کد مطلب : ۲۳۲۹۹
گفتگو با حاج علی قربانی مداح اهل بیت
برخی مداحان مطرح هم اشعار ضعیف می‌خوانند/ شعرا کم کاری می کنند
حاج علی قربانی، مداح محبوب خیلی از هیئتی های تهران است. ادب و سواد این ذاکر اهل بیت مثال زدنی است. او از راه مداحی ارتزاق نمی کند و دفترخانه دارد و علاوه بر این دروس حوزوی را تا درس خارج خوانده و با اینکه لباس روحانیت بر تن ندارد، الان شاگرد درس خارج مقام معظم رهبری است.
-حاج آقا شما از کی وارد عرصه مداحی شدید؟
از دوران دبیرستان زمان جنگ در آن موقع حتماً خاطرتان هست که بحث جبهه و جنگ و آن جو خاصی که زمان جبهه و جنگ بود، ما هم به تبع بقیه دوستان، با علاقه‌ای که از قبل داشتیم به این وادی کشیده شدیم.
شما در جبهه هم مداحی می‌کردید؟
بله، من در گردان میثم و حبیب در لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله(ص) بودم.
-بعد از جنگ چه کردید؟
بعد از جنگ در مدرسه آیت‌الله مجتهدی رحمت‌الله علیه به فراگیری دروس حوزوی پرداختم و الان در درس خارج حضرت آقا و نیز در درس خارج آیت‌الله مقتدایی شرکت می‌کنم.
-اشتهار شما در میان مداحان بیشتر مناجات‌خوان است تا نوحه‌خوان، علت خاصی داشت که این شاخه از ذاکری را انتخاب کردید؟
علتش شاید همان فضای جبهه بود ما در جبهه هم مناجات می‌خواندیم، مخصوصا مناجات شعبانیه، آن موقع زیاد مرسوم نبود فکر می‌کنم اولین کسی که جلسه مناجات شعبانیه را دائم یعنی هر سال کل ماه شعبان را مناجات شعبانیه می‌خواند جلسه ما بود و در کل من مناجات را بیشتر دوست دارم.
-یعنی تاثیرش را از مدح و مداحی بیشتر می‌دانید؟
به نظر من مکمل هم هستند و نمی‌توانیم بگوییم مناجات مستقلاً یا مداحی مستقلاً، ما هم تأسی به حاج منصور ارضی کردیم، ایشان مناجات و مداحی را تلفیق کرده، بعضی از آقایان معتقدند باید این دو از هم تفکیک شوند که من قائل به آن نیستم و معتقدم می‌توانند مکمل خوبی برای هم باشند و تاثیرگذاری بیش‌تری داشته باشند.
-ما شاهد بودیم چند سال اخیر حضرت آقا راجع به شاخصه‌های مدح و مداحی و در حوزه مناجات اشاره داشتند به صحیفه سجادیه خصوصا که می‌گفتند که صحیفه خود شعر آیینی است. به نظر شما چرا این شاخصه‌ها به شایستگی توسط مداحان مورد توجه قرار نگرفته است؟
بحث مفصلی را می طلبد و متاسفانه الان آن چیزی هم که بیشتر استقبال می‌شود شورخوانی است، انوع سی‌دی‌هایی که می‌بینید در بازار پخش می‌شود همین‌ها هستند جوان‌ها بیشتر به همین‌ها اقبال نشان می‌دهند، حتی برخی مداحان مطرح هم می‌بینیم که اشعاری می‌خوانند که با آنچه مقام معظم رهبری فرموده‌اند متفاوت است، من یکی از همین مداحان مشهور را دعوت کردم مراسم میلاد امام زمان(عج)، هر چه خواند از چشم و خال و ابرو و گیسو و جمال حضرت بوده، از عدالت‌خواهی و آزادی‌خواهی حضرت و از این که ایشان با ظلم مبازره می‌کند و امثالهم چیزی در اشعار نبود، من گله کردم چرا این اتفاق افتاده گفتند که دست من از شعر خالیست گفتم خوب اگر شما نخوانید این اتفاق نمی‌افتد. شاعر هم مجبور می‌شود، وقتی شما بخوانید او هم این شعر را می‌گوید، لذا این خلاء را باید پر کرد آن مضامینی که با اهداف انقلاب سازگار است پیام انقلاب را به شایستگی می‌تواند منتقل بکند هم به مخاطب داخلی هم بعضا تاثیرش در مخاطب خارجی را لحاظ نماییم.
