کد مطلب : ۵۳۰۲
بقای حکومت در گرو تعامل با نهادهای دینی است
نویسنده: رضا معممی‌مقدم*
نقش باورها و مناسک دینی در میان مردم تنها به ایجاد روح عمیق معنوی در یکایک آنها محدود نمی‌شود؛ آنچه مسلم است این‌گونه آیین‌ها بیش از هر چیز، فرهنگ‌هایی انسان‌ساز هستند؛ از این‌رو هرگاه مبتنی بر آموزش‌های الهی باشند، می‌توانند به ضامنی برای بقا و پویایی دینی جامعه منجر شوند.
اصولا جز با حفظ داده‌های موجود، استمرار ارزش‌ها و تعمیق باورهای دینی نمی‌توان به بقای چنین فرهنگی امیدوار بود.
مسئله قابل توجه در این میان، توجه بیش اندازه دین اسلام به گروهی برگزار شدن این‌گونه آیین‌هاست؛ در تمام آیه‌های قرآن، به شكل‌هاي مختلف بر جماعت مسلمان بیشتر از فرد فرد آنها اهمیت داده شده است.
اصولی مانند نماز، حج، امر به معروف و نهی از منکر و همچنین جلوگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی، همه و همه جز در سایه مشارکت و جمع‌گرایی امکان‌پذیر نمی‌شود.
حتی در آیه‌ای به قیام برای خدا ابتدا به صورت دسته‌جمعی و سپس به حالت فرادای آن تاکید شده است؛ وجود این آیه و آیه‌هایی دیگر که می‌کوشد مسلمانان را به روش‌های گوناگون از تفرقه برحذر دارد، نشان می‌دهد که دين مبين اسلام، خود دینی مبتنی بر مشارکت و انجام امور با همكاري يكديگر است.
اما متاسفانه در بحث جامعة مدنی که چند سالی است در ادبیات سیاسی کشور ما خودنمایی می‌کند، بدفهمی‌هایی صورت گرفته است. عده‌ای براین باورند که جامعة مدنی در سایة ایجاد احزاب و گروه‌هاي سیاسی امکان‌پذیر است، در حالی که گرایش به تحزب به جای تشکل، روزبه‌روز ما را از رفتن به سوی این جامعه آرمانی دور می‌سازد.
در تاریخ پرفراز و نشیب کشورمان همواره شاهد این مسئله بوده‌ایم که هرچقدر تعامل میان مردم و نهادهای دینی با دولت بیشتر باشد، دوام و بقای آن حکومت بیشتر و ماندگارتر خواهد بود.
ایجاد مناسک دینی در واقع مسیر جدیدی در راه هدایت تعامل دین و دولت باز می‌کند؛ در واقع تعمیق باورهای دینی نیز جز با شکل گرفتن این تعامل امکان‌پذیر نمی‌شود.
نگاهی به فعالیت‌های هیأت و گروه‌های مذهبی پیش از انقلاب اسلامی، ما را به این مهم رهنمون می‌سازد که پیروزی انقلاب هیچ منشأیی جز تلاش و کوشش مصرانه آنها نداشته است.
در واقع شروع حرکت‌های انقلابی از درون همین گروه‌های مذهبی شکل گرفت. برگزاری مراسم نمادین عاشورایی در نوروز، قیام‌های مختلف مردم قم و ورامین و خلاصه تمام حرکاتی که به رهبری امام خمینی(ره) منجر به دامن زدن به این اختلافات می‌شد و راه را برای رسیدن به انقلاب باز می‌کرد، همه و همه در هاله‌ای از معنویت قرار داشت.
از اینجاست که می‌توان به اهمیت اقامه جماعت‌گونه فرایض که در اسلام به آن اشاره شده است، دست یافت؛ چه بسا، اگر تمام این حرکات به صورت تک به تک و فارغ از یک موج گروهی گسترده انجام می‌شد، هیچ‌گاه به این سرمنزل مقصود نمی‌رسید و هرگز شاهد شکل‌گیری انقلابی این‌چنینی در سطح جهاني نمی‌شدیم.
