کد مطلب : ۱۶۵۸۱
بررسي مسائلي درباره مسجد جمکران
از واقعيت تا خرافه
گفت‌وگو با آيت‌الله مکارم شيرازي
این ایام با موضوع مهدویت، نام مقدس حضرت ولی عصر علیه السلام و مسجد مقدس جمکران به هم گره خورده و حضور زائران در این ایام در مسجد مقدس جمکران به نوعی یک فرصت و ثروت عظیم ملّی است. حضرتعالی در رابطه با موضوع امام زمان علیه السلام و موضوع مهدویت به ویژه در صحبت هایی که به صورت حضوری در تشرّف تان به مسجد مقدس جمکران داشتید، همیشه با دغدغه ای خاص اعلام نظر فرمودید. ابتدا مطالبی را که به ویژه برای امسال به نظر حضرتعالی با اهمیت هستند را لطفا بیان بفرمایید.
بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین. الحمدلله سال به سال یا بهتر بگویم روز به روز توجه و علاقۀ مردم به مسائل مهدویت بیشتر و شدیدتر می شود. سؤال های بیشتری طرح می شود و توجه مردم به جاهایی که به آن حضرت منسوب است افزایش می یابد. از جمله مسجد جمکران که بحمدلله بعد از انقلاب مورد توجه خاصی واقع شده و همین توجه خاص، باعث گرایش فوق العادۀ مردم به خصوص جوانان به این مرکز است.
البته می دانیم از طرف جمعی که آگاهانه یا ناآگاهانه مخالف این مسائل هستند، بحث های منحرفی مطرح می شود و همیشه همینطور بوده. هر مسألۀ مهمی در اطرافش تحریفاتی وجود داشته. بنابراین همان گونه که باید اصرار داشته باشیم مسائل مهدویت روز به روز گسترش پیدا کند - بلکه انشاء الله موفق شویم حضور حضرت را درک کنیم، امیدواریم بالاخره، چون کسی نمی تواند پیش بینی کند- همان طور هم باید جلوی این تحریف ها را بگیریم، چون اینها لطمۀ شدیدی می زند و گاه مسألۀ مهم این چنینی را تبدیل به یک مسألۀ خرافی می کند و ضربۀ شدیدی وارد می آورد، حالا خواه مخالفان بدانند یا ندانند. هرچه باشد باید جلوی آن گرفته شود. و از طریق برنامه‌های وسیع فرهنگی برای این ایام و ایام دیگر سال که تجربه هم نشان داده این برنامه های فرهنگی موثر است، می توان جلوی این انحرافات را گرفت.
حضرتعالی در صحبت های ابتدای امسال در مسجد مقدس جمکران به حضور پرشور جوانان در این مکان مقدس و وحشت دشمنان از این حضور اشاره داشتید. به نظر حضرتعالی چگونه می توان از این ظرفیت برای تغذیه و حتی تحول فکری جوانان استفاده کرد؟
جوان معمولا قلب صافی دارد و اگر هم اشتباهی پیدا شود سطحی است و زود زائل می شود، چنان نیست که در عمق دل آنها نفوذ کرده باشد. به همین دلیل نام مهدی، برنامه اش، حکومت جهانی مملو از عدل و داد آن حضرت و تمام مسائل انسانی و فرهنگی خیلی برای آنها جاذبه دارد. از طرف دیگر مشکلاتی هم هست که به برکت توسل به آن حضرت برایشان حل می شود و همین سبب شده که آنها بیشتر به مسجد مراجعه کنند. ما هم باید از این فرصت استفاده کنیم. برنامه‌های مختلفی باید برای آنها در نظر گرفت، مثل تألیف کتاب، انتشار مجله و بروشور. ضمنا مسجد باید مبلغان تخصص دیده در مسائل مربوط به حضرت ولی عصر علیه السلام داشته باشد تا با حضور در میان جوانان و دانشجویانی که به مسجد مراجعه می کنند، اطلاعات و بینش تازه ای در اختیار آنها قرار دهند. همچنین می بایست افراد و مکان هایی را جهت پاسخگویی به شبهات و سؤالات عقیدتی مردم اختصاص داد.