این بحث را می‌توان از دو جنبه دید، یکی از جنبه خود مادح و دیگری هم آن شاعری که مداح را تغذیه می‌کند، الان در هر دو زمینه مشکل داریم متاسفانه شاعران دنبال این مضامین نیستند و به نظر من دلیلش هم به اقبال مردم برمی‌گردد یعنی الان نوعا آقایان سفارشی شعر می‌گویند، میبینند که بازار چه مطالب و مضامینی گرم است و همان‌ها را مطرح می‌کنند و میبینند که مستمع با اسم حضرت ابوالفضل(ع) حال دیگری پیدا می‌کند و شور و هیجان خاصی پیدا می‌کند سعی می‌کنند یک بند هم از حضرت ابوالفضل(ع) بخوانند و اینگونه به نظر می‌رسد که مداح برای خودش رسالتی قائل نیست.
من فکر می‌کنم آنچه الان بیشتر مورد نظر برخی از عزیزان است، بحث مطرح شدن و شهرت است، البته کم کاری آقایان شعرا هم هست و برگزاری جلسات خیلی می‌تواند موثر باشد هم برای شعرا هم برای مادحین و باید اشعار و مداحی‌ها و سبک برگزاری مجالس با نظر رهبر معظم انقلاب نزدیک‌تر شود.
-با توجه به شرایط کنونی، راهکار برای اینکه مجالس اختلاف برانگیز نباشد چیست؟
تعامل می‌تواند راهگشا باشد، درست است که عزیران نوعاً باهم دوست هستند و سلامی دارند اما نوعاً با هم ارتباط آن‌چنانی هم نداریم علیرغم این که با هم دوست هستند ولی باید باهم آسیب‌شناسی کنند جلسات و همایش‌هایی که هیات رزمندگان در طول سال برگزار می‌کند می‌تواند راهگشا باشد. در سال هم یک‌بار مادحین خدمت مقام معظم رهبری شرفیاب می‌شوند، مادحین و شعرا باید انجمن‌هایی تشکیل دهند و در این انجمن‌ها تبادل نظر کنند و به قول معروف به چکش‌کاری بپردازند، البته تعدادی انجمن داریم ولی متاسفانه ظهور و بروز بیرونی ندارند.
مشکل دیگری که وجود دارد این است که هر یک از مادحین برای خود رجلی هستند و گوششان به حرف هیچ‌کس بدهکار نیست و حتی حرف پیشکسوتان را بر نمی‌تابند. حتی من بارها با آقای انصاریان صحبت می‌کردم در این‌باره، نظر ایشان هم این بود که با وجود اینکه همه می‌شناسندشان و قبولشان دارند ولی حرفش را در زمینه شعر و مداحی گوش نمی‌کنند.
-بهتر نیست کار را با جوان‌ترها شروع کرد؟
می‌شود که با جوان‌ترها شروع کرد و فکر می‌کنم این کار دیگر به عهده هیات رزمندگان اسلام است. برای نسل بعدی مداحان باید حرکتی را شروع کنیم، به مجموعه‌ای نیاز است که جوان‌ها را جمع کند، بالاخره رسالتی است بر گردن ما، جدیداً هم شنیدم که مجمع قدیم الحسان در این زمینه فعالیت‌هایی دارند ولی همه این‌ها مستلزم زمان است و مجموعه‌ای که همه این‌ها بر محور آن فعالیت کنند.
-با وجود یک دانشکده موافقید؟
بله الان نیاز است باید مرکزی متولی آموزش مداحی باشد.
