کد مطلب : ۳۵۷۷
منتخبان مردم بر هیات ها نظارت کنند
نویسنده: جواد آرین‌منش *
حفظ مصونيت و تداوم فضاي سالم و معنوي هيأت‌هاي مذهبي در هر برهه‌اي از تاريخ به علت نفوذ و رفتار مغرضانه عده‌اي سودجو يا نابلد، همواره با مشكلات و خطراتي همراه بوده است.
دخالت‌ها و كارشكني‌هاي ماموران وابسته به حكومت شاه و رشد فعاليت‌هاي تحريف‌گونه آنان براي از ميان برداشتن يا خدشه‌دار كردن باورهاي عميق ديني مردم مسلمان، حتي پس از پايان يافتن عمر سلطنت پهلوي هم خاموش نشد.
چنانچه اكنون پس از گذشت حدود 30 سال سال از عمر پر بركت انقلاب اسلامي، همچنان شاهد اين‌گونه سوگيري‌ها و جهت‌گيري‌هاي جاهلانه براي به انحراف كشيدن دين و مذهب و پيوند آن با خرافه‌پرستي هستيم.
استفاده از نمادها و سمبل‌هاي بي‌پايه و اساس، بيان اشعار و مداحي‌هاي نابجا و گسترش خرافات، عادات و باورهاي غلط ميان مردم، از جمله فعاليت‌هاي خطيري است كه اين سال‌ها از سوي تعدادي از هيأت‌هاي مذهبي جديدالتاسيس درحال اجراست.
بي‌شك فراگير شدن اين باورهاي نادرست و درگير شدن عامة مردم در دام خرافه‌پرستي، نتيجه‌اي جز انحراف كامل دين به همراه نخواهد داشت. از اين رو، بحث نظارت و هدايت بر عملكرد اين گونه هيات‌ها بيش از پيش لازم و ضروري به نظر مي‌رسد.
درست است كه از چند سال پيش با كمك و حمايت‌هاي سازمان تبليغات اسلامي، نظارت بيشتري را بر فعاليت و عملكرد هيات‌هاي مذهبي در مقايسه با گذشته شاهد بوده‌ايم، اما هنوز ساختاري كاملا مناسب براي هدايت كامل آنها در دستور كارمان قرار نگرفته است.
سياستگذاري در اين زمينه آن‌گونه كه از رهنمودهاي مقام معظم رهبري برمي‌آيد، بايد با افزايش سطح آگاهي‌هاي مديران هيات های مذهبي، تغذيه فكري و سلامت مداحي‌ها همراه باشد تا بتواند موثر واقع شود.
تامين منابع مالي مناسب براي تغذيه فكري دست‌اندركاران برگزاري هيات های مذهبي، فراهم كردن كتب و اشعار مناسب براي استفاده در مداحي‌ها و تلاش براي پالايش آنها از عناصر فاقد صلاحيت از جمله مهمترين اقدامات حمايتي دولت در اين زمينه است.
حالا اين پرسش اساسي پيش مي‌آيد كه حد و حدود نظارت دولت بر هيات‌هاي مذهبي تا كجاست؟
به اعتقاد بنده، بهترين راه براي نظارت بر اين هيات‌هاي مذهبي تقويت شوراهاي انتخاب شده از سوي خود هيأت‌ها است؛ به اين معنا كه منتخبان هيات‌ها با كمك سازمان تبليغات اسلامي، خود بر اين نهادهاي مذهبي نظارت داشته باشند.
از آنجايي كه شوراي هيات ها، برخاسته از ميان خود مردم هستند و عملكردي كاملا مردمي دارند، بهتر مي‌توانند براساس شيوه‌هاي امر به معروف و نهي از منكر وارد عمل شوند و امر نظارت و هدايت را به صورت كامل انجام دهند.
نظارت مستقيم دولت و تكيه بر قدرت نيروي انتظامي و متوسل شدن به تهديد و رعب، از آنجايي كه تداعي‌كننده برخوردهاي پليس با قشرها و گروه‌هاي مذهبي مردم در دوران طاغوت است، نمي‌تواند اثر مطلوبي برجا گذارد.