به نظر می رسد حضرتعالی به ایجاد شبکۀ ارتباطات فرهنگی اشاره دارید.
بله، زیرا این کار باعث افزایش آگاهی مردم و برقراری ارتباط دائمی آنها با این مکان مقدس می شود.
ایجاد پایگاه هایی با سیاستگذاری مسجد مثل حوزه علمیه، دانشکده های تخصصی پیرامون موضوع مهدویت، مکان های فرهنگی در اطراف مسجد را چه قدر ضروری می دانید؟
کارخوبی است و به نظر می رسد با هماهنگی مراجع این کار بهتر انجام می شود. زیرا بعضی مراجع در این زمینه ها مراکز تخصصی تشکیل دادند، مثلا ما خودمان مرکز شیعه شناسی ایجاد کردیم که بخش مهم آن مربوط به مهدویت است. اگر بین این مراکز، پایگاه ها و مسجد هماهنگی ایجاد شود بسیار امید پیشرفت وجود دارد. البته باید مراکز فرهنگی-ورزشی برای اردوها پیش بینی شود تا جوانان بتوانند از این ظرفیت فرهنگی بیش از پیش بهره ببرند. خلاصۀ کلام آنکه انشاءالله با ایجاد شهرکی جامع بتوان از تمام جاذبه های معنوی برای جذب جوانان استفاده کرد.
به اطلاع حضرتعالی می رساند، الحمدلله مرکزی با استفاده از مدیران و مربیان کارآزموده در مسجد مقدس جمکران برای کودکان ایجاد شده تا در فرصت حدود یک ساعت که پدر و مادرها مشغول عبادت هستند، مربیان برخی موضوعات دینی و فرهنگی را در قالب سرگرمی به کودکان آموزش دهند.
خیلی عالی است. بالاخره دنیا، دنیای تبلیغات است. باید از تمام ابزار تبیلغاتی به نحو احسن استفاده کنیم. دشمنان کارشان تخریب است، ما باید کارمان عمران و آبادی در افکار و مسائل فرهنگی باشد.
یکی از موضوعاتی که به مسجد اشکال می کنند، عریضه و عریضه نویسی است. در رابطه با اصل عر یضه نویسی و این عریضه هایی که جوانان با عشق و علاقه می نویسند و حاوی نکات ارزشمند و خود درسی است، با توجه به اصرار تولیت جهت محرمانه ماندن این نامه ها، اگر نکتۀ خاصی مد نظر حضرتعالی است بفرمایید.
در این باره نظرهای مختلفی وجود دارد. تصور می کنم اگر نحوه کار تغییر کند بهتر است. مثلا دفتری باشد که عریضه ها را به آن دفتر تحویل دهند و آن دفتر هم، کاری منطبق بر آنچه در بعضی از کتب وارد شده با عریضه ها انجام دهد تا مردم امیدوار باشند نتیجه ای از عریضه نویسی گرفته اند. در این صورت دیگر مسئله چاه مطرح نمی شود و بهانه دست کسی نمی آید تا درباره اش صحبت کند.
همانطور که می دانید، عمده پشتیبانی و تکیۀ مسجد در منابع مالی کمک های مردمی و نذوری است که از قسمت های مختلف کشور و جهان با اخلاص به سمت مسجد می آید، و حداقل کمک ها از جاهای دیگر است. با توجه به برخی نظرات که اولویت هزینه های مسجد را امام جماعت، احکام شرعی و ساخت و ساز عمرانی می دانند، به نظر حضرتعالی تا چه میزان از این نذور را می توان برای فعالیت های فرهنگی استفاده کرد؟
اولا این نذور کار خیلی خوبی است، زیرا سبب می شود برنامه ها مردمی و متکی به مردم باشد، که اگر جاهای دیگر بر اثر تغییر سیاست ها و امثال اینها بی مهری هایی کنند، مسجد روی پای خودش بایستد که انشاء الله این محقق خواهد شد. آن نذوری که خاص است، باید در موارد خاص استفاده شود، و آنهایی که نذور عامه بوده، اولویت ها تابع ضرورت هاست. یک وقت ضرورت ایجاب می کند ساختمانی ساخته شود، یک وقت مسائل فرهنگی حادّ. معمولا باید تقسیم شود و اولویت ها را در نظر بگیرند. به عقیده من اولویت ها متغیر و یکسان نخواهد بود.