-با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری و توصیه ایشان به تولید سبک در مداحی‌ها نظر شما چیست؟
زمانی که مرکز آموزش مداحی تاسیس شود یکی از وظایفش پژوهش و تولید سبک برای مداحان می‌شود ولی تا بخواهد راه بیافتد عمر طولانی لازم است، الان زمانی که نزدیک محرم می‌شویم دوستان مداح جمع می‌شوند و سبک‌هایی که به ذهنشان آمده را با هم تبادل می‌کند ولی باید این کار بصورت پایه‌ای و ریشه‌ای انجام گیرد و بصورت سیستماتیک نهادینه شود.
-در سال جاری دو چالش پیش روی جامعه هیات‌های مذهبی و علی‌الخصوص مداحان بوجود آمد، یکی بحث لخت شدن‌ها در مراسم عزاداری و دیگری راه‌اندازی بعضی از این دهه‌گی‌هایی که قبلاً نبوده، نظر شما چیست؟
درباره لخت شدن خیلی‌ها از من سئوال کردند، نظر شخصی من این است که حضرت آقا نظر خودشان را فرمودند و ما باید تبعیت کنیم البته مقداری هم باید به عقل و شعور دوستان اعتماد کرد. خودشان با توجه به فرمایشات آقا و با توجه به جوی که در جلسات وجود دارد اجازه بدهیم خودشان مدیریت کنند و هیچ الزامی وجود نداشته باشد چون تبعاتی دارد، آن‌هایی که نظر مقام معظم رهبری برایشان مهم است خودشان می‌دانند باید چگونه رفتار کنند ولی در کل این امر نیاز به زمان دارد، عمری در عزای سیدالشهدا لخت شده‌اند و سینه زده‌اند، مطمئناً به یک‌باره نمی‌توان این را از هیات‌ها جدا کرد و به مرور زمان فرمایش آقا جا می‌افتد. خود ما در هیاتمان امسال زیرپوش‌های مشکی تهیه کردیم و بین عزاداری‌ها توزیع کردیم و هیچ مشکلی بوجود نیامد، برخی فکر می‌کنند اگر لخت نشوند ارادتشان به اباعبداله ثابت نشده و آن حظّ را از عزاداری نمی‌برند و اصطلاحاً کم گذاشته‌اند، که این فکر غلطی است.
در مورد برپایی دهه‌گی‌ها یادم می‌آید ۱۰ – ۱۵ سال پیش عده‌ای آمدند و پیشنهاد دادند عاشورای شمسی هم بگیریم که من همان موقع با برگزاری آن مخالفت کردم ولی عده‌ای از همین مداحان برگزار کردند که با استقبال هم مواجه نشد و جمع شد و حتی عده‌ای می‌گفتند چرا دهه محرم می‌گیرید، محرم تازه از عاشورا شروع می‌شود و باید تا ۱۰ روز بعد از عاشورا عزاداری‌ها ادامه پیدا کند. بعضی‌ها دنبال این هستند که بگویند فلان مراسم را، فلان دهه را ما اولین جایی بودیم که برگزار کردیم و این را یک افتخار برای خود میبینند. از حضرت علی‌بن موسی الرضا(ع) روایت معروفی داریم که می‌فرمایند دهه اول محرم موضوعیت دارد، دهه اول محرم و روز اول محرم روزی است که دعای جناب زکریا به استجابت رسید و روز به روز پدر من حالت و شدت حزنش بیشتر می‌شد تا روز عاشورا. امام زمان(عج) نیز همین‌طور. احساس شخصی من هم از برگزاری در مردم دلزدگی ایجاد می‌کند و مردم احساس کنند که شیعه تنها همین عزاداری است و چیز دیگر ندارد.
-به عنوان آخرین سئوال ورود هیات‌ها و مداحان را به مسائل سیاسی چقدر لازم و ضروری می‌دانید؟
باید خیلی دقت شود بی‌محابا به مباحث و جنجالهای سیاسی وارد نشد که بعدا خودمان تاسف بخوریم، در جلساتمان باید نگاه کنیم و ببینیم نظر مقام معظم رهبری چیست و به تامین آن خواسته بپردازیم چون اصل آقاست و بقیه شاخ و برگ‌اند نباید به دشمن فرصت سوء استفاده از نظراتمان را داد.
