‌هاى مذهبى را تحت‌الشعاع قرار مى‌دهند.
شريفى به بيراهه نرفته است و شايد يافتن راه حل مناسب براى عبور از بحران به وجود آمده در اين زمينه کمى سخت باشد در حالى که ما فرهنگى عميق و طولانى در رابطه با شمايل‌نگارى مذهبى در کشورمان داريم، چگونه مى‌توان آن را در بين مردمى رواج داد که خود را عاشق ناديده امامى معصوم مى‌دانند، موضوعى ديگر است.
مصطفى ندرلو، نقاش معاصر نيز مى‌گويد: «نياز مذهبى مردم را به هر شکل بايد پاسخ گفت و شايد استفاده از شمايل‌هايى که در گذشته در پرده‌هاى نقاشى قهوه‌خانه‌اى نقش شده‌اند اين مشکل را نيز حل کند». او و ديگر هنرمندان و غيرهنرمندان که خود را موظف مى‌دانند درباره تکثير اين تصاوير اظهارنظر کنند نيز عاشق امام ناديده خويش هستند. شايد به عقيده ايشان ارادت به آستان يک امام، يک دوستی موضوعى نيست که با ديدن و يا نديدن چهره وى، از آن اندکى کاسته شود؛ هرچند امروزه بسيارى بخواهند آن را به درست يا غلط قسمتى از فرهنگ تصويرى و مذهبى يک جامعه کنند.
سازمان تبلیغات اسلامی کشور، طرح‌ها و پیگیری‌ها
آقای اسکندری در مورد نحوه نظارت سازمان تبلیغات اسلامی بر عزاداری‌ها می‌گوید: «پیش از این نظارت بر عزاداری‌ها از طریق اجرای طرح آسیب‌شناسی و بررسی روش‌های مختلف موجود در عزاداری‌ها و ارزیابی آن‌ها از طریق ادارات کل استان‌ها شروع شد و در نهایت منجر به تشکیل «ستاد مرکزی هماهنگی و نظارت بر عزاداری‌ها» با ایجاد 146 ستاد استانی و شهرستانی در سطح کشور شد که یکی از مهم‌ترین اهداف این تشکل، بررسی روش‌های منطقی برای حذف بدعت‌های موجود و تدوین طرح‌های محلی جهت اجراست. بعضی از این بدعت‌ها شامل:
1. استفاده از الحان، ریتم‌ها و آهنگ‌های غربی
2. استفاده از مقاتل و اشعار نادرست.
3. استفاده از شمایل و تصاویر منتسب به اهل بیت علیهم‌السلام.
4. استفاده از علم، کتل و ...،
5. استفاده از ابزار و آلات موسیقی.
6. عدم رعایت حقوق شهروندی مثل صدای بلند و ...
اسکندری در ادامه به طرح‌های انجام شده سازمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «این طرح‌ها شامل:
1. تدوین طرح جامع آسیب‌شناسی فرهنگ عزاداری.
2. ارائه 44 پیشنهاد به شورای فرهنگ عمومی،
3. برگزاری 120 گردهمایی توجیهی در آستانه محرم در کلیه استان‌ها.
4. ارسال جزوات و نشریات به هیأت‌های مذهبی.
5. تشکیل 146 ستاد استانی برای نظارت بر عزاداری‌ها.
6. ارائه دوره‌های آموزشی مداحان،
7. اعزام مبلغین به هیأت‌های مذهبی.
8. ارائه طرح ساماندهی تصاویر مذهبی به شورای عالی انقلاب فرهنگی و اجرای موفق آن در محرم سال 1428 (85)».
اما بحث چگونگی برخورد با شمایل‌نگاری در هیأت‌ها. اسکندری در این مورد می‌گوید: «این طرح در سال 85 به شکل مطلوبی محقق شد و تأثیر فراوانی در سطح جامعه داشت و هیأت‌ها از این طرح استقبال کردند. ما در این راستا جایگزین‌های مناسبی معرفی و اهدا کردیم و امیدواریم در سال‌های آینده هم این شمایل‌ها در کشور دیده نشوند.