در پایان اگر صحبت خاصی با خوانندگان نشریه مدنظر حضرتعالی است، بفرمایید.
سلام و درود خاصّ ما به پیشگاه مولای ما حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، خداوند به شما عزیزان توفیق و سعادتی داده است تا در این شب عزیز در این مکان مقدس گرد هم آمده اید، از آن مولای غائب ما سخن بگویید و از او سخن بشنوید و به او بیاندیشید و به پیشگاهش متوسل شوید و تعجیلش را در این شب شریف از خداوند متعال به عنوان بهترین موهبتی که خدا می تواند در این شب به ما عنایت کند بخواهید. سعی کنید انشاءالله بعد از توبه از هر گونه گناه، خلوص نیت داشته باشید. دعا کنید بهترین کار امشب دعاست. دعا برای فرج و سلامتی اش، دعا برای تعجیل ظهورش، دعا برای تقویت دوستانش، دعا برای شکست دشمنانش، دعا برای همۀ جامعه اسلامی و مشکلاتی که الآن به صورت حاد با آن درگیر است. دعا کنید آن بزرگوار امشب عنایت کند و در پیشگاه خدا برای ما شفاعت. برای تمام کسانی که علاقه داشتند در آنجا باشند و مو فق نشدند، تمام کسانی که قلب شان آنجاست اگر چه جسم شان آنجا نیست و برای همه مشکل¬دارها دعا کنید. من سلام و درود خاصم را برایتان می فرستم و از جوار حضرت ثامن الحجج امام رضا علیه السلام در این شب شریف برای شما دعا می کنم. انشاء الله شما هم در دعای تان ما را فراموش نفرمایید. خداوند یار و نگهدار شما باشد و عنایتش نسبت به شما بیش از پیش.
منبع: نشريه مسجد مقدس جمکران، شعبان 1432
بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین. الحمدلله سال به سال یا بهتر بگویم روز به روز توجه و علاقۀ مردم به مسائل مهدویت بیشتر و شدیدتر می شود. سؤال های بیشتری طرح می شود و توجه مردم به جاهایی که به آن حضرت منسوب است افزایش می یابد. از جمله مسجد جمکران که بحمدلله بعد از انقلاب مورد توجه خاصی واقع شده و همین توجه خاص، باعث گرایش فوق العادۀ مردم به خصوص جوانان به این مرکز است.
البته می دانیم از طرف جمعی که آگاهانه یا ناآگاهانه مخالف این مسائل هستند، بحث های منحرفی مطرح می شود و همیشه همینطور بوده. هر مسألۀ مهمی در اطرافش تحریفاتی وجود داشته. بنابراین همان گونه که باید اصرار داشته باشیم مسائل مهدویت روز به روز گسترش پیدا کند - بلکه انشاء الله موفق شویم حضور حضرت را درک کنیم، امیدواریم بالاخره، چون کسی نمی تواند پیش بینی کند- همان طور هم باید جلوی این تحریف ها را بگیریم، چون اینها لطمۀ شدیدی می زند و گاه مسألۀ مهم این چنینی را تبدیل به یک مسألۀ خرافی می کند و ضربۀ شدیدی وارد می آورد، حالا خواه مخالفان بدانند یا ندانند. هرچه باشد باید جلوی آن گرفته شود. و از طریق برنامه‌های وسیع فرهنگی برای این ایام و ایام دیگر سال که تجربه هم نشان داده این برنامه های فرهنگی موثر است، می توان جلوی این انحرافات را گرفت.