* معاون اداره‌کل تشکل‌های دینی سازمان تبلیغات اسلامی
اين مطلب در شماره توأمان 47 و 48 نشريه خيمه منتشر شده است.
اصولا جز با حفظ داده‌های موجود، استمرار ارزش‌ها و تعمیق باورهای دینی نمی‌توان به بقای چنین فرهنگی امیدوار بود.
مسئله قابل توجه در این میان، توجه بیش اندازه دین اسلام به گروهی برگزار شدن این‌گونه آیین‌هاست؛ در تمام آیه‌های قرآن، به شكل‌هاي مختلف بر جماعت مسلمان بیشتر از فرد فرد آنها اهمیت داده شده است.
اصولی مانند نماز، حج، امر به معروف و نهی از منکر و همچنین جلوگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی، همه و همه جز در سایه مشارکت و جمع‌گرایی امکان‌پذیر نمی‌شود.
حتی در آیه‌ای به قیام برای خدا ابتدا به صورت دسته‌جمعی و سپس به حالت فرادای آن تاکید شده است؛ وجود این آیه و آیه‌هایی دیگر که می‌کوشد مسلمانان را به روش‌های گوناگون از تفرقه برحذر دارد، نشان می‌دهد که دين مبين اسلام، خود دینی مبتنی بر مشارکت و انجام امور با همكاري يكديگر است.
اما متاسفانه در بحث جامعة مدنی که چند سالی است در ادبیات سیاسی کشور ما خودنمایی می‌کند، بدفهمی‌هایی صورت گرفته است. عده‌ای براین باورند که جامعة مدنی در سایة ایجاد احزاب و گروه‌هاي سیاسی امکان‌پذیر است، در حالی که گرایش به تحزب به جای تشکل، روزبه‌روز ما را از رفتن به سوی این جامعه آرمانی دور می‌سازد.
در تاریخ پرفراز و نشیب کشورمان همواره شاهد این مسئله بوده‌ایم که هرچقدر تعامل میان مردم و نهادهای دینی با دولت بیشتر باشد، دوام و بقای آن حکومت بیشتر و ماندگارتر خواهد بود.
ایجاد مناسک دینی در واقع مسیر جدیدی در راه هدایت تعامل دین و دولت باز می‌کند؛ در واقع تعمیق باورهای دینی نیز جز با شکل گرفتن این تعامل امکان‌پذیر نمی‌شود.
نگاهی به فعالیت‌های هیأت و گروه‌های مذهبی پیش از انقلاب اسلامی، ما را به این مهم رهنمون می‌سازد که پیروزی انقلاب هیچ منشأیی جز تلاش و کوشش مصرانه آنها نداشته است.
در واقع شروع حرکت‌های انقلابی از درون همین گروه‌های مذهبی شکل گرفت. برگزاری مراسم نمادین عاشورایی در نوروز، قیام‌های مختلف مردم قم و ورامین و خلاصه تمام حرکاتی که به رهبری امام خمینی(ره) منجر به دامن زدن به این اختلافات می‌شد و راه را برای رسیدن به انقلاب باز می‌کرد، همه و همه در هاله‌ای از معنویت قرار داشت.
از اینجاست که می‌توان به اهمیت اقامه جماعت‌گونه فرایض که در اسلام به آن اشاره شده است، دست یافت؛ چه بسا، اگر تمام این حرکات به صورت تک به تک و فارغ از یک موج گروهی گسترده انجام می‌شد، هیچ‌گاه به این سرمنزل مقصود نمی‌رسید و هرگز شاهد شکل‌گیری انقلابی این‌چنینی در سطح جهاني نمی‌شدیم.
* معاون اداره‌کل تشکل‌های دینی سازمان تبلیغات اسلامی
اين مطلب در شماره توأمان 47 و 48 نشريه خيمه منتشر شده است.