-حاج آقا شما از کی وارد عرصه مداحی شدید؟
از دوران دبیرستان زمان جنگ در آن موقع حتماً خاطرتان هست که بحث جبهه و جنگ و آن جو خاصی که زمان جبهه و جنگ بود، ما هم به تبع بقیه دوستان، با علاقه‌ای که از قبل داشتیم به این وادی کشیده شدیم.
شما در جبهه هم مداحی می‌کردید؟
بله، من در گردان میثم و حبیب در لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله(ص) بودم.
-بعد از جنگ چه کردید؟
بعد از جنگ در مدرسه آیت‌الله مجتهدی رحمت‌الله علیه به فراگیری دروس حوزوی پرداختم و الان در درس خارج حضرت آقا و نیز در درس خارج آیت‌الله مقتدایی شرکت می‌کنم.
-اشتهار شما در میان مداحان بیشتر مناجات‌خوان است تا نوحه‌خوان، علت خاصی داشت که این شاخه از ذاکری را انتخاب کردید؟
علتش شاید همان فضای جبهه بود ما در جبهه هم مناجات می‌خواندیم، مخصوصا مناجات شعبانیه، آن موقع زیاد مرسوم نبود فکر می‌کنم اولین کسی که جلسه مناجات شعبانیه را دائم یعنی هر سال کل ماه شعبان را مناجات شعبانیه می‌خواند جلسه ما بود و در کل من مناجات را بیشتر دوست دارم.
-یعنی تاثیرش را از مدح و مداحی بیشتر می‌دانید؟
به نظر من مکمل هم هستند و نمی‌توانیم بگوییم مناجات مستقلاً یا مداحی مستقلاً، ما هم تأسی به حاج منصور ارضی کردیم، ایشان مناجات و مداحی را تلفیق کرده، بعضی از آقایان معتقدند باید این دو از هم تفکیک شوند که من قائل به آن نیستم و معتقدم می‌توانند مکمل خوبی برای هم باشند و تاثیرگذاری بیش‌تری داشته باشند.
-ما شاهد بودیم چند سال اخیر حضرت آقا راجع به شاخصه‌های مدح و مداحی و در حوزه مناجات اشاره داشتند به صحیفه سجادیه خصوصا که می‌گفتند که صحیفه خود شعر آیینی است. به نظر شما چرا این شاخصه‌ها به شایستگی توسط مداحان مورد توجه قرار نگرفته است؟
بحث مفصلی را می طلبد و متاسفانه الان آن چیزی هم که بیشتر استقبال می‌شود شورخوانی است، انوع سی‌دی‌هایی که می‌بینید در بازار پخش می‌شود همین‌ها هستند جوان‌ها بیشتر به همین‌ها اقبال نشان می‌دهند، حتی برخی مداحان مطرح هم می‌بینیم که اشعاری می‌خوانند که با آنچه مقام معظم رهبری فرموده‌اند متفاوت است، من یکی از همین مداحان مشهور را دعوت کردم مراسم میلاد امام زمان(عج)، هر چه خواند از چشم و خال و ابرو و گیسو و جمال حضرت بوده، از عدالت‌خواهی و آزادی‌خواهی حضرت و از این که ایشان با ظلم مبازره می‌کند و امثالهم چیزی در اشعار نبود، من گله کردم چرا این اتفاق افتاده گفتند که دست من از شعر خالیست گفتم خوب اگر شما نخوانید این اتفاق نمی‌افتد. شاعر هم مجبور می‌شود، وقتی شما بخوانید او هم این شعر را می‌گوید، لذا این خلاء را باید پر کرد آن مضامینی که با اهداف انقلاب سازگار است پیام انقلاب را به شایستگی می‌تواند منتقل بکند هم به مخاطب داخلی هم بعضا تاثیرش در مخاطب خارجی را لحاظ نماییم.