حضرتعالی در صحبت های ابتدای امسال در مسجد مقدس جمکران به حضور پرشور جوانان در این مکان مقدس و وحشت دشمنان از این حضور اشاره داشتید. به نظر حضرتعالی چگونه می توان از این ظرفیت برای تغذیه و حتی تحول فکری جوانان استفاده کرد؟
جوان معمولا قلب صافی دارد و اگر هم اشتباهی پیدا شود سطحی است و زود زائل می شود، چنان نیست که در عمق دل آنها نفوذ کرده باشد. به همین دلیل نام مهدی، برنامه اش، حکومت جهانی مملو از عدل و داد آن حضرت و تمام مسائل انسانی و فرهنگی خیلی برای آنها جاذبه دارد. از طرف دیگر مشکلاتی هم هست که به برکت توسل به آن حضرت برایشان حل می شود و همین سبب شده که آنها بیشتر به مسجد مراجعه کنند. ما هم باید از این فرصت استفاده کنیم. برنامه‌های مختلفی باید برای آنها در نظر گرفت، مثل تألیف کتاب، انتشار مجله و بروشور. ضمنا مسجد باید مبلغان تخصص دیده در مسائل مربوط به حضرت ولی عصر علیه السلام داشته باشد تا با حضور در میان جوانان و دانشجویانی که به مسجد مراجعه می کنند، اطلاعات و بینش تازه ای در اختیار آنها قرار دهند. همچنین می بایست افراد و مکان هایی را جهت پاسخگویی به شبهات و سؤالات عقیدتی مردم اختصاص داد.
به نظر می رسد حضرتعالی به ایجاد شبکۀ ارتباطات فرهنگی اشاره دارید.
بله، زیرا این کار باعث افزایش آگاهی مردم و برقراری ارتباط دائمی آنها با این مکان مقدس می شود.
ایجاد پایگاه هایی با سیاستگذاری مسجد مثل حوزه علمیه، دانشکده های تخصصی پیرامون موضوع مهدویت، مکان های فرهنگی در اطراف مسجد را چه قدر ضروری می دانید؟
کارخوبی است و به نظر می رسد با هماهنگی مراجع این کار بهتر انجام می شود. زیرا بعضی مراجع در این زمینه ها مراکز تخصصی تشکیل دادند، مثلا ما خودمان مرکز شیعه شناسی ایجاد کردیم که بخش مهم آن مربوط به مهدویت است. اگر بین این مراکز، پایگاه ها و مسجد هماهنگی ایجاد شود بسیار امید پیشرفت وجود دارد. البته باید مراکز فرهنگی-ورزشی برای اردوها پیش بینی شود تا جوانان بتوانند از این ظرفیت فرهنگی بیش از پیش بهره ببرند. خلاصۀ کلام آنکه انشاءالله با ایجاد شهرکی جامع بتوان از تمام جاذبه های معنوی برای جذب جوانان استفاده کرد.
به اطلاع حضرتعالی می رساند، الحمدلله مرکزی با استفاده از مدیران و مربیان کارآزموده در مسجد مقدس جمکران برای کودکان ایجاد شده تا در فرصت حدود یک ساعت که پدر و مادرها مشغول عبادت هستند، مربیان برخی موضوعات دینی و فرهنگی را در قالب سرگرمی به کودکان آموزش دهند.
خیلی عالی است. بالاخره دنیا، دنیای تبلیغات است. باید از تمام ابزار تبیلغاتی به نحو احسن استفاده کنیم. دشمنان کارشان تخریب است، ما باید کارمان عمران و آبادی در افکار و مسائل فرهنگی باشد.
