کد مطلب : ۲۲۹۴۷
حاج محمد یزدخواستی؛
مداحان از تجربه پیرغلامان استفاده کنند
حاج محمد یزدخواستی مداح ولایی شهر اصفهان که عاشوراییان سالهاست دهه اول محرم را با نوحه ها و مرثیه های ایشان به عزاداری مصائب سید الشهدا می پردازند و اعضای این هیئت هر هفته جلسات هفتگی بهشت را با حضور ایشان برگزار می کنند. در ادامه گفتگویی خواندنی از ایشان را خواهید خواند:
آقای یزدخواستی بد نیست خوانندگان برای آشنایی بیشتر بدانند که اصلاً شما مداحی را چطور و کی آغاز کردید؟
شروع مداحی برای من از مشهد مقدس بود، در مجموعه فرهنگی ثقلین که من در دوره‌های روخوانی قرآن این مجموعه شرکت می‌کردم و در حرم حضرت رضا بود که مداحی برای حضرت شروع شد. بعد هم با شرکت در کلاس‌های مداحی مجموعه فرهنگی ثقلین زیر نظر حاج‌آقا رسول میرباقری مداحی رو به‌طور رسمی آغاز کردم.
نحوه آشنایی و آغاز کار با مجموعه عاشوراییان چگونه بود؟
درست خاطرم نیست که اولین بار برای هیئت هفتگی عاشوراییان دعوت شدم یا مناسبت خاصی بود ولی یادم هست که اولین بار در سازمان تبلیغات اصفهان برنامه‌ای بود که بنده را (آقا روح‌الله فرشاد فر) دعوت کردند برای مداحی و باب آشنایی با مجموعه عاشوراییان باز شد.
به نظر شما بارزترین و منحصربه‌فردترین ویژگی مجموعه فرهنگی عاشوراییان چیست؟
سال‌هایی اولی که من آشنا شدم با مجموعه (عاشوراییان) کارهای نویی انجام می‌دادند که هیچ مجموعه فرهنگی دیگری انجام نمی‌داد و این باعث می‌شد که مخاطب جوان را جذب کنند و الحمدالله بسیار پرشور و فعال بودند.
پس نوآوری رو شاخص‌ترین ویژگی عاشوراییان میدانید؟
بله مثلاً کلیپ‌هایی که تهیه می‌کردند خود من شخصاً هیچ جای دیگری نمونه‌اش رو سراغ نداشتم و یا عضوگیری و ارسال دعوت‌نامه درب منزل اعضا یا جذب مخاطب در مدارس و کارهایی ازاین‌دست که جاهای دیگر دیده نمی‌شد.
کدام مناسبت مذهبی برای شما حیاتی‌تر و مهم‌تر است؟ علت؟
خب قطعاً محرم هست علتش هم این هست که همه جور شخصیتی در مجالس دیده می‌شود. کسانی که شاید حتی در شب‌های قدر در مراسم‌ها شرکت نمی‌کنند در مجالس محرم هستند. حتی بعضی‌ها مشتری یک‌شبه محرم هستند یعنی فقط در سال یک‌شب به روضه امام حسین علیه‌السلام می‌آیند. لذا بیشتر باید هم مداح و هم سخنران برای محرم کار کنند چراکه فراگیرترین مناسب مذهبی ما محرم هست، شما دقت کنید ایام محرم حتی ارامنه هم نذری میاورند اما شب‌های قدر چنین مواردی دیده نمی‌شود.
بیشتر شعرهایی که در مراسم‌ها استفاده می‌کنید سروده خودتان است یا دیگران؟
نه من بیشتر از سروده‌های دیگران استفاده می‌کنم؛ اما در زمینه" سبک‌ها، بعضاً که البته تعدادش هم خیلی محدود هست خودم کار می‌کنم و یا سبکی به دستمان می‌رسد را با اجازه شاعر، تغییراتی اعمال می‌کنیم و اجرا می‌کنیم. ولی اغلب از کارها و سروده‌های دیگران استفاده می‌کنم.
