عاشورا مدرسه‌ای با آموزه‌هايی فراتر از زمان و مکان معين است
به گزارش خيمه، برای بسياری از نوجوانان اين دوران، آغاز «جست‌وجوگری در مسير شدن» است و با توجه به ويژگی‌های حساس نوجوانان و شرايط روحی و روانی اين دوره از زندگی، بر گزاری مراسم فرهنگی ـ مذهبی و اصولاً هر فعاليت آموزشی و پرورشی برای آنان دقت نظر و ظرافت‌های خاصی می‌طلبد که عدم توجه به اين اصول پيامدهای مخربی به دنبال خواهد داشت.
به گفته محمدعلی زارع، مدير سابق کانون، اين مجموعه با پرپايی مراسم سوگواره عاشورايی در زمانی غير از محرم و صفر و در تعطيلات تابستانی نوجوانان، سعی می‌کند ضمن رساندن اين پيام که عاشورا مدرسه‌ای با آموزه‌هايی فراتر از زمان و مکان معين است، اين نسل را با حقايقی عميق‌تر از حماسه عاشورا آشنا کند.
در ادامه گفت‌وگوی خيمه با محمدعلی زارع، مدير سابق اين کانون می‌آيد:
خیمه: سوگواره عاشورایی از چه سالی آغاز شد و امسال چندمین دوره آن است؟
زارع: سوگواره از سال 72 شروع شده است و هر سال برگزار می‌شود؛ سال گذشته دوازدهمين دوره آن بر گزار شد.
خیمه: چه کسانی در برگزاری سوگواره سهم بیشتری دارند و در برگزاری آن از کمک کدام استادان بهره برده‌اید؟
زارع: افرادی که در ابتدا برای برگزاری سوگواره هم عهد شدند، خود من و خانم فاطمه جعفرزاده، کارشناس ادبی کانون و خانم زمانی، کارشناس فرهنگی کانون بودیم.
ما سه نفر هم عهد شدیم که این برنامه را برگزار کنیم و از استادان مهندس چینی‌فروشان، سیدمهدی شجاعی، حاج‌احد ده‌بزرگی، مرحوم محمدعلی مردانی، حمید هنرجو، آقای لطف‌الهی از شیراز، صلواتیان، سیدحمید شریفی آل‌یاسین، قادری، دکتر سنگری، سید مجتبی حسینی ،شاه‌آبادی، حمید گروگان، مهندس رحمانی و مهندس کریمی در سال‌های گذشته در مراسم و در برگزاری برنامه‌های آموزشی و پرورشی حضور داشته‌اند.
خیمه: آیا طی برگزاری دوازده دوره گذشته از برنامه‌های سوگواره برای آن نظام‌نامه آموزشی و پرورشی تدوین شده است؟
زارع: چیز مکتوبی تحت این عنوان نداریم ولی اصول کلی برنامه های اجرا شده، مشخص است؛ این اصول سینه به سینه گشته و در نزد افراد است، البته می‌شود آن را از درون مجموعه گزارش‌ها در آورد.
خیمه: برنامه‌های آموزشی و پرورشی سوگواره یکسان و یکنواخت است یا طی سال‌های برگزاری آن تغییر کرده است؟
زارع: اصلا يکنواخت نبوده و هر سال تکميل‌تر شده است؛ ما بعد از دو ـ سه سال خانم کوهستانی، مسئول هنری کانون، را دعوت کردیم و بخش هنری را هم به برنامه‌ها اضافه کرديم.
هر سال ابتکار جديدی در برنامه‌ها داشتیم و هیچ سالی برنامه‌ها مشابه نبوده است. یک سیر تکاملی دقیق در برنامه‌ها وجود دارد که مشخص هم هست.
خیمه: کدامیک از برنامه‌های کانون بیشتر مورد توجه مخاطبانش قرار می‌گیرد و شما کدام یک را مفیدتر می‌دانید؟
زارع: این موضوع بستگی به استادان دارد ولی بهترین و موفق‌ترین برنامه‌های ما محفل‌های انس بود که در آن تعداد محدودی از بچه‌ها با یک استاد می‌نشستند و نقد آثارشان را داشتند.
خیمه: آیا در طول سال پیگیر تأثیرات آموزشی و پرورشی برنامه‌های سوگواره در نوجوانان هستید؟
زارع: البته، ما در طول سال با بچه‌های سوگواره به صورت حضوری و مکاتبه‌ای در ارتباط هستیم؛ در واقع یکی از رموز موفقیت ما این است که تأثیر مقطعی نداریم، بلکه در طول سال با بچه‌ها در تماس هستیم.
خیمه: با توجه به اینکه این سوگواره عاشورایی است و برنامه‌هایی از این قبیل معمولاً در ایّام محرم و صفر برگزار می‌شود، هدف شما از بر گزاری سوگواره در ایّامی غیر از محرم و صفر چیست؟
زارع: ما در حقیقت یک کار تربیتی انجام می‌دهیم.؛ در طول سال تحقیقاتی انجام می‌دهیم و نتیجه آن را برای بچه‌ها می‌فرستیم و از آنها می‌خواهیم که روی آن موضوع‌ها کار کنند و خودشان هم مطالعاتی داشته باشند.
البته خلق آثار در ایّام محرم وصفر صورت می‌گیرد، اما گردهمایی و همایش در تابستان است؛ چند سال در ایّام فاطمیه برگزار شد و امسال هم در آبان در ايّام شهادت امام جعفر صادق(ع) برگزار خواهد شد.
خیمه: برگزاری مراسم مذهبی با حضور همزمان دختران و پسران از این نوع، کار جدیدی است که ظرافت‌های مخصوص به خود را دارد. تصمیم برگزاری سوگواره به این شکل اتفاقی بود یا تدابیری هم داشت؟
زارع: ما در طول سال شوراهای فرهنگی، هنری و ادبی را با حضور کارشناسان برگزار و جوانب مختلف را بررسی می‌کردیم.
جزئیات برگزاری برنامه از قبل بررسی می‌شد و هیچ کدام اتفاقی نبود؛ همه این‌ها از قبل تدبیر شده بود، اگر می‌خواستیم همین طوری برنامه‌ای برگزار کنیم، حتماً به مشکلات زیادی بر می‌خوردیم.
خیمه: بسیاری از استادان حوزه و دانشگاه معتقدند، کارکرد بعضی از هیات ها در استان‌های بزرگ منفی است و از لحاظ آموزشی و پرورشی کار خاصی در آنها انجام نمی‌شود. از لحاظ آسیب‌شناسی کارهای فرهنگی و مذهبی چه راهنمایی‌هایی به نظر شما می‌رسد؟
زارع: به قول سیدمهدی شجاعی احساس برگزاری این برنامه‌ها یک احساس پاک و فطری است و همه از نظر عاطفی دوست دارند برای امام حسین(ع) کاری کنند، حتی عده‌ای از کسانی که خیلی پایبند به بعضی از اصول و اعتقادات نیستند.
ولی اگر قرار باشد فقط بُعد احساس تقویت شود و تنها روی احساس کار کنیم، قطعاً آسیب‌هایی خواهیم داشت؛ ولی اگر این احساس با یک اندیشه و این شوری که هست با یک شعور همراه شود و ما بتوانیم در بخش اندیشه و تفکر در مباحث عاشورایی کار کنیم، فکر می‌کنم آسیب‌ها کم خواهد شد.
خیمه: نظرتان درباره برگزاری مراسمی از این قبیل برای بزرگسالان چیست؟
زارع: برای جوان‌ها یکی دو بار پیشنهاد دادم ولی امکانش را نداشتیم و گر نه، اگر امکان باشد، برای جوانان بسیار مناسب است.
یکی از دلایلم این است که ما اعضایی داریم که در سال 72 یا 73 به سوگواره می‌آمدند و حالا جوان شده‌اند و می‌خواهند در سوگواره شرکت کنند.
سال گذشته به جهت تقاضای شدید آنها مجبور شدیم عده‌ای از آنها را دعوت کنیم تا در این فضا باشند. فکر می‌کنم در همه رده‌های سنی مفید باشد به‌ويژه برای جوان‌ترها.
خیمه: لطفاً برای معرفی کامل‌تر سوگواره عاشورایی در استان کرمان و اهدافی که داشته‌اید، هر چه را لازم می‌دانید بفرمایید.
زارع: ما در مورد تاکید مقام معظم رهبری بر هنر و شبیخون فرهنگی در برنامه‌ریزی‌هایمان روی چند بعد کار کردیم؛ یکی بعد فرهنگی و دیگری هنری، هم ادبیات و هم هنرهای تجسمی؛ ادبیات و هنر دو واسطه و رکنِ قوی تربیتی هستند و ما در مباحث عاشورا از آنها استفاده کردیم.
بچه‌هایی را که ذوق نقاشی داشتند تشویق کردیم، آنهایی را که استعداد ادبی داشتند، پرورش دادیم و از نظر فرهنگی سعی کردیم آنها را به مقصد برسانیم تا بتوانند آثار ادبی و هنری خلق کنند و یک زمینه فرهنگی قوی و مستند داشته باشند که دچار عوام‌زدگی نشوند و به بعضی شعرهای بی‌محتوا که فقط یک احساسی را می‌رساند، اکتفا نکنند؛ این یکی از اهداف اولیه ما بوده و فکر می‌کنم موفق بوده‌ایم.
نکته دیگر این که ما کارهای نبوده‌ایم و خود آقا ما را هدایت می‌کردند؛ ما فقط یک پادو بوده‌ایم و ممنونیم که آقا ما را پذیرفته‌اند، مقصودم این است که اگر کسی می‌خواهد در این زمینه قدم بردارد باید نیت خالص و همت داشته باشد و از آن سوی، حتماً لطف خواهد شد.