یکی از موضوعاتی که به مسجد اشکال می کنند، عریضه و عریضه نویسی است. در رابطه با اصل عر یضه نویسی و این عریضه هایی که جوانان با عشق و علاقه می نویسند و حاوی نکات ارزشمند و خود درسی است، با توجه به اصرار تولیت جهت محرمانه ماندن این نامه ها، اگر نکتۀ خاصی مد نظر حضرتعالی است بفرمایید.
در این باره نظرهای مختلفی وجود دارد. تصور می کنم اگر نحوه کار تغییر کند بهتر است. مثلا دفتری باشد که عریضه ها را به آن دفتر تحویل دهند و آن دفتر هم، کاری منطبق بر آنچه در بعضی از کتب وارد شده با عریضه ها انجام دهد تا مردم امیدوار باشند نتیجه ای از عریضه نویسی گرفته اند. در این صورت دیگر مسئله چاه مطرح نمی شود و بهانه دست کسی نمی آید تا درباره اش صحبت کند.
همانطور که می دانید، عمده پشتیبانی و تکیۀ مسجد در منابع مالی کمک های مردمی و نذوری است که از قسمت های مختلف کشور و جهان با اخلاص به سمت مسجد می آید، و حداقل کمک ها از جاهای دیگر است. با توجه به برخی نظرات که اولویت هزینه های مسجد را امام جماعت، احکام شرعی و ساخت و ساز عمرانی می دانند، به نظر حضرتعالی تا چه میزان از این نذور را می توان برای فعالیت های فرهنگی استفاده کرد؟
اولا این نذور کار خیلی خوبی است، زیرا سبب می شود برنامه ها مردمی و متکی به مردم باشد، که اگر جاهای دیگر بر اثر تغییر سیاست ها و امثال اینها بی مهری هایی کنند، مسجد روی پای خودش بایستد که انشاء الله این محقق خواهد شد. آن نذوری که خاص است، باید در موارد خاص استفاده شود، و آنهایی که نذور عامه بوده، اولویت ها تابع ضرورت هاست. یک وقت ضرورت ایجاب می کند ساختمانی ساخته شود، یک وقت مسائل فرهنگی حادّ. معمولا باید تقسیم شود و اولویت ها را در نظر بگیرند. به عقیده من اولویت ها متغیر و یکسان نخواهد بود.
در پایان اگر صحبت خاصی با خوانندگان نشریه مدنظر حضرتعالی است، بفرمایید.
سلام و درود خاصّ ما به پیشگاه مولای ما حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، خداوند به شما عزیزان توفیق و سعادتی داده است تا در این شب عزیز در این مکان مقدس گرد هم آمده اید، از آن مولای غائب ما سخن بگویید و از او سخن بشنوید و به او بیاندیشید و به پیشگاهش متوسل شوید و تعجیلش را در این شب شریف از خداوند متعال به عنوان بهترین موهبتی که خدا می تواند در این شب به ما عنایت کند بخواهید. سعی کنید انشاءالله بعد از توبه از هر گونه گناه، خلوص نیت داشته باشید. دعا کنید بهترین کار امشب دعاست. دعا برای فرج و سلامتی اش، دعا برای تعجیل ظهورش، دعا برای تقویت دوستانش، دعا برای شکست دشمنانش، دعا برای همۀ جامعه اسلامی و مشکلاتی که الآن به صورت حاد با آن درگیر است. دعا کنید آن بزرگوار امشب عنایت کند و در پیشگاه خدا برای ما شفاعت. برای تمام کسانی که علاقه داشتند در آنجا باشند و مو فق نشدند، تمام کسانی که قلب شان آنجاست اگر چه جسم شان آنجا نیست و برای همه مشکل¬دارها دعا کنید. من سلام و درود خاصم را برایتان می فرستم و از جوار حضرت ثامن الحجج امام رضا علیه السلام در این شب شریف برای شما دعا می کنم. انشاء الله شما هم در دعای تان ما را فراموش نفرمایید. خداوند یار و نگهدار شما باشد و عنایتش نسبت به شما بیش از پیش.
منبع: نشريه مسجد مقدس جمکران، شعبان 1432