اما طرح جمع‌آوری شمایل اهل‌بیت علیهم‌السلام با همکاری همه اعضای ستاد بخصوص ائمه محترم جمعه و جماعات، نیروی انتظامی با مسئولیت جمع‌آوری، صدا و سیما با اطلاع‌رسانی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلوگیری از انتشار این تصاویر انجام شد و نهادهای رسمی دیگری چون وزارت اطلاعات، وزارت بازرگانی، شهرداری تهران، وزارت کشور، وزارت علوم تحقیقات و فن‌آوری و شورای هیأت‌های مذهبی در این مقوله همکاری شایانی داشتند».
اسکندری در پاسخ به این سؤال که بازتاب نظارت نهادهای رسمی و دولتی بر عزاداری‌ها چطور بوده است می‌گوید: «برای رسیدن به هدف نیازمند هماهنگی و کار مشترک بودیم و همکاری نهادهای رسمی کشور کمک بسیاری در این رابطه بود که از آن‌ها کمال تشکر را داریم و با توجه به گزارش‌های موجود سال 85 عزاداری صحیح و مشروع‌تری داشتیم، به گونه‌ای که میزان استفاده از شمایل منتسب به اهل بیت علیهم‌السلام به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده بود».
بازتاب نظارت و دخالت نهادهای رسمی کشور از نگاه هیأتی‌ها
حسین شهری، مسئول هیأت عزاداری ابوالفضلی بامی‌های مقیم مشهد: عزاداری‌های امسال بسیار منظم و منسجم برگزار شد. خصوصاً در مورد جمع‌آوری تصاویر و شمایل‌ها. فعالیت بازرسان هم در طی مسیر عزاداری‌ها بسیار شایسته بود، چرا که نظم خاصی به عزاداری داده بود. یادم هست سال‌های گذشته علم‌های هیأت را با پول زینت می‌دادند که به نوعی مطرح کننده گدایی بود. اما در عزاداری‌های سال گذشته این مسائل خیلی به ندرت دیده می‌شد که باید به همه مسئولین دست مریزاد بگوییم.
حجت‌الاسلام مجتبی عفتی، مسئول هیأت و جلسه قرآن محبان‌الائمه علیهم‌السلام:
در خصوص شمایل‌نگاری باید بگویم بعضی جوان‌ها به هر دلیلی به سمت این تصاویر گرایش دارند که بایستی آن‌ها را به شکل منطقی و صحیح توجیه کنیم. به عقیده من اگر تفکر و معلومات لازم را به هیأتی‌ها بدهیم این مسائل کمرنگ می‌شوند. به عقیده من سازمان تبلیغات اسلامی با همکاری شورای هیأت، قدم‌های خوبی را در این زمینه برداشته‌اند که امیدوارم تداوم داشته باشد. به عقیده من تلاش کلیه نهادهای رسمی کشور در این خصوص شایسته تقدیر است چرا که سال 85 نمونه خوبی از این تلاش‌ها را داریم.
از نگاه یک کارشناس
حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خاتمی:
مجلس عزای امام حسین‌پسند، مجلسی است که در آن به روح دین توجه شود و آرمان‌های بلند امام حسین علیه‌السلام در آن گسترش پیدا کند. ورود خرافات به دین و اصل عزاداری، مسأله بسیار مهمی است، چرا که ورود خرافات به دین ضربه می‌زند. دشمنان در همه عرصه‌ها برای ضربه به دین تلاش می‌کنند و یکی از این تلاش‌ها در سال‌های اخیر رواج تصاویر موهوم منسوب به ائمه علیهم‌السلام است. تلاش‌هایی برای جمع‌آوری این تصاویر انجام شد که بسیار قابل تقدیر است. تلاش رسانه‌ها خصوصاً صدا و سیما در روشن کردن اذهان عمومی و زحمات نیروی انتظامی در نظم دادن به مجالس و دسته‌جات عزاداری هم جای تقدیر دارد. اسلام روی نمودار کردن چشم و ابرو و زیبایی جمال اهل‌بیت علیهم‌السلام ظهور نکرده، بلکه برای نشان دادن منش و رفتار بزرگوارانه این عزیزان ظهور کرده است. پس ما هم در مقابل این شمایل دروغین می‌ایستیم و از آرمان‌های مکتب عاشورا دفاع می‌کنیم.
گزارش از ملیحه پژمان