بي‌شك زماني كه دولت به طور نامحسوس وارد عمل شود و به‌جاي كنترل مستقيم، نقش‌هاي حمايتي را برعهده بگيرد، نقش موثرتري در اين زمينه خواهد داشت.
در سال‌هاي اوليه انقلاب، هنگامي كه بحث از اين‌گونه حمايت‌ها و كمك‌هاي دولت به هيأت مذهبي پيش مي‌آمد، عده‌اي آن را نامطلوب قلمداد مي‌كردند و بر اين باور بودند كه وابستگي هيأت‌هاي مذهبي به دولت، تا اندازه بسيار زيادي استقلال اين نهادهاي مردمي را با مشكل مواجه مي‌كند، اما واقعيت امر اين است كه فعاليت‌هاي مذهبي هم مانند ساير فعاليت‌ها نيازمند حمايت‌هاي مالي از سوي دولت است.
دولتي كه از دل مردم برخاسته، مي‌بايست همواره قسمتي از ثروت ملي را براي ارضاء نيازهاي مذهبي و فطري آنها اختصاص دهد.
متاسفانه در حال حاضر سهم فرهنگ در جامعةۀ ما كمتر از 5 درصد بودجه كشور است، در حالي كه اين ميزان بايد حداقل چيزي حدود 10 درصد باشد و بخش قابل‌توجهي از اين اعتبارات نيز جهت توسعه فعاليت‌هاي ديني به كار گرفته شود.
البته نبايد از اين مهم غافل شد كه حمايت‌هاي دولتي از اين گونه نهادها نبايد به شيوه‌اي باشد كه آنها را وامدار دولت كند. استفاده دولت‌ها از هيأت‌هاي مذهبي براي رسيدن به مقاصد سياسي خاص، با اهداف والاي آنها مغاير است.
دولت‌ها تغييرپذيرند، اما اين هيات‌هاي مذهبي هستند كه بايد روند تكاملي و سير صعودي خود را حفظ كنند و خود ناظري بر عملكرد دولت باشند.
* نايب‌‌رئيس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي
دخالت‌ها و كارشكني‌هاي ماموران وابسته به حكومت شاه و رشد فعاليت‌هاي تحريف‌گونه آنان براي از ميان برداشتن يا خدشه‌دار كردن باورهاي عميق ديني مردم مسلمان، حتي پس از پايان يافتن عمر سلطنت پهلوي هم خاموش نشد.
چنانچه اكنون پس از گذشت حدود 30 سال سال از عمر پر بركت انقلاب اسلامي، همچنان شاهد اين‌گونه سوگيري‌ها و جهت‌گيري‌هاي جاهلانه براي به انحراف كشيدن دين و مذهب و پيوند آن با خرافه‌پرستي هستيم.
استفاده از نمادها و سمبل‌هاي بي‌پايه و اساس، بيان اشعار و مداحي‌هاي نابجا و گسترش خرافات، عادات و باورهاي غلط ميان مردم، از جمله فعاليت‌هاي خطيري است كه اين سال‌ها از سوي تعدادي از هيأت‌هاي مذهبي جديدالتاسيس درحال اجراست.
بي‌شك فراگير شدن اين باورهاي نادرست و درگير شدن عامة مردم در دام خرافه‌پرستي، نتيجه‌اي جز انحراف كامل دين به همراه نخواهد داشت. از اين رو، بحث نظارت و هدايت بر عملكرد اين گونه هيات‌ها بيش از پيش لازم و ضروري به نظر مي‌رسد.
درست است كه از چند سال پيش با كمك و حمايت‌هاي سازمان تبليغات اسلامي، نظارت بيشتري را بر فعاليت و عملكرد هيات‌هاي مذهبي در مقايسه با گذشته شاهد بوده‌ايم، اما هنوز ساختاري كاملا مناسب براي هدايت كامل آنها در دستور كارمان قرار نگرفته است.