به نظر شما سیاست با مداحی رابطه‌ای دارد؟
بله رابطه دارد. مداح باید از مسائل روز آگاه باشد و بتواند به نحوی خیلی هنرمندانه آن مسائل روز را در جلسه به زبان شعر پیاده و تبیین بکند چون خیلی از جوان‌ها هستند که از هیئت‌ها متأثر می‌شوند و می‌توان مسائل روز را به زبان شعر به آن‌ها منتقل کرد. مثلاً بحث‌هایی مثل گروه داعش یا آمریکا و تحریم‌ها و یا بحث تحریفاتی دشمن قصد دارد در دین انجام بدهد این مسائل را می‌توان در غالب مداحی و شعر به مخاطب منتقل کرد. به قول شاعر: …و الآن کاخ سفید همان کاخ یزید است.
نظر شما در مورد تغییر مراسم اصلی عاشوراییان از محرم به غدیر چیست؟
این مهم هم اگر شکل بگیرد به نظر من کار خیلی خوبی هست چراکه عید غدیر به محرم نزدیک هست و معمولاً تحت‌الشعاع آن قرار می‌گیرد یعنی خیلی از مجموعه‌های فرهنگی بزرگ برنامه غدیر را آن‌طور که بایدوشاید برگزار نمی‌کنند و عنوان می‌کنند که نیرو و پتانسیل اصلی رو برای محرم ذخیره کردند لهذاست که اگر این کار انجام بشود بسیار عالی هست و خود بنده هم استقبال می‌کنم چراکه بزرگ‌ترین عید و سرنوشت‌سازترین عید ما عید غدیر هست ولی متأسفانه مغفول مانده است.
کدام‌یک از سخنرانان عاشوراییان را بیشتر از همه می‌پسندید؟ چرا؟
من فقط حاج‌آقا معمار را می‌پسندم که مدت دو سال پیاپی چند روزی در عاشوراییان سخنرانی داشتند و علت این امر هم این است که مطالب خیلی زیادی را به دست مخاطب می‌رسانند، متأسفانه من چون جلسه‌ای را قبل از سخنرانی ایشان داشتم دیر به مجلس می‌رسیدم اما از دوستانی که در مجلس بودند تعریف می‌کردند که قلم ما دائم به کار هست و یادداشت‌برداری می‌کنیم. ایشان خیلی زیاد از آیات و روایات استفاده می‌کردند و معمولاً هم سبک زندگی محور صحبت‌های خودشان قرار می‌دادند.
قمه‌زنی لطمه زنی و یا کارهایی ازاین‌دست را می‌پسندید؟ چرا؟
خب قمه‌زنی که اصلاً هیچ جایگاهی ندارد چون هیچ روایتی هم در این مورد نداریم، درگذشته مثلاً ۳۰-۴۰ سال پیش قمه‌زنی انجام می‌دادند که مسئله چندان مهمی نبود اما امروز با پیشرفت علم و اینکه یک خبر می‌تواند در یک‌چشم به هم زدن کل خبرگزاری‌های جهان را طی بکند و حتی در دوردست‌ترین نقاط دنیا هم قابل‌دسترسی باشد، موجب وهن در دین است و قابل توجیه نیست. لهذاست که شما وقتی «شیعه» را در فضای مجازی جستجو می‌کنید عکس‌هایی از قمه‌زنی و خون‌ریزی می‌بینید ولی وقتی کلمه «اهل سنت را» جستجو کنید تصاویر قرآن و نماز را خواهید دید و من نوعی وقتی آشنایی نداشته باشم می‌بینم که شیعیان خیلی خشن و خون‌ریز هستند پس بگذار از ولایت دور بمانم؛ اما لطمه زنی در روایات ما آمده است که وقتی اباعبدالله داشتند شب عاشورا شمشیر خودشان را صیقل می‌دادند و آن شعر را می‌خواندند که یا یا دهر أف لک من خلیلی/ کم لــــک بالإشــــراق والأصیل، حضرت زینت گفتند که این جملات شما بوی دل بریدن از دنیا را دارد و حضرت هم فرمودن که بله همین‌طور هست و آنجاست که می‌نویسند که به چهره‌ها لطمه زدند؛ اما این در صورتی است که واقعاً فرد از خود بیخود بشود و نه به خاطر خودنمایی و جلب‌توجه دیگران و یا عادت باشد.
به نظر شما چقدر می‌توان با مداحی خوب بر فرهنگ امروزِ ایران اسلامی تأثیرگذار بود؟
این هم مثل همان مسئله سیاست هست که عنوان شد. مداحی می‌تواند با شعر خوب بر فرهنگ کشور تأثیرگذار باشد. حضرت آقا یک‌جمله‌ای دارند که می‌فرمایند: یک بیت خوب و بجا ولو اینکه یک بیت باشد می‌تواند این‌قدر تأثیرگذاری داشته باشد که با یک ساعت سخنرانی برابری بکند. پس اگر شعر خوب به دست مداح برسد می‌تواند مسائلی که در فرهنگ ایرانی اسلامی ما هست به مخاطب منتقل کند و تأثیرگذار باشد.
برای تربیت و آموزش مداح، شما تأسیس آموزشگاه را بیشتر می‌پسندید یا شیوه سنتی را ترجیح می‌دهید؟
در سبک سنتی شاگرد در کنار یک مداح پیشکسوت قرار می‌گرفت، با همراهی این مداح در جلسات شرکت می‌کرد و بعضاً گوشه‌ای از کار را اجرا می‌کرد و در کنار یک استاد غلط‌ها و اشتباهاتش را اصلاح می‌کرد و در سبک جدید هم یادگیری در آموزشگاه انجام می‌گیرد که در آموزشگاه هم بخش‌های مختلفی وجود دارد مثل بخش: شعرخوانی، مقتل، تاریخ اسلام، صداسازی و… که هرکدام اساتید متخصص خودش را دارد. هر دو این روش‌ها کاملاً پسندیده است.
به نظر شما توجه به کدام‌یک از ائمه علیه اسلام مغفول مانده است؟ چرا؟
در اشعار شعرا و کارهای مداح‌ها می‌بینیم که امام باقر علیه‌السلام، امام هادی علیه‌السلام، امام حسن عسگری و همین‌طور شخص پیامبر اسلام نسبت به سایر حضرات معصومین خیلی کمتر کار شده است و جا دارد که برای این عزیزان بیشتر تلاش کنیم.
به کدام‌یک از ائمه ارادت بیشتری دارید؟
حضرت رضا علیه‌السلام
آقای یزدخواستی بد نیست خوانندگان برای آشنایی بیشتر بدانند که اصلاً شما مداحی را چطور و کی آغاز کردید؟
شروع مداحی برای من از مشهد مقدس بود، در مجموعه فرهنگی ثقلین که من در دوره‌های روخوانی قرآن این مجموعه شرکت می‌کردم و در حرم حضرت رضا بود که مداحی برای حضرت شروع شد. بعد هم با شرکت در کلاس‌های مداحی مجموعه فرهنگی ثقلین زیر نظر حاج‌آقا رسول میرباقری مداحی رو به‌طور رسمی آغاز کردم.
نحوه آشنایی و آغاز کار با مجموعه عاشوراییان چگونه بود؟
درست خاطرم نیست که اولین بار برای هیئت هفتگی عاشوراییان دعوت شدم یا مناسبت خاصی بود ولی یادم هست که اولین بار در سازمان تبلیغات اصفهان برنامه‌ای بود که بنده را (آقا روح‌الله فرشاد فر) دعوت کردند برای مداحی و باب آشنایی با مجموعه عاشوراییان باز شد.
به نظر شما بارزترین و منحصربه‌فردترین ویژگی مجموعه فرهنگی عاشوراییان چیست؟
سال‌هایی اولی که من آشنا شدم با مجموعه (عاشوراییان) کارهای نویی انجام می‌دادند که هیچ مجموعه فرهنگی دیگری انجام نمی‌داد و این باعث می‌شد که مخاطب جوان را جذب کنند و الحمدالله بسیار پرشور و فعال بودند.
پس نوآوری رو شاخص‌ترین ویژگی عاشوراییان میدانید؟
بله مثلاً کلیپ‌هایی که تهیه می‌کردند خود من شخصاً هیچ جای دیگری نمونه‌اش رو سراغ نداشتم و یا عضوگیری و ارسال دعوت‌نامه درب منزل اعضا یا جذب مخاطب در مدارس و کارهایی ازاین‌دست که جاهای دیگر دیده نمی‌شد.
کدام مناسبت مذهبی برای شما حیاتی‌تر و مهم‌تر است؟ علت؟
خب قطعاً محرم هست علتش هم این هست که همه جور شخصیتی در مجالس دیده می‌شود. کسانی که شاید حتی در شب‌های قدر در مراسم‌ها شرکت نمی‌کنند در مجالس محرم هستند. حتی بعضی‌ها مشتری یک‌شبه محرم هستند یعنی فقط در سال یک‌شب به روضه امام حسین علیه‌السلام می‌آیند. لذا بیشتر باید هم مداح و هم سخنران برای محرم کار کنند چراکه فراگیرترین مناسب مذهبی ما محرم هست، شما دقت کنید ایام محرم حتی ارامنه هم نذری میاورند اما شب‌های قدر چنین مواردی دیده نمی‌شود.
بیشتر شعرهایی که در مراسم‌ها استفاده می‌کنید سروده خودتان است یا دیگران؟
نه من بیشتر از سروده‌های دیگران استفاده می‌کنم؛ اما در زمینه" سبک‌ها، بعضاً که البته تعدادش هم خیلی محدود هست خودم کار می‌کنم و یا سبکی به دستمان می‌رسد را با اجازه شاعر، تغییراتی اعمال می‌کنیم و اجرا می‌کنیم. ولی اغلب از کارها و سروده‌های دیگران استفاده می‌کنم.
به نظر شما سیاست با مداحی رابطه‌ای دارد؟
بله رابطه دارد. مداح باید از مسائل روز آگاه باشد و بتواند به نحوی خیلی هنرمندانه آن مسائل روز را در جلسه به زبان شعر پیاده و تبیین بکند چون خیلی از جوان‌ها هستند که از هیئت‌ها متأثر می‌شوند و می‌توان مسائل روز را به زبان شعر به آن‌ها منتقل کرد. مثلاً بحث‌هایی مثل گروه داعش یا آمریکا و تحریم‌ها و یا بحث تحریفاتی دشمن قصد دارد در دین انجام بدهد این مسائل را می‌توان در غالب مداحی و شعر به مخاطب منتقل کرد. به قول شاعر: …و الآن کاخ سفید همان کاخ یزید است.
نظر شما در مورد تغییر مراسم اصلی عاشوراییان از محرم به غدیر چیست؟
این مهم هم اگر شکل بگیرد به نظر من کار خیلی خوبی هست چراکه عید غدیر به محرم نزدیک هست و معمولاً تحت‌الشعاع آن قرار می‌گیرد یعنی خیلی از مجموعه‌های فرهنگی بزرگ برنامه غدیر را آن‌طور که بایدوشاید برگزار نمی‌کنند و عنوان می‌کنند که نیرو و پتانسیل اصلی رو برای محرم ذخیره کردند لهذاست که اگر این کار انجام بشود بسیار عالی هست و خود بنده هم استقبال می‌کنم چراکه بزرگ‌ترین عید و سرنوشت‌سازترین عید ما عید غدیر هست ولی متأسفانه مغفول مانده است.
کدام‌یک از سخنرانان عاشوراییان را بیشتر از همه می‌پسندید؟ چرا؟
من فقط حاج‌آقا معمار را می‌پسندم که مدت دو سال پیاپی چند روزی در عاشوراییان سخنرانی داشتند و علت این امر هم این است که مطالب خیلی زیادی را به دست مخاطب می‌رسانند، متأسفانه من چون جلسه‌ای را قبل از سخنرانی ایشان داشتم دیر به مجلس می‌رسیدم اما از دوستانی که در مجلس بودند تعریف می‌کردند که قلم ما دائم به کار هست و یادداشت‌برداری می‌کنیم. ایشان خیلی زیاد از آیات و روایات استفاده می‌کردند و معمولاً هم سبک زندگی محور صحبت‌های خودشان قرار می‌دادند.
قمه‌زنی لطمه زنی و یا کارهایی ازاین‌دست را می‌پسندید؟ چرا؟
خب قمه‌زنی که اصلاً هیچ جایگاهی ندارد چون هیچ روایتی هم در این مورد نداریم، درگذشته مثلاً ۳۰-۴۰ سال پیش قمه‌زنی انجام می‌دادند که مسئله چندان مهمی نبود اما امروز با پیشرفت علم و اینکه یک خبر می‌تواند در یک‌چشم به هم زدن کل خبرگزاری‌های جهان را طی بکند و حتی در دوردست‌ترین نقاط دنیا هم قابل‌دسترسی باشد، موجب وهن در دین است و قابل توجیه نیست. لهذاست که شما وقتی «شیعه» را در فضای مجازی جستجو می‌کنید عکس‌هایی از قمه‌زنی و خون‌ریزی می‌بینید ولی وقتی کلمه «اهل سنت را» جستجو کنید تصاویر قرآن و نماز را خواهید دید و من نوعی وقتی آشنایی نداشته باشم می‌بینم که شیعیان خیلی خشن و خون‌ریز هستند پس بگذار از ولایت دور بمانم؛ اما لطمه زنی در روایات ما آمده است که وقتی اباعبدالله داشتند شب عاشورا شمشیر خودشان را صیقل می‌دادند و آن شعر را می‌خواندند که یا یا دهر أف لک من خلیلی/ کم لــــک بالإشــــراق والأصیل، حضرت زینت گفتند که این جملات شما بوی دل بریدن از دنیا را دارد و حضرت هم فرمودن که بله همین‌طور هست و آنجاست که می‌نویسند که به چهره‌ها لطمه زدند؛ اما این در صورتی است که واقعاً فرد از خود بیخود بشود و نه به خاطر خودنمایی و جلب‌توجه دیگران و یا عادت باشد.
به نظر شما چقدر می‌توان با مداحی خوب بر فرهنگ امروزِ ایران اسلامی تأثیرگذار بود؟
این هم مثل همان مسئله سیاست هست که عنوان شد. مداحی می‌تواند با شعر خوب بر فرهنگ کشور تأثیرگذار باشد. حضرت آقا یک‌جمله‌ای دارند که می‌فرمایند: یک بیت خوب و بجا ولو اینکه یک بیت باشد می‌تواند این‌قدر تأثیرگذاری داشته باشد که با یک ساعت سخنرانی برابری بکند. پس اگر شعر خوب به دست مداح برسد می‌تواند مسائلی که در فرهنگ ایرانی اسلامی ما هست به مخاطب منتقل کند و تأثیرگذار باشد.
برای تربیت و آموزش مداح، شما تأسیس آموزشگاه را بیشتر می‌پسندید یا شیوه سنتی را ترجیح می‌دهید؟
در سبک سنتی شاگرد در کنار یک مداح پیشکسوت قرار می‌گرفت، با همراهی این مداح در جلسات شرکت می‌کرد و بعضاً گوشه‌ای از کار را اجرا می‌کرد و در کنار یک استاد غلط‌ها و اشتباهاتش را اصلاح می‌کرد و در سبک جدید هم یادگیری در آموزشگاه انجام می‌گیرد که در آموزشگاه هم بخش‌های مختلفی وجود دارد مثل بخش: شعرخوانی، مقتل، تاریخ اسلام، صداسازی و… که هرکدام اساتید متخصص خودش را دارد. هر دو این روش‌ها کاملاً پسندیده است.
به نظر شما توجه به کدام‌یک از ائمه علیه اسلام مغفول مانده است؟ چرا؟
در اشعار شعرا و کارهای مداح‌ها می‌بینیم که امام باقر علیه‌السلام، امام هادی علیه‌السلام، امام حسن عسگری و همین‌طور شخص پیامبر اسلام نسبت به سایر حضرات معصومین خیلی کمتر کار شده است و جا دارد که برای این عزیزان بیشتر تلاش کنیم.
به کدام‌یک از ائمه ارادت بیشتری دارید؟
حضرت رضا علیه‌السلام
مرجع : روضه