این بحث را می‌توان از دو جنبه دید، یکی از جنبه خود مادح و دیگری هم آن شاعری که مداح را تغذیه می‌کند، الان در هر دو زمینه مشکل داریم متاسفانه شاعران دنبال این مضامین نیستند و به نظر من دلیلش هم به اقبال مردم برمی‌گردد یعنی الان نوعا آقایان سفارشی شعر می‌گویند، میبینند که بازار چه مطالب و مضامینی گرم است و همان‌ها را مطرح می‌کنند و میبینند که مستمع با اسم حضرت ابوالفضل(ع) حال دیگری پیدا می‌کند و شور و هیجان خاصی پیدا می‌کند سعی می‌کنند یک بند هم از حضرت ابوالفضل(ع) بخوانند و اینگونه به نظر می‌رسد که مداح برای خودش رسالتی قائل نیست.
من فکر می‌کنم آنچه الان بیشتر مورد نظر برخی از عزیزان است، بحث مطرح شدن و شهرت است، البته کم کاری آقایان شعرا هم هست و برگزاری جلسات خیلی می‌تواند موثر باشد هم برای شعرا هم برای مادحین و باید اشعار و مداحی‌ها و سبک برگزاری مجالس با نظر رهبر معظم انقلاب نزدیک‌تر شود.
-با توجه به شرایط کنونی، راهکار برای اینکه مجالس اختلاف برانگیز نباشد چیست؟
تعامل می‌تواند راهگشا باشد، درست است که عزیران نوعاً باهم دوست هستند و سلامی دارند اما نوعاً با هم ارتباط آن‌چنانی هم نداریم علیرغم این که با هم دوست هستند ولی باید باهم آسیب‌شناسی کنند جلسات و همایش‌هایی که هیات رزمندگان در طول سال برگزار می‌کند می‌تواند راهگشا باشد. در سال هم یک‌بار مادحین خدمت مقام معظم رهبری شرفیاب می‌شوند، مادحین و شعرا باید انجمن‌هایی تشکیل دهند و در این انجمن‌ها تبادل نظر کنند و به قول معروف به چکش‌کاری بپردازند، البته تعدادی انجمن داریم ولی متاسفانه ظهور و بروز بیرونی ندارند.
مشکل دیگری که وجود دارد این است که هر یک از مادحین برای خود رجلی هستند و گوششان به حرف هیچ‌کس بدهکار نیست و حتی حرف پیشکسوتان را بر نمی‌تابند. حتی من بارها با آقای انصاریان صحبت می‌کردم در این‌باره، نظر ایشان هم این بود که با وجود اینکه همه می‌شناسندشان و قبولشان دارند ولی حرفش را در زمینه شعر و مداحی گوش نمی‌کنند.
-بهتر نیست کار را با جوان‌ترها شروع کرد؟
می‌شود که با جوان‌ترها شروع کرد و فکر می‌کنم این کار دیگر به عهده هیات رزمندگان اسلام است. برای نسل بعدی مداحان باید حرکتی را شروع کنیم، به مجموعه‌ای نیاز است که جوان‌ها را جمع کند، بالاخره رسالتی است بر گردن ما، جدیداً هم شنیدم که مجمع قدیم الحسان در این زمینه فعالیت‌هایی دارند ولی همه این‌ها مستلزم زمان است و مجموعه‌ای که همه این‌ها بر محور آن فعالیت کنند.
-با وجود یک دانشکده موافقید؟
بله الان نیاز است باید مرکزی متولی آموزش مداحی باشد.
-با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری و توصیه ایشان به تولید سبک در مداحی‌ها نظر شما چیست؟
زمانی که مرکز آموزش مداحی تاسیس شود یکی از وظایفش پژوهش و تولید سبک برای مداحان می‌شود ولی تا بخواهد راه بیافتد عمر طولانی لازم است، الان زمانی که نزدیک محرم می‌شویم دوستان مداح جمع می‌شوند و سبک‌هایی که به ذهنشان آمده را با هم تبادل می‌کند ولی باید این کار بصورت پایه‌ای و ریشه‌ای انجام گیرد و بصورت سیستماتیک نهادینه شود.