سياستگذاري در اين زمينه آن‌گونه كه از رهنمودهاي مقام معظم رهبري برمي‌آيد، بايد با افزايش سطح آگاهي‌هاي مديران هيات های مذهبي، تغذيه فكري و سلامت مداحي‌ها همراه باشد تا بتواند موثر واقع شود.
تامين منابع مالي مناسب براي تغذيه فكري دست‌اندركاران برگزاري هيات های مذهبي، فراهم كردن كتب و اشعار مناسب براي استفاده در مداحي‌ها و تلاش براي پالايش آنها از عناصر فاقد صلاحيت از جمله مهمترين اقدامات حمايتي دولت در اين زمينه است.
حالا اين پرسش اساسي پيش مي‌آيد كه حد و حدود نظارت دولت بر هيات‌هاي مذهبي تا كجاست؟
به اعتقاد بنده، بهترين راه براي نظارت بر اين هيات‌هاي مذهبي تقويت شوراهاي انتخاب شده از سوي خود هيأت‌ها است؛ به اين معنا كه منتخبان هيات‌ها با كمك سازمان تبليغات اسلامي، خود بر اين نهادهاي مذهبي نظارت داشته باشند.
از آنجايي كه شوراي هيات ها، برخاسته از ميان خود مردم هستند و عملكردي كاملا مردمي دارند، بهتر مي‌توانند براساس شيوه‌هاي امر به معروف و نهي از منكر وارد عمل شوند و امر نظارت و هدايت را به صورت كامل انجام دهند.
نظارت مستقيم دولت و تكيه بر قدرت نيروي انتظامي و متوسل شدن به تهديد و رعب، از آنجايي كه تداعي‌كننده برخوردهاي پليس با قشرها و گروه‌هاي مذهبي مردم در دوران طاغوت است، نمي‌تواند اثر مطلوبي برجا گذارد.
بي‌شك زماني كه دولت به طور نامحسوس وارد عمل شود و به‌جاي كنترل مستقيم، نقش‌هاي حمايتي را برعهده بگيرد، نقش موثرتري در اين زمينه خواهد داشت.
در سال‌هاي اوليه انقلاب، هنگامي كه بحث از اين‌گونه حمايت‌ها و كمك‌هاي دولت به هيأت مذهبي پيش مي‌آمد، عده‌اي آن را نامطلوب قلمداد مي‌كردند و بر اين باور بودند كه وابستگي هيأت‌هاي مذهبي به دولت، تا اندازه بسيار زيادي استقلال اين نهادهاي مردمي را با مشكل مواجه مي‌كند، اما واقعيت امر اين است كه فعاليت‌هاي مذهبي هم مانند ساير فعاليت‌ها نيازمند حمايت‌هاي مالي از سوي دولت است.
دولتي كه از دل مردم برخاسته، مي‌بايست همواره قسمتي از ثروت ملي را براي ارضاء نيازهاي مذهبي و فطري آنها اختصاص دهد.
متاسفانه در حال حاضر سهم فرهنگ در جامعةۀ ما كمتر از 5 درصد بودجه كشور است، در حالي كه اين ميزان بايد حداقل چيزي حدود 10 درصد باشد و بخش قابل‌توجهي از اين اعتبارات نيز جهت توسعه فعاليت‌هاي ديني به كار گرفته شود.
البته نبايد از اين مهم غافل شد كه حمايت‌هاي دولتي از اين گونه نهادها نبايد به شيوه‌اي باشد كه آنها را وامدار دولت كند. استفاده دولت‌ها از هيأت‌هاي مذهبي براي رسيدن به مقاصد سياسي خاص، با اهداف والاي آنها مغاير است.
دولت‌ها تغييرپذيرند، اما اين هيات‌هاي مذهبي هستند كه بايد روند تكاملي و سير صعودي خود را حفظ كنند و خود ناظري بر عملكرد دولت باشند.
* نايب‌‌رئيس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي
