کد مطلب : ۲۱۶۶۰
گفت و گو با حماسه‌خوان جنگ و عاشورا
کویتی‌پور: خواندن شغلم نیست نذر حنجره است
غلامعلی کویتی‌پور، خودش را مداح نمی‌داند. می‌گوید حماسه‌خوان هستم. یعنی به بیانی همان خواننده.
موسیقی را با «درامز» و از کودکی آغاز کرده است. اطرافش نه گروه طرفداری دارد و نه برو و بیایی، از آن نوع که معمولا مداحان دارند. برای خیلی از هم‌نسلان من عاشورا با «عمه! بابایم کجاست؟» و آن قوطی‌های پر از شمع تراژدی شام غریبان تداعی می‌شود. برای همین است که از میان ده‌ها چهره شاخص مداحی جنگ و محرم او را برای گفت‌و‌گو برگزیدیم.
تعریف؟
فدایی ام
کویتی هستید؟
نه. خرمشهری ام.
جوان بودید نمی خواستید بروید کویت؟
نه.
خرمشهر چه رنگی است؟
سرخ.
چرا؟
خورشید از خون سرزند، برخون نشیند تا شام برفرجام دشمن را ببیند. . .
خرمشهر خرم است؟
امروز تنها چیزی که ندارد خرمی است.
چرا؟
زخم های جنگ هنوز روی در و دیوار شهر است.
کی التیام پیدا می کند زخم ها؟
با این وضع؟ هیچ وقت.
محزون ترین ساز جنوب؟
نی انبان.
حس و حال موسیقی جنوب؟
گرما بخش است.
مثل چی؟
مثل خود جنوبی ها و مثل آب و هوایش.
یک موسیقی می تواند همزمان شادی بخش و غم آفرین باشد؟
بله. قطعا.
چگونه؟
موسیقی مثل تئاتر است. می تواند از خنداندن شروع کند و به گریه برساندتان. یا برعکس.
عزادارای دَوَرانی جنوبی ها؟
پیامبر همیشه دَوَرانی شور می گرفت.
خب؟
همدلی جنوبی ها هم دورانی است دیگر.
اسم خاصی دارد؟
عرب ها می گویند «چلاب» یعنی همان سنجاق.
خواندن برای جنگ؟
جنگ خوب نیست. ولی وقتی تحمیل می شود، اشعار حماسی روی موفقیت آن موثر است.
شناخت شما از موسیقی چقدر است؟
به اندازه سه ساز که از کودکی آموختم.
کدام سازها؟
حتما باید بگویم؟
بگویید بهتر است.
درامز، تومبا و فلوت کلیدی.
آلبوم غریبانه را چطور تصمیم گرفتید به بازار بفرستید؟
نیتم آلبوم نبود.
پس چه بود؟
می خواستم بعضی چیزها را به برخی گوشزد کنم.
چه چیزی را؟
ملودی هایی که با صدای دیگر خوانندگان توی ذهن مردم جا گرفته است، برای مداحی استفاده نکنند.
چرا نباید این کار را بکنند؟
چون در ذهن مردم همیشه یادآور همان هنرمند اول باقی می ماند.
پس چه کار کنند؟
بهتر است از خدا مدد بگیرند.
شاعر «چنگ دل آهنگ دلکش می زند»؟
مجاهد. معروف به پروانه.
جنوبی است؟
نه. تبریزی مقیم قم.
«ممد نبودی»؟
نه شعر است و نه یک قطعه ادبی.
پس چیست؟
یک چیز برای گفتن حرف دل مردم شهر.
ملودی اش از کجا آمد؟
یک قطعه کلاسیک است. شبیه اپرا.
از چه کسی است؟
می گویند برای مرحوم بخشو از اهالی بوشهر است. ولی اصلش به خیلی قبل تر از او برمی گردد. بعد به ما رسید و فقط کلامش را عوض کردیم.
خرمشهر آزاد شد شما کجا بودید؟
کجا می توانستم باشم بجز زادگاهم؟
کلت کمری؟
باید برای موقعیت واقعی به کار برد.
منظورتان چیست؟
لوله اسلحه حتی اگر خالی باشد، شیطان را در خودش جا داده است.
بازهم منظورتان واضح نشد.
حتی به سوی خودت نباید بگیری شیطان را. چه برسد دیگران.
زمان جنگ به کسی هم شلیک کردید؟
بله. زیاد.
موقع رانندگی در اتوبان عصبانی هم می شوید؟
بله. می زنم کنار تا آرام شوم.
جواب می دهد؟
بالاخره آفتاب ۶۰ درجه جنوب توی سر ما خورده است.
این یعنی زیاد عصبانی می شوید؟
نه، یعنی این که باید عصبایت را کنترل کرد.
مداحان از بالا به مردم نگاه می کنند؟
درخت هرچه پربارتر، سر به زیرتر.
شاید گمان می کنند باید بعضی مسائل اعتقادی را به مردم آموزش بدهند.
نمی دانم. هنوز بجز خانواده خودم، هیچ احدی را «امر به معروف» نکرده ام.
چرا؟
چون خودم به آن نیاز دارم.
محرم ها کجا می روید؟
من وابسته به هیچ هیات و دسته و جناحی نیستم.
یعنی جایی نمی روید؟
چهارم محرم است و هنوز جایی نرفته ام.
خب، عاشورا کجا هستید؟
هر جا دلم اشاره کند. اجازه فیلمبرداری هم نمی دهم.
چه اشکالی دارد؟
صدا پخش شود و تصاویر هم با آن میکس شود اشکالی ندارد.
پس اشکالش کجاست؟
به نظرم درست نیست از حال و هوای مجلس فیلم بگیرند.
خب چرا؟
نظر شخصی ام است.
گِل به خودتان می مالید؟
در کودکی.
شاخص ترین وجه عزاداری جنوبی ها چیست؟
حسین علیه السلام.
وقتی مرز ایران و عراق را نگاه می کنید؟
غم و اندوه دو سرزمین به یادم می آید. نباید تعصب داشت.
کارون؟
شط می رود آهسته با خاطره یاران / آنها چه سبک رفتند زینجا جا سوی جانانه.
تراژدی یا حماسه؟
هر دو خوب هستند.
کربلا کدام این دو بود؟
حماسه.
شغل دوم دارید؟
خواندن شغل من نیست. نذر حنجره است.
پس تنها شغل شما چیست؟
آب باریکه ای هست.
این از آن جواب های دیپلماتیک است
شغلم آزاد است.
بچه بودید دوست داشتید چه کاره شوید؟
افسر. چون پدر و دو برادرم نظامی بودند.
خب چرا نشدید؟
بزرگ شدم دیدم محیط خشک آن به روحیاتم نمی خورد.
«عمه بابایم کجاست» برای که بود؟
دکتر غلامعلی رجایی. شاعر حماسه سرای دوران جنگ.
ملودی آن چطور شکل گرفت؟
ملودی برای خدا بود. آمد توی ذهن من.
مهم ترین بازخوردی که از خواندن آن گرفتید چه بود؟
زمانی خواندیم که پدران زیادی شهید می شدند. به دریا رفته می داند مصیبت های زینب را...
خودتان هم این طعم را چشیده اید؟
بله. پدرم امروز مرا کلاس اول دبستان ثبت نام کرد و فردا از دنیا رفت. با ۹ برادر و ۵ خواهر و بدون پدر، بزرگ شدم.
بعضی مداحان از اصل ماجرا دور شده اند؟
یک زمانی بود پنجشنبه به پنجشنبه می رفتم جایی و صفا می کردم. الان آن «صفا» دیگر نیست.
چرا؟
مدرنیزه شده است.
بد است؟
وقتی ملودی یک خواننده بدون ربط را می خوانند آدم نمی داند یاد آن خواننده بیفتد یا یاد عاشورا.
این لفظ «سین» که جای «حسین» به کار می برند؟
یک حریم هست که باید حفظ شود. نمی شود.
می شود مختصات آن حریم را بگویید؟
رفتم جایی و دیدم بجز خواننده، دو نفر میکروفن دست گرفته اند و... به جای آنها از «موسیقی» استفاده کنند بهتر نیست؟
یعنی بیایند و مداحی را با موسیقی تلفیق کنند؟
چه اشکالی دارد. بهترین صداهارا می توانیم با سمپل ایجاد کنیم. استودیویی هم می شود.
اگر نقاش بودید شاهکارتان چه منظره ای بود؟
تصویری از بی نهایت.
نظر فرزندانتان درباره خواندن شما چیست؟
قلبا احترام قائل هستند.
سنج و دمام؟
بانگ می زنند برای جمع کردن مردم آگاه.
دسته عزاداری؟
تجمع عشق است. شاید شعاری و تکراری باشد.
همین تکرار. فکر نمی کنید به دام آن افتاده ایم در عزاداری ها؟
بعضی چیزها شعارش هم قشنگ است.
چطور؟
یک عمر است داریم می گوییم «حسین». تکراری شده است؟
نه، ولی به چیزهای تازه ای هم نیاز داریم.
بله. ولی برخی فرهنگ های من در آوردی ضربه می زند.
چاره چیست؟
ای کاش نظارتی بشود.
فضای رادیو و تلویزیون که کنترل شده است.
فقط آنجا که نیست، در فضای مجازی هم همین است.
مشکل چیست؟
از صد تا نوایی که برایم می فرستند شاید یکی شکیل و غنی باشد. تنها چیزی که نمی بینی شور است.
گفته بودید روضه خوان نیستم؟
جایگاه مداحان خیلی بالاتر است.
یعنی شما نیستید؟
من حتی دوره مداحی ندیده ام. ان شاءالله قدردانش باشند.
چه کاری است که دلتان بخواهد انجام دهید؟
اثری برای مادر.
چه کاری را در گذشته انجام داده اید که از آن پشیمانید؟
آلبوم غریبانه.
از آن آلبوم که استقبال شد.
بله. مردم لطف کردند. خودم گله دارم. جنس صدای اصلی من آن نیست.
تلخ ترین روز زندگی تان؟
سقوط خرمشهر و دربه دری همشهری ها.
موسیقی را با «درامز» و از کودکی آغاز کرده است. اطرافش نه گروه طرفداری دارد و نه برو و بیایی، از آن نوع که معمولا مداحان دارند. برای خیلی از هم‌نسلان من عاشورا با «عمه! بابایم کجاست؟» و آن قوطی‌های پر از شمع تراژدی شام غریبان تداعی می‌شود. برای همین است که از میان ده‌ها چهره شاخص مداحی جنگ و محرم او را برای گفت‌و‌گو برگزیدیم.
تعریف؟
فدایی ام
کویتی هستید؟
نه. خرمشهری ام.
جوان بودید نمی خواستید بروید کویت؟
نه.
خرمشهر چه رنگی است؟
سرخ.
چرا؟
خورشید از خون سرزند، برخون نشیند تا شام برفرجام دشمن را ببیند. . .
خرمشهر خرم است؟
امروز تنها چیزی که ندارد خرمی است.
چرا؟
زخم های جنگ هنوز روی در و دیوار شهر است.
کی التیام پیدا می کند زخم ها؟
با این وضع؟ هیچ وقت.
محزون ترین ساز جنوب؟
نی انبان.
حس و حال موسیقی جنوب؟
گرما بخش است.
مثل چی؟
مثل خود جنوبی ها و مثل آب و هوایش.
یک موسیقی می تواند همزمان شادی بخش و غم آفرین باشد؟
بله. قطعا.
چگونه؟
موسیقی مثل تئاتر است. می تواند از خنداندن شروع کند و به گریه برساندتان. یا برعکس.
عزادارای دَوَرانی جنوبی ها؟
پیامبر همیشه دَوَرانی شور می گرفت.
خب؟
همدلی جنوبی ها هم دورانی است دیگر.
اسم خاصی دارد؟
عرب ها می گویند «چلاب» یعنی همان سنجاق.
خواندن برای جنگ؟
جنگ خوب نیست. ولی وقتی تحمیل می شود، اشعار حماسی روی موفقیت آن موثر است.
شناخت شما از موسیقی چقدر است؟
به اندازه سه ساز که از کودکی آموختم.
کدام سازها؟
حتما باید بگویم؟
بگویید بهتر است.
درامز، تومبا و فلوت کلیدی.
آلبوم غریبانه را چطور تصمیم گرفتید به بازار بفرستید؟
نیتم آلبوم نبود.
پس چه بود؟
می خواستم بعضی چیزها را به برخی گوشزد کنم.
چه چیزی را؟
ملودی هایی که با صدای دیگر خوانندگان توی ذهن مردم جا گرفته است، برای مداحی استفاده نکنند.
چرا نباید این کار را بکنند؟
چون در ذهن مردم همیشه یادآور همان هنرمند اول باقی می ماند.
پس چه کار کنند؟
بهتر است از خدا مدد بگیرند.
شاعر «چنگ دل آهنگ دلکش می زند»؟
مجاهد. معروف به پروانه.
جنوبی است؟
نه. تبریزی مقیم قم.
«ممد نبودی»؟
نه شعر است و نه یک قطعه ادبی.
پس چیست؟
یک چیز برای گفتن حرف دل مردم شهر.
ملودی اش از کجا آمد؟
یک قطعه کلاسیک است. شبیه اپرا.
از چه کسی است؟
می گویند برای مرحوم بخشو از اهالی بوشهر است. ولی اصلش به خیلی قبل تر از او برمی گردد. بعد به ما رسید و فقط کلامش را عوض کردیم.
خرمشهر آزاد شد شما کجا بودید؟
کجا می توانستم باشم بجز زادگاهم؟
کلت کمری؟
باید برای موقعیت واقعی به کار برد.
منظورتان چیست؟
لوله اسلحه حتی اگر خالی باشد، شیطان را در خودش جا داده است.
بازهم منظورتان واضح نشد.
حتی به سوی خودت نباید بگیری شیطان را. چه برسد دیگران.
زمان جنگ به کسی هم شلیک کردید؟
بله. زیاد.
موقع رانندگی در اتوبان عصبانی هم می شوید؟
بله. می زنم کنار تا آرام شوم.
جواب می دهد؟
بالاخره آفتاب ۶۰ درجه جنوب توی سر ما خورده است.
این یعنی زیاد عصبانی می شوید؟
نه، یعنی این که باید عصبایت را کنترل کرد.
مداحان از بالا به مردم نگاه می کنند؟
درخت هرچه پربارتر، سر به زیرتر.
شاید گمان می کنند باید بعضی مسائل اعتقادی را به مردم آموزش بدهند.
نمی دانم. هنوز بجز خانواده خودم، هیچ احدی را «امر به معروف» نکرده ام.
چرا؟
چون خودم به آن نیاز دارم.
محرم ها کجا می روید؟
من وابسته به هیچ هیات و دسته و جناحی نیستم.
یعنی جایی نمی روید؟
چهارم محرم است و هنوز جایی نرفته ام.
خب، عاشورا کجا هستید؟
هر جا دلم اشاره کند. اجازه فیلمبرداری هم نمی دهم.
چه اشکالی دارد؟
صدا پخش شود و تصاویر هم با آن میکس شود اشکالی ندارد.
پس اشکالش کجاست؟
به نظرم درست نیست از حال و هوای مجلس فیلم بگیرند.
خب چرا؟
نظر شخصی ام است.
گِل به خودتان می مالید؟
در کودکی.
شاخص ترین وجه عزاداری جنوبی ها چیست؟
حسین علیه السلام.
وقتی مرز ایران و عراق را نگاه می کنید؟
غم و اندوه دو سرزمین به یادم می آید. نباید تعصب داشت.
کارون؟
شط می رود آهسته با خاطره یاران / آنها چه سبک رفتند زینجا جا سوی جانانه.
تراژدی یا حماسه؟
هر دو خوب هستند.
کربلا کدام این دو بود؟
حماسه.
شغل دوم دارید؟
خواندن شغل من نیست. نذر حنجره است.
پس تنها شغل شما چیست؟
آب باریکه ای هست.
این از آن جواب های دیپلماتیک است
شغلم آزاد است.
بچه بودید دوست داشتید چه کاره شوید؟
افسر. چون پدر و دو برادرم نظامی بودند.
خب چرا نشدید؟
بزرگ شدم دیدم محیط خشک آن به روحیاتم نمی خورد.
«عمه بابایم کجاست» برای که بود؟
دکتر غلامعلی رجایی. شاعر حماسه سرای دوران جنگ.
ملودی آن چطور شکل گرفت؟
ملودی برای خدا بود. آمد توی ذهن من.
مهم ترین بازخوردی که از خواندن آن گرفتید چه بود؟
زمانی خواندیم که پدران زیادی شهید می شدند. به دریا رفته می داند مصیبت های زینب را...
خودتان هم این طعم را چشیده اید؟
بله. پدرم امروز مرا کلاس اول دبستان ثبت نام کرد و فردا از دنیا رفت. با ۹ برادر و ۵ خواهر و بدون پدر، بزرگ شدم.
بعضی مداحان از اصل ماجرا دور شده اند؟
یک زمانی بود پنجشنبه به پنجشنبه می رفتم جایی و صفا می کردم. الان آن «صفا» دیگر نیست.
چرا؟
مدرنیزه شده است.
بد است؟
وقتی ملودی یک خواننده بدون ربط را می خوانند آدم نمی داند یاد آن خواننده بیفتد یا یاد عاشورا.
این لفظ «سین» که جای «حسین» به کار می برند؟
یک حریم هست که باید حفظ شود. نمی شود.
می شود مختصات آن حریم را بگویید؟
رفتم جایی و دیدم بجز خواننده، دو نفر میکروفن دست گرفته اند و... به جای آنها از «موسیقی» استفاده کنند بهتر نیست؟
یعنی بیایند و مداحی را با موسیقی تلفیق کنند؟
چه اشکالی دارد. بهترین صداهارا می توانیم با سمپل ایجاد کنیم. استودیویی هم می شود.
اگر نقاش بودید شاهکارتان چه منظره ای بود؟
تصویری از بی نهایت.
نظر فرزندانتان درباره خواندن شما چیست؟
قلبا احترام قائل هستند.
سنج و دمام؟
بانگ می زنند برای جمع کردن مردم آگاه.
دسته عزاداری؟
تجمع عشق است. شاید شعاری و تکراری باشد.
همین تکرار. فکر نمی کنید به دام آن افتاده ایم در عزاداری ها؟
بعضی چیزها شعارش هم قشنگ است.
چطور؟
یک عمر است داریم می گوییم «حسین». تکراری شده است؟
نه، ولی به چیزهای تازه ای هم نیاز داریم.
بله. ولی برخی فرهنگ های من در آوردی ضربه می زند.
چاره چیست؟
ای کاش نظارتی بشود.
فضای رادیو و تلویزیون که کنترل شده است.
فقط آنجا که نیست، در فضای مجازی هم همین است.
مشکل چیست؟
از صد تا نوایی که برایم می فرستند شاید یکی شکیل و غنی باشد. تنها چیزی که نمی بینی شور است.
گفته بودید روضه خوان نیستم؟
جایگاه مداحان خیلی بالاتر است.
یعنی شما نیستید؟
من حتی دوره مداحی ندیده ام. ان شاءالله قدردانش باشند.
چه کاری است که دلتان بخواهد انجام دهید؟
اثری برای مادر.
چه کاری را در گذشته انجام داده اید که از آن پشیمانید؟
آلبوم غریبانه.
از آن آلبوم که استقبال شد.
بله. مردم لطف کردند. خودم گله دارم. جنس صدای اصلی من آن نیست.
تلخ ترین روز زندگی تان؟
سقوط خرمشهر و دربه دری همشهری ها.
مرجع : نسیم صبا