-در سال جاری دو چالش پیش روی جامعه هیات‌های مذهبی و علی‌الخصوص مداحان بوجود آمد، یکی بحث لخت شدن‌ها در مراسم عزاداری و دیگری راه‌اندازی بعضی از این دهه‌گی‌هایی که قبلاً نبوده، نظر شما چیست؟
درباره لخت شدن خیلی‌ها از من سئوال کردند، نظر شخصی من این است که حضرت آقا نظر خودشان را فرمودند و ما باید تبعیت کنیم البته مقداری هم باید به عقل و شعور دوستان اعتماد کرد. خودشان با توجه به فرمایشات آقا و با توجه به جوی که در جلسات وجود دارد اجازه بدهیم خودشان مدیریت کنند و هیچ الزامی وجود نداشته باشد چون تبعاتی دارد، آن‌هایی که نظر مقام معظم رهبری برایشان مهم است خودشان می‌دانند باید چگونه رفتار کنند ولی در کل این امر نیاز به زمان دارد، عمری در عزای سیدالشهدا لخت شده‌اند و سینه زده‌اند، مطمئناً به یک‌باره نمی‌توان این را از هیات‌ها جدا کرد و به مرور زمان فرمایش آقا جا می‌افتد. خود ما در هیاتمان امسال زیرپوش‌های مشکی تهیه کردیم و بین عزاداری‌ها توزیع کردیم و هیچ مشکلی بوجود نیامد، برخی فکر می‌کنند اگر لخت نشوند ارادتشان به اباعبداله ثابت نشده و آن حظّ را از عزاداری نمی‌برند و اصطلاحاً کم گذاشته‌اند، که این فکر غلطی است.
در مورد برپایی دهه‌گی‌ها یادم می‌آید ۱۰ – ۱۵ سال پیش عده‌ای آمدند و پیشنهاد دادند عاشورای شمسی هم بگیریم که من همان موقع با برگزاری آن مخالفت کردم ولی عده‌ای از همین مداحان برگزار کردند که با استقبال هم مواجه نشد و جمع شد و حتی عده‌ای می‌گفتند چرا دهه محرم می‌گیرید، محرم تازه از عاشورا شروع می‌شود و باید تا ۱۰ روز بعد از عاشورا عزاداری‌ها ادامه پیدا کند. بعضی‌ها دنبال این هستند که بگویند فلان مراسم را، فلان دهه را ما اولین جایی بودیم که برگزار کردیم و این را یک افتخار برای خود میبینند. از حضرت علی‌بن موسی الرضا(ع) روایت معروفی داریم که می‌فرمایند دهه اول محرم موضوعیت دارد، دهه اول محرم و روز اول محرم روزی است که دعای جناب زکریا به استجابت رسید و روز به روز پدر من حالت و شدت حزنش بیشتر می‌شد تا روز عاشورا. امام زمان(عج) نیز همین‌طور. احساس شخصی من هم از برگزاری در مردم دلزدگی ایجاد می‌کند و مردم احساس کنند که شیعه تنها همین عزاداری است و چیز دیگر ندارد.
-به عنوان آخرین سئوال ورود هیات‌ها و مداحان را به مسائل سیاسی چقدر لازم و ضروری می‌دانید؟
باید خیلی دقت شود بی‌محابا به مباحث و جنجالهای سیاسی وارد نشد که بعدا خودمان تاسف بخوریم، در جلساتمان باید نگاه کنیم و ببینیم نظر مقام معظم رهبری چیست و به تامین آن خواسته بپردازیم چون اصل آقاست و بقیه شاخ و برگ‌اند نباید به دشمن فرصت سوء استفاده از نظراتمان را داد.
مرجع : هیئت
فایل مرتبط (228.39 KB)